Philosophia juris vera ad duo haec de potestate ac obligatione, ut summa ac prima, quae definire intendit omnis jurisprudentia, capita, universum hujus sisthema referens pertentata à Francisco Julio Chopio

발행: 1671년

분량: 617페이지

출처: archive.org

분류:

71쪽

cio Lias L cap. III

tum animo agitare, aut etiam cogitare possit, hoc sibi ostendi. Eoeesse legitimum, multo minus ut per provectiorem discursum ex

iusti principiis justum aliquod quadam quasi argumentatione

concludere valeat: scii non ipsam humanae naturae perfectionem sed simulachrum humanae,ur humanae divinae mentis,divinus cor ditor, brutis voluit indere.

XlV. Sed ambigeret forte aIiquis, adhuc de tertior anno ergo eadem,quae legis virtus ostensiva justi est, etiam subjecti iustia sicandi finis nimirum , praxeos conformativa sit, dc contra Iaqvod videri posset esse,quia utiq; non nisi mediante isthae ostens ne, in humani actus liceat in hoc exemplo rem pervidere consormationem lex videatur influere, eoque ostenso justi id ipsum esse, quod justi formatio, in modum forte, qu&mcinstrator viae tantum .stendendo facit ut rectaeatur, imo quoin regulae usus in hoc videtur consistere,ut inde noscatur forma facti aut futuri operis, non ut ipsa simul operetur autopuxformet. Sed diversum verum est: diversem videLquandam esse vim legis sermativam ab ostensiva iusti: Nam etsi coneesserit vis, ostensionem quasi viam atque accessum aperire virtuti conformativae actus ad iustum, dum nemo . consulto justum ageret, nisi id ostensum videret; attamen nec id sequi notum est: eadem statim esse, per qyorum unum ad alterum pervenitur,aut uvoru und operate alteri quasi via aperitur ad eo perandu Ipsa a utri uri virtutis diversitas ferE potest patere ex his nimirs primo ex ipso effessi divers3 utriusque, quando lex,qVatenus formativa actionis itemque finis sive sui est, tantum justi exi stit confor trix,non vero injusti, neque enim legi Drmatio iniu

noster c). Porro etiam exinde distincta utriusque natura apparet, quod actu eas separari contingat; quando nempe,postquam ali-vid, Iuod secunditia legem Iomari debuit formatum est, puta

72쪽

suum cuique assignatum tributumq;a lege desseeundom legem ab

homine est, nec fori e quicquam ejus, quod fieri debuit, agendum restat; jam quidem vim formandi quoad haec lex perdidit, vel certe exercere eam non potest amplius; at vim ostendendi id ipsum, quod per,&secundum eam, ni humest, 1ustum, ipsa legis formula etiam post semper retinet, ac nunquam non in actum valet pro ducere ut&injustum monstrandi tantum, siquidem aliquid iniuste peractum est, quod emendatione non admittit imo etiam eamdem tum selum retinet, ubi ipsum, ex intullo facto, injustumi re emendationem admittit; quod quidem factum, ut factum seu justum seu injustum,semper maneat idem, nec possit reddi infectum , Sed dc antequam conformatio justi alicujus actus contingit, vel antequam impulsum ad agendum homo quisqvam semait, jam iustum quale futurinn, lex antequam formetur aliquid Q-let ostendere, imo in hoc actu saepius persistere alterum conforma tivum se: te uod subjectum eonformaturum illum non admittat haud exercens Deniq, vel eum isa conformante concurrens vis legis ostendens, differentem se facile exhibet ab illa dum

illa circa personam, cui lata Iex est, occupatur tantum, haec vero

etiam,quibus non lata est,facti justitia aut injustitiam monstrati Imdo in ipsa persona operante quin aliud subjectum eooperationis suae videtur deIigere, atque influere, illa quam haec. Nempe ostensionis,&per hanc notionis iusti, mens tantum, sive intellectus eapax est: tormatio vero actionis, ab appetitionis, seu volun talis ultima conclusione proiluit, cui quidem dirigendae vis legis, con*rmatrix maxime propterea videtur esse destinata, utpote

quae ct ipsa coacta onem illam admittit quam lagis fert sanctio, se-eus atq; intellectus cui sitos ensis sufficiat di istum de virtute legiso,ensiva justi ejusq, distinistione a sermativa actus, de qua nune eeuliariter paulo disti notus quoq; videndum est, utpote cujus species penes γlae Vulgo legis virtutes audiunt Numer plures hujus conformativi generis, segis vire utessias ni comm .n iterumnes; licet de ipsis numero non aeqvεα iunt Let viri fac en , inquit Modestinus l. . f. deit..3 - τέ- V mi- άumre . addunt alis .spadere ac d lsradere

73쪽

iteq; tolerare, fortassiis 2 concedere , i repraemia tuere adderiunt aliti Contra vero sunt qui velitate tot non observant vese censu harum virtutum juris, quasdam rejectu incunt quos inter praecipui sunt, qui permissionem, legis actum non esse autumant. Verum neglectis his, primo quidem, ad tria, imo ad duo summa capita hoc virtutum legalium genus referri posse arbitror, existimans omnem sub hoc actuum conformativo gene; ecbmprehensam legis viri tem,esse, vel imperativam, vel permistivam, vel prohibitivam SLVe etiam effeFraeceptipaoacpermissipacm. Quod vita impunire egis attinet,aut intelligitur per illud ipsa poenae cuiq; delicto, aut delim. quenti quaest assignatio,in ad alterum genus vitiutis legalis, puta

quod immediatae su Lattributionis antea memorabatur. pertinet ἰ

aut accipitur, proconnet mare ipsum actum punitionis seu poenae inflictivum receptivumque;&erit nihil aliud quam praecipere, ut ab hoc illove in talem ob tale deli istum talis exerceatur sustineaturq; punitio, eoq; modo ad praeceptivam virtutem regis referetur; idq; eo magis, quod omni praecepto legis, quaedam puniendi ratio, vel expresse vel tacite,ut pars quaeda adnexa sit,in castim, qu quod praeceptum est non fiat, aut contra fiat; quam quid c mi egi partem P I.to. de R. sanctionem vocamus cum Iustiniano fa9M Papiniano Cto byD. Dico omni legi, agere aut non agete imperanti, sanctionem adsi-υς ι ι de stere, ut munimentum aliquod, quo dimoveatur adtuli potentia ροτη. ab arbitraria sua divagantia, contra commoveatur, ad exercendam adtionem secundiim legis praescriptum. Quae quidem de ipsa sanetio fundamentum, ac robur maximum videtur esse virtutis hujus omnis legatis: stringens hominem cogens'; ut justum agat: intellige autem suo quodammodo pia ta quo homini ejusdemque agendi potentiae non eam inferat violentiam, quae tactivi cujus dam atq; inevitabilis sit impulsus Sed quatenus metum mali, ac spem boni animo hominis incutit, in eventum, quo fiat, aut non , fiat quod praefinitum est ad quod nihil aliud videtur esse, quam in eventum praemii, despcenae de lanitione legem munire cui quidem utrique munimini sua aliqua major tamen ei,qVod poenae proposita est,essicacia est, utpote quod reperias, magis homines, solere , esse negligentes commodi, quam tolerante mali, incommodi; tametsi

74쪽

tametsi vel hoc etiam sustineret aliquis, iqvas nempe ipsa etiania praemii promissio in terrorem punitionis aliquem sese resolvata, duineventum neglectae legitimae bqni permissionis, perq; praemia invitationis,metuenda siti privatio, ac non datio istius boni seu praemii; id uod utique speciem quoque mali prae se fert. Notari autem potest obiter, de sancitone hac,eam aliquando expresse in lege praeferri vel eidem adjungi, aliquando vero tantum subauditi: expresse praefertur, veluti si concepta lex siti homitida capite plecti.

ror, binas. nustio contrahenti infamia irrogator, quiprimus in pinnac

sim muri pa seriem lentum accisito cujuimodi in casibus sub sanctio. ne lax latet, aurillud leg is, quod iervato ordine intentionis prae, mittendum omnino in legalienunciato foret, utv.g.satin his non cecides: nemo es bigamus, grossi ad hoc nitatur,ut Irimm in murum emidas . Adjungitur autem expresse sancti, ubi primo proponi. tu quid faciendum, aut non faciendum, facta autem illa ordinatione jam separatim apponitur, quid praemii aut poenae mansurum

suillis, qui faciant aut contr1 faciant, prout se habent illa DEI

Ter Opt. Max ad Decalogunita puniendis. maleficis in te illam ,&quartam de benefaciemio piis in millesimam usque generationem.Tacite vero subaudienda relinquitur multoties quoq; sanctio,iubi vel aliunde,sive etiam alia ex lege forte constat de praemio obia

seqvi aut poena digressionis ubi futura determinationi illa forte

reservatur, vel etiam ex causa, quod negytii natura non cum rigorem desideret, ut prompta desvehementiorenvassi ictionis impressionem praede finitam lege habeat sussiciente forte, quod aliquanti tantum infamiam tabi, quam appellant, aut leyem inobedientiae notam, aut privatio irem, communiter ad taleos sequium sit bse-Puturi bi iii, aut simile quid Patiatur reus legis. Atque haec quidem ac laus,tali cum latitudine mentane ac remissione, opinor,

Meipienda est illa in philosophia tantum celebrata vis legis coactiva, unde: ipsam legem orationem coactivam definiri oportere autumant philosophi ICtis nostiis sanctio legis illa dicta est. Oe casione hac in specie de eo quod punire leues est, obiter quoq; potest notari, id ipsum, partima da nignativam Iegis virtutem esseria

serendum, vatenus in tum hanc vel illam poenam illi delin

75쪽

quenti adsignat confinitu lex, partim ad formativam actionis;&sub hoc quidem genere idem, vel ut partem praecepti posse considerari, quatenui scit in eo consiliit legis sanctio velut speciem , quatenus ad puniendi actum h5c vel illo modo instituendum adigit. Similis autem erit ratio constitutionis quoq; praei orum adiuum ipsius modum. XVI. Suadere porrὁ, ac dissuadere sunt, qui in virtutibus legis computant, moti plurimis, quas cernunt, decisionibus legitimis, quae tamen, ut non merae permissionis, ita nec absoluti, aut rigidi praecepti; non merae libertatas, nee tamen rigidae necessitatis, appareant: cuiusmodi videntur esse omnes illae legales positiones, quibus terror abest severioris coercitionis, quinamve sanelio tantum in propositione praemii hujusve carentia, vel certE in com-μ αδ-y- minatione levioris incommodi,quam quod communiter homines ἔλιII1. C. e multum terrere, aut movere solet, consistit. Cujusmodi multa boniberi. D in civilibus ,&in naturalibus occurrunt in civilibus, veluti si a 'Gμcces lege Iulia lapia coelibatus evitatio,& pro creatio sobolis,livibu, bb.La.dem Romanis injungebantur sub praemiis ac levioribus poenis, de qui nor.pr. Ide bus multam faciunt mcntionem JCti H si in ludis olympicis ho-

excus tuta s. nore proposito invitabantur concertatores ad victoriam; si conc

S. L. .pr. de binatus ad honestatis jurisque matronalis ae matrimonialis caren- mirarerab. l. iam damnatur. b In naturalibus, quando generalis legis naturae de condit. e videtur suasio esse, ut omnimodo honeste h. e. secundum Omnem demons, virtutem vivamus, vitio omni abstinere nitamur 6, ut homo ho H D. σa de minem beneficio assciat, a conjugios inguinis, non proximi an eoncub . t tum, sed 'ropinquioris quisq; abstineat Et fortassis pleraque derit.Nupt. ι omnia legis naturae, expressa civili sanistione non roborata, homi dejur. dot nigentili ac ignaro aeternitatis, Dasiva magis, aut dissuasiva erunt, LI.denarμni quam praeceptiva, utpote qui famae, aut moralis solummodo turpi-bb.lib. tu diuis malum, sibi imminere existimat, si contra, quam ex hac te

6 xmqr gefaciendum videt, faciat. Unde sine dubio elo maccidit, quod in id Arist. t. tam facilis apud plurimas gentium a lege natura communiq; hu- Eth n sc mano osse io digressio fuit facta. Caeterium ut ut non de nihilo Justin. g. y.I. haec sunt, dc omnino ex his etiam appareat, quomodo multum dif-MI.σύ. serentiae lex patiatur a diversitate salimonis, quatenus illa vel strictior

76쪽

ictior est, vel remigror baecedere tamen omnino ad naturam prae .eeptionis utramque, assirmativam scit ac negativam svasionem

si ita appellare libet, aut si ita suasionem ac dissuasionem legis,videtur inclinante nimirum suasione ad imperium, dis vasione ad prohibitionem Pa quibus nectam speciis, qui sanctionis intensione, ac remissione differunt, ita ut suadere, ac dissuadere pene idem sit, quod imperare, aut vetare remissius. Loquor de vasi ne legali; nam de ea, quam par pari, aut amicus amico facit, non pollens, vel non utens authoritate nomothetica, aliud forte dicendum; quamvis in ostensione adipiscendi boni, aut vitandi mali,&haee suaso simile aliquid legitimae sanctionis habeat. Ut autem svadet e, ac dissuadere, itemque punire, ad imperare ac vetare legis virtutes, referendistini, ita concedere, tolerare,indulgere, ac similia ad permissiuam ejus vim videntur pertinere. Nempe quatenus ad actiones hae accomodantur, nihil aliud videntur este,concedere, quam expresse aut etiam ex merito permittere: indule . , tale quod neque suadendum neque dissuadendum adeo est, permittere toruuero permittere cum dis vasione aut etiam tacitὰIn illogenere

potest esse coneessio alicui expresi Eneia tractandi in republ.arma, legendi tributa,& similia, pro bono publico facientia expediendia In isto permissio testamenti factionis, libertatis capiendi feras; in

hoc tolerantia concubinatus, polygamia, divortii , aliqvalis ei eumventionis in commerciis rerum. Sed dissileri non licet, voces 4nterim has , concedere, tolerare dcc. ipsum genus permittere

vulgo indifferenter,ac proinrscue usurpari inia indulgere &concedere, quandoque etiam virtutem legis dispensativam boni, videtur sapere quando'.g. immunitas conces , lex seu Iegislator in praeteritum, item crimen, aut ob metuum, quid alicui indulgere dicituri r). utramque, tam media tamquam immediatam permis si

sionis legalis tributivam virtutem vigetur complecti illud pontifi si . p cis, ovi privilestium ipsi detinuivpkxJecialiter quid iri Deis, b sed δε ς' de his satis. - siit princip. XVII. Atque ita quidem, quicunq; hi, aut similes alii, alia ν ῆ δ'

verborum figura proferuntur legis actus, facile, ut autumo, qua te 'φ' ius inlatione vitae activa formanda lex versatur, quod quidenta sera.

77쪽

. et ista I Ap. III

semper hic supportatur ad aliquem horum trium Imperure, venire, permittere, erunt redigendi unde hactenus consequens est,tria Nec, hujus generis virtutum legalium summa capita statuenda esse. De quibus nunc porro notare licet habere lese easdem hasce tresvirtutes legis adinvicem, si primam seu antecedentem legis partem respicias, nam si sanctionem, alio modo sese rem haber , patebit inferius ut contraria,& medium,sicut zjusta quae exinde, turpe scit. velim, acrem sunt,ses e tabere, alia notum est; nempe res loquitur, imperare dc vetare naturam omnino contrariorum habere, seca mutuo pellere circa idem, eodem modo tempore, loco c. quomodo n. possibile esset,quod imperatum est v. s. ut tu huic des hodiὸ aureum idem , iisdem positis circumstantiis, simul posse esse vetitum. Alterum enim enunciatum in eflectu vim suam atq; valorem observabilitatis ut ita dicam necessario amit.

tere habet, si alterum eunde debet obtinere. Sunt autem contraria haec, sive jus, sive justum, legem, aut legitimum reputes, non im- nominata nimirum est inter actus legales imperare, es et re medius quidam, qui neque impesare neqve vetare est qua figura utri que negativa extremi, media contrariorum,.q vae nomen n*n hasbentialias etiam exprimere consulit Arist. du. permittere, uid inter este lius legis seu legitimi; imperatum scit.ac vetitum edium, flaiΔIc ipsum quoddamprem mi quod domumcum I Cto i 9dixeris, non tamen ut ille ibi,id illicito opponendo, complecteretur enim,&imperatum, imo omne quod legitimum est ut per illicitum omne quod illegitimum, ipse ibidem videtur dicere. Certe quod lege neque imperatum, neque vetitum est, permissctum judicant omnes, oc per conseq.. inter ivitate talia, ut medium idipsum habebunt; licebitque hinc ex natura conjugatvi um ad adium legis arguere ipsum, nempe permittere quoque inter imperare, vetare medium esse. Tentaret serte hoc loco scrupulosus aliquis indagator quaerere, an fortassis admodum quo, .g. inter album de nigrum contraria Plurima interjacent media, veluti viride, tii brum, flavum

78쪽

savum Sce. etiam inter imperare, &vetare, imperatu in desvetitum plura intercedant talia, quorum pars huic pars alteri contrariorum propin ora forte sant, pars etiam aequaliter utrinque distent; facto, forte transitu,ab usq, in rare, per dere, concedere permittere, tolerare, dipadere, ad usq; verare: Sedfaciat, quem juvat hic esse

subtiliorem mihi hactenus in tribus illis, quae imperare, vetare,&permittere sunt ibet acquiescere reliquorum singula iis quibus ex his propinquiora identur annumerare parato. XVIII. Verum enim vero, uti nemo, qui quidem, quid lex legisq; virtus actusve sint eallet, in iis non habeat imperare, prohibere seu vetare cita controversia non caret Anpermittere etiam iisdem accensere debeat Sentiunt hie pene diversum Philosophi ad Ctis, dum illi moti, partim authoritate sui Aristotelis, legitimo enunciato coactivam quandam rationem tribuentis partim etymo legis, ac juris, quo legem ipsi deductam autumant a ligando, jus autem a jussu se jubendo ita fere praeconcipiunt: Quicquid non formam jussus, aut vim ligandi habet, seu, quod eodem reci dit, non eo activa oratio est, id lex non est; ct per consequens nec legitimum dicendum id, quod non jussum, aut coactive, lauara necessitate exequendi, mandatum est; Sed quaecunque talia sunt , statuunt hi porro, naturalis esse permissionis, ac libertatis,& ipsam permissionem naturae quidem esse, non a legis. Contra vere hiluta, juris civilis auctores, ipsum permittere inter virtutes de actus legis diserte referre non dubitantia alias perindulgere, concedere, Ul. 7. a. de non negare legi ac similem figuram vocum idem exprimentes b) P aer detest. Cicero quoque quando l. a. de inveni. msorem vim, ait, insist prθὴλ tui . bentibus ibus, qνampermittentiriu utiq; ipse permissa vam quan μ Laa. de rhdam vim legis agnoscit Nuper in Batavis Hugo duao inten isti . de R. I cmulta alia, quae eleganter de eo rus ustum II, disierit, contradi u .de V. Scens iis, quibus jus naturale jure gentium distinguitur, ea ratione, une M. t. deis ac si illud tantum praeceptivum, noc vero permissivum sit eam cadite OLait inter haec una non videra aliquam, nedum semialem ferentiam , lenae. cum etiam ipso ure naturali, quod' Ἐπuvis secum putat fateri cogi spe moralissirino multa non expres' praecipiantur se premittistur. de Suae sequuntur . A posterior hac:parte existimem nobis standum

i esse,

79쪽

esse, tum quod ratio philosophantium praecipua a sanctione ac vi

coactiva delumpta, non omnimoda: hi initatis videatur esse, tunia

quod experientia, praxis nomothetica illis prorsus adversetur , cicum jurisperitorum ordine hic faciat. Ut priusde hac dicam certum idest, omnem, quae poli rerum primordia prodiit, nona thesiam,plenam positionum permissi varum es e nimirum sic Deus a Gn. a, id ipse fons omnis bonae legis, expresse permisit Adamo, comedere se omnibu horti Eden fructibus, praeterquam qu essent unius arboris scientiae. boni&mali talis effectu quodam est illa. Pro toplastis&Noachidis, in his generi humano facta concessio de dominio, ac usu animalium, ct creaturarum reliquarum de propagatione sui generis longe plures sunt legis mosaicae ejusmodi permissionum, veluti illa de divortio, de commestione ani in ali uini mundorum,&reliquis luris civilis, amplissimum campum, si quisqvam lustrare cupiat, dubito an non dimidiam legum partem,& ultra, qud frontem positionum, permissu actus deprehenturi site.g.quibus iura quae dicuntur majestatis, seu potestas belli,pacis, Rederum ferendarum legum,iudicandi,tributi legendi, nobilitandi,&c praesectis civitatum conferuntur seu permittuntur. Quibus potestas talis, ac talis, patentibus in liberos, domino in semunia, marito in uxorem, creditori indebitorem conceditu quibus variis modis acquirere, aequisita conservare, deque iis, do invita, dc post mortem multifariam disponere conceduut ita vero sciri vi-

ι αδεῆ ilegia, quae alia jura quoque dicuntur singuloia μ), plurimum in

certorum actuum eertarumq; rerum permissionibus versantur,V.ς

sd Lia. C. si mulieri ut diceat vindicare dotem suaui. prae creditoribus aliis e); pol.inp. mutuanti in funus ut mutuum posset repetere praecipuum s ; mis Lia. f. ad noribus circumventis, ut potitionem habeant restitutionis in inte-IL . de reli grum e . Liceret si opus esset ex .civali omniq; sociali legalitat sexcenta alia permissi varum legum exempla adducere. Sed&o tr. D. t. Est quod naturalem attinet, mirum Lane foret, si non idem de illa quo--nori que liceat praesumere Quin plane conjectationi ex his locum esse

exim mein, quae vulgo libertatis, auto iam permissionis naturalis

dacimus, si concise dc proprie quispiam loqui verit,ea,permissionis naturali , libertatis De j ire naturae concessit, dicenda potitu

80쪽

ege Certior autem ni fallor adhuc instituitur nobis collectio ecprincipio revelato, nobis vero Deo si delibus cognito ex quo seimus, jus naturae esse jus Dei, Deum esse, qui naturale Miluin nobis manifestavit, qui legem naturae hominum cordibus, ut Apostolus praedicat, inscripsit a ijura natiiralia si vinaqVadam providentia 39 Eoi 2 constituta semper firmet tq; immutabilia permanere pura b) perin. Idem providentia eademq; ipsa jus naturalia nil aliud βς, ην. - Σὸy NGsC. ura primaeva effata istius verbi, quo coeli formati sunt, per quod

bona sunt facta omnia; ejusq; domini,cujus spiritu oti sciniorum , omnis conditus est exercitus Dico porro&legem dc lagitimum permissi vii esse, extra dubiu est nobis, qui e redimi ne

Deum esse, eandem auctoritatem, quae natur In alia ... culta

tem quaedam libere, qyae necessitatem impresserit, ii danti, necessario agendi c quae menti, allionum nostrarum principio, dictamen utrumq; suggesserit, puta termissivum, praecepti vir,

utpote utrumq; bonum concreatum, vitae bene, uec ordinate d)gendi regulam quis enim unquam hanc humanam societatem bene coleret, si non aeque sciret, hoc est,menti suae die itatum impressumque haberet, quid permisitam, Pana quid praeceptum aut vetitum sit Dubito, an qui haec videt, dubitare possit, aeque permis siva, ac praeceptiva naturae dictamina legem dicere sive naturae sive DEI omni pinentis. XIX. Sed ais non jubet, non ligat, non cogit tanae permissivum satum. Respondeo primum ad hoc ultimum Aristoteles,

vir alias eorum, quos mundus vidit, in rebus ex natura indagandis acutissimusac sol ortissimus, proh dolor, hoc passiis est infortunii, ut expers esset religionis orae,iscrevelationis, qua indubitato cognitam haberet illam, quam nos callemus, rerum naturalium,

cum his,juris quoq; naturalis uriginem lyidem deseelus inter alia illum penes pium effectum genuit, ut nec usqyod Jam, seu legem natura: Pmuerit cognovisse , Pod quidem vel inde observareel quod apud ipsum, etiam ubi expresse d8. legali materia agit , Urbi temere videas, aliqyam mentionem uri, Fiatura si fieri. quod tamen pium ius nostrates facile omnes agnoscunt sed bene psi naturalis, ite in Maeqvi non legem, τον νολον οι το ῖσον, τλο

SEARCH

MENU NAVIGATION