장음표시 사용
1101쪽
laraclo est perniciosa. Dicedum,
quod Agust. intelligit non generaliter de omni scilicetiuratione, sed de illa,quae fit cum delibera tione, & de illa uerum est,quod
AD 1LLvD quod obiicitur, quod omne periurium directe repugnat diuinae prohibitioni. Dicendum, quod illud non est uerside quoli lint, sed de illo solum quod fit eum plena deliberatione,& consensu Sed si tu obiicias, quod omnis actus fornicationis,
Radulterij repugnat illi praecepto, Non moechaberis:& ideo est
quod non est simile de uerbo qa facile evolat, & de perpetratione peceati carnalis r quoniam actus ille semper debet subiacere imperio rationis. Vnde nunquam consummatur opus carnis,
quin homo reputetur consensisse pleno consensit. Ideo magis generalitet repugnat prohibitioni, quam actus periuri j. AD rLLvo quod obiicitur, quod in omni periurio eli contemptus summae ueritatis. Dicedum, quod quando aliquis iurate adam consuetudine,uel im
itatis in tellimonium inuocatae: etsi aliquo modo possit dici
contemnere,quia non adeo ueneratur sicut debet: tamen Proprie non contemnit, quia potius est ibi debita honoris ominio, quae dam etiam negligentia,quam illatio contumeliae. Sed si ex deliberatione hoc faceret, absque dubio tunc grauitet peccaret.
AD ILLvD, quod obiicitur, stauramentum trahit mendacium
ad illud genus. Dicendum, quod T I O XXXIX. s3.
illud est uerum,quando iuramentum additur cum deliberatione ipsi mendacio: tune enim habet plenam rationem iuranienti, Strabit in aliud genus peccati. rando uero praeter deliberationem additur,tunc quaedam est ei e
cunctamia aggravans,non necessario trahens in genus mortalis peccati, pro eo, quod iuramentum illud superadditum non introducit plenum ueritatis cotemptum: nec est ipsius ueritatis deurii tiuum, licet aliquo modo disponat ad ueritatis ccntrarium, quia consiletudo frequenter parit libidinem, & contemptum: ideo ualde cauendum est periurium. Et quia propter incertitudinem sermonis Dequmter per
hinc est quod ipsum iuramentum in Christianis uiris,& maxime persectis debet esse ualde rarum, secundum consilium Eccle. 23. qui dicit, lurationi non assuescatos tuum, sunt cnim multi casiis
ritur de forma iurandi. Et citra hoc quae
runtur tria . Primo quεritur,utrum liceat iurare per deum. Secundo utrum liceat iurare per aliquod creatum . Tertio,utrum liceat recipere iurametum ab idololatris factum.
V TR v M licitum si, iurare per deum. Et quod sit simplieiter illi et tum uidetur. Omne illud,quod est prohibitum, usi malum, de illicitum 1 sed iurare pera xx a deum
1102쪽
Deum est prohibitum, quia dicitur Matthaei. s. Nolite iurare omnino. Similiter Iacobi. s. Ante omnia fratres mei nolite iurare: ergo iurare per Deum estnia tu,& illicitum. 1 T E M.Omnis actus
qui est perniciosus, uel periculosis, est de se malus,& illicitus: sed iuratio per Deum facta secundum quod dicit Aug. in quo dam sermone) aut est perniciosa, aut periculosa,& nulla secura: ergo &c. i T E M. Omne illud ,quod sibi ielictum,est malum simpliciter loque do) iudicandum est malum ,& illicitum: sed iurare per Deum sine causa est malum , & illicitum: ergo simpliciter loquendo illicitum est, & malsi tutare per Deum. ITEM. Omnis actus, cuius consiletudo est mala, est de se malus,& illicitus: sed consuetudo iurandi per Deum est mala,& reprobanda: ergo iurare per Deum est malum & illieitum. SED CONTRA . Augustinus in sermone de Verbis Apostoli. Si peccatum esset iuratio, non dic retur in lege: Redde domino iuramenta tua: sed domino reddimus iuramenta , quando iuramus per dominum: cum ergo hoc sit in lege concessum, uidetur quod iurare per Deo non sit illicitu. ITEM. Nullus actus, habet exemplar in Deo,est malus,ae illicitus: sed iuratio per Deum habet exemis plar in apso Deo, quoniam ipsemus iurat per semetipsum,secud si quod dicit Apostolus, Heb.
6. Et in Psal. ios. Iuravit dominus.&c. Et Genesis. ai. Per memetipsum iuraui&c. ergo iurare per Des non est illicitum. ITEM. illius actus, in quo exhibetur bonor, Sc reueremia ipsi Deo, est
illicitus, sed eum iuramus per
Deum, exhibemus honore, & te uerentiam ipsi Deo: ergo Sc. Mi nor probatur per Glo. MatthatL .Hoc, per qd iurat quilibet,hoc ueneratur, hor amat, hoc timet: ideo prohibetur,quod non iuretur nisi per Deum. ITEM. Omnis actus transiens super materia deis bitam,cst bonus & licitus:sed iurare P Deum est actus transiens super materia debitam, quia hoc est inuocare diuinam ueritatena in testimonium : ergo iurare per Deum est bonum,& licitu. ITEM. Omne illud, quod iacit ad cossemationem uel uatis, di ad confutationem salsitatis,& dol0suatis, cst bonum,& licitum: sed iuratio per Deum est huiusmodi, quia ptestes & iurationem boni expiantur,& etiam mali conuincuntur,& pimiuutiir: & ergo iuratio per Deum eli bona ,& licita. Iuxi Aboc quaeritur, utrum iuramenta bonum,& Iicitum sit appetendit. Et quod sic, videtur; quia potestes emeritorium . Et lic quaeritur quare iuramentum fuit a domino prohibitum magis, quam aliud
gentiam ost notandum, quod aliqui dicerc uoluersit, quod omne iurametum: est illicitum, non solum per creaturam, scd etiam peripli, in Ddu:& hoc sitir, & est positio haereticolum Manichaeorsi, qui sui erroris occasioncm sumis pleri ni ex i: ei bo domini Mat. s.ci ex eo ut dicitur Iaco. s. Quod quideru
1103쪽
quidem uerbuni male intellexe- ri negatius, postposita suo contrarunt dupliciter.Primo, quia crediderunt quod dominu s ipsum iuramentum prohiberct tan lita de se malum.Secundo,quia intelle. xeriit per hoc quod dicitur. non iurabis omnino ) quod dominus omne iurametum prohiberet. Et in primo errauerunt: quoniam silex euangelica non prohibo nisi quod malum eli de se, iurare astset Deum, S adducere ipsam uexitatem in tollimonium , nec est
eqsitra rationem rectam, nee contra consumudine bonam,nec contra legem Dei, maxime cum lex hiuina dicat,i Reddes domino iv. o. s tua, uam legem ipsi impii Manichaei dicut a malo Deo esse latam. In eo quod intelligobant dominum iuramentum prohibere per se,errabant, quia credebant praecepta euangelij repu-pirare praeceptis legis ueteris: repugnare etiam rationi rectae, &moribus bonis. Vnde Se ipsorum errorem elidens Aug. dicit quod Iuramentu non fuit prohibitum propter se,sed propter uirandumi eriurior ait enim sic ad Publicoam. Dictu est in nouo testame to,ne omnino iuremus:quod mihi propterea dictum itidetur, noquod iurare sit peccato, sed quia periurare est immane peccatum, a quo nos Ionge esse uoluit, qui
nuit. in alio ctiam errabant, quia erodebant iurationem uniuersaliter est e prohibitam : & ille erroruenit ex manifesta ignorantia, quia nescieriint intelligere, inodalium sensum tacit negatio prae
posita signo uniuersali,alium sensum facit pos polita. Praeposita enim iacit aequipollere particulario. Vnde differt dicere, Non omnis homo currit, & omnis homo
dixit , Omnino non iurabis, sed
non iurabis omnino. Vnde non mohibuit omnem iurationem,
sed prohibitit quod non esset omni modo. ἴc sine omni causa iuradum. Et ideo isto errore abiecto tanquam irrationali, & pernicioso, concedendum est, quod licitum est iurare per Deum: R hoc communiter tenet uniuersitas si-delium. Quia tamen non se est
licitum , quin aliquo modo poς sit esse illicitum, dubis est inter
Doctores, utrum iurare pet inadicat actu bonum in genere , aut actum indifferentem. ET aliquibus uisum fuit, quod iurare per Deum est actus bonus in genererratione tamen pronitatis ipsiusiurantis malus est per occasiones dicuntenim illum actum esse bonum in genere,ineo quod actuς transit super materiam debitam, quia inuocare in testimonium recte,transit super ipsam ueritat ALi is autem uidetur quod iurare per Deum,de se fit indifferes, quia diuina ueritas potest inuocari per iuramentum in testu nium ueritatis , de in testimonia salsitatist & unum est bonum,&alterum malum, quia in uno sareuere trita, in altero iniuria. Vnde nota, quod quida sunt actus, qui pertinent ad diiuinum culintum, ut laudare Deum: Sisti sunt boni per se, & secundum se. Quidam uero sunt actus, qui sunt ad opposita, ct illi sunt per se mali, ut blasphemare Deum. Quidam aut sunt medio modo,
1104쪽
ter est ad euito dei, si fiat irreuerenter, est ad oppositum. ideo dicunt,quod iurare per deum lici. tum est, sicut itidi Terens, quod poteli fieri bene,& male.Et quia indifferens diuersis ex causis pintest elie occasio cadendi in malit, ct uitandi m itum:hinc est, quod dominus aliquando inonet,& inducit homine, ad iurandnm per deum,aliquando retrahit: in ueteri lege inducebat ad iurandum
per deum, ut per hoc reuocarentur a iuramento idolorum cum dicebat. Reddes domino iurame ta tua. In noua lege retrahit , ut
ostendat periurium esse fugiendum: & pro tanto iuxta hunc modum dicendi satis rationabiliter uidetur, qu bd iurare per deum sit licitum, tanquam indifferens. Sive autem sit indifferens, siue bonum in genere, quia utroque potest dici satis probabiliter,hoc pro certo tenendum est, quod licitum est per deum iurare,& concededi sunt r6nes hoc ohdentes. AD ILL LYD uero, quod obiicitur in contrarium, quod actus iste est prohibitus. Dicendum, quod non prohibetur actus iste,quia malus est, sed quia occasio est mali: nec etiam prohibeturuniuersaliter,sed prohibetur,
ut quis non iuret irreuerenter.
Et hoc importat ipsius uerbi sententia,secundum quod explanato est supra. A D I L L v D, quod obiicitur, quod iurare per deum vel est perniciosum,uel periculosiam. Dicendum, periculo stim dicit ir aliquid dupliciter, aut quia periculi causa, aut quia periculi Occasio. iurare autemper deum dicitur perniciosum esse, non quia causa periculi spo-
test enim esse meritorium,' b num in sed quia occasio periculi in eo qui non diligenter obseruat,qualiter iurat. A D ILLUD,
quod obiicit, quod omne illud, quod sibi relictum,est malum de se,iudicandum est malum, & illicitum. Dicendum, quod dnpli iter contingit intelligere actum iurandi per deum sibi relinqui. Aut considerando iurametatum in se di & se non est malum, sed uel est indi Terens, uel bonum in genere. Aut secundum , quod tan opere praeter causam, & utilitatem,& necessitatem: & sic malum est pro eo quod est ibi priuatio finis debiti, & priuatio reuerentiae, uel postio irreuerentis, ex hoe quod aliquis praeter cauissam, & utilitatem, & necessitatem diuinam ueritatem assumi in testimonium. Veruntamen ex hoc non potest concludi,quod iurare per deum simplicitςr sit malum. Sicut enim non sequitur, loqui sine causa, & utilitate est malum: ergo loqui est malum:
sic etiam non tenet i llatio praedicta. AD ILLUD , quod obiicitur, quod omnis actus, cuius cosuetudo est mala, de se est malus. Dicendum, quod hoc est salsum, quia multa sunt, quae bona sunt pro loco,& tempore,& si frequεtentur,generant uitiostatem: sicut bonum es aliquando idete, di laetari, ted non est bonum hoc frequentare,quia perducit in die solutionem: sic etiam & de iura mento intelligendum est, quia assiduitas iurandi minuit reuerentiam ueritatis, & quodammodo disponit ad assertionem salsi. tatis. AD I LL v D, quod quae-rHur, utrum iuramentum per deum
1105쪽
deom liene factum sit appetendum. Dicendum, quod non : δt hoc est propter occasonem mali adiunctam. Et est simile. sicut as-taemia diuitiarum, quia distrahit hominem ne cultui dei intendat,non debet esse in appetitu, licet possit luite, & meritorie possderi. Sie etiam intelligendum est circa ipsi im iuramentum. Ethropterea beatus Iacobus dicit, Nolite iurare: non solum ostendens uitandum esse actum iurationis sine causa, sed etiam actoctum. Vnde etiam monemur eir mictum iurationis propterperieulum periurii uitare consum dinem, uitate etiam actum praeater necessitatem ,&. uitare ait elum: & ad iuramentum non de.
t quis ire ultroneus, sed eoia Ous. Et huius simile potest reddi in praesidentia praelationis: qua-uis enim bonum fit. & licitum aliis praeesset non tamen est appetendum , sed potius sugiendui& ad illud debet homo trahi qua
si inuitus,quia cum amatur pr latio,stequenter adest ratio super, biendi, & quodammodo apost tandi,& recedendi a deo.Similiter intelligendum est in proposito. Vnde quamuis iuramentum licitum sit, & meritorium: non tamen est appetendum : S hoc uult innuere textus euangelij,&admonitio ipsius beati iacobi. Aps Tio II. o Lora iurare per ereatura, 'vτ R v M liceat iurare per aliquod creatum. Et quod non videtur. Primo per ipsum texta Mati. s. Nolite iurare neque per coelum,quia thronus dei est, ne e per terram &e. ibi Glosa.
dixit, Non iurare omnino: quod superstitiosum est resecauit,cum subiunxit, Neque per clium M. ergo iurare per creaturam est sit perstitiosum: sed nihil tale est licitum ergo &c. ITEM. Pius Papa dist. 12.q. i. Siquis per capillum dei,uel caput iurauerit: u in ecclesialii coordine est,de ponatur, si laicus anathematitetur. Si ergo illieitum est iurare per meminbra Christi,cum ipsa sint cinctiora omnibus alijs creaturis, uidetur quod per nullam aliam ere tutam liceat iurare. ITEM. Iurare per deum est' inuocare deum t stem: ergo iurate per creaturam est inuocare ereaturam in testi. monium: sed irrationalis creat ra non potest aliquo modo ueri.
tali testimonium perhibere: ergo stultum , & uanum, & inconu niens est per ipsam iutare.ITEM. Qui iurat per idolum eommittit idololatriam, & hoe non est ob aliud, nisi quia in iurando exhibet idolo. quod debet deo exhibere: ergo iuratio spectat ad cui tum latris, qui debetur soli maiestati diuitiae. Sed constat quod
non est licitum cieaturam aliqua uenerari cultu latriae: ergo nullo modo est licitum per creaturam
Sin eo vet R A Gen. t.Ioseph iurauit per salutem Pharaonis: si ergo ipse tanquam sanctus homo licitum iuramentum se- eit , & sa lus Pharaotus erat quid
creatum, uidetur quod per creaturam iurare sit licitum, & concessum. ITEM. Paulus. I. ad Corinth. a. Quotidie morior propter uestram gloriam fratres:
ubi, secundini quod dicit Auis P. iurauit Aposolus: sed gloria Axa ε eorum
1106쪽
tum erat quid creatum, ergocte. ITEM. Forma iuramenti,qua maxime utitur liniuersitas fide
lium , est iurare per sancta Dei agelia: sed euangelium est qd
creatum: ergo licitum est iurare per creaturam Ii Ev. Quotidie fideles iurant P sanctos, ut pote pbeatam Virgine &per beatum Petru, ncc illud is nunentum ara suitur ergo uidetur quod sorma Iuramenti lic: ta non in tu habeat fieri per creatori sed Gper creaturam. ivxT hoc quaeritur,qua
stio la re nimis iuratur per euangelia,utrealis. per creaturas 'at an in aeratur et, utrum qui tu at fallum per lapisdem, sit polams Elin non, uidetur,quia lapadi nulla est reuerentia exhibenda.Cstrariam aut huius dieit Augusapo illud Ro. I. Τestis est mihi Deus , ct habetur in litera. Quaeritur ergo, quomo do, & qualiter liceat iurare per
B E s P. Dicendum, quod iuramentum assertoriiun dupliciter habet seti. Quoddam per imprecationem, quoddam per ipsius ueritatis tei limonii inuocatione. Per imprecationem autem iura tum cum dicitur, ita uiuat filius meus, uel pater , hoc eli dicere. Nisi ego impleuero, quod promittorii et nisi impleuero, quod iuro, non uiuat filius, uel pater meus: S in hac sorma iuradi creatura ad testificandum non inuo .catur,sed potius ii i creatori oppignoratur, secundum quod dicit August.Et hoc quidem est
culini: quia quamuis omnis creatura si ipsius creatoris, tamenti num,uel λlatium quod ex crea tura percipimus, & a Deo nobis concessum est, Duo tanquam nastrum oppignorare possumus: αideo licita est haec forma : licet hoc iuramenti genus secu udum, quod dicit August. in litera) se grauissimum. illud uero iuramε tum si per ipsius ueritatis testimonij inuocationem,quando aliquis iuratver aliquem' ad inu candiim illum in testem. Potest autem creatura dupliciter aduo rari in testimonium: aut secum dum se,aut inquantum est uel L.
gium ueritatis diuinae . Si secunm dum se, hoc modo no licet, quia sic crederetur,quod aliquid diuinum esset in ea, ratione cuius uet
ritas dicti possit per huiusmodi
vestimonium confirmari. Secundo uero modo inqitantum in ea. relucet uestigium diuinae uerita. tis, licitum cit iurare per creataram: hoc enim nihil aliud est qua
iurare per eum, qui in creatura relucet: & tunc non uen alud quis creaturam, scd creatorem
Vnde sicut honor qui exhibeturi sint,resertur ad prototypumideli ad exemplar primum, licui dicit Dama. ita hoc modo iura
tio facta per creaturam refertur ad ipsarum creaturarum actore. Et hoc est, quod dicitur. 12. quaestione. r.Sciendum t quod sancti non tam per creaturas,quam Pet, creaturarum actorem iurabant: nec in creaturis aliud,quam ipsa rum creatorem uenerabantur, sicut loseph, qui per Pharaone
iurando, hoc in eo uenerabatur,
quod Dei iudicio positus erat inius M
1107쪽
inlunis. Et quonia in omni creatura isto modo relucet Deus, per creatutam omnem licite potest seri hoc modo iuramentum. Quia uero principaliter relucet in sanctis , & maxime in uerbis euangelicae legis, per quae diuina nobis ueritas illuxit : hinc est, quod per sanctos, S maxime per euangelia consueuit frequenta. xi sorma iurationis, qua quidem iuratur per creaturam. Cuncede dum est igitur, quod per creaturam licitum est iurare , siue in precando,siue creatorem eius intestimonium inuocando . Et sic procedunt rationes ad hanc parrite inductae. AD I L. L v D, qvud primo obiicitur in contrarium,iquod dominus prohibet iuram
tum per creaturas. & Glo' dicit illud iuramcntum esse superstitiosum. D icendum,q uod hoc intelligitur secundum , quod ipser
eaturae secundum se consideratae in ueritatis testimonium inuocantur: ὁ hoc modo est ibi superstitio, quia ei a reuerentia ultra debitum exhibetur. Et qua
sa,& textus. A D iLLUD, quod . obiicitur de auctoritate Pij Papae. Dicendum , quod canon loquitur contra illos, qui credebat
Deum secundum diuinitatem habere caput, S. apolos : & talis
erant blasphemi. Aut certe contra illos, qui irretieienter nominant membra Christi , ct quod a exquisito modo iurandi diuid ut ipsum quasi membratim, qui ualde rationabiliter sunt arguendi. AD ILL vn , quod primo obiicitur , quod qui iurat per aliquid, inuocat ipsum in testimoni uin
uetitatis. Di eadum, quod illud p Io XXXIX. s33
non semper est uerum, it alis quando inuocat ipsi in in testi. monium, aliquando ipsum non
inuocat: sed propter illud,ad qaipsuin refertur, uel etiam obligat, & Deo oppignorat. Et hi modis praemillis licitum est, Se concessiim iurare per irrationalecteaturam. A D i L L v D , quod
obi jcitur,quod qui iurat per idolum,ueneratur ipsum. Dicendu quod hoc est, quia ille qui rura: per idolum , inuocat illud in t quimonium tanquam Deum i des proptereasstibi idolatriae peccatium. Non sic autem est quando:
iurat per alias creaturas, quia i ramentum illud refertur totum ad ueritatem aerema ADLI Lm L v D, qRod quaeritur ulterius, quare magis auranir per euangelia,quam per alias creaturas iapatellesponsio per ea, quae dita susti . Sicut enim erucemChristi magis ueneramur, propter hoc quΜ magis, refertur ad . ipsum crucifixum:&sanctos, quia qu tam maiori propinqaitate se hambent ad Deum: sic etiam inteis Lgenda est in ipsis euangeliis,qua directe, & immediate ducunt imipsam aeternam ueritatem. ET: T tu obiicia ., quod licet creatura ducat in creatorem, tamen propter hoc quaelibet creatura non seli adorandassed illa sola,quq estiad. hoc instituta, uidelicet imago crucis i. Dicendu ,.st non est imite qa exhibitio honoriscuit llatriae respicit illud,quod honorificatur,secundu illud qd est in eo. dignissimum: & hoc eli propria,& ungulare: sed inuocatio laser. tione respicit ipsius ueritatis itallibilitate,& luminositate:& haecio singulis Meaturis relucet, sed
1108쪽
secundum plus, Sc manus: ideo ricin est simile hine & inde. An
Ie qui iurat salam per lapidem, sit periimis. Dicendum, ' sic:λ- eundo ql dicit Augustinus, qlioniam iurans per lapidem aut intendit ipsi lapidi reuerentiam exhibere aut aciori lapidis. Et si ipsi lapidi intendat reueret iam exhibere dupli iter peccat.Si uero actori lapidis,inne absque dubio peierat,quia ipsi erratori lapidistatumelia lacie ,dum nomε eius pereffectum erraturae intellecta assumit in uanum. Si quis tamenno serio iuraret,sed quodammodo ludere intenderet, sicut mos est aliquibus per bottas suas iurare,non est dicendum periurisi, via iurare non intendit, sed pottius ludere rest tamen talis mo. dus loquendi satis reprehensibitis,& caueri debet a uiris psectis. o v Ax s T I o l II.
. 1Lulviris factum. liceat tecipere hira .' metum ab idololatris factsi.
Et quod se uidetur. Primo exeplo lacob Genes 3I. Ret epit enim iuramentum a Laban, dceonstat quod Laban idololatra erat, sicut patetr quia Rachel su- rata fuit idola sua : ergo si Iacob recte fecit,nec eum scriptura reis Irehedit, uidetur quod liceat ipium quantum ad hoc imitari. IetvM.Hoe ipsium ostenditur exea . t. plo Iudae Machabaei in Libro Machabaeorum, ubi Iudas recepit iuramentum,quado iniit Dedus, Samicitiam cum Romanis: & conis stat,q, iurauerunt per idola, quae colebant. Cum ergo ludas M. achabaera non reprehendatur de
esittactu illius amicitiae, uidetur&c.Ia ΕΜ.. August.ad Publicolao Quamuis dictum sitne iuremus, nunquam tamen in scripturis sanctis me legisse memini, ne ab aliis iuramentu recipiamus: ergo cum iuramentum recipere in scriptura sancta non proli: betur, v Equod nullum sit peccatum a quocunque recipiatur. ITEM . Licita est cu infidelibus mercari,& treis quas inire: sed fides mercationis,& scedetis confirmari habet pmutuum iuξm: si ergo licet Christiano iuξm fidei exhibere infideli,& idololatrae, vξ quod similiter
liceat ab ipso recipere. ITEM. Ita mihi licet recipere eleemosyna, quae datur mihi cum murmure,si eut illam, quae datur mihi ea b na uollantate.Et hoc est,qa quod alius mala uolsitate ipEdit, alius psit bona uoluntate recipere:o- eo licet idololatra peccet iuran
stianus in suscipiendo eius iuξm.
lum qui talia agunt,digni sunt morte,sed et qui consentiunt sa .eientibus:ex quo uerbo colligi ε,
inqui consentit peccanti mortaliter,peccat mortaliter.
Cu ergo recipiens luim ab idololatra consentiat in illo iuramento, in quo idololatra peccat mortaliter, vides quod ipse peccet mortaliter. ITEM. August.didit , stet petit ab alio luim, que scit iuraturum falsum,anima illius occidit, stoenia dum quod habetur in sine illius Distinctionis. Cum ergo sciat idolo latram male,& damnabiliter iurare, qui ab eo iuramε tum petit, eadem ratione animam i sus oecidit: sed don licet anima ipsius occidere: ergo non licet idololatrae
1109쪽
idololatre iuramentum recipere. quantum est ex ordine iuris, pol M. Magis debet quis dilist alnum proximi, quam ali- ITE
re ani numquam utilitatem temporalem:
quia secundum Augulti. Nihil post deum, & ipsum animum eli deo diligendum, sicut proximimus: eum ergo idololatra iurat contra salutem animae suae,uidetur quod ordinem charitatis peruertit, qui iuramentum recipit
Iro aliquo commodo temporali: non licet ordinem charitatistis ruertere: ergis hon licet ab idolatris iurantibus per idola iuramentum recipere. ITEM. idotest Se debet exigere secunduri quod iudex. Si uero priuata est, hoc tripliciter potest exi creaaut enim exigit ad ueritatis consrmationem, aut in ueritatis subuersionem, aut ad suae dubitationis remotionem. Primo modo
potest exigi iuramentum sine aliquo peccato, uidelicet cum ad hoc exigitur solum,ut firmior
stabilior sit ipsa promissio ueritatis assertio. Cum autem exigit in ueritatis subuersionε , ii non potest esse sine mortali peceato: & illud est quando conisum nihil est in mundo : ergo fi- pellit aliquem burare, quem nodes ab idolo nulla est: sed quod uitiurare falsum. Cum uero exirihil habet fidei,nois potest praebere confirmationem sermoni: cum ergo iuramentum per. idolum sicut holsus ad fidei subuetibnem,quam ad conuersionem, uidetur quod nullo modo sit recipiendum I τε M. Videtur quod non solum ab idololatris, sed etiam a nullis liceat recipere iugit propter dubitationis suae remotionem, quia suspicatur, ne homo sine. iuramento dicat fisi salsitatem , tune si suspicio ilia
stat in generali, sic talis exactio tenet potius rationem poenae, quam culpae. Si vero descendae ad speciale, sic est peccitum ueniale, dum de proximo sim maramento, quia super illud Mart. Iam habet suspicionem . Et pros.' od amplius est a malo est, plerea dicit Gloia,quoumpsius dicit Glo. Non tuo, sed illius, a est, a malo est, scilicet ia6 credenthio cogeris iurare: ergo malum tis: non inquam semper a malo est alicuius iuramentum recipe. culpae: sed etiam a malo poeni
& sic in forma concessa licet iura. mentum recipere ab idololatri & infidelibus sicut etiam a Chrisianis, & fidelibus: & hoc n*m
πεsνON, Dicendum, quod con- quaeritur principaliter in propo tingit idololatram iurare in sor- nta quaestione, sed quaestio prinma concessa,& in forma prohibi- ripalis est de iuramento, quora. Si iurat in ima concessa, quis idololatra iurat per idolo, non iurat secundum quod idolo. S in forma non concella, uinitulatra: L hoe modo in quodam ea illud sit recipiendum. Et ad haci licet ab eo iuramentum recipe ius intelligentiam est notadum, re,in quoda uero minime. Quia quod in iuramento facto per ido ille qui exigit,aut est persona pu tum est duo considerare , uidelibum,a ut priuata.si publica est, cet ipsius idoli uenerationem, di ex
1110쪽
exterioris uerbi cOfirmationem. Habedo respectum ad primum, nulli licet in ramentum ab idololatra recipere,nec exigere,nec faceret quia idoli ueneratio est omhino detellanda . Si uero habeatur respectus ad secundum, sic licitum est ab eis recipere iurame
junx & sic recepit Iacob pro pa ce suae ρ leritatis rudas pro pace gentis suae: & sic Christiania S iracenis recipi uri o Pa d Mutilitate communitatis 'Unde vanuis iliicitum sit harare perissolum, quia sorma illa. eslsrohibita: tamen ubi necessitas, ue yeommunis utilitas hoc r uirit,'sicit , est recipere iuramentum tale. Vnde S rationes c5cedi possunt, quae'h oc ostendunt. Illata. iben auctoritas Augustitit, tua dicitur. Non est prohibitum in sanctis scripturis recipere iuramen, tum , non tagit: quia hoc intel
Igitur de forma concessa ab ipsa
Ab ictis, uero, quod primo obiicitur in c6trarium, quod qui resipit iuramentum per idoluim actum illi consentit. Respondbdum,q. cum duo ibi sint, sicut
est ta&m prius, non consentit idoli uenerationi, sed ueritatis Gnfirmationi, ut firnium sit uer-buni &solidum maneat pactum: quantum ad hoc labn est ibi pec. 'eatum, quia recipiq quod suum' est: quod uero ibi maluna est, detestatur: sicut pauper indigens
eleemosyna recipit eleemosynam cum murmure sibi datam:&non peccat, quia sic placet eleemosynet datio, ita quod displicet
ILLYD, quod obiicitat de aucto
ritate Aligustin. c,od qui escate iuramentum ab eo, quem scit pe. ierare, animam eius occidis. Dicendum, quod non est simile: quia,illud estin iteritatis subuersionem, nec poteli seri bona in
idololatra factum pia idolum sacit ad ueritatis confirmationem,
quia frequenter id. lolatrae,& infideles ita beoe reputant se obi gatos per inramenta it licita, sicut Christiani per licita:& concessa
quod magis de mus albare animam proximi quani utilitatem temporalem. Dicendum, quod uerum est de estilitate priuata sed non oportist intelligi de utilitate conant..i . Alia etiam est ratio quia sine iuramenti illiust expressione nihlustii ius idolola
tra idolum ueneratur in corde.
Vnde positio, ues militio iitri
tionis exterioris nὀ, Ponit per se salutis desectum, uel detrimε tum rideo charitas de hoc non dicit esse multum curandum: sed si ille uellet ab erris e resipiscere, & ad ueram sidem conuerti, tunc nullatentia tale iuramentium debet ab eo exigi . A D i LL v D , quod obiicitur,quod idolum nihil fides in idolo nulla est. Dicisum, quod quanuis nihil sic secudum ueritatem tamen idololatra istimat esse aliquid: & ex ipsa sua aestimatione,& errore sortius ad haeret idololatra ipsi ilanitati, quam multi Christiani ex fide adhaereant ipsi veritati: sicut etiam videmus iis hereticis r&ex illa sorti adhaerentia,& erronea conscientia, caper idola iurant,uerba sua cum firmat.