장음표시 사용
1011쪽
medio uirtutis recedat. Et propterea aliorum philosophorum positio nugis suit rationabilis, qposuerunt sapientiam non solum esse in perfectis sed etiam in illis qui proficiunt. Posuerunt etiam medium virtutis latitudinem habere, secundum quod latitudo habet medium summitatis: quoniaergo secundum politicam ueritatem uirtutes paulatim acquiruntur in his, qui proficiunt ad sapientiam ., ideo posuerunt quod ima uirtus potest haberi in persectione maiori, S minori secundudiuersa tempora. Vna etiam potest separari ab altera. Et istorsitententia secundum dictum Aug. magis est approbanda. Responde
dum est igitur ad quaestionὲ propositam,st simpliciter loquedo ,
uidelicet quantum ad omne tempus,& quantum ad ipsos habitus uirtutum, non est connexio inter uirtutes politicas, licet aliqua inter eas posset connexio reperiri ratione status alicuius determinati, & quarundam conditionum communium. Propter quod notandum est,quod conuenit loqui
de huiusmodi uirtutibus politicis quantum ad propria, & quantum ad appropriata. Si quantum ad appropriata: sic est in eis conexio: qa illae quatuor conditiones prius habitae, q sunt discernere, di mediu tenete,& hinsit, sigillatim his quatuorvirtutibus appropriant,& th simul ad qualibet virtutem requiratur. Si uero loquamur quantum ad propria, hoc potest esse dupliciterraut secundum quid, aut secundum statum persectionis. Si secudum statnm persectionis: sic est adhuc necessaria in eis connexio, quia una uirtus naquam perfecte habetur, nisi citerae habeantur. Et quatum ad hoc bene dicebant Stoici, licet no usquequaque super uerum sundati essent: sed simpliciter, siue secadum ominein statum, sic non est necessirium conexionem esse in huiusmodi uirtutibus, cum sint ab acquisitione, sicut ostendunt rationes ad hanc parte inductae i& ideo sunt concedendae. AD iLLvDergo, quod objcitur in contrarium de auctoritate Senecae,st oe, quod bene fit, Sc. Dicendum, st illud intelligitur de ipsis uirtutibus quantum ad appropriata, n6 quantum ad propria. Nam si quantum ad propria uelimiis loqui, actus illarum uirtutum diuersi sunt, nec nes iantur circa idem, sed circa diuersa . Ao it L vo,quod obiicitur,de auctoritate Stoicorum, quam introducit Hieronymus, iam patet responsio: quia Stoicis non est in parte illa usquequaque creden dum. Praeterea Stoici sicut prius tactum est semper loquebantur de uirtutibus secundum culmen persectionis r & quantum ad illa flatum uerum dicebant, quia connexio eii in uirtutibus non pro pter ipsius iiirtutis essentia, sed propter perfectionem superaddi
tam,qua unci uirtus non tribuit,
nisi sit aliis assiarata. AD ILLUD, d obiicitur de auctoritate Aug. quod uirtus est ae litalitas uitae,&c. Dicendum,st per illud aduerbium sundiqueὶ non fit distributio pro omnibus,quae spectant ad rectitudinem totius uitae,sed pro
his, qus spectat ad rectitudinem
actus ipsius uirtutis : possibile. n. est rectificari alique in actu unius uirtutis, secundiun 2 exigit uir
1012쪽
res ciuilis: ita tamen quod non habet rectificationem in actu alterius uirtutis, sicut potest manifeste per exempla uideri. AD IL-1vo, quod obiicitiir, de auctoritate Bernar. iam patet responsio: quia Bernar. loquitur de ipsis uirtutibus quatum ad appropriata , non quantum ad propria. Et praeterea loquitur de uirtutibus cardinalibus non inquantii sunt po liticae,sed inquantum sunt gratuitae,& per insulionem magis, qua acquintionem. Et sic concedi potest,st sunt connexae:sed hoc non facit ad quaestionem proposita. AD ILLYD, quod obiicitur,st cailitas denominat aliquem castu: ergo similiter uirtus uirtuosum. Dicedum,' non est simile; quia nomina desinetia in LosumJ igniscant plenitudinem. Vnde plus dico, cum dico istum esse uirtu sum, quam cum dico ipsum habere uirtute. Vnde& Philosophus
dicit,st a virtute non denominatur aliquis virtuosus, sed magis studiosus: castus autem non plus
importat, qua habens castitate :& ideo non est simile hinc, & inde. AD ILLvD, quod obiicitur,de illis quatuor conditionibus,seca 'dum ouas uirtutes distingusitur , D in ungulis reperiuntur:iam patet responsio. Illud. n.intelligendu est per appropriatione, non Pproprietatem, sicut praedicta eae in Ass T ro 1 I II.
An vitia, Erpeccata connexa ut
VTRYΜ sit connexio in uitiis, S peccatis. Et quod sic,uidetur. Eccless.Qui in uno peccauerit, multa perdet bona: sed hoc non esset, nisi plura mala conco
vatum. ergo uidctur quod neces
sarium sit ponere connexionetiorum. ITEM. Iacob. i. Qui in uno offendit, si ius est omnium reus. Sed nemo iudicatur olum datorum diuinorum reus, nisi qui peccat contra omnia madatarergo qui peccat contra unum,pec
cat contra citera: uidetur et go
quod uitia sint connexa. ITEM.Sicut uitium non expellitur, nisi Pintroductionem uirtutis sibi oppositae: sic nec uirtus, nisi per in troductionem uitii: sed cum quis
committit unum taccatum, cae terae uirtutes amittuntur ergo citquis unum peccatum comnairti cstera peccata introducuntur; ergo sicut est connexio ex parte uirtutum, ita uidetur esse connexio ex parte uitiorum. ITEΜ. Sicut Pinsusionem gratie unius tota imago reformatur, sic per perpetr tionem unius peccati tota imago deformatur: sed ad reformatiota imaginis secundum totum necessario requiritur uniuersitas uirtutu;ergo similiter ad deformati ne totius imaginis concurrit uniuersitas uitiorum; ergo sicut gratiam imaginem resormantem insequutur oes uirtutes: sic culpa , quae imaginem deformat, consequsitur omnia uitia. ITEM. Sicut originaliter omnes uirtutes nascuntur a gratia, & imperantur acharitate: sic oinnia uitia nascuntur a concupiscetitia,& imperanea superbia, quae est olum uitiorar sina; ergo sicut ponitur connexio in uirtutibus propter unit tem originis,& radicis: sic ur fi- militer,quod poni debeat ex parte uitiorum: quoniata ubicunq; reperitur talis causa, ibi debet reperiri talis affectus. ITEM.
1013쪽
immediata circa suum susceptibila: non est enim dare medium, quia .aut homo est Dei amicus, aut Dei inimicus;ergo cum abest uirtus, necesse est inesse uitiumsbi oppositum; sed cum uirtus abest,uniuersaliter abest;ergo cauitium in est,uniuersaliter inest; ergo & uitia connexione habet, sicut & uirtutes gratuitae. SED CONTRA . Secundum diuersitatem uitiorum est diuersiis ras pinnarum; ergo si esset connexio in uitiis, ut qui haberet unuuitium,haberet omnia, tunc qui haberet unum peccatum, sustineret omnem poenam: quod manifeste est c6tra diuinam iustitiam. I T E M. Vitia, & peccata sunt ab
opere nostro: sed non est connexio in operibus uitiorum exterius pe petratis 3 ergo nec connexio ea in uitiis interius derelictis. ITEM. Nullus peccat aliquo genere peccati, iusi uolens rsed multi sunt, qui committunt aliquod uitium, & tamen Oino detestantur aliquod peccati genus, sicut multi peccatis spirituatibus implicati omnino detestantur carnalia; ergo uitia non sunt connexa. ITEM. Vitia adinvicem
opponuntur, sicut avaritia prodigalitati, & audacia pusillanimitati: sed duo opposita non possunt simul esse in eodem,&c. ergo impossibile est uitia, & peccata ha-Dere connexionem. Rs soL VT Io. paris auersionis aliquo modo anmexasinit vitia et peccata: arseeus ex parte conuersionis.
aatum duo concurrant, uidelicet
auersio,& conuersio dupliciter conuenit comparare iuria,P peccata adinvicem, uelinquantum
auertunt ab uno bono incommutabili,vel inquantum conuertiit
ad bona comutabilia. Si ergo loquamur de uitiis secudum quod
auertunt ab uno boni, incommutabili, sic priuant hominem gra tia, & csteris uirtutibus gratui tis, Se faciunt hominem dignum priuari gloria, S praemio correspondente omnibus bonis meritis: & hoc quidem ita str unum uitium, sicut per cetera: & quantum ad hoc uitia, S peccata habent connexionem quanda, pro eo st ab uno auertunt,& ab omnibus uitiis unus,& idem Deus o senditur. Si uero loquamur de uitiis quantum ad conuersione, seper conuersiones ad diuersa --na commutabilia,diuersae oriuntur in nobis pronitates in uitia ,
per quae obligamur ad diuersa poenarum supplicia:& hoc modo in uitiis non est connexio, quia pro quolibet punietur homo speciali poena sibi debita.Nec etiam
possunt esse connexa propter repugnantiam pronitatum, nec habent causam propter quam connectantur, quia ex diuersis operibus oriuntur, ct ad diuersos fines tendunt. Quoniam ergo uitia ex parte conversionis sumunt originem,& diffinitionem,ex hac parte connexionem non habent, licet aliquo modo in auersione coueniant: simpliciter concedenda
est quod uitia, ct peccata nc sunt
conexa, sicut ostendunt rationes ad partem istam.
AD ILL v D ergo, quod prim obiicitur,de auctoritate Ecclesiastes,& auctoritate laco.quod qui peccat i uno, perdit multa bona, ct etiam fit reus quantum ad ot
1014쪽
Dicendum,quod lice no dicitur,
v propter unum uitium incurrat aliquis aliorum uitiorum pronitates, & defectibi litates necessa rio, & immediate: sed hoc dicitur,quia qui peccat uno peccato, charitatem perdit,iti qua est plenitudo meritorum, di impletio mandatorum Christi. Aut certe
dicitur,st perdit multa bona, &st teus quantum ad omnia, pro eo Q priuatur omnibus uirtutibus gratuitis. Vel tertio modo, quia perdit omnia merita, quae prius habebat: cisciuntur enim ex uno peccato mortali omnia inutilia ad gloriam assequendam. Vel quarto modo dicitur multa bona perdere,& omnium reus esse,quia merito unius peccati perdit aeterna praemia,quae omnibus uirtutibus, & meritis erant reddenda: hoc autem no est propter ipsorum uitiorum connexionε, sed magis propter connexionem ttirtutu,&dotium, siue praemio rum eis correspondentium: ob quam connexionem si quis uno ipsorum bonorum priuatur, ne
cesse est Q priuetur, & teris.13 autem non sufficit ad facienda connexionem in uitiis, quia siclit dictum est) uitia no tantsicosistunt in auertione a Deo, sed etiam in conuersione ad bonum c6mutabile. AD rLLUD, quod obiicitur, st uirtus non expellitur, nis per introductionem ui
tib sibi oppositi, sic nec uitium ,
nisi per introdu&onem uirtutis. Dicendum, quod non est simile, uia plura exiguntur ad costruE.um,quam de truendum:& plura sunt necessaria ad hoc , quod homo placeat Deo, quam ad hoe
plura sunt necessaria ad rectista dum, quam ad obliqvadum: ideo quamuis obliquatio uitii non habeat excludi,nisi per habitum directe sibi oppositum,tamen rectitudo uirtutis potest auferri non solum per uitium sbi opposito, sed etiam per uitium oppositum alij uirtuti. Vnde in fidelitas,quet opponitur fidei, excludit charitatem; & ideo non est smile hine
Sinde. Praeterea. Quia uirtutes connexet sitnt,ideo uitium,qr tollit unam, per consequens torulit reliqua.vitia uero,quia comnexa non sunt, ideo auferri non possunt, nisi unumquodque --
lellatur per uirtutem directe si opponiam. AD ILLvD, quod obiicitur, quod peccatum deforismat totam imaginem,sicut gratia reformat.Dicedum,st imago dupliciter habet desormari ut propter absentia luminis gratiae,aut propter deordinationem in actiabus illarum uirili,in quibus ima-o attenditur. Primb quidem moo deformari habet tota imago Dunum peccatum,& uitium. Secudo modo non, quia quod libet uitium non respicit singularum potentiatu actus ; gratia uero quando reformat anima, utroque modo reformat, S uenustando taciε ipsus animae,& recti scando qualibet potentiam respectu oper tionis suae: & ideo quamuis ingratiae reformatione concurrantcSterae uirtutes,non tamen sie in
deformatione unius peccati singula uitia comitantur. Α D rL LvD,quod obiicitur,quod omnia uitia nascuntur a concupiscentia,& imperatura silperbia, sicut uirtutes a charitate,&gratia. Dicen
du quod noc est viviri ta quia
1015쪽
ncupiscentia non est causa susficiens respectu vitioriun, sed solum disponens: tum etiam quia cnna concupiscentia ramiscetur respectu diuersorum concupiscibilium, ad diuersos fines inspuit
uel inducit,&Deouenter ad contraria tendit; unde est ibi dispersio potius, qua connexio. Gratia autem ess su sficiens origo uirtutum,& charitas mouet, & inest. nat omnes ad striem unum,& pro
pio ea non sic connectuntur ul- tia,ut uirtutes gratuitae, tum ex
desectu principii, tum etiam ex defectu uinculi unitivi. AD IL-Lvo, quod obiicitur,' uirtus,&uitium fuit opposita immediate. Dicendum,' de uirtute,& uitio conuenit loqui dupliciter,uel in generali, uel in speciali.Siloquamuri generali,sic immediate opponuntur circa suum susceptibile. Si uero in speciali,sic non immediate opponuntur, pro eo stnon est necessarium aliquem habere continentiam gratuitam,aut
eie luxoriosum ι sic & de alijs uitiis, & uirtutibiis est intelligendum. Et ideo quavis absente uirtute necessario insit vitium: non tamen sequitur, st absente omni uirtute gratuita,propter hoc in- sint omnia uitia. Et si tu obiicias,
D sicut se habet uitium respectu uirtutis, ira se habet species liv. ius vitii respectu uirtutis sibi opposis. Dicendum,' non est simile: quia omnes uirtutes gratuitqcouenientiam habent in uno socmail,ratione cuius omnia uitia sibi opponuntur,& cum nullo sta re possunt: sed cum distinguun- tuon species, hoc est ratione habituum specialium,ratione quorum non quaelibet uirtus opponitur cuilibet uitio, sed sibi opposito. Et ideoalius modus est coniis parandi uitium ad uirtutem gratuitam in generali,& alius in speciali,& propterea ratio no cogit.
VT n v hi sit ponere aequalitatem in habitibus. Et quod si euidetur. Primo per illud ,quod dicitur Apoca. 1 i. Ciuitas in qua
dro posita est. Glo. ibi latera ciuitatis aequalia sunt uirtutes: itur uirtutes framitae sunt squales. Ad hoc ipsum habetur auctoritas in litera,&superius habita
suit Dist. 2 s .auctoritas ualde expressa. I et E M. Hoc ipsum uidetur ratione. Ubicumque est una ratio bonitatis,necesse est v, si bonitatis aequalitas: sed in omnibus habitibus gratuitis una est ratio bonitatis, uidelicet gratia gratu- faciens,& ipsa charitas; ergo uidetur st simpliciter sit in eis bonitatis aequalitas. ITEM. Aut uirtutes in eodem sunt aequales,aut
non. Si sic: habeo propositum. Sin6: ergo meliori uirtuti debetur maius praemisi,& minori minus: sed motui uirtus debetur praemia substantiale,illud autem est una: ergo uni,& eidem homini in e dem statu gratiae debetur maius,& minus praemium, quod est in-
conueniens. IIEΜ. una uirtus denominat alteram secsidum quod uult Aug.& Dertiar.est enim prudelia sortis, & sortitudo prudes aut ergo prudentia, & sortitudo sunt aequales, aut non. Si non resto ergo quod prudentia sit maior,quam fortitii do: tunc arguitur sic. Prudentia est maior, qua sortitudo ergo sortitudo eii magis prudentiquam sit solus in eo dema
1016쪽
. item: quia sucumlum quantitatε plures enim persenae ligImr per
prudentiae in eodem eii sortitu- vinculum gratiae in una uirtute , do prudens: sed quanto uirtus sor & plutes uirtutes i uno hominertitudinis est prudentior,tanto no sicut ergo se habet una uirtus re . bilior eis,& excellentior ; s ergo spectu diuersarunt personarii, sic magis est prudens, quam sortis ; unus homo respectu uirtutu plu- ergo e nobilior,&excellctior se rium: sed una uirtus a diuersis p-
ipsa: sed hoc e impossibile; &c. sonis poteli participari inaequali
SEn coNTRA . j. Corinth. xiij. ter; ergo & plures uirtutes ab eo Nunc manent fides, spes,& chari dem homine. ITEM. Habitustas,tria haec,maior autem horum virtutis est habilitare ad actum est charitas. Et in praecedenti ca. suum, per se loquendo; ergo ma Adhuc excellentiorem uiam uo toris uirtutis eli magis habilit
bis demonitio: si igusir charitas re,& aequalis aequaliter habilita- est maior, & excellentior alijs; re: si ergo omnes uirtutes in eo ergo non est aequalitas in habiti dem homine sunt aequales, necesbus gratuitis. ITEM. De quolibet fario idem homo aequaliter erit contestare cantatur. Non est inue habilis, & facilis ad actus olum ius similis i lii, qui conseruaret uirtutum, quod per experientia legem excelsi: sed si omnia dona deprehenditur esse salsum. Mungratuita essent aequalia, tunc qui ti enim habiles sunt ad actum ab excederet in uno,excederet in ol stinentiae: qui tamen cum dissibus; ergo si uerbum illud alicui cultate lubent usum patientiae , posset uere atti ibui ,numqua con & obedientiae. ueniret alteri: quia quod per sit REsoLVTIO.
perabundantiam dicitur,uni soli In eodem habitus Omnes graconuenit. ITEM. Maiori bono tuiti resperitia pravi, aequales sunmaius malum opponitur,& eco' at vero rupe T. Obie Ii , feruoris verso: quia priuationes cogno- ω facilitatis a fus propr-, radiscuntur per habitus: ergo eum ui cationis, instabilitatis in Iubi
ita opposita uirtutibus, non ha- EIo,imparer,m tnaquales.
beant aequalitatem, quia unum B E s P. Dicendum,quod de ipsis uitium est maius altero: pari r5- gratuitis habitibus contingit I ne uidetur,u, nec uirtutes gratui qui dupliciter, aut quantum adtae. ITEM. Habitus crescunt,& ipsum habitum, aut quantum ad augmentantur in nobis secundit, exercitium. Si loquamur de ipsis
v plus,& plus disponimus nosῖ quantum ad habitum, hoe potest
bonos actus; sed nos videmus,st d liciter, aut respectu gra aliquis plus se exercet in actu u- tiae informantis , & quodammonius uirtutis, quam in actu alte- modo causantis, aut respectu lirius ; ergo uidetur, st magis cres beri arbit. sulcipientis,& eoopscat uirtus illa, quam aliae ; ergo rantis. Si respectu gratiae insor- necesse est aliquando uirtutem it mantis, sic omnes liabent aequatam esse inaequalem alus. ITEM. litatem, pro eo quod gratia gra' Charitas est uinculum persona- tumiaciens s indum quantitarum, α est uinculum uirtutum; tem suam,&excelleritiam reddu
1017쪽
gratam Deo animam,& eius ρο- retias,& habitus, & operationes meritorias. Si uero loquamur de ipsis respectu libe.arbiti consentientis,& suscipientis, sic quia liber .arb.in actu unius uirtut s maiorem inuenit complacetia, qua in alto,etia maiorem inuenit repugnantiam in uno,quam in altero secundum diuersas sui inclinationes,& dispositiones: sic no aeis qualiter est omnimodam reperire aequalitatem in habitibus uirtutum,pro eo quod libe. arbi. magis feruet quantum ad unam uirtutem, qua ad aliam:magis adhaeret etiam uni uirtuti, quam alij. Si uero loquamur de uirtutibus quantum ad exercitium, sic uix, uel numquam aequantur, nec in se,nec in comparatione aὸ liberi arbi. operationem. In se non, quia exercitium unius uirtutis εhumiosius, quam exercitium alterius, sicut exercitium pietatis, quam abtinentiet. Exercitium uero unius uirtutis in eadem esi securius,qua exercitium alterius: sicut exercitium humilitatis,& timoris,quam alterius uirtutis.Siami litet non habent aequalitatem inc6paratione ad lib. arbi .cooperatione: quia nemo est,qui aequaliter se exerceat in actu omnium uirtutum.Aliqui enim magis uacant circa activa, aliqui uero mgis circa contemplativam. Et sic
concedi potest, si habitus gratuiti quodammodo sunt aequales,&quodammodo inaequales. Aequales quidem sent quantum adgratiam informantem, sicut ostendiit
rationes ad primam partem. In-cquales uero in comparatione ad
liber.arbitrij consensum, di exterius exeruitium: dilecundo hoc
di lui possunt rationes,quae ad
Alitet potest dici,quod de uirtutibus est loqui quadrupliciter.
Aut quantum ad dignitatem reis spectu obiecti: & sic una est excelletior altera,etiam in eodem, sicut uirtutes theologicae, Quam cardinales. Aut quantum ad seruorem,& facilitatem respectu a.
eius propr0: S sic adhuc non est necesse, quod habitus gratuiti in
ad radicationem, & stabilitatem rei pectu lugiecti: & sic adhuc noest necesse aequalitate esse, quia talis radicatio uenit ex frequentia , & assuefactione circa actus alicuius uirtutis . Aut quantum
ad ordinem, & efiicaciam te spectu praemii quantum ad hoe
habent aequalitatem in eode,propter hoc quantitas meriti cuiuslibet uirtutis mensuratur secundum quantitatem gratiae,qui facit opus Deo placitum: & secudum quantitatem charitatis, luet dat operi cuiuslibet uirtutis ualorem,&podus. Et quia una est gratia gratumfaciens,cetteras uir tutes informans in uno homine, una est etiam charitas per moda
ponderis ad finem inclinas: hinc est,quantum ad ordinem in finem,& cssicaciam merendi,necesse est omnes uirtutes in eodem
aequari. Rursus. Quia bonitas principalis, & est entialis uirtuta in hoc attenditur,qubd ordinar,& disponunt ad summo praemiu ,& in hoc uirtutes habent aequari:
cocludit,&Sancti dicunt,in uno.& eodem aequales esse omnes habitus gratuitos. Et ideo simp liciter concedi possunt rationes,quet hoc
1018쪽
hoe ostendunt. Ad obiecta incotrarium satis de taciti patet resposio per ea,quae dicta sunt.
AD ILLvD ergo, quod primo obi jcitur,de charitate, quod est alijseminentior. Dicendum, hoc intelligitur ratione exercitij in actu suo, in quo plus hauritur de gratia, de minor est occa sto periclitandi. Affectus enim amoris diuini dum abstrahit a terrenis,
facit recedere ab occasione peccati; dum uero unitur coelestibus,
facit inde haurire humorem gratiae Spiritus sancti: & ideo ex hoc
non concluditur inaequalitas uirtutum quantum ad meritum. An iLLvD,quod obiicitur,qubdcantatur de consessoribus. Non
est inuentus smilis illi,qui consciuaret legem excelsi. Dicendo,
illud intelligitur non ratione
abitus,sed ratione alicuius exterioris usus: & hoc innuit ipsum uocabulum,cum dicitur. Qui coseruaret legem excelli: ex quo innuit excellentiam illam intelligenda sore in opere. AD ILL v D, quod obiicitur, quod maiori bono opponitur maius malum. Dicendum,st illud non est regulariter uerum,immo aliquando contingit, minori bono opponi maius malum: sicut desperatio, quae
opponitur spei, peior est, quam
odium,st opponitur charitati. Praeterea. Aliunde habent uirtutes aequalitatem, aliunde habent oppositorum diuersitate. Aequalitatem enim habent ex parte gratiae, ratione cuius quod opponi- . tur uni uirtuti,per cosequens op ponitur omnibus: oppositorum autem diuersitatem habent ration pecialium actuum,& obiecto& ex illa parte non est ne
cesse habitus uirtutum habere olmodam aequalitatem, sicut prius
ucitur,st habitus crescunt,& augmentantur in nobis,secundum stplus disponimus nos per actus. Dicendum , s crementum habitus quantum ad bonitatem essentialem in genere gratuiti attenditur ex augmento ipsius gratiar,
qlla augmentata, crescunt & csterae uirtutes.Cum ergo dicitur,u magis nos exercemus in actu uis nius uirtutis, quam in actu alterius;ergo magis i illa crescimus. Dicencum,l non sequitur, pro eo st debitus usus,& exercitatio in actu unius uirtutis disponit ad
incrementum omnium. Vnde sicut in communitate fraternitatis licet unus magis negotietur in acquirendo, quam alter: tamen
bona acquisita Oibus distribuuntur aequaliter: sic & suo modo in proposito intelligendum est. A D i L L v D, quod obiicitur luna uirtus a diuersis personis potest diuersimode participari; er go & diuerset uirtutes ab eodem . Dicendum,st non est simile,pro eo st unius uirtutis in diuersis diuersae sunt radices r diuersaminuero uirtutum in eodem n6 sunt diueris radices,sed una gratia, Pquam est acceptio: & una charitas, per qua est meriti persectio. AD ILL vo, quod obiicitur,st habitus uirtutis est reddere pote tiam facilem. Dicendum, se Acilitatio potetiae ad aliquem actum
nil ex parte persectionis.& bonitatis ipsius habitus, uerumetiam ex parte dispositionis subiecti. Vnde secundum quod ad actuadiuersarum uiruitum libet. arb.se
1019쪽
eundum plus,& minus coopera tur, secundum hoc plus,& minus ficilitatur: licet etiam habitus uirtutum quantum est de se adae quentur. Vnde nec ista ratio,nec aliae probant inaequalitate in habitibus gratuitis quantum ad bouitatem essentialem,& completivam, sed solum quantum ad aliquid accidentale,& annexum,sicut ex his,quae praedicta sunt, satis ess manifestum. in Αε s T I o VI. An cbarnassis forma virtutumλVTRVM charitas sit forma uirtutum. Et,sic uidetur. Primo per illud,quod dicitur Rom. i.Iustitia reuelatur ex fide in fidem. Ibi enim dicit Glos. Fides
est daemonum, & nominatenus Christianorum: & haec est insormis qualitas mentis,quae ideo dicitur informis, quia sociam non habet charitatem, quae est forma
olum uirtutum. ITEM .Hoc osten
ditur per illud ,quod dicitur in
GlosGala. s.Fructus autem spiritus charitas,&c.ibi Glo. Attende st in enumeratione fructuum caput uirtutum praemisit. i. charitatem. Quae enim alia inter fructus spiritus debuit tenere primatum,nisi cliaritas, sine qua uiris
tes csterae non reputantur ee uirtutesὶ ergo uirtutes aliae sine charitate non reputantur esse uirtutes;ergo ' sint uerae uirtutes h habent a charitate: igitur ab ipsa charitate habent complemenisi, S informationem. I T E M. Hoc lassim uidetur ratione. Assectus enim imponit nomen operi;ergo nullum opus potest esse recto , nisi affectus primo rectificetur: affectus autem non potest esse re
ctus, nisi dilisat Deum Propter
se,& su per omnia, & boe est per
charitatem: igitur omne opus cuiuscunque uirtutis sit, si rectum est,& bonum, hoc habet a charitate . Cum ergo actus charitatis informet omnia opera recta, ut detur.& ipsa charitas isormet, S in se teneat omnes alias uirtutes: quia sicut se habet aruis adactum, ita habitus ad habitum.
ITEM. In moralibus complementum,& species attenditur in ordine ad finem; sed amor summi boni est illud,quod cstera facit in finem debita tendere: igitur amor summi boni dat omnibus habiti. bus gratuitis,& eorum operibus sormam,& complemetum. Cum
igitur ille amor sit charitas,charitas est forma uirtutum.
SED CONTR A.Super illud Cosso. 3. Charitas est uinculum persectionis, ibi. Glos Cettera dona perfectum faciunt : charitas omnia ligat, ne habeant ; si ergo
aliae uirtutes a charitate reddunt
habentem persectum, uidetur Ppersectae sint in se ; ergo non in digent perfici,nec tormari a charitate. I T E M. Diuersorum secundum speciem,diuersae suiu perfectiones secundum speciem: sed habitus uirtutum secundum speciem diuersiscantur, secundum quod in praecedentibus est ostensum,& communiter tenetur. Caergo charitas sit uirtus una, uidetur quod aliae ab ea sormari non possint. ITEM. Quando aliqua duo in diuersis subiectis sunt, impossibile est unum esse formam alterius: sed charitas cum aliis
tur in una potentia,quia diuers uirtutes diuersas potentias re pa
ciunt; ergo impossibile est st uir
1020쪽
tutes alue a charitate insormentur. ITEM. Quandocunq; aliqua se se habent, ς, sunt si iecies, immediare uniim uenus diuidentes,
triplicem comparationem, vide.
licet ad obiectum, ad subiectum, S ad finem ultimum. Possumus igitur loqui de uirtutibus secuncipio,unum illorum non pol esse dum istum triplicem respectum forma alterius; quia oppositum Et si loquamur de eis in compa- non pol esse forma oppositi, nec ratione ad obiectiim,sic sunt sor-
disparatum disparati: sed chari - mae tantum a seipsis distinctae, &tas diuidi tui ex opposito cu aliis earum distinctio innotescit per
uirtutibus. ET I a ER v M. Omnes virtutes immediate fluunt a gra. tia,quae est omnium origo, & sorma. ergo una uirtus non potest informare alteram: & per hoc concluditur, st illis uirtutes non sormantur a charitate sibi csiiuncta.
ITEM. Formae non est forma, nec
actum,& obiectum : & sic no sunt formabiles , nec persectibilos ab aliquo uno; cum ipsς sint sermς,& persectiones distinctae. Si auteloquamur de uirtutibus in comparatione ad subiectum, sic sormae sunt,& tamen nihilominus sermabiles. Fornas quidem sunt persectionis pei sectio,nec ultimi informantes subiectum quantum aliquod ultimum reperire, quia ad bonitatem moralem: per seipiam esset abire in infinitum: sed fas tamen non sussiciuiu quati in qu libet uirtus sermaeli,quaeli- ad bonitatem gratuitam, per qua het etiam persectio potentiae est, anima ellicitur Deo placita,& acquslibet nihilominus est ultimis cepta: & ideo perfici possunt ', &Potentiae ergo uidetur stulta uir formari per gratiam, quae simultus alia sormam a scipsa non pos gratificat animam, S habitus exi 'st habere, uel ius mare:uidetur sientes in illa. Postremo, si lo- ergo fallum,ac non intelligibile, 0 alis uirtutes formentur a charitate. 1 IEH.Si aliae uirtutes a charitate sormantur, & habent es.se,uirtus soli charitati conuenit per se , aliis uero per accidens:
quod si hoc est falsum, imo aliae uirtutes per se loquedo uirtutes
quamur de ipsis habitibus uirtutum in comparatione ad finem ultimum, sic sormae sunt, & sormabiles etiam. Formae quidem
simi, quia dispositiones sunt ipsius animς,ordinantes ad perii niendum in sinem. Pormabiles tamen sunt, quia de si omnes disposunt, cum sint species uirtutis: er ruant ad tendendum in finem ulgo uidetur quod hoc sit salsum, trinum: persectio tamen tendens charitas sit forma uirtutum. tiae uenit ex ipsa charitate. Sicut
complementum accipiunt:meruoluarum omnium forma dicitur.
R E s p o M. Ad piadictorum intelligentiam est notandum,quod enim corpora grauia inclinantur ad centrum per pondus molis; sic spiritus tendit ad summum bonum per pondus dilectionis. Et huiusnodi signum ei liquod charitas habet ide, & sub eadem r5-
ne pro obiecto,& fine, quod non habitus cuiuslibet uirtutis tripli ea reperire in alia uirtute. Finis