장음표시 사용
151쪽
ι- DE INVENT. RIR VM tecto ditauit, anno urbis D x c v. Ceterum horologium, rese Vitrutila libro nono de architectura, ex aqua Crembius Alexamdrinus primus reperit.Vtriusque meminit c cero , libro de natura deorum secundor uuid igitur, imquit , conuenit cum Diarium vel descriptum aut ex aqua contempleris , intelligere declarari boras arte, non casu e Et alibι in extremo secundo Tusculanarum libro e cras ergo ad cleppydram. Ita Nas vocant,d quo guttatim ess--debatur aqua ad horas notandas. Inuentum est deinde dia
Nini quodam ingeni, acumine, .rologium quod nunc fir
quens cernitur metallis, rotis dentatis atque ponderiabus , partim umbilicis horas indicantibus , partim testan--tibus tintinabulis. Quinetiam eodem artificio planetarum omnii , ac solis θ' luna cursus adeo facile repromtam
rur, νι crium ipsum prope conspici Nideatur. Hὶ etiam aliud horologi' genus, ad Dridis formam excogitatum. Item Ptenuissimis harenis Aegyptijs,quorum tamen autουs,Nti in calce operis dicemus, in aperto non sunt. Sic d diique quotidie aliquid admiratione dignum hominum i duuria inuenit, Nelut pyxidem istam qua nautae nauigarionem peritissime moderantur. Et multa demum sunt, quibus prisca aetas carui de quibus nos suis locis memin rimus. Illud adiiciam. νt alibi horologia a sole occidente, ,sque ad solem iterum occidentem, perpetuo cursu rigm-iquatuor horas designant: sic num totus fere occidens. horologia habet, quae bis in die duodenas horas indicant, ita vumper duodecima hora in media nocte est in meridie notetur: quod profecto quo aptius quadrat, hoc com-
Modius fit me quempiam,cum velit scire quotast bora, ta
152쪽
pomodo ab initio alii aliter dies obseruarint,ae noctes diuiserint. CAP VI.
lam alii aliter obseruabami, quod ab Aeoptiis
fluxisse volunt, quos, ut inter nonnullos alitores conuenit ,primos ommu annum ct menses constia
tuisse ferunt. Ii itaq a media nocte, ad media,totum id spatium unius diei nomine appellauere.Romani quoq; eodem modo diem obseruabat, quod ut Plutarchus in problemat. ait,ortus solis initium agendi, nox Nero consili, ct praeparamis faciat:quippe apud illos,cuiquam etiam diei hora aliquid actionum tribuebatur. Martialis:
Prima salutantes atque altera continet hora et Exercet raucos tertia causidicos.
In quintam varios extendit Roma laboresa sexta quies lassis, septima finis erit. susscit in nonam nitidis octava palqstris: Imperat extructos frangere nona toros,&αλ oloni, inter duos solis exortus, omne id tempus diem ocabant: Athenienses inter duos occasus. Vmbria motidie in meridiem, unum diem putabant: vulgus omne aluce ad tenebras. alitores, Varro, Plinius in securido , Gellius, o Macrobius. Nos porro more Atheniensium, Me occasio, ad solem iterum occidentem, omne id me, dium tempus unum diem esse dicimus , sicut transa' omnes Umbrorum ritu, a meridie in meridiem diem suum reminant prout eorum horologia, quae superiori 'te posuimus, indicant: vel eadem ratione, a media nocte, ad mediam noctem, veteri Romanorum instituto,illorum dies dici potest confici. 'x vero, sicut Vegetius tradit, in quatuor diuidebatur vigilias, quae sim lae, se Hieroomosuper almos, trinarum horarum statio Apputabantur.
153쪽
D E INN ENT. R VM. Rui primi libros ediderint, & de prima bibliotheca,
quo, aut ubi usus imprimendarum literarum primo inuentus. C A P., VII.
ipsaq; literarum studia mirum in modum νbiq; gentium floreant,peccare bercle me ducerem, si tale inuentum lentio puterire,cuius nos etiam, quantum exiguum tulerit ingenium, gendigratia, bunc nempe laborem suscepimus, praesertim cum huiusmodiscriptorum libri , uti diuus Hie τonymus ad Marcessam ait, ingeniorum effigies, ct Neraedi aeterea monimenta simi. Quapropter Agesilaus, autorre Plutaraho, cum bene multι Nellent eius corporis ni lacri gratis eongere,nunquam id fieri passus es, animitantum monimenta posteris relinquere sudens: illud emis sculptorum, hoc sum: illud diuitum, hoc bonorum opus esse ducebat . Omnium igitur primus maxagoras,tesila Laertio voluminesecurido, librum abs crptum edidit. Gellius vero lib. 64cribit Pisistratum tyramnum omni
primum libros publice legendos praebuisse. Sed prose quis non Nidet perperam Graecos hominum genus in sui laudem fusissimum, bancsbigloriam vindicare e qui,NIosephus contra Appionem perspicue demonstrat, recet' ti mi sivit. Ex quo haud dubie milito ante Gr os, antia quissimi Hebraeorum, qui sacram historiamscripserunt, σ/Dptior sacerdotes, vel Chaldaei libros ediderunt datque ita Anaxagoram ct Tisistratum apud Grscos,iat 3um primos foras dandos libroό curasse credere par en . . Deinde autem, ut idem Gellius testatur, ipse Atheniensii xumerum librorum studiosius accuratiusq; auxer t. V rura omnem illam postea librorum copiari Xerxes Azber
Vm iu dies magis magi a hominum ingenia sola 4 libroru copia vigeant, ad capessendas discipim
154쪽
a ii 3ERs Eev Nnvs a diariis potitus abstulit. 4'ortauitq: in Tersas. Eos porro libros τniuersos multis post tempestatibus, Seleucus M redoniae rex qui incanor appellatus est, referendos Athedietas curauit. Ingens postea numerus librorum in Aegypto a Ptolemaeis regibus confectus est, ad mistia ferme uola inum D c c. sed ea omnia priore bello Alexandrino incensa fol. Ceterum Strabo libro decisnotertio ge graph. scribit Aristotelem omnium primum bibliothecaministituisse: ait enim, E Scepsi fuere philosophi Socratici . Erastus o coriscus, ct Nereis Corisci filius, qui Aristo relem Theophrastum audiuit, ct Accessor uit biblio thecae Teophrasti,in qua Aristotelica inerat : nam Ar Foteles-bibliothecam ct scholam reliquit Theophr Ilo, O primus omnium quos scimus, libros congregauit , cst Aeopti reges bibliothec e ordinem docuit. 7 heophrasus vero eam tradidit 'Neleti, P, eletis eam Scepsim detulit, ac posteris tradidit. Haec ille . Fuit e r Pergami bibli theca praeclarissisa,autor Plinius libro 3 ssatim in priscipio, ubi timuit:.An priores c erint Alea adrie Pergami rege ui bibliothecas magno certamine tristittiere, η facile dixerim. Romae bibliothecam sinium Possi nem primum fecisse, testatur idem in praenotato libro, scribens: Non est praetereundum'nouitium inuentnm: Ita quidem non solum ex auro argentove, aut ferte ex are iubibliothecis dicantur isti, quorum immortales animae dem locis ibi loquuntur, quinimo etiam quae non funi, sin-runtur pariuntq; desideria non traditi vultus, scut in I-- fuero eveniti quo maius, ut equidem arbitror, nuΓ1:m me felicitatis specimen,quam semper omnes scire cupere. φαμlis fuerit aliquis. Asini' Pollionis hoc inuentum,qui primus bibliothecam dicando, ingenia homin&m rempu- φὶlica erit.Sunt etiamplures hodie in Italia bibliotoetae
155쪽
xo DE INU ENT. RER VM sed illa in primis omniu iudicio longe celeberrinias, quam diuus Federicvs Felirius dux Vrbini condidit, quam po iuea Guido princeps eius filius, lux doctrinarum fiagen filiama, ac unicum doctissimorum hominum praesidium, cum
auro O argento, tum librorum copia adauxi ornauitq; . Fuit illud igitur omnino magnum mortalibus munus, sed nequaquam conferendum cum hoc, quod nostro tempore adeptiIumus, reperto nouo scribedi genere: tantum enim viro die ab uno homine literarum imprimitur, quantum vix toto anno a pluribus scribi posset. Ex quo adeo disicia plinarum omnium magna librorum copia ad nos marii. xit, ut nullum amplius superfuturum sit opus,quod abh mine quamuis egeno desiderari po sit. Illud insuper addeciquod autores quoque plurimos, tam Graecos quam Larinos, ab omni prorsum interitus periculo vindicauit. Quare tanta rei autor non est sua laude fraudandus , praeger. tim ut posteritassciat, cui diuinum beneficium acceptum referre debeat. Itaq; Ioanes Cuthenbergus natione Themtonicus, equestri vir dignitate, ut ab eius ciuibus accepimus,primus omnium in oppido Germaniae, qim Magu ιiam vocant, Danc imprimendarum literarum artem excogitauit,primumq; ibi ea exerceri coepit: non minore iussi fria reperto ab eodem, prout ferunt, autore, nouo air menti genere. quo nunc impressiores tautum νtuntur. D ermo exto deinde anno , qui fuit salutis humanae M c c c cL v I I I. quiliam nomine Conradus, homo itidem Germantis, Romam primo in Italiam attulit, qua dein P0colaus Iresion Galricus, primus mirum in modum illuctrauit, qua passim hac temperiate per totum fere terrarum orbem loνα, de qua plura loquendi labore supersedeo , eius inue turem, ac si ut νnde ad nos delata fuerit, prodidisse,haud parum fecisse raetus, cum ea omnibus longe notissima
156쪽
ii go sECUN Dus. ros 1lit quae propterea ut ab initio non minore quam homini m admiratione νustari coepit, paulatim, νelut auguror, futura est vilior.
primo Vis scribendi apud priscos, etiam per notas , de quando primu inueta charta, vel mebrant C A V I I t. Uum chartarum, quo maxime humanitas
Vita constat'memoria, palmarum soli s,t se Plinio in decimole tio naturalis hictoriae , primo scriptitatum est. Virgil. in sexto. . Folijs tantum ne nomina manda. Deinde quarundam arborum libris, postea publica moniamenta plumbeis voluminibus, inde o priuata linteis cor scere coeperunt: deinde ceris: nam pugillarium Uum ante Troiana temporafuisse testatur Homerus. Papyrlim a tem post A lexandri Magni victoriam, condita in Aegy-no istexadria, M. Varro autor est, ante cbartarum Humes eo rege inuentam esse, qua fiebat ex frutice, qui nasciaturis paludibus inopti. Verum contra Varronem, qu chartarum Uum non nisi condita in Aegypto Alixandria fuissescribit, Plinius Cassi, Heminae annaliumscriptoris moritatem adducit. Ille enim tradit, Cn. Terentium scribam agrumsuum in Ianiculo repastinantem, enisse a cam in qua PDima rex tus fuerat, ct in eade libros eius repertos, quid charta erant. Nam Magnus Alexander si lius trecentis annis post N am fuit, qui Alexa eris autore Liuio ibro octavo, eo anno in Ae ypto po fui, qui fuit urbis condita c cccxxv I I.I. L. Papyrio Mugillano sue Cursore, C. Paetilio Galbo co friceterum IIuius in decimo de bello Macedonio, a Cassis dissentisseribens duas arcas lapideas octonos ferme pedes ηροι, non unam , repertas afusoribus in agro L. Patia
157쪽
D E IN VEN Τ. RER V MEjscriba, non Cn. Terentii, o in altera eam epi hin
fuisse riumam, in altera vero eos libros inuentos,de qui bus loquimur. Idem etiam Lactantius affirmat, tarchus in vita Numa.Posea vero idgra us chartae inuentum est,quo nunc pasm Mimur, cuius autor haud palam est. Hec autem fit ex linteolis contritis : nihilominus t men papyri nomen afrutice sumptum, veluti chartae asurbe TFri retinet. Membranas a tectu membrorum nomnatas , est enim proprie ipsum corium . Varro scribit per aemulationem, circa biblιothecas Ptolemaei , ct Eumenis regum, Pergami inuentasfuisse, νnde νxigo pergamena
iocantur. Verum ego virmarem membranas multo arite
quam tradit Vayro, esse repertas, in VJ: primum scripti-ratu , quando sacros Hebraeorura libros Hebraei enim, ut ostendimus,primi rerumgestarum monimenta condid rant9 ὰ membrana fuisse testatur Iosephus: nam cum iu duodecimo antiquitatum tradit, quemadmodum Eleaawprinceps sacerdotum perseptuagintaduo interpretes ,1a eros libros ad Ptolemau Philadelphum miserit, vi ingrac-sermcnem Nerterentur,sic inquit: Cum vero ostenderent tenuitatem membrana, Ῥel incomprehensibilem e Tum compaginem, rex miratus est . Herodotus etiam is
quinto testis est, prisca consuetudiae in pestibus capriniso ouiliis essescriptitatum. Surit praeterea plura chari
Tum genera,vt bieratica, antiquitus scris tantum uoluminibus dicataramphitheatrica, a loco dicta: bibula,et ei poretica,inutilisscribendo, ct inuolucris duntaxatcba tarum atque mercium Uum prabens, prcpterea ἀπο των ἰριπορων, id est, a mercatoribus nominasa. Vsus aut
scribendi per notas , peruetustus est,quando Tiro Cicei nis libertus, autore Eusebio, ipsas notas primus reperisserfertur. Et eiusmodiscripta uiua dicuntur, quae artificia quod m
158쪽
l o agat s UcvNDvς. tor taedam mi, ne legi possint ab alio, nisi ab eo ad quem
scributitur. Gellius: sesquas occultas nuritiare regi fumetiuoscripto volebat. Es ct Caesar, teste Suetonio, usus. Hodie Hro ita frequens est modus iste scribendi, ut nullus videlicet set neque princeps, neque ciuis,quin Das habeat notas, olgo et spheras nuncupatas.
primus memoriae artem monstrauerit,aut qui eius
dem gloriam adepti sint. C A P. I X.
ximum eri,ut de memoria dicatur,qua,πt Fabius es omnis disciplina constat, quae cr necessirium maxime est vitae bonum, O Nnicus eloquetiae thesaurus.Huius ara,Plinio in septimo,et Quintiliano in Ῥndecimo autoribus,2 Simonide Melicoprimu inuera est, qua in re multu valuit:nacu aliquado in Thessalia, teste Cicerone de Oratore, utaretur apud Scopa nobilem virum, nuntiatum esset ei, Ni prodiret ad duos iuuenes te ianuam stantes, contigit Ni boc interim spatio conclaue corruerit, ac ea rutina adeo conuiua omnes contriti
fuerint, ut non possent internosii Guis, qui humare eos vellent. Tum dicitur Simonides ex eo quod meminisset, quo eorum loco qui ue cubuisset, demonstrator νniis iusque epeliendi fuisse. A c ita videtur memoria valde iuuari, signatis ammo sedibus, aut mutato annulo, qui nos moneat. cum id fecerimus, quod ipse Fabius late prosequitur. Memoria autem plurimis praecipua fuit, ut Plinius cn Solinus autores uni: CFrus enim rex Persarum omibus in exercitu suo militibus nomina reddidit. Cineas orrhi regis legatus, postero die quam Flymam aduenerat, utriusique ordinis atros nominatim appellauit. Mithridati regi duae viginti lingua tot enim nationibus imperavit in traduntur notae fuisse. Caesarem vero scribere ct i gere ut, dictare audire,sositum accepimus. Iden
159쪽
,os ' DE INVENT. RERUM etiam esse Spartiano, Hadrianus Imperator facere eo sueuit.
A quo primum militaris ars inucta, & utrum literis prae- stet, item in exercitu or lines ,& tesserae, & vigiliae, &de primo pugnandi modo. CA P. X.
Vne venio ad disciplinam militarem,praecipuum imperatora decus, qua sola multi quide morta les aeterna sibi gloriam copararunt: Vnde tanto literis praeferenda videtur, quanto facta dictis praestant. Iuanquam illud non facile Cicero concedendum iudicat, quando,ut ipse pro M. Marcello ait, bellicas laudes siolent
quidam extenuare verbis, easq; detrahere ducibus,comu nicare cu multis, ne propriae mi imperatora. Certe in ammis militu Nirtus, locoru opportunitas, auxilia clarum, elises, commeassus multum iuuant: maximam vero pamtem quasi suo iure fortina sibi vendicat, ct quicquid prysi eregestum est,id pene omne ducit suum. gloriae, quam tim reyescienterq; scribendo adeptus fueris, foctu habebis neminem. Ad artem redeo. Sed haec in rudiseculo a modum turpis fuit, νtpote quae ferino more, ut infra osseu demus, exercebatur. Huius scut Ciceroni libro de natura deorum tertio placet, inuentris Pallas fuit, ex quo Bellana diria est. Papinius . - Regit atra iugales Sanguine Bellona manu. Vt vero Diodoro , ipse Mars morem bellandi reperit. Martialis. Belliger in ictis quod Mars tibi saeuit In armῖs . . Sed reperimus apud Iosephum in primo antiquitatum, lumiue,Tubalcain, qui ante diluuium P oe fuit Jortituita. ne cu et iis excellentem, res bellicas fortiter exercuis et quamobrem apparet militarem artem esse antiquisma ,
160쪽
' Li3ER SECUN D vs ros proinde eius autorem neutiquam prodi facile posses picor. Veteres autem ante Hum armorum pugnis,unde ρurna nomen habet, calcibus ac morsu certabant. Et ecprima pugnae origo fuit. Lucretius. Arma antiqua manus, ungues, dente'; suerunt.
Exin lapidibus inustibusq; pugnari coeptum, testis Herodotus libro quarto, cum de quibusdam populis loquitur , qui haud procul a Tritone Libe fluuio habitabant: ait enim, Horum Nirgines anniuersario Mineruae feno in honorem ipsius deae interso bifariam diuisae, praeliantur la- suffustibusue . . Iinmat idem Diodorus libro primo scribens: Eodem modo claua er leonis pellis antiquo Hercu si conueniunt , quo tempore nondum arma adiuuenta, stabistibus homines iniurias propugabat,ac ferarum peia bus tegebant pro armis eorpora. Plinius vero in septimo dicit Afros contra Aeoptios, primos praelium fecisse fu- ibus , quos νocant phalangas. Verum paulatim baec disciplina tanti feri coepit, ut nulla maiore cura, studio ac dine,apud omnes properantes constaret,repertis exemcisus ordinibus signitationibus, tesseris, s vigiliIs,a lamede,bello Troiamo: ct sub idem tempus, speculari si- nificatione, a Sinone: autor Plinius, qui libro quinto erPhoenicibus bellicarum artium inuentionem assignat, sed' apud Syros , credo. De his satis, sed iam ad ipsa arma
transeamus. Pς primo armorum, & meorum torment eum usu.C A P. XI.
Erunt; uvore Diodoro libro sexto, Martem priamum abricatis armis milites armasse, cui ob - id primus armoru Uus, appellatur enim belli deus, attribuitur: que etiam Virgilius sensisse videtur,m principio sua Aeneidos dixit.