D. Bonauenturae s.r.e. episcopi card. Albanensis, doctorisque Seraphici Ord. minorum. In primum °quartum librum sententiarum elaborata dilucidatio. Collectis vniuersis prioribus editionibus; quidquid aut elegantiae, aut eruditionis in illis anteà spa

발행: 1573년

분량: 1141페이지

출처: archive.org

분류: 그리스도교

1061쪽

militer secunda pars principalis diuiditur in dua in q;rarum prima determinat M'ister quid mendacium, L . quid mentiri .secundum rem . In secunda ueto determinat,quid sit secundum uitii

mendacium si peccatom crc. Similiter tertia pars in duas diuiditur. In quarum prima ostendit, quod non omnis deceptio est aequalis peccati. In secunda uero inquirit, utrum Iacob mentitus fuerit.ibi. Solet etiam quari de Iacob ero.

medacio aut obstetricM,Crc.

IIContra hoc obi jcitur per illud,quod dicit Glo.super i. Exod.

Benignitatis earum merces, quae in aeterna uita remunerari pote rat,per culpam mendacii in terrenam recompensationem com-

. mutata est: sed nihil commutat mercede eternam in temporalem nisi mortale peccatum:ergo uideaurqubd mortaliter peccauerui. atem uidetur quo hic . contradicati Hiero. Greg. Hiero . enim dicit quod aedificauit eis dominus domos spirituales:ergo non uidetur quod retribuerit eis in praesenti. Respond. Dicendum quod circa hoc est duplex modus dicendi.Quidam volunt dicere, quod mendacium obstetricum habuit duplicem respectum,uidelicet ad

uitam puerorum,&ad uitam propriam, mentiebantur enim pro inraque seruanda. Et secundumst habuit respectum ad uitam puerorum, sic erat ex pietate: sectin dum autem quod habuit respe- ctum ad seruanda uitam propria, quam magis dilexerunt,qua m ueritatem, licerat ex libidine. Et

sum.Secundo modo erat peccata mortale, quia procedebat ex mala radice,uidelicet ex libidin6so

amore uitae propriae,& eo tempore, quo ueritas consitenda esset:& ideo haec culpa abstulit eis

mercedem , quam meruerant ex

pietate: quam prius habuerant seruado paruulos ex timore dei r& secundum hoc dicunt currrere sanctorum auctoritates diuersas.

sed ille modus satis calumniabilis est,quia durum uidetur dicere,quod aliquis pro seruanda prii corporis salute mortaliter peccet, dicendo aliquod mendacium leue. Alius modus dicendi est, in ipsis obstetricibus duo est considerare,pietatis beneficia

praecedens, & mendacinm subsequens. Et primum fuit ex quadanaturali pietate: nec erat meritorium,sed disponebat ad meritum: Mendacium uero subsequens disponebat d contrarium t & ideo pietas praecedens fuit tomporali

ter remunerata propter menda

cium non quia mendacium illud aufert uitam gratiae prius habitet, sed quia ad gratiam habendam uiam praecluderet, quod quidem

bene potest facere peccatum v niale .Et hoc est,quod uult Greg. dicere,cum dicit: benignitatis earum merces, que in aeterna uita remunerari poterat: poterat i

quam non potentia disposita, Se

propinqua, sed potentia remota. Et ex hoc patet quod nulla sit c5trouersa inter Greg. & Augu. α Hiero. quia no uult dicere Hier. quod obstetrices habuerunt domos spirituales per assecutionem gratiae, sed quodammodo ad gratiam praeparatae fuerunt Per timorem, δέ pictatam.

1062쪽

et Drtumsola mentiendi, ere. Montra hoc obiicitiar:uidetur .n.

qi nullum tale sit mendacium, i quia secunda quod dicit Dion.

nullus operatur ad malum aspiciens. Si ergo mentiri de se malum eis, uidetur quod nullus unquam mentiatur solummodo an

I iciens ad ipsium mendacium .

tem libido est radix omnium malorum: ergo non tum conuenit

quarto generi mendacii, sed etiaomni mendacio quod sit ex libidine: ergo penes hoc non debet assignari aliquod genus mendacij. Item Mendacium quod fit sola libidine mentiendi, nullum habet

excit satorium: & peccatum quan to minus habet excusiationis, tanto est grauius: ergo uidetur quod illud mendacium sit primum, &eapitale inter omnia mendacia,& non sit quartum genus. Resp. ad hoe dicendum eli, quod mendacium illud dicitur fieri ex libidine, quo quidem homo mentitur solum, ut placeat. Propter quod notandum est quod tibi. do dupliciter dicitur.Vno modo dicitur libido inproba uoluntas:& sie est radix mortalium pecca torum. Alio modo dieitur libido

quaecunque moderata delectatio:

di sie libido dicitur a libendor Rhoe modo non lotum est radix mortalium,sed etiam uenialium. Hoc autem dupliciter potest a eipi. Aut communiter, prout quirit finem in actu proprio,aut consequenti: aut specialiter prout in actu proprio quiescit. Primo quidem modo communis est omni peccato. Secundo uero modo penes ipsam accipitur differentia mendacij, quod fit ex libidine r

inquam non dicitur fieri,

quia procedit ex mala uoluntater sed quia homo in mentiendo non quari ital id quam seipsum oblectare in ipso mendacio: & huiuia modi minus malum est, quam iulud quo intendit alij prodesse: de

ideo medium locum tenet inter mendaciorum genera. Ad illud, quod primo obiicitur,quod nul-Jus operatur ad malum aspiciens Dicedum,quod iii mendacio duo sunt, uidelicet ueritatis absentia,& quaedam ars,& aliutia. Et licet non delectetur quis in absentiaueritatis: contingit tamen aliquε delectari in quadam arte, & allu-tia mentiendi r R hoc alio modo

habet speciem boni. Et ratione illius dicit Aug. qiiod sola menti di libidine contingit aliquem metiri. Ad illud ,quod obi jcitur,qalibido est radix omnium malo rum. Dicendum p libido ibi si mitur large: sed hic appropriatur ad delectationem,quae habetur in ipso actu mentiendi, qua quis Mnem in se quetrit,& non in alterorquae ideo constituit speciem mendacii, quoniam in aliis speciebus mendacii homo no tantum in se, sed etiam in aliis finem quaerit. ,

Ad illud ,quod obiicitur, illud

mendacium debet esse maximum. Dicendum,quod hoc non est ue. rum,quia magnitudo mendacii attenditur secundum maiorem O liquationem intentionis: magis

aut obliquatur q in medacio iussidit altu offendere, si semetipsum delectare:& ideo ro illa n5 valet. Menda ιium estis ut ait Aug. Crc.ὶ . Obiicitur contra hoc, quod aia stracti, & concreti eadem est dinfinitio. Sed mentiti poteli quis sine falsa uocis significatione, se-

-ndum quos post dicit

1063쪽

ster, uidelicet cum quis inten- in uerbis, S etiam in Didens dicere salsum, dicit uerum cendum, quod & si aliquo modo ergo ista non eli recta dissinatio. vii in factis, secundum quod in-Item. Sicut mendacium contin- nuit Ambr. proprie tamen in uersit esse in uerbis , ita etiam S in bis eii,secundum quod dicit Au factis: ergo non tantum debet di- gust. deiba enim sunt proprie fici salsa uocis significatio, sed etia gna dicentia metiti, conceptum, falsa operis significatio. Item Vt, pro eo quod ab interiori procedetur quod praedicta notificatio dunt,& uoluntarie sermantur. Et aion conueniat omni mendacio, quoniam mendacium respectum

quia qui mentitur mendacio ossi dicit ad illud, luod est in mente cioso, non intendit fallere, sed interius: hinc est 2 proprie est prodesse: & qui etiam metuatur in sermonibus, de uocibus,& per mendacio iocoso, non intendit salsam uocis fgniscationem dissinis se delectare: ergo non uide- nitur, licet & in aliis aliquo motur ilia dissinitio omni mendacio do analogice, & per posterius reconuenire. Respondeo. Dicen periatur. Ad illud, quod obiicidum, quod sicut tactum est in tur, quod ista notificatio non conpraecedentibus j ad completum uenit mendacio iocoso,& ossicio R. esse mendacii duo concurrunt, vi sis. Dicendum,' notificatio ista delicet salsa uocis significatio si- prius conuenit mendacio perni- cui materiale: & fallendi inten, ciosis: iocoso autem, & Oniciosotio sicut formale: & io re assi- conuenit quodammodo quasi pergnata eli praedicta notiscatio me posterius. Vnde uocabulum falledacii. Ad illud ueris,quod obii- di in notificatione mendacii noncitur, quod abstracti,&concreti tantum importat decipere, sed eadem ςst damnitio. Dicendum, etiam salsum dicere: S hoc est quod mendacium sicut prius ta- omni mendacio commune, & ge- , ictum eli) non latum dicit compa nerale. Falsum enim dicere exis rationem ad ment entem, sed tςrius,quodammodo fallere est,

etiam ad ipsam rem, de qua fit da homo id dicit,quod potest hosermo. Mentiri uero proprie di- minem ad salsitatem deducere, iacit comparationem ad ipsum men deducendo ad salsitatem, fallere, tientem: & ideo plus claudit in & decippere. se mendacium,quam mentiri:nec Lica, quod matre fuit est idem omnino mentiri, & men ut allaret patrem cre dacium dicere , sicut Magister in Videtur hoc non habere uerita. litera dicit aperte. Nec sequitur, tem , quia Iacob dixit falsum quod si aliquis mentitur, quod cum intentione fallendi patrem:. dicit mendacium, si proprie ac intendebat enim fignificare,quod cipiatur mendacium: nisi sorte ipse esset Esau ; ergo uidetur large accipiatur mendacium ad quod simpliciter suit menda mendacium secundum quid, uel cium: ergo uidetur quod simpli-smpliciter. Ad illud, quod obii citer fuerit mentitus. Item Men citur, quod mendacium non so- dacium eli ita malo,st nullo m

lummodo est in uerbis. sed est do potest seri bonum,nec per se,

1064쪽

nee per dispensationem aliquam: videtur ergo quod nullo spiritus sancti conlilio, nec mentis imperio potuit ipse Iacob a mendacio excusari. Respon. Dicendum.secundum Beatum Ambr.& etiam Rugu. lacob vir simplex a med acto excusatur, & quantum ad id quod dixit uerbo;& quantum ad

id quod fecit i facto. Verbo enim dixit, & facto simulauit se elis Esau. Quantum ad id,quod distituerbo; excusatur, quia non intendebat patrem fallere, sed dirigere. Non intendebat etiam dicere se esse Esau quantum ad personam, sed quantum ad dignitatem is primogeniturae,& benedictionis, s quam ubi a Deo uendicauerat.

- Et ἀ- inquam non propria au ctoritate, sed matris imperio'. &spiritus sancti consilio dicebat ui quidem spiritus sanctus in

uno,& eodem uocabulo multiplicem habet intelligentiam. QWantum etiam ad id quod fecit ,sacto sinulando se esse Esau;non peccaui quia secundum Amb. sactum illud figuram praeserebat futuronim. Vnde propter praefiguratio. nem,Sc rectam intentionem,quae diligebatur secs dum spiritus sancti inspirationem; dicit Augii. Iacob non commisiste mendacium, sed implesse mysterium iuxta scri . t pturae telli montu, quod dicit eu virum simplicem,non dolosum.

Ad illud quod primo obijcitur,

quod lacob patrem suum intendebat decipere. Respondendum est per interemptionem, quod salsum est, sicut prius tactum est: qa non iniedebat dicere se esse Esau quantum ad proprietatem personae: sed quantum ad proprietate benedictionis, di praesagenituret.

Ad illud quod obiicitur, qJ sp

ritus lanctus non potet dispensare de mendatio, v non sit pecca tum in spiritum sanctum. Dicendii, quod illud ueritatem habet, cluando mendacium uere, S proprie mendacium est; sed hoc modo Iacob mendax non fuit, quia quamuis unum praelederet,aliud

tame praefigurabat: & spiritus sanctus illud, quod praefigurabatiar, principaliter intendebat, & EGbecca praecipiens , & Iacob oberdiens: cuius signum est,quod ipse Isaae post benedictionem datam per spiritum sanctum in ecstasi eleuatus, &intelligens futurora praefisurationem, postquam etiadepriuendit ipsum fuisse Iacob , confirmauit prius datam benedi

ctionem.

6sentiale fit omni metriticio,fusum isseλDintellig&iam huius partis possunt sex breuiter quqri. Primis

quiritur,utrum essentia se litomui mendacio esse Brutum: Secund5 quaeritur,utrum essentiale sit omni mendacio esse peccatum.Tertio quaeritur, utrumendacium sta peccatum mortale latione sui generis. Quarto, utrum omne mendacium ut pec .eatum mortale uiris perscctis . Quinio quaeritur, de numero mεdaciorum Sexto,& ultimo, qua ritur de gradibus eorundem. .PTRubi essentiale sit omni ni EV dacio esse salsum. Et quod sic uidetiit. Primo per dissinitionem mendacii,quam ponit August. in Lib.de mendacio.Mendacium inquit

1065쪽

quio est salsa uocis significatio caintentione fallendi. Si ergo dissinitio, & partes dissinitionis sunti essentiales dii finito : ergo essentiale est mendacio esse falsiim. ITEM. Hoc ipsum uidetur per illud, quod dicit Aug.contra mel dacium. Sicut lux opponitur tenel bris: ita ueritas opponitur ment dacio:sed tenebra essentialiter loquendo est priuatio lucis: ergo medacium est priuatio ueritatis: sed ueritatis priuatio est salsitas tergo a primo essentiale est ipsi

mendacio esse salsum. ITEM.Sicut se habent esse ueracem, & mendacem circa hornancini sic se habenti circa orationem ueritas, & menclacium ; sed ista duo sundi incompossibilia circa eundem homine simul, S semel, videlicet ipsum esse ueracem,& mendacem: ergo

similiter etsi incompossibilia circa sermone: ergo i possibile est, v idem sermo sit simul ucrus, di

mendax.Si ergo mendacium non

potest se compati cum ueritate,uil detur st inseparabiliter habeat sibi annexam falsitatem. ITEM. Omne uerum,secundum quod huiusmodi,esta ueritate prima: sed nullum medacium est a veritate prima: ergo nullum mendacium est uerum: S est uerum, uel falsum: ergo essentiale est ipsi mendacio esse salsum. SED CONTRA. Augu. in Lib.demendacio dicit,st ille mentitur, qui dicit uerum, quod putat esse falsum: sed qui mentitur menda. cium dicit : ergo aliquis dicendo uerum, facit mendacium: non ergo omne mendacium necessario est falsum. ITEM. Si ut uerbum discordat ab intentione,cum quis

negat illulquod nouit,sic etiam

I O XXXVIII. yra

discordat quando assimat illud, quod ignorat, &de quo dubitari sed possibile est aliquem assirmare aliquod iteru, de quo dubitat: ponatur ergo, cum sit possibile: sed in tali ai firmatione discordat sermo ab intentione loquentis; ergo est ibi uitium, & peccatum: sed non est nisi peccatum mendacii: ergo uidetur st aliquid simul possit esse uerum, & tame nihilo minus est mendacitam. ITEM. Si intentio est recta,totum eii recta ergo si intentio est mendax, totueti mendax: sed aliquis potest dicere dictu uerum intentione mentiendi: ergo possibile est quod aliquis dicendo utrum,sit mendax et

sed non est mendax nisi in illo dicto: e go possibile est dictum uerum esse mendacium. ITEM. Sicut se habet peccatum ad bonitatem.

ita se habet mendacium ad ueritatem,sed qui facit aliquod bonum

opus mala intentione,committit:

peccatum. ergo similiter qui dicit uerum intentione fallenda, incurrit mendacium t ergo idem quod prnis.S i Tu dicas secudum st Ma gister uidetur dicere in litera.ql possibile est aliquem dicere uera& mentiri r sed non est possibile aliquod dictum esse uerrum,& mεdacium simul. Videtur esse cispoisi 'sitio in adiecto; quia sicut senet e peccans ad peccatum: si est habet

mentiens ad meadacium : sed om nis peccans, peccatum committit; ergo onuris mentiens mendacium dicit: ergo si ueritas dicti non repugnat actui mentieudi, non repugnat ra- itioni opsius men . : δ

1066쪽

LIBRI TERTII

Bllso tu Tro. duplicem differentiam salsitatis. cum duplex falsum ino Mentiri aut dicit actum pei comcludat: unum quidem in campa- parationem ad ipsum loquententi ratιone ad rem ; alι erum vero'n Vnde ad hoc st aliquis dicatur comparatιone ad dicent m . mentiri, sufficit salsitas,quae conREspo M. Ad praedictorum intelli currit ex discordia uocis,&imen gentiam eli notandum, si dictum tionis: S hoc patet ex ipsa dissini

ex totus prolatum comparatur tione uocabuli, quia mentiri est ad intentionem dicentis,& ipsam contra mentem ire. Contra autExem significatam: & secudum hoc mentem uadit non solum ille lui sortitur dictum illud rationem dicit falsum scienter, sed etia qui duplicis falsitatis, uel ueritatis . dicit uerum, quod putat esse sal

Nam per comparationem ad rem sum . Vnde minus importatur cudietitur uerus sermo,per compara dicimus aliquem mentiri, quam

tionem autem ad intentiomem quando dicimus aliquem dicere dicentis dicitur uerax. Sic etiam mendacium. Quamuis enim intε falsitas duplex est circa sermone. tio fallendi sumciat ad hoc,ut alidiam per comparationem ad re , quis dicatur mentiri et non tamen videlicet cum non est adaequa- sufficit ad plenam rationem meatio rei,& sermonis: dicitur sermo dacii, secundum quod dicit Magi falsiis, per comparationem uero ster in litora,& manifeste apparet ad intentionemedicentis, cum no ex ipsa notistatione Aug. & roni est adaequatio sermonis,& intem bus ad primam partem adductis. tionis, dicitur scimo sallax , siue AD ILLvD, quod obiicitur in mendax. Quoniam igitur menda contrarium,quod ille mentituri .cium nominat ipsum dictum per dicit uerum,quod putat esse sal comparationem ad rem,& ad ip- sum:iam patet resposio: quia plasum dicentem; hinc eis st ad com ra requiruntur ad perfectam ra-pletam mendacii ratione duplex tionem mendacii,quam quod alifalsitis concurrit.Vna per compa quis dicatur mentiri. AD ILLUD, ratione ad rem,& altera per copa quod obiicitur, quod sicut uerba rationem ad intentionem loquen discordat ab intentione in eo, qui eis. Et hane duplicem salsitatem asserit falsum, ita etiam in eo,qui tangit August. in diffinitione me asserit dubium,& incertum. Dicedacii, cum dicit. Mendacium est dum, st etsi sit ibi similitudo quantia signiscatio uocis cum inten tum ad discordiam intentionis rtione sallendi. Prima autem falsi dissimilitudo tamen est quantumias tenet in ipso mendacio rati , ad discordiam sermonis, & rei rnem materialis. Secunda uero ra quia cum asseritur salsum scien- tionem formalis, & ab illa secun ter, non tantummodo discordax da denominatur quis mendax: er sermo ab intentione, sed etiam digo propter hanc duplicem com- scordat a re:& ideo non sequitur, Parationem,quam importat ipssi 2 si in assertione falsi cogniti ea mendacium de ratione sui nomi- mendacium, Q propter hoc canis, necesie est ad eius completa in assertione veri incerti, nisi se

1067쪽

obiicitur, quod intentio recta totum rectificat, & obliqua totum falsificat. Dicendum,& si intentio obliqua totum dictum falsificet, non tamen lalsificat secunda omnem respectum, sed solum secundum respectum, quem habet ad dicentem, & ille respectus nosussicit ad mendacii rationem: sicut tactum est. AD iLL vo,qd obiicitur,quod qui sacit bonum mala

intentione,committit peccatum rergo &c. Dicendum, bonum mala intentione factum, non est simpliciter peccatum: sed peccatum illi, qui facit: sicut cum quis dat

eleemosynam ex uana gloria,dare eleemosynam non est peccatu,

sed illi qui mala intentione hoc facit: sic & in proposito potest c5cedi.Et praeterea ex hoc non habetur , quod ueritas simul stet cum

eo quod est mendacium simpliciter,sed tantum alicui. A liter etiapolet dici,s non est simile: quia

Peccatum dicit priuationem bonitatis, bonitas autem dicit ordinationem in finem, quae quidem habet esse mediante recta intentione. Et ideo recta intentione sublata, cum simpliciter pereat ordinaeio,simpliciter iudicabitur aliqdcile peccatum; mendacium autedicit priuationem ueritatis, quae Ru dem non tantum consistit inc6paratione ipsius sermonis ad intelionem, sed cr ad ipsam rem.

Eτ p hoc patet rnsio ad illud, qa

Qbiicitur consequenter,si quicun ue peccat, peccatum committit: erso qui mentitur, similiter committit mendacium. Non enim est simile,sicut ia uisum est. Esto ins ista conclusio concederetur, v iste mentiendo c6mitteret&mendaciii: non isi sequeretur, inia . 5'Mn.Lib.3.

I o XXXVII. sit

esset mendacisi in se:imo est ibi qd S simpliciter, sicut prius explanatu est . Vnde solum illud

dictu, in quo est salsitas per comparatione ad re & intelionem , est mendacisi simpliciter,& c6. plete. Illud uero in'quo est salsitas solum p co parationem ad intentione,est mendaciu alicui,&minus coplete. Illud aut, in quo est falsitas per comparationem tantum ad rem, est mendacium

secundum aliquid, S minimo

complete. Vnde sere omnes rationes praemissae, & etiam consimiles in processu suo peccant secundum quid,& simpliciter. QPAEsTIO II. essentiale sit mendaci γ, pec

catum esse

VT R v M essentiale sit mendacio esse pe atum. Et Psic uidetur. Primo auctoritate. Aug. in Libro contra medacisi, qui dicit sic. Videtur mihi omne genus mendacii esse peccatum . ITEM. Aug. in Lib.de medacio, capta Aut non est credendum bonis, Tom. 4 aut credendum est eis ,quos credimus debere aliquando mentiri, aut no est crededu bonos ali

niciosum:scem uultu: restat er. go ut nunqua mentiatur boni. Si ergo aliqs mentitur, necessa est inquantu mentitur esse malit

ergo essentiale est ipsi medacioesiepctm. ITEM. Aug.ibid. Quisquis aliquod genus medacii peccatu non esse putauerit,senaetipsa turpiter decipit: ergo reditide qa prius. ITEM. Hoeipsum ur rone: quia essenti, te est ipsi

medacio este priuatione ueritatis & respu rei,& respu intelio vis:sed ubicunque est intentionis i

1068쪽

obliquitas, ibi necessario est culpa : ergo necessarium est ipsum utendacium esse peccatum. ITEM Omnis iniquitas essentialiter loquendo est peccatum , ubicumq; autem est mendacium,ibi est dolositas, quia aliud gerit homo in corde,aliud dicit ore: ubi aut dolositas cit, ibi est iniquitas : ergo a primo, impossibile est aliquod

mendacium non esse peccatum.

IT E M . Verba initituta sunt ad hoc, quod homo exprimat per illa illud, quod mente gerit: sed

quicumque mentitur, utitur uerbis ad contrarium eius,quod me te gerit: ergo quicumq; mentitur, utitur uerbis ad contrarium eius, ad quod inlluta sunt:& omnis , qui utitur re ad contrarium eius,ad quod instituta eli, neces-- sario illa abutitur ,& omnis qui abutitur,peccat: ergo omnis qui dicit mendacium, peccat. SED CONTRA hoc obiicitur. Primo per exempla, quia Gene.... 22. Abraam citat intenderet pue. - . . rum immolare,dixit se cum pue. ro reuerturum ad seruos: & ilaae

de uxore sua dixit, i soror eius esset. Geo. 16. Et de Ioseph similirer habetur exemplum. Gen. 2.& . Si ergo facta patriarcharunarrat scriptura non sicut apri bendenda, sed sicut imitanda, &ipsi mentiti fuerunt, uidetur mentiri possit aliquis sine pecca- , . to. ITEM. in scripturis ponuntur multae liscutiones,quq secundum intentionem literae falsae sunt,sicut patet de eo,quod dicitur. Iudicum s. quod ierunt ligna ad ram num&c. & disputantes propo. nant multa,qnae sciunt elle salsa: cu nergo Sacra scriptura absque

aliquo peccato suetit data, ct i

ad ueritatem inquirenda fit laudabilis,& meritoria : uidetur , Paliqua medacia dici possut absq; ulla culpa: ergo non est essentiale ipsi mendacio este peccatu. ITEM. Secundu st dicit Amb. nsi solum est mendaciuin uerbis, sed et in operibus simulatis: sed sacere potest aliquis opera simulata absq; aliqua peccato, sicut fecit Iosue, qui limulauit se sugere ante habi t. tanores Flai:& Dauid qui simulauit se itullain ante regem Achis: vi& Iehu qui simulauit se cultore io. ρ Baal: sc ilii non peccauerunt, sed

potius commendantur: ergo uidetur pari ratione, ' possit fieri lmendacium in uerbis sine peccato. ITEM. Maius malum eli nomicidium, & surtum, q sit mendacium: sed surtum,& homicidium bene politi ut fieri: nee est necessarium temper esse peccatum: sicut patet de his, qiii occidunt audi ritate legis ,& furantur tempore necessitatis ι uel ex praecepto, si cui si ii Israel: ergo uidetnr mul- utOsortius, 2 mendacium aliquod possit bene fieri:ergo non ei ies sentiale ei esse peccatum. ITEΜ. Mendacium,quo quis mentii proximo,eii contra mandatii secudaetabit lae: sed in madatis siccudae tabulae ut dicit Ber. psit dus dispesare, ut bene fiat: ergo S in ipso medacio: crgo non ur st essentiale sit ei esse peccatu. Iiε M. Possi bile eli, st aliquis metiatur pro . pter callitate alterius conseruanda, que diligit ex charitate: si ergo omne,l fit ex charitate,sit bene,& meritorie,& tale no est peccatii: ergo si postibile est mentiri ex charitate, possibile est mendacium non esse peccatum.

1069쪽

REsoLYTI . manet in eo deordiiratio: quq qui, cum de rationesvi inordi deni est ex discordia uocis, & in natam intentionem ιn- tellectust non sic aut est reperire

eludat . in aliis. Nam diuinu mansi tum BEspou. Dicendum,st absq; du- superueniens tollit deordinatio-bio omne mendacium est pecca- nem illa,que est in homicidio,&tum: & adeo est ipsi mendacio es in furto: ideo magis adhaei et ma- sentiale esse peccatum, ut nullo i itia ipsi mendacio, si fu rio, ii et pacto,nullo fine, nulla dispensa- homicidio . Sed nec adhuc uidcintione, nec humana, nec diuina tur hoc susiicere: qii, si Deus potrossit fieri bene. Et hoc Aug. di- sacere duos homines discordare eit expresse, & nititur multiplici abinuicem sne peccato, sicut di ter probaret & in hoc communi- cimus de Paulo,& Batnaba, uideter concordant Doctores. Sed ra- tur, st similiter manente intelletionem huius est dissicile assigna ctus, & sermonis discordia possit

re,dc ad hoc possumus niti diuer ex dispensatione diuina amou smode. Vna nanque ratio reddi ri omnis culpa:&ideo non uide- potest cx parte esus, contra quod turio sufficiens sumi ex parte di est mendacium: medacium enim scordiae intentionis, & sermonis. est contra ueritatem ν homicidiu Et ango adhue est totius modus ueron surtum cotra creaturam. dicendi, st dupliciter dicitur esse

Deus autem contra suam iterita- aliquid malum, aut ex genere a tem non potest facere, nec potest ctus,utpote cu actus transit super

aliquis iuste contia diuinam um materii indebita et aut ex malitia ritatem ire: quamuis posset quali intctionis. Cum asit transit actushet creaturam alii pro toto subii super materiam indebita, hoc po , cere,& eam disponere, de ordina test esse dupliciter, uel repectu te. Ideo licet possibile sit dispen- Det,uel respectu proximi. Si re- fare in homicidio ,& surto: non spectu Dei: sic est maluin se,& setamcn in mendacio.Sed hieratio eundus, nec ullo modo psit bene non uidetur sussicere , quia non fieri,sicut estodire summu bono, omne mendacium est contra ueri S blasphemare Deu . Si respectu talem increatam. Sicut enim bo- proximi, sicut est nocumentsi innitas est creata, Scincreata: ita et serre proximo in persona, uel in ciueritas :& sicut Deus est supra rebus: sic est maluin se, &p6tali creatam bonitatem, ita etiam est quo fine beneseri,quia pol recta

supra creatam ueritatena. ergo s- intentio superuenire ex dispensacut potest dispensare, ut aliquis tione. Cum aut aliquid est mala destruat aliquod bonum creatu, ex malitia intelionis, i sic siue sit ita tamen quod millum fiat prae- respectu Dei, sue respectu proxiiudicium suae bonitati: ita uide- mi, simpliciter mal si est, & nullo tur similiter de ueritate. ID Eo fine pol bene fieri, quia dicit priest alius modus dicendi,qJmen- uatione debiti finis. Vnde faceredacium nullo modo pol bene se hoc ma tu esse bonum,nihil aliud ri,nec aliquosne,nec aliquo prae est sacere,q aliquid simul esse boeepto dispensatiuo: quia semper num.& uialum. Tale aut est men

1070쪽

LIBRI

daciam.Nam mendacium non selummodo dicit malum ex hoc, Pactus transit super materia indebitam; scd et ex intentione indirecta . Et qm ad omne mendaci si ista duo concurrunt,uidelicet dicere salsum, S intentio sallendi. Et primit est malu in se,& pol laene seri ab eo,qui ignorater dieit

salsum. Rone uero secudi est ma-lsi,secundum se,& nullo fine potbene fieri,nec circa ipsum psit dispensari Sicut nullo modo potest bene fieri, staliquis cognoscat

aliena intentione adulterandi,sitie ex improbitate uolutatis. CG cedendae sunt igitur rationes hoc

ostendentes, essentiale est ipsi mendacio esse peccatum:& st irsum mendacium est malum secudum se: sicut dicit Augu. quoniade ratiooe sui nominis includit inordinatam intentionem, sicut ostensum est. AD ILL vo, quod obiicitur in contraris per exempla ueteris testa.de mendacio Abraae, Isaae,&Ioseph. Dicendum, P nullus co-rsi mentitus est. Nam & si Abraa uellet filium sua immolare, credebat tame ex magnitudine fidei

suae sicut dicit A postolus) st dominus esi suscitaret: sciebat enim erat firma promissio,quia ei diu suerat, in Isaac vocabitur tibi semen. Similiter nee Isaac mentitus fuerat, quia Rebecca soror erat,& uxor; & dicendo ipsam esse sua uxorem, ueritatem utique tacuit: sed tamen falsitatem non dixit. Similiter etiam nec Ioseph mentitus suit, quia uerba illa nodicebat assirmando, sed potius tetando, cum dicebat eos exploratores esse.Vnde potius intelligenda sunt interrogatiue,4 affrma-

TERTII

tive. Quando autem dixit se peritum inaugurandi scientia, large accipitur uerbum augurandi, profuturorum praeuisione. Pritetea, hoc ipsum etiam interrogatiue dixit, potius exprimens fama populi,quam de hoc habebat, si sibi attribuere uolens fama illa: sic et & de cosimilibusdicenda est. AD I L L L V D , quod obiicitur

de locutionibus positis in scriptura. Dicendum,' ea,quae trans inaptive dicuntur, referuntur ad cosequentem intellecti im,dc pro ilIo inteli guntur: & quoniam pro illo habent ueritatem,nullum est ibi mendacium. Et hoc eli quod dicit August. in Libro de Mendacio.Quicquid figurati de sit,aut

dicitur,non est mendacium: Omnis enim enunciatio ad id , quodenunciat,reserenda est. Omne autem sgurative factum, aut dicta hoc enunciat, di significat eis,quibus intelligendum prolatum est:& sic nullum eii ibi mendaciun quia non enunciantur pro intente tu primo, sed pro secundo,qui

uerus est. Sic nec in disputatione est mendacium, cum proponuntur a liqua falsa ad hoc,st per illa deducat homo ad maius salsium,& deducendo ad maius falsum,reducat ad uerum. In disputationi bus enim propositiones magis sunt interrogationes, & dubiae,queritatis auertiones: nisi sorte in

doctrinalibus disputationibus, in

quibus oportet discentem credere, ubi sola uera proponuntur, probantur,& supponuntur. AD ILL vo,quod obiicitur det simulatione in facto. Disendum,st est simulatio caute is,instructionis,& duplicitatis. Simulatio cautelae suit in Ichu, cum finxit se

cultorem

SEARCH

MENU NAVIGATION