D. Bonauenturae s.r.e. episcopi card. Albanensis, doctorisque Seraphici Ord. minorum. In primum °quartum librum sententiarum elaborata dilucidatio. Collectis vniuersis prioribus editionibus; quidquid aut elegantiae, aut eruditionis in illis anteà spa

발행: 1573년

분량: 1141페이지

출처: archive.org

분류: 그리스도교

401쪽

et me ereatii. Et si tu obijcias, v necesse est intesiectum poli silern aliquo modo sormari, ad hoe quod aliquid intelligat in

actu. Dicendum, quod sic est in proposito Formatur enim ab aliquo: sed hoc non est aliud, quam ipsa influentia luminis aeterni, Pquam essicitiir dei formis, & conis mis ipsi verbo, quod est to cognoscendi alia;& ideo per consequens eiscitur in actu respectu aliorum cognoscibilium a uerbo, di per similitudinem uerbi,quod quidem uerbum,quia est similitudo omnia, eis citur quodam ni do similis Oibus; ideo no oportet ei dari nouum habitum ad eo oscendum. ET per hoc patet resposio ad sequens, quod obiicit , lnecesse est cognoscens ammi lari cognoscibili r quoniam assimilati quae sufficit ad cognitionem, non tantum est per speciem acceptam a re, liel etiam per specie appropriatam ipsi rei, uerumetia per assimilationein ad illud, qd est ratis, cognoscendi cetera. A DILLUD, quod obiicitur, quod si aspicerem ad rem, generaretur

in me similitudo rei: & similiter si ad specula, arguaret i me similitudo speculi,& ipsius rei. Dicedo, ' si i speculo n5 differret similitudo rei ab ipsa forma specutitiosi oporteret v, i me aggeneraret alia similitudo cognoscedi respectu ipsius speculi, & respectu

ipsus rei relucentis in speculorsic intelligendum est in prouo filo. quoniam idea in Deo nihil aliud est, quam ipsa ueritas aeterna, sicut ostensum fuit in Primo Libro. AD ILL vo, quod ob jciatur, quod impollibile est me c

sam ei consormis per influentia luminis. Dicendum, Phoc uera

est: sed quia Deus per ide ipsum quod est lux in se, est exemplar

aliarum rerum:ideo non oportet

quod per aliud,& aliud fiam conformis ipsi, ut est lux,& ut est exel lar, sed per idem alio modo se

labens. Idem enim lumen gloriethabi litat ipsam animam ad c gnoscendum ipsiam uerbum aeternum. inqirantum lumen comparatur ad ipsit in uerbum sub ratione lucis: idem etiam habilitae ipsam animam ad cognoscendum alia a uerbo in ipso uerbo , in quantum comparatur ad ipsum uerbum, ut est exemplar ali rum : & quia uerbum est exemplar uoluntarie repraesentans rideo Iumen illud non comparatur nisi ad illa, quae ipsum diauinum exemplar repraesentant

voluntarie r hinc est quod per illud lumen δ si cognoicat ue

bum , non oportet quod cognoscat omnia alia a uerbo, quorum

ipsum uerbum est exemplar. Etli tu obiicias, quod quamuis ita Deo idem sit sapientia, ct bonistas: tamen aliud, & aliud est Iame, per quod ego consermor diuinae sapientiae, & bonitati: e go pari ratione aliud erit, per quod consormatur inteljectus ipsi uerbo secundum quod lux,& secundum quod exemplare Dicendum, quod non est simiter quoniam ratio ueritatis , de exemplaritatis in eodem est di Liserens sola comparatione. ipsum enim exemplar non est aliud, quam ueritas aeterna , ut estr ratio cognoscendi alia. AD ILL v D, quod ultῖ obiicitur det memorin quae rennuet.

Dicta

402쪽

LIBRI

Dicendum,qubd si aliquis intel

Iectus uidet aliqua in ucrbo cognitione gloriae , S desinat uidere, uerbum non memoratur de cognitione illarum rerum, nisi Catenus,quatenus memoratur de

cognitione verbi, nisi alias habuit cognitionem illarum rerum imprellam, uel nisi Deus ei dispensatiue imprimeret, tunc hoc non esset opportunum.Sed sicut

dictum est ad hoc, quod aliquis

intellectus creatus cognoscat resi uerbo, siue Christus, siue alius, sufficit quod habeat dei formitatem gloriae, perquam sit similis ipsi uerbo: nec oportet ei dari rersi similitudines, aut habitus particulares: quia magis sibi sufficit ipsa summa ueritas ad cognoscendum omnia, quim omnes rerum

similitudines speciales. Unde limpidius cognoscit angelus, &etia anima Christi res in uerbo , qua cognoscat in se, uel in proprio

genere. QV Aη s T I o II. anima cbristi uniuersa, qua Insbitu cognoscit, actis etiam cognoscat.

VTRVM anima Christi cognoscat i uerbo actu omnia, quae cognoscit in habitu.Et quod sic uidetur: quia secundum quod uult Aug.in xv.de Trin. In beatis non erue uolibiles cogitationes. Si crgo anima Christi inter caeteras animas beatas beatissima est: non ergo habet cogitationes uolubiles: ergo si aliquid semel in actu cogitat,uel cognoscit, semper illud cogitat, uel cognoscit: ergo quicquid cogitat in habitu, c Loscit in actu. ITEM. Gloria est abitus in actu: impossibile enim

est Da era ceu TERTII

quando cellare ab actu nisioni, diuinet Si ergo cognitio,qua cogn' scit anima Christi res in uerbo , est cognitio gloriosa, uidetur Rcognitio illa semper habeat habitum coniunctum actui: crgo quicquid cognoscit in habitu, cognoscit in actu. liEM. Perfectior est babitus coniunctus actui, quam separatus, pro eo quod actus est coplemctum habitus. Sed anima Christi cognoscit res in uerbo cognitione perfecti si ina: ergo quiς quid cognoscit ibi in habitu, c gnoscit in acta. II EM. Vna, & ea dem cognitione, qua cognoscit anima Christi ipsum uerbum,cugnoscit alia a uerbo: sed nihil de ipso uerbo cognoscit in habitu , quod non cognoscat in actu : qm so nihil de aliis rebus cognoui in habitu , quod non cogno mi in actu. SED CONTRA . Sicut philosophus uult, Scimus plura, sed i ltelligimus unum solum. Hoc a tem ob aliud non ell, nisi quia scire nominat cognitionem in habi-

tu,sed intelligere in activergo ad plura se extendit habitus , quam actus per naturam: sed non est necesse quodi Chriito habitus perra sciatur ab actu; ergo non est necesse,quod quicquid anima Cluisti habitu cognoscit in uerbo, c ignoscat in actu. ITEM. Sicut per secta est cognitio animae Christi, ita persecti im est eius gaudium: sed anima Christi non gaudet de omni eo in actu, de quo gaudet

in habitu;gaudet enim sui tun mccatore poenitentiam agente , licet non actualiter in eo laetaretur, quando peccabat: ergo pari ratione non est opportunu, quodo et quod cognoscit in habitu, cogno

403쪽

DIs TINCTIO XIIII. r

coenoscit in actu. I rEM. Actualis cies numeres sum infinitae ergo cognitarum uit habitu infinita. ITEM. Nihil consideratio rerum in uerbo in Chritio subiacet uo Iuntati: ergo potest modo considerare aliquid creatum, quod laost deessentia gloriae: modo etianouit anima Christi in actu, super quod non conuertat se actualiter: sed intellcctiis eius,&as

ctus simplex est,&finitus: sed lina non considerare: ergo si habet il- plex, ct finitiun ad quod se conlius ei habitum, non necesse est uertit:totaliter se Guettit: ergo

quod habitus semper sit coniunctus actui respectu cuiuscunque cognoscibilis. ITEM. Aut anima Cntisti actu considerat omne,qa

uerbum aeternum natii est ei re. Praetentare, aut non.Si actu considerat omne, quod uerbum aete num natum eli ei repraesentare,

cum illa sini infinita, uidetur qaininis Christi in considerando actu pertransit infinita, quod est impossibile uirtuti finitae. Si non

eonsiderat omne, quod uer bum sibi unitum rutum est ei repraesentare: ergo aliquam habet

aptitudinem anima Christi ad aliquid, respectu cuius non semper est in actu: sed omnis eius aptitudo est completa per habitum gloriosum:ergo aliquid cognoicit inhabitu qd non cognoscit m actu. I τε M. .ando aliquid sic extemdit ad infesta, impol sibile est eipsum totaliter sit mam, fidit- ferat in eo actus a potetia: sed habitus cognitionis in Chrillo se extendit ad infinita : ergo impossibile est,ut omne quod cognoscit in habitu cognoscat in actu. Maior mani sella est, quia cum continuum sit diuisibile in infinitum , impossibile est ipsum totaliter divisum ruin actu. Minor proba tur per hoc,4 Christus in uerbo

aeterno scit omnes species num

ei paris dii ii sibiles esse in duo aequatia: & hoc nouit i habitu de

si actu conuertit se ad uiuim, im

possibile et quod serrul, & semel

actu se conuertat ad illud, quod sit ab illo disparatum: ergo anima christi non cognoscit omnia in actu, quae cognoscit in habitu.

Si habitu cognoscit , de gloria μυ antia essent pruem 'illa conlid raret.

R Espos . Ad praedictorum inteuligentiam eli notandum , quodaninia Christi beata habet cognitionem aliquorum, quae sunt eia sentialia gloriae. Sc aliquors,quae non sunt de essentia gloriae. Si cr- go loquamur de cognitione e rum,q ae sunt esscntialia gloriae,

dico quod anima Christi omnia, quae cognoscit in habitu . cognoscit in aetii: quia gloria eli habitus in actu. Vnde sicut non porc itan: ma eius non esse gloriosa ; sic impossibile est actualom considerationcm eorum, quae sunt deessentia gloriae, in ipse interrumpi. Si autem loquamur de cogi iatione eorum,qltae non sunt esset .

tialia gloriae, sic non est necesse, quod omnia,quae cognoscit in habitu, cognoscat in actu. Et hilaus signum est,q: od Deus beati x exisuntibus in gloria, hoc est sanct s. angelis,aliquid de nouo reueIat, ct Oilendit in se , quod prius in men non ostendebat: S ideo statui gloriae non repugnat conta

404쪽

est opportunum de cognitione piarum ad actum. Actualis enim cognitio, & consideratio uerbis terni eli ipsi gloriae essentialis:

xo sie aute actualis cognitio alio Him a uerbo:& ideo non sic oportet, ede alia consideret actuali-.ter,iecundum si actua liter con siderat ipsum uerbum, sed solu habitualiter habitus enim ille essentiatiorem habet copararione re-

spem uerbi, quod est cognitum princ ipale,u respectu aliorum cognitora in uerbo, si sunt cognita

ota in uerbo ct cognoscit uer-ho.Qa sic, uidet. Aitima Christi beata habuit spiritu r. si ad ine suora, scdni st dicat Ioa. 3, Sed spiritus est ad cognoscendii, & diligudu:ergo hamiit si, iritu ad cognoscendum sine mensura. Et si hoc: ergo Deus anime illi nihil celat: cogitoscit ergo Onania illa an: main uerbo, q cognoscit ipse Deus. ITEM. illi anraiae cognoscenti res in uerbo ipsum uerbum est ratio cognoscendi: sed uerbum eli ratio cognoscedi uoluntarie se onferens pro hac re, uel pro illa, Melpro quacunque alia. Si ergo

Derbum aeternum animae unitaesbi offert se plena oblatione,cum ipsum sit ratio cognoscendi omnia, uadetur quod anima Christica nia cognoscebat in uerbo sibi unito: lit M. Veibam aereinum perscetissime unitum crat ipsi ani mae Christi secundum quod uerbum. ergo pari ratione pet sinisismum erat esuritum secundum

quod exemplar: sed secundum lexemplar faciebat animam Christi cognoscere alia a s ergo si pecsectulinia unione uniebatur sibi, qua nulla potest esse persectior,

uidetur quod ei communicabat cognitionem omnium, quam habebat. Ii EM. Anima Chri iti eo gnoscebat ali tua in uerbo, Sc cognoscit; aut ergo potest cogno-icere plura,aut non-Si potest cognoscere plura; ciso possibilitas eius non est omnino completa, quia potest addiscere de die indicm. Si non potest cognoscere plura, quam cognoscit; sed omnis scicias res in numero dete minato poteli scire plura, quia scibiliale non coangustant inanima cognoscente: unde si scit aliqua, potest adhuc scire aliqua. Si cigo anima Christi non potest scire pluia,uidetur quod cognoscat iii finita, ζέ omnia, qtiae cognoscit ipsa summa Dei sapientia. Iah M. Anima Christi multo familiarior est ipsi uerbo aeterno,&maiori amicitia iuncta, et ellent apostoli ipsi Chritio; imo adco familiaris est, quod non potest elle familiarior; ergo omnia rerum dat ei notiti in,quam ipsa potest accipere. Sed aninia nui . quam scit tot, quan adhuc possiescire plura; ergo uidetur quod uerbum increatum animam sibi unita faceret noscetfinita. ITEM.Aut anima Christi nouit illas lum,quae sunt,fuerunt, & erunt,

aut plura his. Si solum illa nouiti ergo si Deus aliquid faceret pruter ea,quae sacere disposuit, ansem Christi illud ignoraret. Si nouit plura his; sed qua ratione nouit aliqua ex his, quae Deus factatur non est, eadem rationet o

405쪽

omnia: ergo uidetur, stola cognoscar, quae cognoscit aeterna entia ITFΜ. Multo potentior est anima Christi ad cognoscendum resper ipsum uerbu libi unitum; quam iit aliqua anima ad cognoscendo res per habitu ereatum; sed anima habens habitum creatum cognoscit Onanis ad quq se extendit ille habitus:ergo anima Christi habes uerbum increatum sibi unitu cognoscit omnia, quae cognoscit ipsum uerbum. Id in SED CONTRA. Augu. in ii.dein Lib. Ciui Dei. Quicquid scitur,scienS3.q. xis comprehensione finitur: sedi . anima Christi cum sit finita, non psit coprehendere infinita: ita illa in salta sint sibi finita. qa i possibile est infinitii esse finitum finito: sed uerbum aeternum cognoscit infinita:ergo impossibile,est,st anima Christi ola cognostat in verbo, quae cognoscit ipsum uerbum. I E M. Cognitio debet adaequam rei cognitae secundum qcognita est,que sit coanitio in habitu ,siue sit cognitio in actu.Srmiliter necesse est v, adaeque ur potentiae, δc potentiam necesse est adae litari sibilantiae, ita st ea noexczdat improportionabiliter: infinitum antem improportionabiliter excedit finitum si ergo sub- satia an mu Christi finita est, necesse est de potentiam cogno endi inii, a e Tr finitam,& cognitionem similiter: eiso necesse est cognoscibilia te fili ra. Si ergo ster. na Dei sapient ae guoscit infinita,uidetur Sci l TEM. Crinitio animet Christi,quam laibet in uerbo est creata. Si ergo substantia animae Christi est creara,pari ratione & cognitio: sed omnia crea-

S mensura: & omnia talia sint sin ira: ergo necesse est cogniti nem, quam habet anima Christi, esse finita . sed cognitio finita noeli nisi finitorum: ergo aeta Christi non cognoscit nisi finita,& uerbum cognoscit infinita: crso Sc. ITEM: Nihil creatum excedit infinitum aliud creatum eiusdem generis: sed anima Christi, & eius scientia est creata, & eiusdem generis cia qualibet alia anima be ta,& eius scientia,ergo ala Christi non excedit in infinitum scientia cuiuslibet alterius ais creati' sed scientia uerbi in infinitum excedit scientiam cuiuslibet animet beatae: ergo uidet st anima Chriasti nimqtiam tot cognoscar, quot cognoscit ipsum uerbum. I T Ε M. Sicut cognitio uerbi eis immensa intensiue ita est etiam extenssue:

ruia sicut habet limpiditatem innitam, ita etiam cognoscit infinita: sed impossibile est o anima

Christi comprehendat infinitate ipsius uerbi intesve, 6 q, ita limpide cognoscat, sicut ipsim ue inim: ergo impossibile est pari ratione, ' co noscat omnia , quae cognoscit iplum uerbsi, cum uerbum cognoscat infinita. t τε M. Sicut intellectus animae Christi ex unione sui ad lucem aeternam habet cognoscere multa, sic & ipsa sublutia animae ex unicae ipsius ad uerbum est nata esse in multis locis. Sed impossibile est,Vaniam1 Christi unquam sit, ubicumq; est uerbum, quamuis ei uni tur: ergo impossibile est quod intellectus eius cognoscat omnia, quae

cognoscit iterbam, quavis ei uniatur. ITEM. Quanto substantia est simplicior, tanto est plurium cognosci Msed subtacitia uerbi m

406쪽

ineata in ins nitum excedit quantum ad simplicitatem etiam Chrisi: ergo impossibile est quod anima Christi unquam tantum sublimetur, cognoscat tot,quot cognoscit ipsum uerbu. lTEM.Si aniina Chralli cognoscit omnia,quq Derbum cognoicit,aut hoc eli per ipsum uerbum immediate ε, aut paliquid aliud creatu sibi sit peradditum. Pcr ipsum uerbum Immediate non potest,sicut in praecedetibus suit ostentum: quia neceste est ipsum intellectum informaria ratione cognoscendi. Si per aliquid creatum sibi superadditum, aut hoc est lume procedens a uerbo, aut species aliqua rei cognitae. Si eli lumen proccdens a uerbo,cum illud non excedat in infinitum lumen , qd consertur alijsaniniabus, si aliae animae non cognoscunt nisi finita, necet se est panima Chrilli non cognoscat nisi finita: ergo non cognosci t omnia, quae uerbum cognc scit. Si per specie, sibi datas:ergo tot species habebit,quot sunt cognoicibilia: &s hoc, cum cognoscib lia sint infinita, crunt in anima Christi infinitae species in actu : ergo si impossibile est insinita eii in a iii in creatura, impossibile eii st anima Christi cognoscat infinita , siue

omnia, quae uerbum cognoscit. ITEM. Ad cognitione rei duo requiruntur,scilicet receptio, & iudicium: ergo ad hoc st aliquis cognoscat aliqua, raecesse est sthabeat posse iudicadi super illa: sed hidicium animae Christi est sint.

tum: ergo nec per se, nec r coniunctionem suam cum uerbo iudicat de infinitis; quia nulla uiristus finita exit in operationem in

sina nec Per se, uec cum alia et

non enim potest in alIqua infinita operatione ei continuari: ergo

impossibile est anima Christi iudicare de tot, de quot iudicat uerbum aeteruuii :& si hoc, non potest omnia cognoscere, quae uer bum cognoscit.

R E s v o M. Ad praedictorum intelligentiam eii notandum, stadillam quae Ilionem propter sui difficultate a diuersis diuersimode respondetur & quidam respondent simpliciter concedendo,quidam autem dii finguendo. Primi Dariantur secundum triplice modsi dicedi. Quidam enim dicunt, quod ala Chri iii cognoscit ora, qtiae uerbum cognoscit, pro eo luerbum aeternum non cognos ii,

hin finita; no enim eii exemplar, nisi eorum, litς sunt,uel fuerunt,liel erunt, ct haec ota finita sunt.

Sed ille modus dicendi stare non potest qu a sicut ipse Aug. dicit& in Primo Libro ollensium est iterna Dei lapientia cognoscit infinita, sicut planum est: quia cognoscit omnes numeri species,cognos it etiam omnia, quae potest sacere. Alinis modus dicendi est,st anima Chri ili cognoscat oia , quae cognoscit uerbum, & cognoscit in sinita, quia uno & eodem cognoicit omnia,ideli uerbo. Et hinc est, ut no solum anima Christia tu cognoscit infinita, sed de quaelibet anima beata, quae iatuatur in ipsam lucem aeternam, se cundum ' asserunt.Sed illud nee rationi consonat, nec auctoritati

buscui Metum , quia omni stic

407쪽

ues reprehensionis. Praeterea qcquid sit gratia unionis siue creata, siue increata anima Christi

scin perest inter terminos creaturae: eius uirtus cognoscit ilia, semper finita est:crgo nunqua co

gnoscit infinita ;& se redii qilio

prius proposita. A lius uero ii Odiis dicendi in Deo ponitur duplex naodus cognoscendi, nonrp diruersitatem a parte uirtutis cognoscentis,sed a parte connotati. Dicitur.n. in eo esse scientia uisionis,& scientia intelligentiae. Scientia uisionis est respectu omnium eorsi, litae facere disposuit. Scientia intelligentiae res diu omnisi eorum, lux sacere pol, &utraq; dicitur omnis cientia qua-

his scientia uisionis sit finitorum, scientia intel ligent iae infinito . Disposuit:n facere sinita sed potfacere infinita. Qia ergo quae rix, utrum Chrilliis sciat omnia, quae nouit uerbum: si intelligatur de scientia iiisionis, cocedunt utique, anima Christi omnium illorucapax fuit, di eide coicauit Deus scieritia omnium illorum, q iace

te disposuitsp magoam sui libe

ralitatem,& ipsius animae capacitatem . Si autem intelligatur de scientia i elligentiae,sic dicunt, omnia cognoscit, 'itae cognoscit ipsum uerbum: a illa se Extendit ad ins nita, & anima Christi in cognoscendo oon psit nisi

super finita: Deus autem rion c6- municauit illi animae nisi quantum potuit capere. Et secundum

illam uiam dissolui possunt ratio nes ad utranque partem. Et hic quidem modus satis facilis cit,

k rationabilis. Veruntamen ada Maic non quaestit mens dubitan

do aliquod nouum saceret,quod tamen facere non disposuit, sicut nouum mundii, iam lateret Christum. Sequeretur etiam st Christias aliquid de nouo posset addiscere,& ita non haberet pleni-tii dinem scientiae. Et iterum:cum scibilia non se coangustant ait huc in anima sciente, nunquam uidetur quod tot sciat anima, quin possit adhuc plura scire: luomodo ergo erit flatus ex parte capacitatis creatura ρ Et propterea est

tertius modus dili inguendi quod contingit aliquid cognosci co gnitione habituali, & cogniti ne actuali, siue cognitione, quae est sicut scietia,& cognitione quieti sicut consideratio. Si ergo loquamur de cognitione quantum ad actum conliderati nis, sic dicemium est, quod anima Christi

nunquam tot cognoscit,liot cognoscit ipsiim uerbum, per nitulam en:m gloriam potest adeo subleuari creatura,ut simul,& in actii iudicet de infinitis,cum hoc fit infinitae uirtutis. Si uero loquamur de cognitione habitu li, sic concedi Ipotest, quod scit omnia, quae cognoscit ipsum uerbum sibi unitum:& hoc patet sic: quia cum anima Christi cognoscat ipsum verbum habitu glo rioso ita persecte, quod non potest ipsum persectius cognoscere: & ipsum uerbuna adteruum promptam habet iioluntatem adaperiendum ipsi animae omnia, quae in ipso relucent, nec aliquid in ipso reluceat,quod non sit natum cognosci ab anima Christi,anima Christi habet aliquid, quo facilis eli ad cognoscendum

omnia, quae tierbum cognoscit.

Et limus signum est: quia ad hoc S.bon. Lib. 3. A a Q

408쪽

compe.

d cognoscat aliquid , quod ue ii cognoscit, quicquid illud sit,

non Oportet i detur ei nouus habitus cognosccndi, sed omne qd vult,i eo potest legere. Si ergo tu quaeras de illo habitu, utru sit habitus finitus,uel infinitus. Respodendum eii. st eli finitus : habet tame respectu ad infinita, nec est

hoc impossibile ponere in creatura. Infinita, enim respectuum usi ponit infinitate actuale,sicut non poniti comparationem realem. Si Iterum quaeras,vh ueniat illa insinitas respectu u circa habitum cognitionis ananiae Christi. Dico,u

uenit ex uolutate speculi sibi uniti, quod uoluntate promptam habet omnia propaladi ipsi anti e Christi,qui relucent in te: hoc aure non facit alicui alij animae:&ideo de sola an ima Chri iti c oncedi potest, & debet, quod sit omniiciens quantum ad cognitio nem habitualem . Et conceden

det sunt rationes,quisunt ad istam

partem.

AP iLLUD, quod obiicitur in contrarium, st quicquid icitur, scientis copreliensione finitur. Dicendum, Q il. ud ii uelligitur de

notitia actuali,quae quidem consistit in actuali compreliensione, quod innuitur in ipia auctoritate. Ue habituali autem non oportet,v habeat ueritatem:nec oportet atauc,ς habeat ueritatem de omni actuali, sed de ea, quae eliper comprehensionem: quamuis itin Duus cognoscatur ab anima, non tamen oportet 2 sit finitus ipsi animae coguoicciui, imo simplicitereti inlinitus. AD ILLYD,quod obijtur, quod cognitio acoet adaequari cognoscinili:

patet responso per illud, quod

dictum hocnenim est de eo

glutione comprehensionis, &deca cognitione , qactu iudicat de toto cognoscibili: tali autem modo cognoscendi no cognoscit anima Christi omnia, quae uerta cognoscit. AD iLLYD, quod obiiciatur,P cognitio, quam habet anuma Claristi est finita:ergo non potet teste infinitorum. Dicendu quod in cognitione animae Chria ui et ria considerare, uidelicet ipsam rationem cognoscedi, qu*est ipsum uerbum,& ipsim habitum secundum ipsam substantia habitus,sc respeλm illius habitus ad cognoscibile. Dico ergo quod quamuis habitus ille si n-nitus,tamen ro cognoscendi in se

infinita est,& per illam habet ille habitus respectum ad infinita uo . in actu, sed in aptitudine. Et hoc modo nihil prohibet cosnitione

finitam esse respectu inunitoro. Ex hoc enim non ponitur aliqua infinitas esse in creatura in alia:

sed ponitur actualis infinitas solum in ratione cognoscendi. AoILLvD, quod obiicitur,l creatano excedit aliud cicatum eiusdes eris in insultum. Dicenduit illud uerum est de illo ex illa, qui cti in ipso creato secundum se,ct absolute, de illo ucro e cel si,qui est rarione creatricis ei sentiae, non habet ueritatem. Et ilio

modo dicitur scientia Christi in

infinitum excederescientias aliaru animaru : no quia lumen Christi in infinitum sit maius in actu, qua lumen aliarum animai v, sed qitia ipsum uel bum aetcinum in inlini uim proprius se exhibet ad mani sesi adsi ea, quae in se habet

409쪽

DISTINCTIO XIIII. 18s

tria Christi non potest cognosce. lud quod obiicitiar,qubd simpli

xe immensitatem limpitudinis cognitionis diuitiae: go nec tinnientalem respectucognoscibilium. Dicendum, i non eli simile duplici ex causa. Vna quidem quia anima Chrilli quicquid cogia

scit in habitu de ipso uerbo aete no,cogn0scit in actu, cum cogniatio ipsius umbi in se sit deessentia gloriaemon sic autem est de cognitione aliarum rerum, quae r

iucent in uerbo. Praeterea ipsum uerbum eli infinito, & quicquid intelligitur de uerbo, totum est infinitum, Non sic autem est de

citas animae numquam eleuatur

ad simplicitatem uerbi. Dicendia quod illud uerbum intelligitur non tantum de cognitione habituali,uerum etiam de considera tione actuali. Et quantum ad liccuerum est, quod numquam an ma ascendit ad tot conlideranda,

ad quot ipsum uerbum considerat: Et si obiicias, quod nec habitu,nec actu uidetur posse perti gere ad omnia, quae uerbum c gnoscit , cum in omnibus orator excedat creaturam. Dicendiun, P

sicut dictum suit habitualis c Aognoscibili si finitis: qa quod gnitio infinitorum non ponit infilibet ipsorum in se finitum eli, & nitatem in habitu cognoscedi, dccognosci potesta substatia,& uita tute finita,& mediante habitu finito. Vnde quamuis anima Christi cognoscat omnia,quae uerbum cognoscit:numquam tamen aequatur et iii cognitione, quia numquam omnia illa comprehendit

actualiter,secundum quod ipsum

uerbum aeternum pro uno aspectu de omnibus iudicat, de omnia intuetur. AD ILL vn, quod obiicitur,quod anima Christi quamuis

sit unita uerbo,non tamen eis,ubicunque est uerbum: ergo nec cognoscit omnia,quq cognoscit ner m. Dicendum,quod non est simile: luoniam eile hic, uel ibi dici actum existendi:& ideo si anima Christi esset, ubiciinq; est uerbum,iam esset smmensa,& existetia eius adaequaretur existentiae verbi. Non sic autem est de cognitione: quoniam ovi ita cognoscit anima Chri isti in habitu,quae nunquam eonsiderabit in actu. Ideo nec per hoc ponitur adaequatio, nec ponitur immensitas circa poleatiam eius cognoscitio. AD u. ideo no ponit adaequationem tysius cognitionis aninis Christi respectu cognitionis ipsius uerbi. AD ILLUD, quod quaeritur, per quid aia Christi cognoscat om nia,quae cognoscit uerbum. Dicedum, per lume aliquod sibi datum: hoc autem non eis, quia lu-

me illud sit infinitu, sed quia est

ad infinita scibilia comparatum propter promptitudine exemplaris sibi uniti. AD itivo ueris,qd ultimo obiicitur,st in cognitione est receptio: & iudicium. Dicendum ,-illud itelligstur de actuali consideratione,de habituali autem non cst uerum, v quis iudicet in actu de omnibus, quae nouit in habitu: sed se potest, ct habet lacultatem iudicandi per alia quas rsines, quae sibi insitae sunt, ad hocst possit iudicare de illis cognitionibus. Ut ergo sis nam dictorsi, quae prolixius dicta sunt

breuius perstringauir, concedendo est, i, ia Christi habituale cognitione habet ii nitorsi, & omnia corviij cognoscit ipsum uer-Λa 1 Mas

410쪽

bum sibi unit si, licet non habeat actuale & illa quidem habiti talis

cognitio n6 ponit infinitate actualent in ipso habitu, uel in potentia cognoscente, sed solii in rone cognoicendi, uel ineomparatioine habitus cognoscedi ad ipsa cognoscibilia Hunc auic ira sextum modum dicendi magis stim conatus tenere, quam quintum, licet quintus sit tacilior adsultinends, tum propter auctoritates sanctorum,quibus eli in arduis quaestionibus praecipue innitendum, tum etiam pro reuerentia Iesu Chri si, ius animae quantomcunque sapientiae,& gloriae possvnius, debemus attribuere, & supra etiam quam intelligimus ad ipsisis re

uerentiam,& honorem.

ARTICVLVs . III.

--Q V AE s T. I o I. t An christus aliam emitionem habuerit, ultra eam quam in uerba habuit.

uerbo:& circa hoc q-6mur tria. Primo, luetritur utru aliquam scientiam habuerit aras. ma Christi a uerbo praeter illam quam habuit in uerbo. Sectindo, quaeritur,utrim 'secundum 'illam profecerit, an ab initio habuerit eam persectam. rrio, lusi itur, utrum Deus debuelit coicare ani. niae Christi omnipotentia sicut communicauit omni scientiam.'VTκvM Christus habuerit alia scietia a uerbo praeter illam, qua habuit in uerbo. Etes no sce ii tali ii a receilitas habendi alia

cundu proma natura no est umificativa:dni ast caro linita scem

hypollatim ipsi Deo uerbo uiuiticativa sacta eli Pp ea, ii ix est secundum hypoliatis unione: ita dc humana natura quidE ssibilatia liter no possidet futurorum cognitione d hi aute ala PP eam, quae est ad diuini uerbi unione,ditatacit futurorum cognitione: ergo sicut caro Chri iii ias posset uiuificate nisi pPumonesus ad uerbii, ita ala eius no co nosceret alio lnisi in tribuerbo.lTEM. Vnius in λcundum unIT

persectus suit scietia cognoscedo oia in ipso uerbin ergo cum scientia sit persectio ipsius intellectus

non habuit alia scientiam ut ter illam. Ii 1 v. super uim meli tace

re per plura,quod pol sufficietusem ster pauciora: sedata Chri is uiscientissime co noscit omne coalit scibile connitione. Suae in in refou obuit oi detur 2 iu pei suum sit ei attribuere alia Agnitione. iTEM. Maioris lumi eil absorbere minus. Si ergo eo gnitis,quam Christi aia habet iii ipso uerbo fuit perfectae luminositatis, quia fuit in ipso sonte luininis, uistur. nsi potuerit simul cum ea stare aliud gentis cos 1 tionis panim. Chralii. t τε M. oria lueniet Quo I per celsi citatur Qd ex parte Cli med coeni

cognitio vers Gisima ι coenitio uelo rctum ii Droprio genere cuctanitio minus periti in rgo

Christus ab imito habuit cogi μtionent pcisc&ssimam, quae est in uerbo, uidetur quod alia non habuit locum in ipso.

SEARCH

MENU NAVIGATION