장음표시 사용
1021쪽
enim es bonum sub ratione boni,& bonum summum: & hoc si quidem bonum sub ratione boni est charitatis obiectum. Et propterea caeterae uirilites quantum ad rationem tendentiae in sinem
ultimum,ab ipsa charitate suscipiunt complemcti: m; S ideo noimmerito radici charitatis attri. buitur persectio meriti: & secundum hoc concedi potest caeteras uirtutes a charitate sol mari: sicut auctoritates dicunt, & rationes ad hoc inductae ostendunt, quae concedendae sunt, quoniam
AD ILLYD uero, quod primo obiicitur in contrarium,st uirtutes aliae faciunt animam persectam. Dicendum, Q est persectio simpliciter, & est persectio secundum quid. Quaelibet autem uirrus animam persectam facit;l ec si dum quid tamen, quia respe ita specialis actus,& obiecti. Petis Oionem autem simpliciterno habet anima nisi in uniuersitate uirtutum inquantum ab una insormamur, di ab una charitate imperantur,mediante cuius adminiculo perducunt ad finem ultimum. Vnde licet aliae uirtutes dicantur perscere: ex hoc tamen non potconcludi, quin ipsi; perficiantura charitate; persectioni enim secundum 'quid sit peraddi potest
persectio umpliciter. AD OLvDquod obiicitur, ς diuersorum secundum speciem diuersae sunt p-fectiones secundum speciem. Dicendum, quod est persectio in esse primo, S est persectio in esse
secundo. Verbum autem propositum ueritate habet de persectione quantum ad esse primum,non auteta de persectione quantum
ad bene esse. Cum aute dicimus ipsam charitatelli esse formam,&persectivam uirtutum: hoc non est quantum ad ipsarum primum esse, sed quantum ad bene esse,uidelicet quantum ad persectione,& complementum meriti. Vnde sicut csterae uirtutes,licet sormalitct dii linguantur in genere uirtutis, tamen a gratia sermantur secundum 9 gratuitae: sic etiam caeterae uirtutes quamuis sintdistinctae a charitate,sormari tamepossunt secundum st meritoriae rpersectionem enim meriti hance
ex unica ratione, uidelicet exsecta tendentia in summum fine. AD i L L v D,quod obiicitur .Pquae sunt in diuersis subicctis , unum non potest esse alterius sorma,& persectio. Dicendum, iuhdaliquid informari ab aliquo est dupliciter . Vel sicut a principio collitutivo. Vel sicut a principio regitiuo,& directivo. Vel per alia uerba. Est sol ma, lus complet in esi endo:& est sorma, quae complet in mouendo. Cum ergo dicimus caeteras uirtutes sol mari acharitate, hoc non est quia charitas sit forma conititutiua ipsarsi uirtutum,dans eis complementuin essendo: sed quia eii forma directiva dans eis complementum in regendo, & ordinando. Sicut enim grauitas lapidem cum omnibus,quae in eo sunt, trahit deorsum,& dirigit ad centrum: siecharitas anima cleuat sursum, &caeteras uirtutes mouet, & dirigit ad finem situm. Quod autem ipse obiicit,st forma, & sori tanon possunt esse in diuersis subiectis: hoc est uerum desernia constitutiva, quae complet in esse do: de alia autem non habet ue-
1022쪽
Hratem: sicut enim una potentia
potest ab alia regi, & moueri: sic
habitus unius potentrae ab habitu alterius. Vnde sicut diiunctio potentiaru non tollit ordine in mouedo: sic et nec impedit informatione uirtutu, quae penes illuordinent attenditur. AD ILL v D, quod ob ij citur,muirtutes ex Opposito diuiduntur. Dicedu, quod nocest per comparatione ad sua
obiecta, secundu quae distinguuntur :&sic una uirtus non elisor ma alterius . In comparatione uero ad ipsam gratia, in qua colli. gantur,& uniuntur,& ad ipsum finem,ad quem ordinantur, sic nohabet oppositionem; imo potius connexione 3 R ex hac parte una uilius potest alteram informare, pro eo, φ immediatius tendit in ipsum fine. Vnde licet oes uirtutes immediate comparemur ad gratiam,a qua sormantur: hoc thnon impedit, quin per comparationem ad fine una uirtus ab alia informetur. Posset et dici,st uir
tus charitatis non solum imme diatius ordinat in finem, uerumetia immediatius se habet ad gratiam. Et huius signu est,quia non potesse insormis, sicut citerae uirtutes. Vnde tum ex maiori immediatione ad fine, tu ex maiori immediatione ad gratia habet alias uirtutes informare. AD ILLYD, quod obijcitur, quod forme non est forma,nec persectionis per se
ctio. Dicedit, et istud intelligeda
est p su loqiledo:quia forma non sormatur scd ni st forma,nec pficitur scdm st persectio: ted secudum quod in se habet aliquam informitatem, & aliquam imperfectionem. Et quia aliquae uirtu
lem aliquam habent, & impersectionem , nec sunt omnino illius potcntiae ultimatiuae: ideo perfici habent, S ad maius compi mentum perduci per gratiam,& charitatem. Praeterea, sicut tactum est prius, Charitas non est forma , & periectio aliarum uirtutum per constitutionem,uel per compositioncm, sed potius per ordinem in finem. Vnde virtutes alio modo sunt persectiones,& alio modo a charitate perficiuntur . . Persectiones inqua sunt,inquantum subiectum suum qualificant,habilitando adactum sibi debitum: perficiuntur autem inquantum a charitate imperan tur,& per eius imperium ac adminiculum persectius in finem
obiicitur,quod si charitas est persectio uirtutum,tunc accidit alus esse uictutes. Dicendum,.hoc uerum esset, si uirtutes aliae totam persectionem uirtutis traherent a charitate: hoc autem est falsum. Virtutes enim quandam
persectionem habent ex se , &quandam ex gratia superinfusa, & quandam etiam ex charitate superadiuncta, secundum quod tactum est supra. Et ideo ex hoe non potest concludi, quod accidit aliis utitutibus es. uirtutes: ex se enim ipsis habent, stuirtutes sunt:licet nohabeant in tanta copletione
1023쪽
De praeceptorum decalogi distinctione in comparati ne ad scripturam. tabularum. E D iam distributio decalogi, quae in duobus mandatis completur,consideranda es. Habet enim decalogus decem praecepta, quae sunt decachordum alterium. soasic sunt diseributa,ut tria,quaesunt in prima tabula, p ertineant ad Deum, scilicet ad cognitionem dilectionem Trinitatis:Ieptem,quae sunt in secunda Obula,ad dilectionem proximi. Dc primo pr. aecepto. Primu in prima tabula est, Vo habebis deos alienos. o facies tibi sculptile,neq; oem similitudine, c.Haec Orige-ψ nes dicit e se duo mandata,sed Aug.unumoc.nopsum quod dixerat, n habebis deos alienos,perfeci ius xplicat cum ib. uis, prohibet coli figmeta. . idolu uel similitudine alicuius rei. eo. c. que duo Origenes ita dicit distare, ut idolii sit quod nihil ha,' simile fuissimilitudo uero,quod habet em alicuius rei: ut uerbigratiae Si quis in auro,uel in ligno, uel alia re fa- ε, . a serpentis, telauis,uel alterius rei, ct statuat ad 7.inio. adorandum;non idolu,sta similitudine fecit. Qui uero fa-
- cit stem,qua non uidit oculus, siedaius bibi fixit: ut si quis
humanis mebris caput canis,uel arietis formet, uel in uno
s.-il habitu hominis duas facies,non similitudine, sed idolumfag.-ρεν citHuia facit quod non habet aliquid simile sui. Ideo dicit
εν. ad Aposto. quia idolum nihil es inmudo. Non.n.aliqua ex re bus conIlantibus assumitur 'es,sed quod mes otiosa oe cu' riosa reperit.Similitudo uero es,cu aliquid ex his,quae sunt sis uel in coelo,uel in terra, uel aliquis formatur.August uerbis a. ita exponit illud,Idolum nihil est in mundo,idest,inter crea pr - turai mudino est forma idolumateriam.nformavit Deus, Iedstultitia holum formam dedit.Quaecunq; factasunt,na
t; , turaliter facta sunt per uerbum,seu es nihil, nihil sunt
diis iis homines,cum peccant. Sed quaeritur quomodo hic dicatur .. v. forma idoli nou essehcta per uerbum, cum alibi legatur , Omnis forma , omnis compago, omnis concordia partium Iacta
1024쪽
DISTINCTIO XXXVII. tsacta est per verbum. Hoc autem a diuersis varia soluitur g.,-Quidam enim dicunt omnem forma , ct quicquid eII, a Deo esse inquantum est: c formam idoli inquantum est, ωel inquantu forma est, a Deo esse, sed non inquantum idoli est, id es, posita ad adorandum. In hoc enim non est creatura , sed peruersio creaturae. Sicut illud quod peccatum est , nihil es: o homines cum peccant , nihil fiunt rquia ab illo, qui νerd est, separantur. Vnde Hier ordimus. Quod ex Deo non vi, qui solus Nerὰ est, non esse dicitur. Hire. . Ideoque peccatum quod nos a vero esse abducit , nihil esse, mel non esse dicitur. .Elij verὐ dicunt omnem formam , qua scilicet naturaliter es, o omne quod naturaliter est,ese a Deo: sed forma idoli non es naturaliter: quia natura iustiatia non seruit. Id enim naturaliter esse dicitur,quod simplici naturae iustitiae, quae Deus est, minim8 instillat, O naturam creatam non Nitiat. Secundum praceptum est,' 'nassumes nomen Dei tui in uanum, quod in dicere secundum literam, 'On iurabis pro nihilo nomen Dei.Allegoriia vero praecipitur, νt non putes creaturam esse Christum Dei silium: quia omnis creatura vanitati subiecta, sed aequalem patri. Tertim vero prsceptum emerito vi diem sabbati fanctifices ubi secundum literam praecipitur sabbati observantia. Allegorici ver),ut requiem, O hic a vitiis, in futuro in Dei contemplatione expectes exspiritu sancto, in Dis, idest,ex charitate, ct dono Dei:non quod Spiritus sanctus,sne patre, O filio hoc operetur. Accepit utique Ecclesa hoc donum, ut in Spiritu sancto fiat remiso peccatorum. Quam remissionem cum Trinitas faciat, proprid tamen ad missio.
Spiritum sanctum dicitur pertinere: quia ipse in spiritus adoptionis filiorum: ipse est patris,σflij amor, connexio vel communitas: ideoque iustificatio nostra, ct requies eis attribuitur saepius. Haec sunt tria mandata prima tabulae ad Deum pertinentia. Et primum quidem, quod est de νno Deo colendo, pertinet ad patrem, in quo eu unitas, vel auctoritas. Secundum ad filium, in quo est eosquali ras : Tertium ad Spiritum sanctum, in quo es xtri quo
1025쪽
' De mandatis secundae tabulae. In secunda vero tablua septem erant mandata ad disectionem proximi pertinentiae quorum primum ad patrem Deut. s carnalem referirer, sicut primum primae tabulae ad par-M . . tem coelestem. Quod en,Honora patrem tuum, mair tuam, vi sis longaeuus super terram, scilicet viventium. Parentes vero sic sunt honorandi , ut in eis debita reus rentia exhibeatur , ct necessaria mininrentur. Secundum
est, Non occides, ubi secundum literam actus homicidii prohibetur, secundum spiritum vero etiam Ῥoluntas occidendi. Vnde huic mandato secundum literam fit superadditio in Euangelio: quia litera Euangeli, exprimitur, quod legistitera non exprimebatur. Euangelii litera exprimit intelligentiam spiritualem, id rei quam spirituales habent, crsecundum quam spiritualiter vivitur. Litera legis sensum
carnalem, idest quem carnales habent, O secundum quem carnaliter vivitur, cui facta est superadditio. Tertium est, 2 on Mechaberis: id eis,ne cuilibet miscearis, excepto D dere matrimonii,a parte enim totum intelligitur. 2 mineme,in to ergo Moechiae omnis concubitus illicitus, illorum quoque - membrorum non legitimus Uus prohibitus debet intelligi.M . . Vρη Drtμmfacies, νbi sacrilegium,ί - - is omnis prohibetur. Non enim rapinam permisit, quida eris. furtum prohibuit: sed furti nomine bene intelligi voluit Dp Ps. omnem illicitam usurpationem rei alienae. Sacrilegium tri inbus modis committitur, quando scilicet, vel sacrum de sa- sacrum de sacro, vel sacrum de non facro aufertur. Sacrum vero dicitur,quicquid mancipatum est cultui diuino, ut Ecclesia, Nel res Ecclesiae. Hic etiam Uura prohibetur,quae sub rapina continetur. Vnde Hieron 'mus. suras quaerere, Nel fraudare, aut rapere nihil interes. Commoda fratri tuo, ct accipe quod dedi li, O nihils Super perfluum quaeras: quia superabundantia usura computa-επρ . tur. En enim usura cut aitAugustinusὰ cum quis plui exi
'' git in iniuria,vel qualibet re, quam acceperit. Item. His rorymus,Putant aliqui usuram Nocarisuperabundatiam ,
scilicet quicquid en, si ab eo quod dederit plus es :νt si in
1026쪽
Drs TINCTIO XXXVI l. 61h eme demus decem modios , ct in messe. xν. recipiamus. Si vero quaeritur de filiis Israel, qui Domino iubente ab
euptiis mutuauerunt vasa aurea cPargentea,& νenes preciosas , asportauerunt : νtrum furtum commiserint. Dicimus eos,qui νt parerent Deo iubente, illud fecerunt ,
nrn fecisse furtum, nec omnino peccasse. Vnde Augustinus. Uaelitae non furtum fecerunt sed Deo iubente ministerium prebuerunt. Hoc enim Deus iussit, qui legem dedit. sicut miainer iudicis sine peccato occidit, quem lex praecipit occidio sed si id sponte facit, homicida est, etiamsi eum occidat quem scit a iudice occidendum. Infirmi autem, qui inerunt , magis permissi sunt
naturalem legem,cui concordat euangelium, lex mora
lis praeceptionis , transgressi sunt: quae est, alod tibi non ri. i. vis fieri , alii non feceris. Quam veritas scripsit in corde si
haminis. Et quia non legebatur in corde , iterauit in tabulis,νt voce forinsecus admota rediret ad cor, ibi inueniret quod extra legeret. Hanc ergo illi praeuaricari videntur in illo facto, aliis facientes quod nolebant sibi fieri. Sed ibi subintelligendum est, iniuste vi non alii, scilicet iniu-fid , facias quod tibi nos vis fieri: alioquin huius praeuaricator est iudex , dum punit reum nolens aliquid tale sibi sieri. Ita etiam ct illud Domini verbum , omnia quaecunque multis ut faciant vobis homines,sc. de bonis accipiendum Lue. c. est,quae nobis inuicem exhibere debemus. Quintum praeceptum est, Non loqueris contra proximum tuum falsum te- t
limonium rubi crimen mendacii , est periurii probibetur. Solet autem quaeri, Utrum prohibitum sit omne mendaciis. i.m. 4. Quidam dicunt illud tantum prohiberi, quod obest, oenon prodest ei,cui dicitur: tale enim no es aduersus proximum: Ῥt ideo νideatur hoc addidisse scriptura. sed de mendacia magna quartis es, qua nec cito explicari potest. ex cupiditate Aenptios deceshoc facere illis, qui iure talia ppo itur , quod etiam boni in iu
1027쪽
Ars ista, in qua Magister agit de uita gratiae , qua suscepimus -- per Christum ,& in qua uiuimus secundum Christit, diuisa fuit in partes duas. In quarum prima determinat Magi iter de habitibus gratuitis, in quibus consistit spiritualis uitae comple mentum. In secunda uero de praeceptis decalogi , in quibus consi stit spiritualis uitae exercitium Prima parte determinata, hic in cipit secunda. Diuiditur aut pars ista in partes tres. In quarum prima determinat de distinctione p-ceptorum in coparatione ad scripturam tabularum. In secunda uero determinat de eadem respectu
obliquitatum cilae opposita ru, ubi agit de medacio,& periurio:
men tria, G c ) tu tertia uero agit de eisdem praeceptis comparado log m ad Euangelium. infra Dist.
ina pars , quae continet praesentε distinctionem, diuiditurin partes duas. in quarum prima praemissis numero praeceptorum, & distinctione respectu tabularum, ex e quitur de praeceptis primae tabulae. In secunda uero de praeceptis secundae tabulae, ibi.Insecunda vero tabula, c. 'Prima pars habet ires partes, scdm st tria sunt mandata primet tabulet,de quibus exequitur. In prima agit de primo .
In secunda de secundo,ibi.Sec-dum praeceptum est, erc. In te tia de tertio, ibi. Memento,ut die
sabbatisantiscer, Ge.) Secunda uero pars diuiditur in quinq; partes, secundum quod quinque sui mandata, de quibus exequitur breuiter. Subdiuisiones autem il
sunt in ipsa litera. ιIDolumsit, quod nihil habet,Cre in P. Videtur hoc esse falsum, quia fidolum est fabricatu ab artifice rartifex asit non fabricat, nisi secadum similitudinem,qua habet is anima: sed nihil est in intellecti, quod prius non fuerit in sensu nihil autem est in sensu , quod nansuerit in re extras ergo uidetu: sa idolum nullum sal,quod non beat similitudincm in rebus interioribus. item. Videtur falsum dicere in hoc quod subdit, idolum nihil est,qitia nihil habet simile: quoniam si aliquis artifex facie
aliquid nouum, cuius non est le- perire similitudincm extra, non propter hoc n6 est aliquid. Item. Omne artificiatum est aliquid: sed idolum est artificiatum: ergo
est aliquid: quid ergo dicitur idolum nihil est Ilcm. Pacae idola,& sculptilia, hoc est solum
artificum; ergo uidetur, P man
datum illud non Ie extendar, nisi ad artifices. Respon. Dicendum,st Dominus in mandato primo praecipit se adorari, & se soluo adorari: ideo praecipit latriam .dc prohibet idololatria. Et quoniaidololatria dupliciter consueuit apud antiquos committi, uel in hoc st singebant nouam sci ptumram, cuius n6 erat reperire omnino simile extra, ut ollederetur Pspecialis, S singit laris cultus e tei exhibendus, uel quando sebae aliqua imago,quae esset repraesentatio alicuius rei extra, qua quia
crederet in illa imagine esse venerandam : ideo ut haec duo prohibeat, tagit illa duo in prohibitione idololatris,secundum qddicit Magister in litera. Ad illud uero,
1028쪽
quod obiicitur,' nihil est in ala adorandus. Unde praeceptum il- quod prius non tuerit susceptum lud plus habet affirmationis, tua a sensu. Dicendum. st illud uer- negationis. Nec implet illud mabum intelligendum est, st 'ani- datum quis, si solummodo desitania non habet aliquam simi litu- sistat ab idololatria: quia ibi praedinem , quam non susceperit ab cipitur adorat io, quae soli Deo eextra , vel secundum totum , uel exhibenda. Quid sit autem illa secundum partem . Cum ergo adoratio,& qualiter,& cui sit e
dicitur, e forma idoli non habet hibεda, hoc haberi potest ex his,
similitudinem extra, hoc intelli- quq supra determinata sunt Dist. situr Iecsido totu: habet tristam x. ubi quaesitum est delatria. Et partem,sicut patet de chimera, & ex his,quae hic laguntur, & ibi di hircoceruo,& monte aureo. Ani- cta sunt aliqualiter potest haberima. n. facit nouas res: & scam ' primi madati recta intelligentia. fingit interius, sic etia depingit, risu assumes nomen De, tuν in
S sculpit exterius. Ad illud , qt uanum,cre. Contra huius securi obiicitur,st idolum non debet di di mandati primae tabulae exposici nihil,immo aliquid, cum sit ar tionem,qua his uerbis facit Ma tisiciatum. Dicendum,st duplici- gister, Non iurabis pro nihilo ter est loqui de idolo,aut quantu per nomen Dei,obiicitur:quia ii ad materiam,& sormam,qua sibi lud uidetur pertinete ad quinta arti sex imprimit: aut quantsi ad mandatum secundae tabulae, ubi diuinitatis excelletiam, qua ipsi prohibetur periurium ergo uide idolo idololatra credendo attri- tur, quod uel illud mandatum , buit. Primo mo dicitur nihil esse uel istud sit superfluum. Item. in mundo ab origine,non quia ni num est dicit Philosophus quod hil omnino sit in seipsi, sed quia non includit finem,ad quem est enihil habet sibi simile correspon talis autem est sermo ociosus, e dens in uniuerso. Quantum aute quo nullus sequitur huctus:ergo ad excellentiam diuinitatis, qua uidetur quod quicumque nomi- ei idololatra assignat, omnino ni nat Dominum in uerbis ociosis ,
hil est: nisi in sola fictione,& sal - cum asstimat nomen Dei in uano, sa aestimatione idololatrantis, si iaciat contra illud mandatum ;omnino super uansi,& nihil sun- ergo peccat mortaliter. Si tu di- data est, quia idolum nihil omni eas,quod non intelligitur de quano habet diti initatis.Ad illud,qd cumque assumptione, sed de aseobiicitur,st illud pceptum uide- sumptione in iuramento. Obiiatur solum pertinere ad artifices. eitur contra hoc; quia si quis iu-Dicendum, et in uerbo illo noso rat in communi sermone, ubi nolum Dominus intendit prohibe- est necessitas,uel utilitas;facit core idoli fabricationem, sed oem tra illud mandatum; ergo pec idoli uenerationem. Et in hoc et cabit mortaliter, scienter iuran includitur, quod uult oem latriae dor quod uidetur ualde absurcultum sibi soli deserti. Et simitti dum. Item. Obiicitur contra se
tur, Deus tuus Deus unus est: cundam expositionem, quam pounus. n.solus Deus, Rumis est mi Magister, cum subcit: Allegoricis o
1029쪽
gorice praecipitur, at non putes esse creaturam Dei filium: quia
cum multipliciter cotingat erra
re circa filium non solum sicut errauit Arrius,sed etiam sicut errauit Sabellius uideriir lilod non solum illa haeresis, sed etiam aliqi oborent prohiberi. item. Fides Trinitatis no erat tempore legis Orn ibus explicita: si ergo omnestcnebatur ad omnia mandata decalc,gi, uidetur quod nihil praecipiebatur, quod spectaret ad aliis
quam personam determinate. Hel pondeo. Dicendum, quod sicut per primum mandatum ordi . natur homo respectu summae maiestatis,quae appropriatur patri, sic etiam per secundum ordinatur homo respectu summae ueritatis, quae appropriatur filio. Ordinatio aut illa attenditur in ipsius ueritatis consessione, sine alicuius salsitatis admixtione: ita liaee de ipsa falsum credatur, nec ipsa ad confirmadum salsum assumatur: unde prohibetur in mandato illo secundum literalem sensum falsitas iurationis per nomeDei: secundum spiritualem uero prohibetur salsitas erroris circa fide ueritatis. Ex his duobus modis Magister in litera exponit secundum literam,& fecitndum allegoriam. Ad illud quod obiicitur, quod periurium est contra mandatum quintum fecitndae tabulae. Dicendum,st duo est considerare in falso testimonio. Vnum uidelicet, fit iniuria summs uerstati,quq in falsum testimonium aduocatur: aliud quod fit iniuria proximo,qui ex salso tellimonio damni statur. Et rone primi prohibetur periurium in secudo madato prime tabulae et ratioa eca
dae in quinto mandato secundae Ad illud,quod obiicitur,st uana est illud ,quod frustra fit. Dicendum, quod aliquando est quid uanum quantum est de se, & de propria intentione,aliquando est aliquid sanit in ex accidenti. Tunc autem nonae Dei assumitur in uanum, quando allum itur ad confirmationem alicuius sermonis sausi: & qui hoc modo assumit, pec eat contra illud madatum Quando uero assumitur ad confirmationem alicuius ueri, quamuis sermo ille sit ociosus,tamen assumptio illa non est usquequaque in uanum: quia ordinatur ad hoe,ut
quis adhibeat side gerbo loquentis; quam & si quis non assequatur in altero, non tamen omnino operatur frustra: sicut nec oratorsi per compositos, & ordinatos sermones no semper persuadeat uerum: Tamen frequens iuratio nominis Dei,ubi nulla est necessitas,uel utilitas expressa, no Oino caret culpa, imo ualde cli repre hensibilis, maxime in uiris persectis,sicut melius patebit inta a,cuagetur de iuramento, & periurio ubi clarius manifestatur intelligentia huius secundi mandati. Ad illud, quod obiicitur cotra secundam expositionem. Dicendu ,
si secundum quod ipse Magisterdicit expositio illa data est pallegoriam,& expositionem quan dam. Vnde & in exclusione illius erroris per cosequens intelliguntur ali j excludi: nec respicit oem statum, sed statum fidei manifestatae,& propalatae. Memento ut dιεmsabbatis, Tifces,circ.) Contra. hoc sic obiicitur. Quia sabbati obseruantia est Hrimonialis secundum,quod dicitur
1030쪽
eitur in Oseae. Dedi eis sabbata
mea, ut sint signum inter me, &eos: ergo uidetur quod inter moralia non debeat praecipi sabbati obseruantia. Item . Moralia prscet ea semper manent: sed sabbati obseruantia est euangelica ; ergo uidetur quod sabbati obserua otia non debuit praecipi inter mandata moralia. Si dicis,quod obseruantia sabbati commutata suit in diem Dominicu; ina ritur,quare in alium diem mutata no fuit . Item. Si mutata ell sabbati obseruatia in Dominicam, cum Iuaaei
tenerentur in sabbato non ambu
late,uidetur quod peccat, qui in diebus dominicis ambulant. Iuxta hoc etiam, quaeritur a qui bus cessandum sit in di ebus dominicis, & solennibus. Quaeritur etiam propter quid in illo mam dato mutatur modus loquedi, &dicitur memento,magis quam in
alio mandato: cum alia mandata, ita bene debeant haberi in memoria,sicut illud. Respondeo. Di.cendum,quod in mandato sabbati erat duo considerare,uel cessationem ab opere seruili,iit homo Deo libere uacaret & intederet.
Aliud erat ibi considerate, uidelicet significationem diei,& deter
a quibus erat cessandum.Quanto ad primum mandatum de sabbato erat morale: hoc enim omni tempore Dominus requisiuit, ut
homo sibi habitaculu cordis praepararet,& eidem aliquando uacaret,ut per dilectionem eidem adhaereret: & quantum ad hoc non tantum erat morale, sed etiam quodammodo faciebat ad aliorsi moralium integram impletione:
quia du homo uacat sibi, di Deo,
melius cognoscit quid agendum,& quid est faciendum: & propterea illi mandato specialiter prae mittitur mementoJquia in eius
tur. Aliud uero est ibi diei significatio, & determinatio operis: &quatum ad hoc cqremoniale est, di figurale , sisnans a quo cessan dum est: quoniam ab opere peccati:&quid credendum, & expecta dum: uidelicet quies passionis Christi in sepulchro. Et quanta
ad hoe reponi habet inter cetr monialia: & haec est ratio quare mandatum illud frequentius in lege exprimitur, quam aliquod aliorum: quia secundum diuellas sui conditiones spectat ad diuersa genera mandatorum. Vnde aliquando nominatur inter cpemonialia, & aliquando inter moralia: S inquantum morale est, manet in lege noua: inquantum c remoniale, euacuata est ueritate
adueniente. Vnde obseruatia sabbati euacuata est in lege nova: obseruantia uero diei dominicae, &aliarum solemnitatum alia causa est introducta, uidelicet in memoriam beneficu redemptionis,& in praefigurationem suturae re surrectionis, & in amotionem erroris: quia secundum gentiles dies dominicus primus est, cum
principio illius diei incipiat dominari principalis planeta,ut di
cunt.sso I propter quod uocabat
eum diem solis, & exhibebant ei
uenerationem: ut igitur ille error excluderetur, & reuerentia
cultus soli Deo exhiberetur,pro fixa suit dies dominica,inqua populus Christianus uacaret cultui Dei, & praetermitteret negocia terrena,que animam,distrahunt,