Polydori Virgilii Vrbinatis De rerum inuentoribus libri octo

161쪽

DE INVENT. RERUM At nunc horrentia Martis

Arma virumque cano' . . . -

caeterum arma, qua pro omnibus bellicis inpraementistores usurpant, alij alia inuenerunt: galeam enim, gladium, haIl , Lacedaemoni , Ni testis est Plinius inseptimo, inuenerunt. Herodotus tamen libro quarto, putat nutu galeam ab Aegypti s Gucis esse traditam. Lorycam 3wdius Messenius , clypeos Proetus scripus terse belligerantes repererunt, siue Chalcus Athamar filius . Ocreas ct cristas Cares: lanceas Aetolos,iaculum eum amento ferunt reperisie Aetolum Martis Altum. cem secundum clementem, Thraces : hastas velitares σpilum TIrrhenus . Vsus autem Nelitum, autore Vatem Maximo librosecundo, eo bello primum repertus est, ο puam Ful. Flaccus Consul obsedit. Securim Pantesim mazonum regina reperit: venabula Pleus. Arcumrtem oesagittas S tbes Iovis filius. Sagittas tat sp&cet, Perseus Persei filius primum inuenit. Hee ex Tlimo. At Diodorus Apollini astignat, issexto scribens: Ar insuper sagittandiquefuisse repertorem Apostinem ei uti Verum Artabanus,cuius testimonium Eusebius deprae se ratione euangelica, libro nono citat, Mosen omnium primum bellica insertimenta inuenisse tradit, qui adhuc iuu nis in A 3pto, teste Iosepho in secundo aruiquitatum, primam gloriose expeditione in Aethiopes apparaue t. ec eo tamen csteri quos η morauimus, nus laudis merentur, quando non νnius generis arma ubique Uriam' tur, sed alia alibi. 2 hil quoque ab initio tam perfectum exco statuis , cui mn aliquid ab insequentibus commode addi possit. In tormentis Cretenses corpionem, catapintam Syri, Phumices balistam ct fundam, ut testatur Tunius, inuenerunt. Vegetius vero lorq primo de rem

is in

162쪽

pano , quas Latiares Vocamus, comperisse: unde Stra

ea se libro tertio geograph. illos optimos funditores esseti vocitatos . at . Idem Uirgilius sentit in primo

Greorgic. α stupea torquentur balearis verbera sundae. i. Artem bes carum machinarum , teste Plutarcho, tu vita

x M.Marcessi, Eudoxus oe Architas inchoarunt. Machiam nam ad forenda grauiora onera ρ rimus , tesse Vitruvio , is extruxit Clelbon, qua Utis est ad deportandas ex lapi-- ita dicinia colu nas Ephesum ad Dianaesanum. Equum a uni rem qui aries dicitur sex muralibus machinis ,autore Plin. ni isseptimo, Epeus ad Troiam inuenite Vitruuio νeroib. ii decimo de Ocbite i. Carthagineses,ad Gades oppugna Di das. Testudines Artemon Claromemtis inuenit . Et haec omnia ad hominum priniciem inuenta sunt, o istud nouit vim inuenti in primis, quod bombardam νocaint, θ' is hominum memoriam, nihil terribilius ab humano in is excogitari potuit, cuius inuentorem fuisse tradum hominem Germanum admodum ignobile, cui casu in men tem venit tale quid efficere. Fertuae enim homo ad exitiuuat manum natus,seruasse aliquando domὶ in mortario pulveremis bureum, cuiusdam medicina facientis causa, istisque texisse lapide, ac inde collisse,ut dum ignem ex lice prope excuteret,scintilla intro ceciderit, subitoque

ma eruperit, atque lapidem in altum tulerit e ct ille, o rei casu doctus,post facta ferrea fistula , O puluere fecto,machinam reperisse, ac eius usum Venetis in illa esto primum ostendisie , quod ad fossam Clodiam essis cium Genuensibus gesum , qui fuit arinus falutis humans

Μ cccxxx. Is itaque tam mortifere machius repe

Maccde, opinor, accep9,τι nomen eius perpetuo

163쪽

DE INVENT. RERUM occultaretior, ne omni tempore a cimctis mortalibus male audiret, dignus scilicet qui prior ipsie vice Salmonei fununeflagrasset. Salmoneus enim Aeolimus cum πeliet I nem in fulminibus iaciendis aemulari, ab eo de coelo tactus ad inferos detruditur, quando haec fulmini odore, lucciso nisu, impetu missima est: magna erum vi ignis coΓαῖα 'emissis repente aut ferreis,aut lapideis pilis, quicquid ob xium offendit,quassat, di at, frangit, contundit, adeo venullus sane sit locus, quamuis natura munitus, quin facile expugnetur. Ex quo iam Uu νenit, Ni in ea hoc tempore omnis ferme νιs peditura, omnis equestris splendor, o in deniq; bellica virtus indecore consistat, iaceat,obtorpes. Haec bombarda vocatur, a bombo,id est,sonitu, qui βῆμ- βως Graece dicitur: quidam alty tormentum meum malunt; fucupare. Eius tametsi modo plura funt genera, qua rie vulgo nominantur, ct unum illud minimum, quo nunc pedites νtuntur, quifactitio nomine Alopus vocitatur. Sciopus enim estisnus iste,qui ex buccammm instatione erumpit. Persius: Nec sciopo tumidas Intendis rumpere buccas sed vel alio nomine appellatur Arcusbustus , a foramine opinor, quo ignis inpulverem fistula contentu immittia turmam Itali busium vi, o foramen dicut, ct arcus,quod

instar arcus pugnantibus sit: quippe hodie hum οdi tormenti usus in primo statim puns loco est, quem olim sagittariis dabant, cum a mi ibus pretiari inciperent. Sedia hine oratio nostra ad equu se bilicosi metu animalo

se, non extra utiq;

164쪽

primus equitandi arrem, aut Vsima Hum domandi. ε vel eorum unguus serreis soleis munitendi,ac ornamen 'ta inueneri bis atque quadrigas iunxerit, & vehiculum cum quatuor rotis tepererit, & qui ex uo pu-m gnare primum instituerint. C A P. XII.

Quo, qM magno mortalibus cu in rebus bellicis, sum in itineribus aciundis, usu residiumento est,primum omisium vehi Besserophontem Glaucia, regis filium docuisspe, Plinius in septimo en autori qui Per P Hasum eqlium, cum in Chimaeram iret, astendit,

in Horatius in carm. Et exemplum graue praebet ales Pegasus terrenum equire grauatus Bellerophonte.

sed Diodorus lib. sextobribit . Neptunum κρs primum domuisse, artem; equit di ab Aro tradita volate vim hominibus antea ignotum primum ea ite, quo

usserit Lucanus, disera ς . . Primus ab qquorea percussis cusp*de saxis Thessalicus sonipes bellis seralibus ome'. . . Exilit . . Et Virgilis M . . I ..M-Tum o cui prima fi ementem . . . rudit equum magno tellus percusta tridenti

Neptune.

distat, primi inuenerumt. IM , νt quibusdam placet, domandorum equorum Us mirimi dρcuere, teIumanuvi M; Virgilio in tertiis 1 cet. Fraena Peletronii Lapith* gyrosq; dedere Impositi dorso,atque equitem docuere sub armIs Insultare solo,&gressus glomeraresuperbos. 7livius libro septimo idem ι firmat. Hos quoque primos

165쪽

, INVENT.'RER v M.tisidae t vel hoesubiungam, teste Appiano in libro de bur Libris, equo nudo, id est,sine ephippiis, in bella vis tantur. Blas primum Thogum natio iunxit, ut Probus er Plinius autores sunt. Quadrigis vero Erichthonius primus est Hus: m cum Vulcanus , avitore Ouidio ins cundo Metamorpb. O Seruio super tertio georgic. impritrato a Ioue Mineruae eoniugio, o illa reluctante, siemen libidinis proiecisset in terram, inde natus es puer dracon reis pedibus, qui appellatus es Erichthonius,quasi de te

No lite procreatus, nam ερις es sis, o terra . Is

ad tegendara pedum foeditatem, iunctis equis , primum iam usus est curru. Maro rPtimus Erichthonis currus & quatuor ausus Iungere equos, rapidisq; rotis insistere victor.

Afirmat itide Plinius, februs tamen hoc illi apud Orficos tantum adsicribit, dicens:Erichthomus primus quadris gasiunxit in Graecia r emans erum antea apud alias nati nesad aliubnfuli Danao regnate ingis. Arcades istis inuentum Minerua assignarit, id credo,apud se tam sui de qua cicero de natu. deorum ita scribit et Minerua qua D Ioue nata o Cori e Oceani filia, quam Arcades C riam nometinant, eor quadrigamum inuentris ferent. V hiculi quatuor rotarum, ut tesis es Plinius, Thograrnuenerunt. Fugnare ex equoscum idem ait, Thessau dia euere, qui Centauri dictisunt, habitantes secundum P i lium montem. Huic de centauris saluta orta apud poetas, quod semihomines, Osemiequi essent: quamuis non me praetereat,quamdam fabellam super hac re a seruis narrari in tertio georg. Ps veluti nugae restuenda videtur. Fera sunt igitur extra omnem controuersiam, Hi etiam

Lactan. inquit, qus loquuntur pu ete, sed figmento Eliasteries vel ,sicut OAeolo rege ventorum supra de

166쪽

est.

LIgER IECUNDA . trymonstrauimus. Sed nonnulti tradunt Centati, pr aequitare , non ex equo pugnare. esse ausos Diodorus tu DCentauros nonnulli volunt in Tetio a P γ bis nutritos , postea equos Iobagitasse, eaeq; eis Hippocentauros natos. creditum,quod primi equitare ausi sint, ex eoq: natam fabulam,ν eluti equi Pssent hominisq: natura. Hee iste hactemus. Et ista omnia ex iumentis commoda apud alias gentes paulatim inuenta, non desiisse lyis primis mortalibus credere conuenit: quando satis constat Hebrsos , Asybrios . rabes, Aeoptios,equis,mulis, O alijs iumentis a principio Vos, quae aut dorso ferunt, vel armis curru trahunt. Sed de quorundam ludorum o saltarionum origine iam differamus, quando he rei bellice quoque augendagra ιm is itutasunt: sed opus es ut modus adst, ne scut Cicero in officiis ait, voluptate elati in aliquam turpitudi-- iuuenes dila itur .

miis primus instituerit apud Graecos olympicum cert men,& alios id genus ludos,& pyrrhicam saltationem . atque palaestram:& a quibus inuentus ludus pilae, aleae. 'tesseraru, furunculorum, talorum, par impar, & mic reac quid lit tessera vel talus. CAP. XIII.

Vatuor ludorum genera apud Grecos pucly fhul comperis,quorum primi ct longe celebem rimi olympici appellati sunt ab omnibus fere poetis decantati, quonia in Olympo monte apud Pi m ct Elidem, oppida Arcadia, Ioui dedicati Pelopis honore celebrata tur,quos, teste Diodoro libro quinto, o Plinio inseptimo ct Plutari in vita Thesei,Hercule Iouis ct Alcmenae filium quidam misit uisse,ibis primum decertasse , ct palmam consecutum tradunt. Sed Eusenius in decimo de prsparat. euangelica , dicit in olympico stadio Golum etiam pri rictor Disse declaratum, Ali' align

167쪽

tig DT INVENT. RERUM M idem Diodorus in sexto , O Strabo tu octauogeo a cautores sunt, Herculem νnum ex Idaeis Dactylis hoc cer tamen inuenisse asseruiit. Verum idem Strabo in pranon to libro ab Epeis compertum assismat. Et inferius ait, ab ubito olympicum agone institutum constare. Fuit is Traxonidis iue Haemonis filius. Sed Solinus hoc illustrius de

clarat olatim in principio sui operis ita scribens: Quippe

certa en olympicum, quod Hercules in honorem a tam materni Pelopis ediderat, intermissum Iphitus filius eius. instaurarit, post excidium Troia , anno quadringentesmo octauo . Herodotus libro odiauoscribit olympicum certa men gymnicum, ait, equestre fuisse, praemiumq; propomtum oleaginam coronam,qua donabantur victores. Quis propter Tygranes Artalani filius, eo tempore quo πι xes bestum in Greciagerebat , ut idem testis est, audiens praemium Graecis coronam esse, non pecunia ,generosa asiam meritoq; laudandam ententiam dixit, Pape Mamoni Cis enim Xerxi persuasit , Ni in Graecos belium mox reo in quos viros induxilii nos adpugnandum , qui non pecuniarum certamen agitant , Ied virtutis e Celebratami tur autem biludi quinto quoque anno, sec, Ni quatuor ah

ni interessent a primo olympiados anno , ad initium Oprimum amum sequentis, si vera est ratio eorum , qui de olympiadis aeque ut de lustrispatio ita putant eiq; tem pus Olympiadem appellabant: ac deinceps apud Graecos tempora per olympiades inumerata fiunt, veluti apud

F 'manos per c o s s. quorum magistratus annuus erat . Martialis: ' Bis iam pene mihI consul trigesimus instat. Alteri erant Pyhis: nam cum . Dollo Dibon serpe . rem,quia a Iunone immissus, Latonam matrem persecutus

fuerat, fatuis confecisset , ne huius victoria memoria

168쪽

in Metamorph. tia Neue operis famam posset delere vetustas, Dail Instituit sacros celebri certamine ludos, . Pythia perdomitae serpentis nomine dictos. Hic iuuenum quicunq; manu pedibusue rotauemu Vicerat,esculeae capiebat siondis honorem. ω Nondum laurus erat, longoq; decentia crine, inti Tempora cingebat dequalibet arbore Phoebus

.ia Tertj Icthmis, ab Isthmo parte Achaia nominari, ist a

Theseo inuenti, diserae Plutarcho in eius vita: Gloriari

. t etiam qrandos est obtus ob illam, de Hercule loquitur , t Ioui Obmpia, obse vera Neptuno Immia a Graecis cele- , brari. Isti ludi, tesse eodem Plutarcho, Ni quidam volunt,

is in honorem in primis celebrabantur Scyronis: vi es' Si ii nis: νtalis, Talaemonis, quem Latini Portum vocant. iis Ouid. in sexto Fastorum r 3 Qx' em nos Portunum sua lingua Palaemona d cer His,autore eodem Ouidio in . Me moro. Melicerta tu homilie, precibus Veneris, deus marinus essectus est. V

is in Plutarchus alios illi dicatos fuisse ludos sentire .vid tur, in eadem Thesei vita aiens: Quod ibidem in Melicer- .i tae honorem constitutum est, noctu agebatur , initianissis nrogis, quam Jectaculi aut celebritatis speciem praeses rens. Hec ille. In iis autem ludis victoribus pinea coronais dabatur, de quibus etiam Strabo bro octauo geograph. meminit, dicens: In Immo 2bptuni, quem Isthmum vo

. cara, templum eminet picearum arborrem luco circunes

, ubi ludos Immios decertaretes Corinthij celebrarie 'o solitisint , Et Solinus itidem 4 mat, scribens huiusmodi stet acidum per capselam, qui,teste Herodoto in primo ,3 3 3 Periandri

169쪽

,is DE IN VINT. RERUM 'Periandri corinthiorum regis pater fuit utermisium, risibios olympiade x L i x. soletinitati protinae reddi disse. Q arti Nemeaei, a demea Diva vocitati, quos in ui, autore Strabone libro octauo geograph. σ PM3bio Iibro suarum binoriarum secundo, celebra re consueue runt, ob Herculis memoria , quit Minaum Leonem i terfecisset. Virgilius: ICompressit Nemeae primum virtute Leonem. Urrhicam talionem pro iuuenibus ad militarem artem exercendis, Pyrrhus, autore Plinio libro v II. in Creta primus inuenit. Solinus vero scribit a Pyrrhico repertam suisse, dicens: Pyrrhico repertore equδres turmas Creta prima docuit lasciuas vertigines implicare, ex qua discia plina bellicae rei Hui conualuit. Verum Strabo cuida Cureti assigrans, secus videtur sentire: nisfortassse Pyrrhi cus mus ex Curetibus fuerit, in x. cum de Creta loquitur: Quosprincipio Curetem illis ostendisse ferunt, delude ii struxisse, ut saltationem, quam Tyrrhicam appellauerit, saltarent. Et alibi idem asserere ridetur scribens, Curetes primo armiseram saltationem introduxisse, quando Dio-πysius Halicam. in V, i i. aperte demonstrat Pyrrhic fultationem esse armatam, et ab ipsis etiam Curetibus, alit a Pallade institutum.Plinius tamen inseptimo nam stis me ostendit, armatam saltationem aliam esse ab ea, quamor icam vocant,ct illam a Curetibus, hanc a Tyrrho Duenta , ct wroque in Creta. Tranquisius autem dicis ludum ipso quem vulgo pyrrhicen appellant, Troia vocari , ct eius originem expressit in libro de puerorum lusibus. Quis igitur mentis compos in tanta super brii . De rei origine, scriptorum dissensione, pro ceri' quicquam auderet a mare e De hac altatione insuper u- heias in decimo de Asmo aureo, abundet meminit. Troia

Mero

170쪽

ilro versi, Troiaq; nunc pueri Troianum dicitur agmen . De quo etiam Suetonius in Caesare meminit. Festus lusistasa equestrem puerorum uocat. Θ leos ludos,id est, in quiabus nudi operuncti se exercebant, Dcaon, teste Plinis , m. primuό inuenit. Funebres Acastus, ut idem ait, in Iolcho , fis post eum Theseus in immo. PH am, ut Diodorus es resis,Mercurius instituit. Horatius incam. i a Mercuri facunde nepos Atlantis, tali Qui seros cultus hominum recentum. Voce sermasti catus & decoret More palestre talea vero tesserarumq; ludum, o pilae, ceteras lusoria' animi recreamdi gratia inuenta, pr erquam talaria, L di populi Asiae, teste Herod. lib. i. omnium primi excogitauerunt. Gare miror Plinium ab Herodoto discrepare ,

O qui in septimo scribit Pythum quendam lusioniam pilum, reperisse: nisi fortasse a ter rerum de alia pila Gunt enima plura pilarum generauintest erit. Atqui Lydos eiu di aleatorias artes non ta- voluptatis, quam compendii gratia excogitas de Herodotus tradit. Nam cum granitate amona patria premeretur, sic famem consolari solebant, altero quidem die cibum sumentes, altero ludis

j operis dantes. Est ves aliud ludi genus, quo calculis mis tubula lusoria id estistitissis er alveolis luditur, inuentum

olim circiter amum orbis ccndisi , ter desimum D x x x v. a quodam viro sapiente, nomine Xerxe, quia ita, , Uraoni uitia coercere metu, ac ram documento mo- vere volens,ostendit maiestatem sine viribus, semistim Miniculis, parum admodum valere atque tutam ebri