장음표시 사용
121쪽
DE. INVENT. RERUM idcirco, arbitror, temere prodiit, quonia cu Deus signa queda edidisset, quibus Hebraicus populus facile crederes
Mosen sibi ab ipso duce esse costitum, rex Pharao mc . n. Aegypti, patria lingua, teste Iosepbo in octauo Amitu
gyptioru sacerdotes eadefacere,quiritim vietas in is coneris verterus. At Moses, ut humanis diuina multo maiora e , demo raret,uirga in terra proiecit, qua in colubruπersa, Aegyptiorum virgas in draconem translatas repente vora, M. Autor Iosephus in secundo de Iudaeo mantiquitatibus, ct Eusebius libro nono , de praeparatione Euangelica. cum Moses igitum haec O plura alia diuinitus ageret, homines qui magis falsis quam oris inhaeret, magica arte fieri putabant. Moda autem fugandi daemones, quibus saepe corpora humana vexantur, ct incantationes quibus morbi sedari solent, Sadomon rex primus docuitidicente IV bo in octauo antiquitatum: Praestitit aute Deus etiam ei, ut contra daemones, aertem ad utilitate hominis ridisceret, ct incantationes instituit, quibus aegritudinesD Dam mitigari: modum etiam coniurationum, quibus ob-srim daemones ne denuo redeaut, fugantur, inuenit . ET
quonam pacto huiusmodi daemones expellerentur, peripi me domo brat: Vidi etenim, inqrit, quendam Eleazarum degente nostra praesente Vsasiano, ct eius filiis, ct trisuris, alioq; simul exercitu, curantem eos qui a daemonia
bus uexabantum. Modus autem medicinae fuit huismodi. Intulit naribus eius,qui a daemone vexabatur, annulum ha bentem ulter signaculum radicem a Salomo ne mon Ir tam, deinde daemonem per names odorantis abstraxit, O repente cecidit homo, postea coniurauit eu , iumamentum objcires Salomonis, ne ad eum denuo rem amet, iden,
canista,qua illa copossit,super eum dicenda volens,
122쪽
Qua sane potestate cri R I s T v s saluator noster apostolis dedit, cum apud Maereum euangelistam dixit: Ite in muri νniuersum, praedicate euingelium omni creatura . um crediderit, O baptietatus fueris, saluus erit: qui νηο non credideris,codemnabitis. Signa aure eos qui crediderini,hacsequetur. Per nomen meu daemonia ei cient, linguis loquentur noris,o si quid mortifctu biberint, non cebit cis:βρο aegrotos manus impone O bene hab tant. Haec aute mlia hoc loco potismu c morare μα- cuit, quo legetes facile intelligeret, diuina verba tete quadamones aut artem mmcvim, vim maiorem habere.
De origine necromantiae , pyromantiae aeromantiae, hy- .i WOmantiae, geomantiae, Schironiantiae.
, qui Persica lingua sapientes appellantur, apud Persas potissimu, teste Laertio, et u cultui vacabis, precado illas vota et sacrificia fa-siebant de eorusubstantia, id est, Ni ac natura, eon genealogia disserebant ita in primis frugaliter νiuctes . Sed UNG aucta est eoru vamitas, Ni no solum cleruatione θυ-ram futura ρ dicere, verhm artibus quibusdam Neruaris umbras habentibus, O i erm ae verborum maleficiu, O scirese omnia ct facere posse profiterentur. Ab his uitiis sex magices artis species fluxerunt, necromantia, ny
maritis,aeromantia, hydromantia, geomantia, atque chia romantia: quamuis M. Vareo id p. diuinarum rerim, illas priores quatuor tantum assignauerit. Es autem necromantia, diuuinyis per cadauera,vi mortuus apud Luca. iu
123쪽
predixit. romantiam uocant,qua per ignem diuinatur.
dum iussisimus, quid fulgur , quid fulmen , quidue uncavis significet, mi Tanaquil Tarqui j Prisci regis φο trse Liuio ab νrbe condita, ct Dio silo in . videnssa niam lambere Serui' Tulli, caput, illum rimanori r gem fore prsorii. eromantia diuinatio per aer .ut pra
diuum; in uetas proc s: νt ferrinasicut ait Plin. lib. et . quo in Lucanis pluit, significauit M. Crassitu Parthis iu-teritum eluti quoq; lapitis,quibus,autore Liuio iu r. de fecundo bella punico,in Piceno pluisse nuntiatum fuit βω-ges. illas indicarunt , quas Annibal Italiae intulit. Hid-mantis,ex aqua, quemadmodum Varro prodidit, puerum
vidisse in aqua eskgiem Mercuri, , quς c L. Nersibi
omnem Mithridatici belli pronuntiauit euentum. Geomau-tia, diuinatio per terram blatus. Chiromantia, diuinatis per linearum manuum in pectionem. Iuurnalis satyra GFrolemq; manumq; Pr bebit vati. QEae omniasuperstitiosa sunt, atque omnino ridicula: nam illis qui ea exescent, egestas seper imperat, qui,ut M. Tustius libro. i. de
diuinatione prope finem, ait, sibi semitam non apiunt, alijs monstrant via r quibus diuitias pollicentur, ab iis drachmas ipsi petiint.Hos igitur tanquam malamssuperstitionis homines omia eorrupentes, omnia inquinarito, propterea dignos qui male semper audiaris, Amemus, potius insecten rivi νerasan q, religione abutos decet.
De duobus diuinandi generibus, & de bri ine aruspicinarariis, & sortium Praenestinarum, & quis somniorum, interpretationem docueriti CAP. .XXIIII.
sunt,autore Cicerone de diuinatisaee vota eprimo, diuinandigenera, quom vnim natos HI, altem retis.Est autem narura in tu, qui non ratio
124쪽
ne, aut coniectura obseruatis ac notatis signis,sed concitatione quadam animi,MUoluto liberoq; motu futura pressutiunt: quod omniantibus sepe contingit , ct nomi-- quam Naticinantibus per furorem,ut accidisse legimus si ilae Erythraeae, ct sacredotibus nonnullis r cuius generis oracula etiam habenda erant, qualia fuerunt oracida Apollinis,aut Ammoniis, aut reliquorum,in quibus bomianes crebro illudebantur, veluti quae arte daemonum, humanas fraude reddebantur. Verum propbetae, qui diuino
spiritu,non furore lymphatico a pati erant, nunquam a
labant. Ars vero in iis est, qui nouas res coniectura perse quuntur, ct Neteres obseruatione didicerunt, quae apud priscos habuita rusticinam,auguria, astrologiam, oesortes. ruspicina,tem M. Tullio lib. t. de diuinatione pudHetruscos,utilii sutiliter praedicabant,primum ortum habuit : nam, vi idem in a. de diuitiatione ait, aranti cuidam in agro Tarquiniensi, sulcum altius imprimenti, subitod terra extitit quidam,qui Tages appellatus facie quidem puerili,si Veniliprudentia,ὰ quo υniuersa Hetruria aruspicinam edocta est, qua ab ario in piciendo sibi nomeumindicauit.Sed Plinius lib. 7. aruspicq inuentionem cuida Delmo tribuit, sicut ignisecij A biarao . Haec aurci continet in se exta ulgura Uenta mactata enim hostia
ad aram,eaq; aperi quomodo cor,hepa ct reliqua ex sese haberent, iaspiciebant, ex eorumq; habitu atq; colore futura coniectabant: νt, quo die primum in sella aureas dit Caesar,inboue quem immolauit, cor non apparuit. Cicero oe Appianus Alexand. lib. a. de bellis ciuilibus aurores. Ex quo futuram infelicitatem praedixerunt arupices. Ostema autem semit, quae praeter naturam euenientia,βω-rum Hiquid significant:ut cum in exercitu Xersis, amore Herodoto,sibro historiarum 7. in Europam trajecto,equa bellico
125쪽
M DE INVENT. RERUM bellicosiss-- am1OL leporem timidi limi eratim πην
rit, quo ertur portendisse tantum exercitumfugam moliturum. Haec vero, vi Cicero inqes quia ostendunt,pomtendunt,monstrant praediculat, ostenta, portenta, mois ,
prodigia dicu itur. Tertia pars arusi icina in fulmine , σmfulgure, tonitru consistit. Virgil. . . . a De coelo tactas memini praedicere quercus. l .
Haec omnia sub aruspicina sunt. nam idem Cicer. ait: sed quoniam de extis de fulguribus fatis es disputatum, o lenta restani H tota aruspicina set pertractata. D Qς est arsicina luam qui exercent, tum amfluces, tum e t 1pices nuncupantur. In secunda autem parte eius diuina tionis, que est artis,auspicia, me a guria ponuintur. 1 cia quae ab auibus moiciendis, sectit adiguria ab auium gustu, Hlgarritu dicuntur, Tiresam Tha anum inuens se,Plinius in 7.autor est.Auguria vero dem tests,ex auibus caras, a quo Caria icta es, reperit: ex ceteris mero animalibus adiecit Orpheus.Verum huiuscemodi avghrandi artem quidam a Chaldaeis ad Gucos, apud quos phiaraus, Mopsius, Chalchas ,fummi augures fuerimi, a Gr is ad Hezruscos, ab Hetruscis ad Latinos venisse '. t. In auibus autem tria erant diuinandi genera : alia cnim aues volatu, ut praepetes, quarum volatum Phry
ges, teste clemente, primi obseruauerunt: alis cantu, Hoscines, ale gustu futura prsdicebant. Tertii genus ex tripudio solistimo futura indicatas. Porro Asinima tripudia dicebantur auguria, quae fiebant quoties ossa quae pre lis dabatur, aliquo modo eadebat in soli , ac ita a soloso Ilimum Nocamus. Sed hec augurandi ars quanti faciendaset, Mosso mus Iudaeus, vir equidem rapientissimus,per scue de monstrauit. Is enim,sicut Iosephus in primo oria Pitatricat Appi Geth Hecarao rara, cum ob s
126쪽
L esset, o vates quidam dum ster facerent Iarimiussissero os eatenus consistere, quoad ex ave, qua in proximo erat, augurium agerit, tacitus Vto raptim arcu, ac
auem interemur ac rati o nonnullis alio, id iniquo animo ferentibus, Quid furitis, inquit, mali d monesmec enim avis suae ipsius salutis nesciens, nostri it neris euenti nobis potuit praedicere si enim praescire:, sutura potu4set, in hunc locum nequaquam venisset, in in turas Hsagittis a Mogfolim Iudaeo peteretur. Ceter l: haec quantum olim apud omnes fere gentes autoritatis hara beret, multis in locis testatur Cicero de diuinatione , pr in sertim inprimoscribens: suis rex unquamsuit, quis p ἀ-s pulus, qui nou uteretur praedictione diuina, neque Hlum in pace sied in benis reliqua. Sed F 'mani in primis usi sicra, eodem dicente: Omitto nostros, qui nihil in bello sinera extis agunt, nihilsine a clys domi habet. Me illa. udra eos insuper,ut ciuius, Dionysius, ct Fenestella testimonio si fumi , summa religione auguru collegium colebatur, qu δε rumius in Ilymana republica Cicero infecundo de legia
iii bus , maximum praestantismi appellat. QMdqquod
η augur, ut ait Plutarctas in problematis, ob nullum malescumsacerdotio priuabatur: quia non honoris ct magia' fratus, sed scientis e artis nomen est augur. Diuinabant iii etiam per sortes, quas in Latio 2 umerius Sustusius, teste πη M. Tullio infecudo de diuinatione, primus inuenit , apud Ppraestinos, siculptas in robore literarum priscarim no- . tis,quefortune monitu pueri manu miscebantur atq; ducebantur, de quibus etiam Tranquilius in Tiberio memia, vis. Somniorum interpretationem, autore Plinio in septia ' ni', Ampis Iton primus docuit, quod Trogus Iostpb I
x cob filio attribuis, quem omnino persiissime Amnia esse Arpretatum Iosephus insecusi antiquitatum itidem affisi ti
127쪽
6 DE IN VENT. RERUM LI8. I. firmat. Et res vero Temes is assignat. Sed hec omnia fallaci s inuenta sunt, aut ad superstitionem, aut ad cre rem, vel ad quaestum, quando homines qui haec prosit rur, tantum abest vi ulla in parte prodes queant, Vt etiamaxime noceant: nam,siciu Phaudirinus, teste Gellio lib. noctium atticarum decimoquarto, dicebat, Si dicunt pro stera, fallunt,mifer fies frustra expectando: sin adue sis dicunt, mentiuntur,miser es frustra timendo. Si v ro non prospera restondent, iam inde ex animo miser sies , antequam fato fias:m felicia vetura omnino promittunt,
exspectatio spei te adeo suspensium fatigabit, in om fmturum gaudi' frinum spes ipsa tibi ademerit. Praeterea ecqYid iuuat, aut quid assert ad cauendum ,scire aliquid futurum, cum id certe futurum sit, cum tamen nulla modet praenosici possit f Virgilius : Nescia mens hominum fatῖ, sorti'; suturae. Muapropter Moses ille sapienti us , siusmodi pessi
seras artes populo suo νetuit, mandans ac dicens: Non a 'gurabimini, nec obseruabitis fomnia non declinetis ad magos, nec ab ariolis aliquid sciscitemini. Et per istud priamum diuius legis praeceptum, Unum verum Deum. colito iuxta prohibuit easdem,imo Deus ipse. '.' omnia ct saluator noster c H R I-s T V s procul nobis esse voluit, cum dixit, Serua mandata.
128쪽
De iuris ae legum origine, & qui primi mortalibuq l lx dederint, &quae causa a principio didi fuerit. CA P. I.
lium originem primo tantum tibro complecti, iude autem in reliquis aliarum rei inuentionem tradere statueram, rei tamen magnitudo fecit, ut multo fa- ne quam νolebam ongior essem. In hoc itaque siecundo libro de iuris primum atque lexis origine tam node dicam. i v s, ut Paulo Iurisconsulto placet, Homodo ianwm semper dicitur. Lege vero nihil aptius est ad conditionem humanae naturae, dummodo, ut Cicero vult iurentio de legibus,pro imperio capiatur: sine ea eniim nec domus Ῥlla, nec riuitas, nec gens, nec hominum uniuers genus flare,nec rerum natura omnis, nec ipse mundus potestinam et lac Deo paret,et huic obediunt maria,terVq;,
o homiliti uita iussissuprems legis obtemperat. ὶ itidem lex,ut chosippus desinit, diuinarum humanarumq, rerumtitia te rectι iussis,praui; depulsio,donum Dei,dogmabominum sapientum, qua mox dicemus. Ius alite,quamvis plurimis modis dicatur, Vlpianus diuidit in naturale, Irarimm , σ ciuile. Naturale appellat, quod non solum humani generis proprium est , sed omnitum qua in tema,
129쪽
N DE INVENT. RERUM Gue in mami, coeloq; nascuntur: nam in nonnullis anima his videmus maris coer firmistae coniunctionem, liberortiri procreatione, educationemq; quodam iurg nature, quod
teste M. Tullio in primo de lexibus, in natura positum est. O ab ea, hoc est, a Deo initium habet. Ius gentium, quo.
solum homines utuntur. Civile, ut ''manorum, Spart norum, beniensim od legibus, interpretatione si decim tabularum , pleo citis, senatusconsultis, decretis principum, autoritate prudentum collat. Principis vero legis non scripte,sed in natu posita, ex qua homines deinde leges condiderunt, qus origo sit, effr quid ipsast, Cicero insecundo de legibus cile declarat, cuius ideo verba ponam. Hanc igitur,inquit,uid sapientis ori fuissesententiam, legem neque hominum ingeniis excogiatatam, nec scitum aliquod esse populorum, sed elemum quiddam, quod Nniuersum mundum regeret, impora i
prohibendiq; sapientia. Ita principem legemissi cdi iarimam memtem esse dicebam, omnia ratione aut cogentis,
aut vetantis Dei.Ex quo illa lex,quam dij humano generi dederunt, recte es lodata: est enim ratio meus sapientis,ad iubendum, o ad detrahendum idonea. Et infra dit: orta est autem simul cum mente Atiina. Quamos ni
lex νera atque princeps, apta ad iubendum, ct ad vetari
dumbratio δ recta summi Iouis. Dein suggerit,ita comcludens: u ergo lex iustorum iniustorum; distinctio, ad illam a aliquissimam ct remm omnium principm expres.sa naturam,ad quam leges hominum diriguntur, qussu plicio improbos assciunt, O defendu a,er tuentur bonos. Imiuscemodi ergo legum originem hoc loco prodendan
censeo. Has itaque leges mortalibus o niti prima dedieceres. O.udius in s. Melanior. Prima dedit leges, Cereris sunt omnia munus.
130쪽
hi3ER sECUNDUS.' γ.n odorus hidem libro siexto ait: am preter ad ea repe tum fruVentum, leges dedit, quibus iuste pieq; homines lsu serent, ex quo legiferam dixerunt. Her cordi etiam in exto, inquit: cm in Q m Ephesum im, i essent sub noctem ad Nnem contendebaut, cum illiea mulieribus sacra legiferae Cereris ferens .. Et VirgiliusAn quarto Aeneid. a de more bidentesim L gi Cereri. iv Ide eruit Plinius liseo 7. Ceterum,ut risi volunt, Ilia Gamantus primus edidit , postea alifati's primo leges t frunt. aco enim primus dedit Ameniemus, inde So-- Θ, Aegyptiyia 'intra Mercurius,aut Aethiopes, quorui, επι-ΠΠj οἰ-idicuntur. Minos Cretensibus, Lycum o Octa moηθs, Tyrra chararides, Phoroneus Aa o T, RomMM Resinanis, Itali, othagoras , uti Dionysio, ipsis νero uadibus Apollo quartus. od ne ueri Dei erga nos diuini muneris tam ores uidea si pumm banc recte beaten uiuendi normam, mi. Utera o M acceptam referre debemus:quod nec CicIonem etiam tam prope, H nrustratum est, duce natura, o ad rerum accedentem laruisset is rigam veri Dei unquam cognitionem baluisset Deus mira: autore Iosepbo libro 3.., deinde hominibus constitutas votii Mosi tristit, q*i deinde primus legislatora
in Omorum quos commemorauimus, quippe quibus,tem Et i ρωο,μην taresuperiorfuit, eas Hebraeis dis. Tesis Istri bus contra Appi Dico igitur nostrum te , si latorem quemlibet qui memoran Ar legislatorum, antiquitate praecedere. Lycurgus enim, O Solon, Zaleucus Locrenus,stomnes qui apud Grecos mirabiles t , no- ativi e nus, quantum ad idum compar sine no-