장음표시 사용
1001쪽
eius, . Similiter tertia pars duas habet. In quarum prima mouet quaestionem, & determinat qualiter omnia praecepta reducatur ad duo praecepta charitatis. In secunda uero concludit, quod ipsi charitas est summa plenitudo totius legis, ibi omnium igitur haesumma eis, Cre. Ex quo haberi potest, in charitas omnium uirtutum est ni is,& forma; & ex
hac causa connexio cit inter csteras uirtutes gratuitas.
hoc uerum eii: ergo quicunque habet charitatem, habet omne quod sui scit ad Llutem ; erguuidetur,quod superfluant c sterquirtutes. Si dicas, quod hoc dicitur, quia charitas habet uirtutes sibi annexas,tunc similiter potest hoc dici de qualibet aliarum
eivntur cuilibet uirtuti, sicut&charitati. Item. Gratiae gratistatae non necessario connexae sunt
ipsi charitati: & tamen ipsae sunt naide utiles, & opportunae ipsi Ecclesiae : uidetur ergo st etiam ubi charitas reperitur, multa deesse possunt. Respondeo. Dicendum, quod cum dicitur, se ubi est charitas,nihil deest hoc inteli it de his, quae sitnt necessaria ad salutem : nam ille desectus proprie deseditis est, aliorum uero desectus pro modico est habendus: hoc autem tribuitur ipsi charitali ratione connexionis a Iiarum uirtutum: qui enim habet charitatem,habet unde possit legem impleret habet & per consequens Hieras uti tutes, quae habilitant ad legis impletionem.
Ad illud uelo, quod obiicitur, quod similiter posset dici de qualibet alia uirtute. Dicendum, Pnon est simile: quia charitas non tantum alijs connectitur,sed etiaest principium connexionis , casit uinculum persectionis,& quodammodo mater omnis boni, si cui ipse Magi iter dicit. clarisma disputatione tua, c na Contra. Videtur hoc debere placete ipsi ueritati; quia secundum quod dicit Anselmus. Peccatum nihil est: in his autem, quae nihil sunt, unum non est maius altero; ergo uidetur,quod peccatum unum non possit altersi e cellere t igitur habent paritate. Item.Quodlibet peccatum mortale totaliter priuat homine gra tia,& inducit mortem: sed in priuatione omnimoda non est ponere maius, & minus: quia in his , quae mortua sunt, non est dicere
torum mortalium unum peccatum non excedit alterum. R
spondeo. Dicendum, quod quia peccatum est priuatio ordinis, &diminutio habi litatis: per unum genus peccati anima magis deordinatur, S inhabilior evicitur, si per aliud,sicut manifeste apparet: indubitanter est uerum, Ppraedicta aequalia non sunt: concupiscentia enim plus inclinat ad unum appetibile, quam ad reliquum. Et ideo magis facit Deum contemnere, & ab ipsis elongari, & recedere in uno ge nere peccati, quina in alio.
Ad illud, quod obi jcitur, quod
quod &si nihil sit essentialiter loquendo alicuius tamen est , sicut sibiecti , & alicu im
1002쪽
ius sicut oppositi: unde r5ne bo in Deo quiescamus: hine est in
charitas citerarum uirtutum, Scpraeceptorum est finis: S sic tres eausae incidunt in unum & idem. Nec mirum , cum charitas faciat Deo consormem, qui habet in se respectu creaturae intentione triplicis causae : unde nulla est conni maioris, uel minoris quod pi iuatur in diuersis peccatum unuhabet excedere a iterum. Ad illud , quod obiicitur st totaliter priuat gratiam,& iuducit morte. Dicendum,qubd licet omne peccatum totaliter tollat habilitate ad gratiam; non tamen totaliter trarietas cum eo, quod Magister tollat habilitatem ad vitam: & dicit in litera. ideo licet aliquid sit magis,& mi Inimicus enim iustiti enus mortuum;& magis,& minus Contra. Nulli poenae itistitiae e fratia priuatuna per diuersa pec- ctus inimicatur, sed psna est iusticata quantum ad ipsam gratiam, tiae effectus: cum ergo poena sa- ει uitam gratiae in se: eli tamen ciat se timeri, itidetur quod non
m gis,& minus quantum ad ha- faciat diuinae iustitiae inimicari. bilitatem naturae respectit gra- Item. Nihil quod facit declinaritiae: & ratione illius diuersa pee a malo, tacit inimicari iustitiae ;cata habent sese inuicem excede sed timor poenae, quo quis cessatre. Vnde non est simile de corpo a peccato,facit declinare a malo: rali morte, in qua fuit toraliter ergo talis no est inimica iustitit. priuatio, & impossibilitas redesi Respon. Dicendum,st uerbum ildi ad uitam. lud intelligitur praeci se, dc p conri ν Gmniis erro ad duo madata,v c. comitantiam. Praecise,ut dicatur
'i' Videtur hic duo opposita in se inimicus iustitiae, qui timore petimplicare. Si enim per charitate nae non peccat,hoe es qui a pe implentur,potius debent reserri cato recedit solo timor Q. ad charitate, scut ad principisi i amore iustitiae: tali in s di quiquam scut adfinem. Respon. Di ex solo timore mouetur dicitur cendum, st sicut suit tactum sv - iustitiae inimicus,non per causa,pra Dist. xxv.Charitas simul po- sed per concomitantiam. Licet nitur ipsarum uirtutum quanta enim timor ille non causet inimi ad opera meritoria principium, citiam:concomitatur tamen ipsa
sue caput, & serma, siue uincu- concupiscentiam malam, per Lium,& finis,ad quem ordinatur: sumus inimici Dei; nam qui anuta hoc est: quia ipsa charitas dil cus est huius naudi, inimicus Dei immediate cotingit ipsi summo c6stituit. Et per hoc patet respobono, quodamodo superentinet sio ad illa duo,quae obiicit: quocsteris, & csteras uirtutes mu' niam ipse opponit, ac si uerbum uet, & imperat ideo caput, & illud intelligeretur dictum ese principium est earum. per cau sam. vlterius. Quia mouendo sa Omurum diuinarum scripturo
cit opera eorum meritoria: ideo
dicit esse sorma. Postremo.Quia ideo Acimus opera merit ria,ut
ratur quanto uelocius potest, &non facit per plura, quod potest Dub. Deo fruamur,& per charitatem sacere per pauciorii: uidetur similitera
1003쪽
Petiquὁd hoc modo operari debeat diuina sapientia. Si ergo in
tota scriptura nihil plus continetur, quam uerba de mandato charitatis, uidetur tunc,quod circa hoc solumSacra scriptura debeat uersati, & de nullo alio ibi tractari. Respon. Dicendum, plenitudinem alicuius contineri in ali quo eii dupliciter, uel integrali ter,uel causaliter. Plenitudo alit diuinorum eloquiorum in charitate non continetur integraliter,
quia multae aliae uirtutes ibi docentur,& praecipiuntur,quae sunt diuersae,& distinctae a charitate , secundum se dicitur contineri, hoc eis causaliter quia tota sacra scriptura finaliter ordinatur ad hoc,ut diligamus Deum, & pro xima. Et u tu obiicia quod qui diligit proximum, legem impleuita ergo illud solum mandata deberet in lege contineri. Dicendum,qubd mandata,& documenta in Sacra scriptura multiplicantur propter duo, uidelicet pro
parte intellectus, & propter eludendum fastidium ex parte ipsius affectus. Necesse est enim, quod sciamus modos, secundum quos debemus ordinari ad proximum,&ad Deum: & quia illi uarii sunt,& nos ignorantes sumus, nec pollumus simul illa capere: adeo oportuit diuisam per diuer. se documenta distinguere. Rursus. Quia aisectus noster fastidit unum,& delectatur in uarietate itideo .iuersis modis scriptura docet,& insinuat unum & idem: ut affectus noster dum in diuersis, ct uariis idem inuenit, proficiat in unitate, & delectetur in uarietate:ut tanto prosectus sit uiator,
quanto delectabilior: & propterea modo in ipsa Sacra scriptura
reperiuntur mandata obligatoria,modo attractiva,modo monita salutaria, modo dori eta prophetarum, modo euangelistara , ut ex omnibus his excludatur ἱ stidium,& homo perfectius diris gatur ad bonum,& ex hoc cOuinisci potes , st Sacra scriptura, & si
magna sit, tamen optime tradita est,& nihil continet superflua,nihil etiam diminutum.
Q V AE s T I o I. virtutesvatuita connexa sint adinvicem'
D intelligentiam huius partis iuxta ea, qMagister determinae - podiuit sex breuiter
quaeri. i rimo de connexione uirtutum gratuitarum. Secundo de conexione donorum. Tertio, de connexione uirtutum politicarum. Quarib,de connexione uitiorum.Quinto,de squalitate habituum gratuitorum. Sexto, &ultimo quaeritur,utrum charitas sit
T R v M sit ponere connexionem in uirtutibus gratuitis. Et quod sic uideur. Primo per illud,quod dicit Hieron.sup illud
Esa. x vi. Venter meus ad Moab,&e. ibi Glos sicut cithara sonum compositum non emittit, si una corda rupta fuerit: sic spiritus , uel ueter prophetae si una uirtus desuerit, dulce melos non res nabit. Sed quando gratia est in anima,& Spiritus sanctus in eo de hominis,est in ea dulce melos
spiritual ergo necesse est ibi si . mul
1004쪽
smul omnes uirtutes esse: ITEM.Aug.dicit,S habetur i 4. Dis .i . st impium est a Deo dimidiam veniam sperare ; ergo pari ratione impium est sperare dimidiam gratiam; ergo sicut impossibila est unum mortale peccatum sine alio dimitti, sic uidetur Q impossibile est,st una virtus sine alia
nobis donetur. I T E M. Hoc ipsuuidetur rone. Nullus potest habere uirtutem gratuitam,nisi habeat gratiam,qui non sit temptu Dei: nullus autem potest ec teni
plum Dei, ni si sit templum eius scdm toto, quia nulla eil ibi conventio Christi ad Belial, neque templo Dei cum idolis; si ergo ad hoc st anima consecretur in templum Dei, necesse est ipsam
habere omnes uirtutes dirigentes,& rectificantes eius potetias, uidetur et se necessarium, st si habet unam uirtutem,st habeat c teras. ITEM. Quicumque habet unicam uirtute, necellarium est ipsum habere charitatem; nulla. n. virtus gratuita remanet,charitate exclusa sed qui habet charitatem, habet uinculum persectionis,& plenitudinem legis, S per hoc potest peruenire ad salutem: si ergo nemo habet persectionem in genere moris, nec potens est ad impledum omnia mandata legis,nisi habeat uniuersitatem uirtutum,necessario uidetur sequi , ut qui unam uirtutem gratuitam habet,st nulla sibi desit. SED CONTRA hoe. Primo sertur instantia in Christo, & bea- tis : Christus enim,u beati charitatem habent: & tamen in eis, nec e fides,nec spes: sicut ex pce dentibus appareri ergo con est necesse, ut qui habet unam citiu
tem gratuitam, habeat omnes ITEM. Fertur secundo instantia in innocentibus,& coniugatis innocentes non enim habent uirtutem poenitentiae , conii igati non habent uirginitatem: & tamen hae sunt uirtutes gratuitae; erg' non est necesse, Q qui habet una uirtutem gratuitam,habeat oes.
ITEM. Tertio sertur in tantia in praescitis, & reprobis : qui cum sint in gratia,habent aliquas uirtutes & tamen nunquam habent iaperieueratariam, quoniam si illa haberent, salvarentur, sicut dicit Dominus. Qui perseuerauerit uatiusque in finem,Sc.Si eigo perse- Io. cuerantia uirtus est secundym qa x uult Tullius,& Bernardus uide-tiir quod non sit connexio uirtu-tsi gratuitarum. IT a M. Hoc ipsa ostenditur ratione. Habitus uir tutum gratuitarum sunt diuersi formaliter, Icut diuersae species eiusdem generis, ita st ex opposito diuiduntur,nec unum est principium alterius: sed quando aliquae proprietates distinguuntur, ita st una ab altera diuiditur,nee una ab altera causatur, possibile est haberi unam sine reliqua. Si ergo uirtutes gratuitae sunt huhic modi,uidetur.st non sit necessi
rium eas esse connexas. ITEM. Habitus uirtutum per actus suos h bent notificari, & distingui: igitur,quae est comparatio actus adactum, eadem eii comparatio h bitus ad habitum : sed non est thecesse actus uirtutum esse connexos, immo unus potest exerceri sine altero; ergo Sc, ITEM. Nahabitus uirtutum sunt connexi, aut hoc est ratione principii, aut ratione subiecti,aut ratione obiecticii ratione principit,quia sunt a Deo:
1005쪽
a Deo: tunc cum omnis proprietiis a Deo sit, c6nexio esset in omnibus proprietatibus. Si ratione subiecti,quia sunt in eodem;ergo cum omnes scientis sint in eadeanima, qui haberet unam scientiam,haberet caeteras,quod manifeste salsum est. Si ratione obiecti Contra. Pones obiecta distina ruuntur: ergo penes illa non c5nectuntur , cum idem non suprincipium distinctionis, & con.
nexionis. Ra soL UT I o. omnes quatuor uirtutumgratuitarum causa illas connexa, esse demonstrant.
R E s P o N. Ad praedictorum intelligentiam est notandum, st de uirtutibus gratuitis conuenit loqui tripliciter, uidelicet quanta ad habitum substratum, & quan- tu ad statsi superadditum,& quatum ad desecta impersectionis annexo. Si loquamur de uirtutibus sub rone imperfectionis annexae, non est necesse esse connexione simpliciter, pro eo D non est necesse holem habentem gratia habere impersectione adiuncta. Similiter ii loquamur de uirtutibus quanta aulatu superaddito, qui non est de necessitate uirtutis,sicut est reperire in continentia uirginali,& uiduali: sic adhuc non necesse est uirtutes esse conexas. Si uero loquamur de uirtutibus quantsi ad habitus substratos. tunc distinguenda est. Quia aut illi habitus habent necessario annexa impersectione,aut no. Si habent necessario annexam impersectione, sicut habet habitus s- dei.&spei: sic no sunt necessario connexa aliis uirtutibus, nisi proco tri, quo quis est in statu uties s. n. Lib.3.
si non habent necessar; b annexa imperfectione,tunc connexione habet simpliciter,sive in statu uiae, siue in statu patriae. Vnde secundu oem statum uerum est, u necesse est habentem gratiam,habere oes uirtutes,quae sunt persectae, uel aliquid eis corrcs des, sicut loco fidei in patria habebimus vi sionem, & loco spei habe. bimus persecta tentionem. Ratio aut huius connexionis sumi poequadrupliciter secudum quadruplex genus causa'. Primo quidem ex parte caui, materialis, lus scilicet est nostra necessitas.' ecun do ex parte causs efiicientis,quae est Dei largitas. Tertio ex parte caiisae formalis,qus est uirtutum csiformitas.Quarto ex parae cau'se finalis,qui est yrsmii dignitas.
Causa.n.materialis uirtutum assignari pol non ex qua,sed in quarct haec quidem est rationali, ala secundu suas potentias, secunda uas ipsa anima pol obliquari,Scirigi:& qm illae potetiae animae non possunt per unu habitu ur tutis rectificari,sed per diueris: necesse est ad hoc st ala perficiatur inesse gratuito , & sat inqplacita,& iusta:* ipsa secundu diuersos uirtutis habitus recti scitur in se, & in qualibet eius potetia Ideo propter necessitatem ex parte sulceptibilis necesse est uirtutes gratuitas esse connexas.
Causa uero uirtutum efficiens est diuina liberalitas, cuius est nullo modo deficere in necessa riis, sed omnia administraxe es fluenter,& abunde. Vnde sicut diuina liberalitas perfidicias rem inesse primo dat ei totu, p qd pose sit in esse c5seruarit ita oscies ipsun in esse secado dat illi integra
1006쪽
persectiorum,per quam & in illo esse nianere possit, de singulis uitiis obviare: ideo conueniens esse diuinae largitati,cum gratificat hominem, diuersitatem uirtuta, in quibus cosistit rectitudo uitae, eidem tribuere. Causa autem sormalis ipsarum uirtutum gratuitartim ipsa Dei gratia,quae uirtutes caeteras quantum ad habitus sibi substratos perficit,& informat: &hoc per suam praesidentiam,&onsuentiam,per quam animam facit gratam dc quantum ad se,&quantum ad eius potentias: unde
quia illa gratia cosormiter se habet ad omnes uirtutes, ex qua et ipsa habetur,aut quς libet uirtus habetur,aut nnila: & ideo necesse est uirtutes esse connexas .Causa autem finalis uirtutum est ipsa gloria,quae ueniens in anima,
undiq; & plene perficit eam. Et ideo necesie est,st per gratiam undiq; disponatur. Nisi enim prς
dat sufficiens disposito,non inducitur persectio: necesse est erisso necessitate finis omnes potentias animae perfici per uirtutes
iratuitas,ut idoneae sint,& dispoitae ad susceptione gloriet. Et se
patet st ratio conexionis uirtutustatuitarum sumitur ex quadruplici genere causae: unde rationes noc probantes sunt concedendae. AD I L L v D ueris,quod obiicitur in contrarium de Christo, di beatis, in quibus non est reperire u irtutem spei: iam patet responsio ex his,quet dicta sunt:qm
hae uirtutes popter impersectionem sibi annexam se non compatiuntur cum statii gloriae. Verumtamen ex hoc non infringitur conexio uirtutu, pro eo, P ipsae aliis virtutibus conectuntur iusta
tu uitae: in statu uerb patriae loco
ipsarum dotes eis respondentes cum aliis uirtutibus,quae ibi permanent, connexionem habent. AD iLLvD, quod obiicitur de innocentibus coniugatis, i a patet responsio:qm continentia,& ui ginitas non tantum habitus uirtutum nominant,sed et status, 15
cessaria cit connexio uirtutu gratuitarum,pro eo st in diuersis statibus saluari pol essentia gratiae,& uirtutii. An iLt v D,quod obiicitur de perseuerantia, quae nuneli in praescitis. Dicendu,st perseuerantia dicitur tripliciter. Vno modo dicitur perseuerantia uoluntas perserendi passiones sine desectione: & sic est species sollitudinis. Alio modo dicitur perseuerantia propositum perseuerandi in bono usq; in finem:& sic est
conditio annexa cuilibet uirtuti. Tertio modo dicitur perseuerantia continuatio boni usq; in fine:& hoc modo non est nomen ut tutis,sed potius flatus, cosequentis ad omnes uirtutes. Et primis quidem duobus modis habet c necti aliis uirtutibus,& reperitur in multis praestitu hoc ast tertio modo in prsscitas non reperitur,
nec necestario aliis nectitur,quia uirtutis non nominat habitum, sed magis consequentem statum. . AD ILL vo,quod obiicitur, sthabitus uirilitum gratuitarum sunt
diuersi formaliter. Dicendum,et quamuis formaliter dividantuς ad habitus substratos, tamen i quantum gratuiti sunt coicant in ipsa gratia,quae est olum uirtuta gratuitarii persectiva in cile gr . tuito:& ideo ratio illa no cogita
quoniam & si in formalibus ' o
1007쪽
DISI IN UiIO XXXV. sartiis distinguantur, tamen in sor cumque habet charitatem, habet mali coi ratione, cu :us habent es unde possit delectari, & gustare,
se gratuiti,uniuntur. AD ILLUD, quoniam suauis est dominus. Sed quod obiicitur de comparatione donum sapientis constitit ingu- habituum,&actuum. Dicendum, uu illius summae dulcedinis: i v non cli simile, pro eo quod e- tur quicumque habet charitate, gressus actuum est uoluntarius,& habet donum sapientiae; sed do- ab arbitrii libertate: introductio num sapientiae est supremum in- uero habituum in ipsam animam est a diuina largitare: uoluntas autem specialiter applicatur ad
unum bonum: diuina uero largi . tas complet totum: &ideo non sequitur, quod quamuis actustinius uirtutis gratuitae ab altero separetur, st propter hoc similiter habitus ab habitu. AD 1LLvDquod ultimo obiicitur, unde ueniat connexio habituum,iam patet responsio: uenit cnim ex qua druplici genere causae, sicut praedictum est nec est silmile de illis, ter omnia dona , & pr supponit
omnia dona in seriora: ergo quicumq; habet charitatem , habee
omnia Spiritus sancti dona; ergo
Ii v M. Aliquis homo exiiicn ingratia,ex ipso primo munere gratiae, sine alterius doni appositi ne cest peruenire ad salutem: ergo uidetur ' possit in usu donorum,&gratiae semetipsum exercere;sed hoc non esset, nisi di
deqbus innat,sicut apparet de se. dicit Apostolus. Alii datur per in AE s Tr o I r. spiritum sermo sapientiae,alii da dona Spiritus ini ceu - tur sermo scientiae: ubi diueikta
nexa sint 'E connexione donoro.Vtro dona Spus sancti sint conii xa. Et st sic,uidetur. Primo quia scut habitus uirtutu sunt gratuiti,& procedunt ex munere diuinae largitatis, sic & habitus donorum:cum ergo propter unitatem
gratiae insor mantis,& munificentiam largitatis dispensantis ponatur connexio in uirtutibus gratuitis,eadem rone uidetur 9 ponenda est in donis. ITEM. Sicut una uirtus alteri adminiculatur,& eam adiuuat in actu suo: sic unum donum se habet respectu alteri*s: ergo qua ratione una uirtem donorum distribuit secundudiuersitatem personarum ; er go non uidetur, quod oporteat omnia dona in una,& eade animacile connexa. ITEM: Aug. in Lib.
de Sermone Domini in monte,ponit gradus inter dona;ita 'ab uno paulatiue si processus ad alterum:sed hoc non esset si omnia infunderentur squalii er, & simul;ergo no uidetur,st dona Spiritus sancti in ilicem connectantur. II EM. Grego. in Moral. dicit,
haberi sine dono intellcctiis.. M IT E M. Supra habitu fuit di a. ritus indiget altera, & non potest xima,& est uerba Aug. de Trin. ab ea separari,eadem ratione ui- i . quod dono scientiae non pol- cep. r. detur necessarium esse unum do leat plures fideles,quamuis pol-
1008쪽
ti enim sunt,qui fideliter credui: ct in illud quod crediit, numquaintellectu comprehendunt. Similiter est de usu ipsarum beatitudi .num. ideo si aliquo modo sit connexio in habitibus beatitudinum,& donorum; no latata est, quanta est in habitibus uirtutu rest tamen ibi aliqua, sicut illae rationes ostendunt. AD rLLA vero, quae obiiciuntur in contrarium, satis facilis est responsio per ea, quae dicta sunt. Na quod primo obircitur de auctoritate Apostoli. quod alii da..tur P spiritu sermo sapietiar, Sc. procedit de donis gratiae gratis datae,nsi aut de donis gratiae gra- tum facientis:uel certe si intelli
sit de ipsis donis, hoc dicit quan
tum ad usum,no quatum ad ipsorum habituit radicem,sive principium. Ao iLLvD, quod obiicitur de auctoritate Aug. similiter patet responsio. Aug.enim assignat gradus inter dona quatum ad eorum usus, quia no potest quis assuefieri in usu doni superioris,nisi primo assuefiat in uru doni inserioris,quia non est tantae sublimitatis. AD ILL vo,quod obiicitur, de auctoritate Gre g. st minor est sapientia, si intelleliu careat. Similiter respondendu est,hocGresorium incellcxisse de usu doni intellectus, quo neglecto si quisse protendat ad usum doni sapientiae,iton ita proficit, sicut proficeret,si ordinato gradu procederet. AD i LL v D,quod obiicitur,de auctoritate Aug. habita in Disti. praemisia. Dicendum,st Aug.i telligit de vis doni sapientiae, &hoc manifestum est ex ipsa auctoritate. Dicit enim, quod multi
tia. Nemo enim poligi in aliquo habitu, nisi habeat ipsum in sita completione,per quam facile sieipsum habitu manifessari in ope,
quod dona expediunt,& quod similiter ordinant ad ea , Quaessit supererogationis,& excellentiae. Respondendum, sicut prius tacta
est, s hoc intelligitur de donis ,
quando habentur in illa, non δε- sum in munere, siue quando ha bentur quantum ad assuefacti nem & facilitatem in opere, non quando habentur quantu ad causalitatem in sua origine. Vnom. modo. habentnr in ipsius gratiae infusione. Alio modo habentur per bonorum operum, & oratio num, sue praecum multiplicationem, secundum illud quod dicit in Glosa. Matth.6. quia per haec
dona nos ab imis ad summa conis surgimus: unde beatitudines per eadem dona quaeruntur, de imis gradatim ad summa perueniunt. In praecibus ergo est,ut impetremus donauein donis,ut operemur mandata, ut de operatione beatitudines consequamur et haec autem intellecta sunt quan
tum ad usum, sicut prius fuit explanatum.
Au irtutes politica connexa sino
VT a v Μ sit connexio in uiris tutibus politicis, ita st una habita, necesse sit habere omnes. Et quod sic, vidctur: Primo an ctoritate philosophica. Dicit nim Seneca. Omne, quod bene fit, si iuue, sortiter, & tempe
rate : sed opus cuiuslibet uirtutis bene fit; ergo necesse est, Psat iuste,& fortiter.& tempera te:igit ad quodlibet opus uirin
1009쪽
tis concurrunt quatuor uirtutes:
sed hoc no potest esse, nisi essent
connexae; ergo Sc.ITEM. Hiero. ad Pammachium. Quatuor uirtutes describunt Stoici, ita esse sibi
connexas, de mutuo cohaerentes,
ut qui unam non habuerit,omni bus careat,& qui unam habuerit,
omnes habeat: uidetur ergo uir tutes politicas esse connexas .
l T EM .Hoc ipsum uidetur auctoritate Augu. in Lib. de Quantitate animae: diffiniens enim uirtutem dicit, uirtus est aequalitas uitae,undique roni consentiens: sed uita non consonat undique rationi, nisi per uirtutum uniuersitatem; ergo ad hoc st habeat ali
i quis unam uirtutem meram, ne '
cesse est,st habet csteras . ITEM.Lernar. in principio ad Eug. ad' vertere etiam est suavissimu qu Edam conceptum,complexumque Nirtutum,atque alteram pendere ex altera: sicut uides sortitudinis matrem esse prudentiam: de non sortitudinem, sed temeritatem esse quemlibet ausum, quem non
parturivit prudentia. Et paulo- pDa. iustitia quetrit,prudentia invenit; vendicat sortitudo,& temperantia possidet; erso si haec requiro tur ad actum cuiuslibet uirtutis, uidetur 9, omnes uirtutes necestario concurrant ad unum actum. ITE Μ. Hoc ipsum uide
tur ratione: quia sicut se habet castitas ad esse callum, sic se habet uirtus ad esse uirtuosum: sed quicumque habet castitatem, eti stus;ergo quicumque habet uir. tutem, eii uirtuosus: sed nullus est uirtuosus: qui habet uitium: ergo aliquis habes uirtutem nullum habet uitium: sed uitia non pelluntur,nisi per uirtutes sibi
oppositas ue ergo qui habet unam
Cuiuslibet uirtutis est discerne- re quid eligendum, dc tenere me dium, & recte tendere in finem, dc negociari circa arduum,& di sicile sed primum est yrndentiae,
secundum temperantiae, tertium
iustitiae,quartum sortitudinis,ergo uidetur,st ad quemlibet acta
uirtuosum concurrant necessario
istae quatuor urimites, hoc autε non esset, nisi haberent connexio
nem ad inuicem;crgo itidetur,u uirtutes politi cs sint conexae.
SED Corui RA. Hoc est auctori..
tas Aug.ad Hierony. Dicit enimst non est diuina sententia, qua dicitur, st qui habet unam, ha- bet omnes : sed homiuibus hoe quisum est studiosis,& ingeniosis: lsed si hoc esset uerum,enet diui- na sententia: quia omne uerum a prima ueritate procedit; ergo cahoc intelligatur de uirtutibus politicis,uirtutes politicae non sunt connexae. ITEM. Secundum Philosophum habitus virtutum politicarum , &consimilium sunt exactibus:sed actus non sunt connexi: contingit enim homine exercitari in actu unius uirtutis , ita Η non exerceatur in actu alterius: uidetur ergo quod n5 omnes uir
ITEM. Sicut scientiae habentur acquisitionem,lia uirtutes politicae:& sicut una uirtus alteri adminiculatur, sic est in habitu scien tiae respebu alterius: sed scientiae,quae sunt per acquisitionem,no habetur simul: sed una prius, S alicra posterius: & una potest
haberi sine altera ; ergo una uir rus politica non uidetur esse necessario alteri annexa IIEM. Hoc
1010쪽
issium uidetur per experimenta
sensibile: quia multi pollent in
uirtute prudentiar, qui tamen n6 habent largitatem, aut uirtutem
patientiae. Multi etiam iustitiam ad proximum seruant,qui tamen in seipsis non habent continen tiam, & tame illa faciunt per uirtutes politicas: uidetur ergo Ginter huiusmodi uirtutes non sit
connexio necessaria. REsoLVTIO. Vistutes politica quantum ad appropriata connexae sunt: quantum vero ad propria non secundum omnemflatum ; sed solum fecundum statum perfectionis. R E s P. Dicendum,st in ista quaestione controuersia fuit inter ipse, Philosophos, secudum quod innuit Hierony.& Augusti. Nam quida philosophorum, qui Stoici dicebantur, dixerunt uirtutes necessario esse connexas, ut qui
una caruerit, cetteris careat. De
quorum positione uidetur suisse Seneca:ait enim sic. Si unam decortinis tuis dimiseris,poteris dicere fur lectilem tuam tibi saluam. Si autem unam de uirtutibus dimiseris, nullam te habitu
ram necesse est, ut confitearis .
Aliorum positio fuit , quod una potest haberi sine altera: sicut aliquis potest habere castitatem taquod n5 habeat iustitiam. Ratio autem huius diuersitatis ex hoc fuit,l Stoici ponebant,quod uirtus non esset in aliquo,nisi in sapiente, pro eo quod regimen totius uitae hominis secundum regulam moris pendet a rectitudine rationis. Sapientem autem dixerunt secundum qJ dicit Aug.du Ciui. Dei in quem nulla cadit perturbatio. Ille erim scina.
dum eos sapiens dicebatur, qui omnibus passionibus animae dominabatur. Praeter hoc etiam ponebant quod,cum uirtus sit circa medium, de medium sit uno mo
do, & indivisibili i nemo habet
uirtutem, nisi habeat eam in summo,& persecte. Persecta autem uirtus non habetur, ubi regnat aliquod uitium,& ubi aliae uirtutes desunt. Et propter istis rationes duas dixersit Stoici uirtutes politicas esse connexas,uidelicet quia non possidentur, nisi a sapiente,cui non dominatur uitiu ;& sunt circa medium indivisibile, a quo per quodlibet uitium
fit recessus. In huius autem positionis suae fundamento nimis excesserunt quantum ad utrumque
praedictorum, tum ex hoe quod non ponebant sapientiam in proficientibus, sed itum in persectis: tum etia quia dixerunt Greferre quantum ad amissionem uirtutis; parum,uel multum a medio pun&li recedere: & ideo reprehendit eos Augu. ad Hieron. dicens. Sic mihi uidentur Stoici
esse falsi,qui proficientem hominem in sapientia nolunt habere omnino sapietem; sed tunc solsi ,
cum est perfectus. Dicunt enim: quod sicut nihil interest ad pra focandum hominem , uirsi aqua stadiis multis habeat supra se, uel uno palmo. sic est de illis,qui sunt in gurgite erroris ad sapientiam . Et satis rationabiliter reprehendit eos Augustinus, pr pter hoc quod viam salutis in bono ualde arctant, dum dicunt in solis persectis esse uirtutem,& sapientiam:& in malitia ualde dilatant,dum dicunt,quod no refert utrum quis magis, uel minus a