장음표시 사용
611쪽
nrita comparat una istiirum ad al
ilia,σc. in tertia uero cum fides dicatur multipliciter,osteditesse. unica. ibi. cuitque diuersis in duri ur sidrs, ta e Similiter illa secuda pars,in qua explanat,qualiter fide creduntur, quae non ut detur,habet tres partes. In quaru prima ponit illius membri explanationem. In secunda uero explanationem confirmat per diffinitionem Apostoli, qua fidem notis.cat,ibi. sit enim Apostolus, Cyc. In tertia uero inquitat de illa descriptione,utrum sit conuenienter assignata. ibi. Si uero quaeritur, an bac d scriptio, o c. Subditii-siones autem parturna manifestae sunt in litcra.
cIdes est uirtus, Cre. J Videt istar, ad diffinitio minus recte aut gnati;
qa Ioa. a. o.dictueti Tlaon et . Quia vidit ii me,credidisti:collat quod I homas credidit uera fide: crgo ista diis nitio non conuenit Omni fidei uniuersaliter. Item. Quaeritur iuxta hoc de diuersitate notiscationum ipsius fidei, quae a diversis doctoribus assignantur. Vi detur enim quod minus recte:qacum unius rei unum siteli e,& diffinitio est oratio indicans quid est esse rei,uidetur quod fidei unica tantum debct assignari dissini- tio: quaeritur ergo penes quid, &quomodo differenter assῖnatur. Respon. Dicendum, quoa uirtus fidei secundum quod multipliciter habet considerari, habet diuersimode notiscari. Consder Πη tur enim fides quantum ad genus ' φ . proprium. Et sic dissinitur ab Au
sideratur secundo quantum ad. 6-2s xnem ultimum:& sic dissi nitur ab Apostolo. Fides est sublicitia sperandarum rerum,a Numentu non
apparentium:& hqcdiisnatio explanatur a Damasceno in libro Lib. . suo Fides est eorum,quae spera cap. i xtur hypoliasis,rerum redargutio, quae non uidentur. Consideratnr tertio quantum ad obiectum,
S principium motruum. Et sic diffinitur ab Augii itino ad Constantium. Fides V si illuminatio
mentis ad summam ueritatem. Consideraturtamen quantuna adacti ina proprium: S sic dii finitura Damasse. Fides non est inqiii si- Laes altus consensus circa primam ueri- togato. talem. Vel secundulii alios ais r-matiue,inquisitus coscnsus: quia in diuersistras latioitibus utrisq; reperitur,& utrumque psit intelligi uere Et quamuis uideatur dicere oppositum,una tamen explanat alteram. Clim enim dicitur fides consciisus inquisitus, hoc ci dicere:ideli. contensus non quaesitus:& tunc in tenet priuat me, S tantum ualet quantum allan sus non quae litus,hoc eli astensus quo quis libere assentit ueritati non innitens alicui rationi. Considerarii retia in ordine ad subiectum:&sic diffinitur a Dionysio in libro De diuinis nominibus eap. 7. Fides est unicum credetiit Greas fundamentum eos collocans ueri nem. tati. Consideratur etiam ad habi. tus alios in comparatione quanta ad assentiendi moduni: & sie dissinitur ab Hucone in libro de sacrametis. Fideseli certitudo quς-dam de rebus absentibus, supra opinionem, S infra scientiam csi istituta.Ex hispatet,quod fides habet diuersimode notificari secun
612쪽
siderari , uidelicet in compara- pro habitu fidei informis lac tione ad genus proprium , ad 6- bi Σ. Fides sine operibus moris nem ultimum, ad obicetum, ad tua est. Aliquando pro habitu actum proprium , ad subiectum, fidei formatae. Roman. i. Iustus ad habitum disparatum. Ad illud ex fide uiuit. Aliquado pro acta quod primo obijcitur de Tho- fidei, secundum. lnod dicit Aurna, quod & uidit,& credidit. Di gustinus. Fides est credere, quod cendum,quod aliud credidit, sei- non uides. Aliquando pro obie- licet diuinitatem, & aliud uidit, cto ipsius fidei, secundum quod
uidelicet humanitatem: sed hoc dicitur in symbolo Athana. Hscmelius infra determinabitur, cu est fides catholica,&c. De om- agetur de obiecto fidei. nibus autem his modis contin-Dub. 2. Accipitur aut m fides, c. Vi- git dicere fidem secundum quandetur quod in suis cienter diuin- dam analogiam , pro eo quod inguat ipsam fidem: videmus enim omnibus reperitur quaedam ra-ydem aliquando accipi pro ipsa tio, & aisenius credulitatis cuin . conscientia, secundum quod dici liis dam, licet non uniformiter . tur Rom. i . Omne quod non est De his autem dcccm modis Ma- ex fide, peccatum est, quod non gliter solum tres alium it. Et tu continetur sub aliquo praedicto- li sunt, qui faciunt ad situm prorum . Iuxta hoc quaeritur, quot positum principale, uidelicet ad modis fides dicatur. Respon. Di- praemissae dissinitionis cλplan cendum piod fides inuenitur ac- tionem .cipi decem modis i aliquando Aliud est enim credere in Deum, enim accipitur pro sposione. i. I i ere.) Contra. Si habitus disti mo.s. Primam fidem irrit. am se- guuntur per actus, uidetur quod cerunt. Aliquando pro sidclita- non sit unius sdei omnia ista fa- te Hierem. . Peri jt fides, & san- cere, sed diuersariim, quod fal-ctus de terra. Aliquando pro con sum est: quia una fide omnia haec scientia. Roman .i .Omne quod tria facimus. Item. Videtur quod non est ex fide, peccatum est. Ali male distiniat credere in Deum, quando pro sacramento fidei, se- cum dicit quod credere in Deum cundum quod dicit Angustinus est credendo amare, &c. Si enim Epist. ad Bonifacium,quod n6 est aliud credere, & amare sunt actus di- paruulos habere fidem, quam ha sparati, uidetur quod unus per albere fidei sacramentum. Aliquan torum non habeat dis iniri. Licin. do pro assonsione coclusionis per Videtur est E inculcatio uerborii, rationem probatae, secundum cum dicit credendo amare, credEdicit Boetius, Argumentum cst do in eum ire, credendo incorporatio rei dubiae faciens fidem. Ali rari: idem enim uidetur per uer- quando pro cognitione compre- ba illa dici. Respon. Dicendum,
hensionis, secundum quod dici- quod sicut dicit Magister, aliud,
tur Rom. i. iustitia Dei reuelatur & aliud est,sue alius,& alius moei fidem fidem. 9los in fide spei, duscrededi:credere Deo,& Deu, quae dicitur fides,quia fidentissi- & in Deum Et isti quidem actusim, di certissima est. Aliquando possunt ad diuersos habitus per-
613쪽
einere et possunt etiam pertinere stio, quare non cognoscatur cer- ad eundem,quoniam non sunt sic tissime ab his, a quibus habe . diuersi, quila habeant ad inuicem tur. Iuxta hoc etiam quaeritur de ordinem. Nam credere Deum re modis uisionis, quos assignat Auspicit diuinam ueritate, ut obie- gustinus in litora : uidetiir cnimi ctum: credere Deo, ut motivum: illa diuisio esse super sua , cum credere in Deum, ut finem ulti- super Gen. ad literam in lib. i 1. . inum. Et illae tres comparationes & in Gloss. 1. Corinth. i 2. non
circa esidem habitum reperirilia distinguantur nisi tria genera ui- bent.Et quoniam fides non petis sionum. Relpon. Dicendum, Pcte tendit in Deum tanquam in si secundum uerbum Augustini. Finem ultimum, nisi prout est lina- des essentialiter existens in ani-cta charitati: ideo actus credendi ma cognoscitur per suam esseta, in Deum diis nitur per actu ama tiam. Et hoc communiter Omnes. di, non tanqua per actu propriu, tenent. Dccharitate autem qui-
sed tanqperactum annexu. Et ite dam dicunt, quod uid c tur essen rsi: quia quadruplex genus actiis tialiter,& scit homo se habere annexu eil ipsi si dei, secundum ' charitatena,quana habet: sed ne- iungitur charitati, scd m quadruis scit utrum in ca perleveret: diplicem coparationem: ideo qua- cunt enim hoc esse generaliter uetuor ponit in eius notificatione. rum, lubd de omnibus, quae sunt Fides enim prout iuncta eli cha - essentialiter in anima, habet ani- .ritati,ordinat ad amandum Deu, ma certam scientiam: quia cognoad faciendum bonum, ad fugien- scit ea per eorum essentiam, siue - dum malum, ad diligendum pro sit habitus gratiae, siue charitatis, ximum:& iuxta haec qitatuor , sitie alterius uirtutis . Sed haec rei quatuor ponit actiis in illa noti- sponsio contrariatur ipsi cognil scatione, uidelicet crededo ama tioni experimenta4i Multa enim
re quantum ad este tum, creden sunt in nobis, iliae nos latent, &do ire quantum ad bonum cpus, traultae animae sunt dei formes , t - crededo ei adhaerere quantum ad quq sitas dei sormitates nullo moi tolerantiam mali,credendo incor do nouerunt,& multa sunt in no: 'porarim ebris quantum ad dile- bis, quae non patent. Et proptereai ionem prox imi. Et sic patet re- no eli dic edit, tu ola, quq sunt in, et sponsio ad illa, quae quaerebatur. anima ectentialiter, idnvatur ui-
Fulem ipsam uidet sione, & cognitione certa Et dei t Contra.Si enim uirtutes ad inui- charitate,& gratia satis est plano, i cem connexae sunt, & scit se ali- quia pauci, uel nulli simi, q sciat quis habere fidem, ridetur per c5 certitudinaliter se este ingratia: sequens, st sciat se habere charita & hoc melius scitur, si inquiratur te,cuiusta rariu in Primo Libro a uiris sanetis,& bonis. Idco ali- , , ostensum fuit Dist. i 7. Item. Si si ter dicut alij, v dupliciter scituri des uidetur, Sc certissime cogno. aliquid ,uidelicet scietia notitis, , scitur, o quod essentialiter fit in & scietia discretionis, secundum, anima, cum charitas,&gratia sint quod traditur ab Augustino in
s in anima essentialiter . ea quae. libro de Trinitate. Qiod ali d
614쪽
est rem noscere, aliud cogitare,& discernere. Dicunt crgo cluod omnia, quae essentialiter sunt in anima,certissime seiuntur scietia
notitiae. Q ia quidem scientia dicit Augultinus, et anima nos Poteli seipiam ignorare:& sic cognoscitur tam fides,quam charitas,qetiam alia. Sed si de scietia discretionis loquamur, sic no liabet ueritatem, pro eo quod ea, quς ensentialiter sunt in anima, ct si sciuita notitiae cognoscantur, tamen ab alijs non semper discernuntur,sicut dicit Ausullinus de ipsa anima, quod &si non possit seipsam non nolle,nescit tamea liquando se ab alijs discernere: sicut patet de illis,qui posueriint
animam esse corpus, uel aquam, uel ignem:&hoc modo non habet usis notitiam de charitate,
quae e it in se,nec de gratia gratu-
faciente, quia nescit eam discernere a dono gratiae gratisdaret propter ipsius mentis idnubilatione ex phantasmatum inuolutione.
Sed nec adhue illud sussuit, quia
non solum cognoscit quis habes, fidem ipsum habitum scientia notitiae, sed etiam discretionis,& cognitionis: discernit enim ipsum ab alijs haestibus uirtuta. Et propterea aliter dicendum. quod cognitio, quaaia cognoscit illud , quod habet in se, eii cognitio cuiusdam experietiae per hoc enimeognoscit aliquis se habere fide,
dum ad seiplum introrsus ita gre. ciens experitur,utrum sit promptus adciellendum sic de aliis habitibus uirtutu, Saliis omnibus, quae latet inti orsus. anacigo anim. non pol habere experientiam
nisi de eo, ql eli in potestate sua,&ideo de eo quod respicit actu animς,cu experientia dicat usiitra alicuius potentiae: hinc eli se qualiqua sunt in anima: ita reddunt cius potentiam habilem ad
aliquod opus,uel circumitat alicui operi interiori, talia rolsant cognosci ab ipsa anima certitudinaliter.Vnde si aliqui, est habilis ad a liquod opus,certissime se nouit habere illum habitum,sicut fidelis habitum credendi, & amas habitum amadi. Et sic de ceteris. Quando uero aliqua sie sunt in anima,t ipsa principaliter no respiciunt usum alicuius potentiae, sicut caracter, uel sicut deformi,. ras culpae praeteritae:uel quet sunt
supra potestatem ipsius anim , sicut gratia inquantum reddit acceptu Deo, ct charitas simi liter: quia a talibus non potest ala ha- re experientiam, nee potest habere certam notitiam: ideo ca dicitur, illa quae sunt essentiati
ter in anima,certitudinaliter c
gnoscantur,hoc intelligitur de illis,de quibus potest sumere anima certum experimentum:de his aut de quibus non potest sumere certum experimetum nis per cGiecturam,non cognoscit ni si coniecturando. Et quoniam de fide secundum quod reddit habile ad
credendum,certissima potest haberi experientia: secundum autε quod suum credere est Deo acceptum, certa experientia haberino potest,sed solum coniecturae
hinc est fides quantum ad habitum substratum certillime uidia
ab anima: inquantum te est formata, non cognoscitur per coniecturam: S sic est aliis connexa. Et
per hoc patet responsio ad illud, quod obiicit de charitate,& gra
tia. Ad illud,quod quaeritur de
615쪽
DIS 1 INUTIO XX .susscientia illorum modorum.
Dicendum, quod modi uidendi possunt dupliciter distingui,uera
parte uirtutis cognoscentis, cum
illa sit triplex , scilicet sensititia Exterior,imaginatiua, & intellectilia: sic triplex distinguitur uiso,scilicet corporalis, imaginativa, & intellectualis. Si aute a parte medii,tunc sex sunt disteretis, quarum susscietia patet sic.Omne eniin,quod uidetur ab anima, aut uidetur per sui essentiam, aut uidetur per sui speciem, aut uidetur per rem aliam ab ipsa suis liciter differente. Si per sui essentiam uidetur,sic est unus modus,
qui ponitur sexto loco. Si per sui speciem, hoc potest esse tripliciter. Nam illa species aut est omnino concreta materiae,aut abstram,aut partim concreta, partim abstracta. Concreta est prout apprehenditur a sensu exteriori, licet sit ibi aliqua abstractio. Simpliciter abstracta prout apprehe-ditur ab intellectu. Medio modo prout apprehendi tur ab imagine: S sic sunt tres primi modi. Si aut res habet cognosci per rem ab ipsa differentem,hoc potest esse dupliciter. Aut quia comparatur ad
ipsam sub ratione sint iis, aut in rati 'ne et sectus. Et sic duo sunt modi,uile licet quartus,& quintus. Et a tu obi jcias,' aliquid potest comparari ad alterum in ratione disparati, uel in ratione eo trarij. Dicendum, inec dispa-
ratum,nec cotrarium facit cognoscere aliquid nisi inquantum innuit aliquem modum in ratione similis. Vnde qui cognoscit stat.bum disgregat, per consequens
gat:quia similita se babet oppo
situm ad oppositum,sicut propositum ad piopositum. Probatur futuraresurrectio,v c. JContra. Hoc uidetur potius ad
oppositum, quam ad propositu. Si enim probatur istud,quod creditur per auctoritatem Patru,t sic videtur,st fides non sit argumentum,imo potius conclusio : ergo si fides ei argumentum, uidetur' non recte dicat, quod resurreis
ctio probatur per fidem patrum. Item. Si locus ab auctoritate est incertissimi is,& sdes trahit lanis dametum a loco ab auctoritate:
ergo uideturis fides est incertissima. Respon. Dicendum st secundumaliquos uerbum Magistri intelligi potest de fide acquisita ex
inspectione scripturarum mon autem de illa ,quae est inspirata, &quae numeratur inter spiritusta charismata.Sed illud non satissa cit,quia Magister hoc dicit ad exponendum illam dissinitionem, quam Apostolus assignat, & constat quod Apostolus loquitur de fide sormata. Et propterea dicendum est aliter,secundum.Magister dicit: illud quod creditur per fidem, per ipsam fidem probatur. Ipsum enim ' creditur,probatur
per auctoritatem:auctoritas autenullius est eis caciae in probando, nisi per fidem:& ita tota firmitas argumenti ad fidem redit. Vnde
si aliquis quaerat,utrum resurrectio sit sutura,probatur quod scper auctoritates sacrae scripturae,& per uerba prophetarii, qui ita dixerunt. Sed si quaerat ulterius,
ut probem et,quod ipsi uerum dixerunt, Respsidebitur ei quod scimus ipsos iterum dixisse, quia a Spiritu sancto illuminati suerur,& ita certificati laerunt per sdu,
616쪽
quam a Deo acceperat,& nos cer Atificamiir de eorum certificatione per uam ab ipso Deo accipimus. Et sic patet i expositivi Magi ri bona citi quia P hoc nonnuli dicere st fides probetur, sed nragis o fides probet: ita uere, di proprie dicatur ab Apollolo,
argumentum. Fidei charitatem praeceditsi c. J
Hoc uidetur esse salsum, quia sicut dicit Ambr. Charitas cli mater uirtutu,& caput:& mater praecedit illud ,cuius eli mater. Item.
Glo. sur illud IVal. 36. Noli qmulari; dicit st spes eii introitus ad
Dintelligentiam liu ius part :s incidit hie lilio circa duo. Pri-- mo enim qusritur deipia tiae limpliciter dicta ,siue sormata. Secundo uero quaeritur de
fide quodammodo diminuta, ne informi.Circa primum quq ratur quinque. Primo quaeritur, utrum fides sit uirtus proprie diacta. Secundo quaeritur, utrum sit in parte animae aflectiva, uel c fidem aergo uidetur si fides no sit gnitiva.Tertio quaerit, utrum sit prima inter uirtutes theologicas, uirtus una. inarto quaerit, utra Iea in st dicitur in litera. Ite. Om si tants certitudinis, quanis cernes uti tutes simul insunduntur: titudinis elistic tia. into quς ergo non uidetur streperiatur in ritur de notificatione ipsius ab illis aliquis ordo. Respon. Di- Apostolo astignata. cendum, inod eli loqui de fide, , , TR ubi fides sit uirtus,&lo.& aliis uirtutibus dupliciter,sci- mu hic de fide, tua quis cro licet quantum ad habitum, & dit in Deum. Eth sic ollenditur. quantum ad aetum . Si quantum Quod est principium nῆς salutis, ad habitum, sic est ibi simulta s. haber rotae virtutis: sed fides est Si quantuin ad actum, sic est ibi limoi scenast saepe di in euangs naturalis ordo pro eo quod actus lio. Fides tua te salus sociit ergo fidei pr ambiitu, est ad actu spei, fides est uirtus. ITEM .Qa est prin& ciuiritatis. Nemo enim aliquid cipitim purificationis cordis, het sperat,vel amat,nisi illud cogno- rone uirtutis: sicutin .eor n5 coinstat,& aliquo modo credat. Ad ii quinatur nisi per uitium, sic non lud quod obibit, st charitas est purificatur nisi per intute sed Gihater. Dicendii,st illud intelligi des est primipium purificationis
tur litantu ad rationem merendi. Praeterea Charitas eresse irrater
uirtutu, non quia illas generet, sed quia illas fouet,& nutrit, ut perueniant ad statum persectio. nis. Ad illud, quod obibitur de Glos Dicendum, quod fides ibi hon accipitur Pro fide ui aute, cordis, scdmst dr Act. is. Fita
purificas corda eorum,Sc. ITEM.
Ois habitus, q est principi si diuinet acceptionis, hetrone uirtutis, maxime cu respuit determinatu
genus operis: sed fides est limos, si dine di ad Hebr. 3 i. Sine sile impossibile est placere Deo ergoue t eius actu. sed pro illo, quod fides plena,spsecta in sec6tinet fidei succedit, scilicce Pro ipsa rone virtutis. 1 aEM. in directa beatissima uisione. het cotrarietate ad uitia Se
617쪽
nirnis est: sed fides est hinsit, qm directe opponit haeresi,& insidelitati,si sunt uitia,&peccatu: ergo fides est uirtus proprie dicta: &hoc ipsum psit probari expresse
P aucioritatem Augii. in litera. SED CONTRA. In eode genere sunt extrema,&mediis: pro eo lmediu participat natura extremorii.Sed fides est medis inter opinione,&scietia,sicut dicit Magi set Hugo in lib. de sacramentis, ubi dicit,u, fides est certitudo de rebus ab inibus supra opinione, di infra sciam constituta. Si ergo me opinio,nec sesa est in genere uirtutis,necessario sequi uidet,stmec sdes in genere uirtutis contineatur. ITEM. Habitus distinguu-tur peractus, & actus P obiecta. In hoc aut distinguitur uirtus, Sscientia stem Philoiphu, st uirtus est in bonum,& scientia est inuetviri: sed fides est in veru sub ratione uerit ergo fides no est in genere uirtutis,ud masis in genere scietiae.Quod aut fides sit in uexu sub rone ueri, pater, qm fidei est assentire primae ueritati py se, S super omnia. ITEM. Vituperabile est omni habenti usum rGnis velle aliquid sine tonet sed fides qua credimus in De si non requirit r5nem: erso tali, sdes uitii pera bilis est: sed nihil est uituperabile, habet rationem uirtutis: ergo ubi eu fides, non potest esse uirtus in nobis. I rEM. Quato aliquis actus est tonabilior, talo est uirtuti proximi in tergo credere Pratione cogentem plus spectat ad uirtute, qua credere absq; rone. Si ergo credulitas, qua quis hei
per uiolentia rationis,nec est uirtus,nec actus uirtutis: multo sor
nem no sequit, nec rationi innititur,careat persectione uirtutis.
REspoN. Dicendum, quod absq; dubio ipsa fides,qua in Deu credimus,non tantum est uirtus, uersi etiam auriga uirtutu , sicut de prudentia dicit Berna r. ad Eugeniti. Virtus quide est, ni in ea cosilit tectitudo uitae secundia regulam iustitiae. Iullum enim est, ut intellecti is noster ita capti uetur,& subiaceat summs ueritati,scutastectus noster det subiacere sumnas bonitati: nec pol esse aia recta nisi intellectus summae ueritati propter se, & super omnia assentiat, & astectus summae bonitati adhaereat. Hae aut rectitudinem non habet quis nolens,sed uoles: nemo enim plus credit Deo si sibi, nisi per hoc st uult intellecta
fusi captiuare in obsequia Christi.Si ergo captiuatio intellectus in obse litium sunt mae ueritatis spectat ad rectitudinem uitae,ii lutas,qua quis uult se captiuare, est uolutas recta: & habitus, quo mediante ad hoc expedii, & ad iuuatur, facit ad rectitudinem uolatatis. Ergo si iustitia no est aliud, quam uoluntatis rectitudo:& fides no est alii id nisi habitus, quo intellectus noster uoluntarie captiuatur in obsequiu Chrissi, restatis habitus fidei spectat ad rectitudinem uitae secundu regula iustitis:& io habet in se rone uirtutis uere,& proprie. Nec tu hahet in se rationem uirtutis uere, sed m. agis aurigae uirtutu qua libet ta theologicat si uidelicet, ii caldizalium. Sine fide. n. non est crari.
618쪽
cognitio uere boni, sine cognitione autem summi: Sucre boni non poteti esse summi,&ueri boni expectatio, & dilectio. Cognitio n. praeambula estta dirigit a lecti ini ad expediadii, R ad desiderandum:& ideo necessario fides spem, & charitate praecedit tanquam regula, S auriga ipsarum. Rursus. Sine cognitio
ne summi boni non poteli esse recta intentio. Hoc enim solum fit recta intentione, luod fit ad honorem,& gloriam Dei: sine uero recta intentione nullus actus uirtutis recte incedit. Quoniam e go habitus fidei eli,quo media te summum bonum a mentibus nostris agnoscitur: hinc est,st fides dirigit nostram intentionem: ct per hoc regula est omnis operationis bonae,&omnis uirtutis meritoriae. Et ideo non tantu debet dici uitius gratuita , sed etiauirtutum gratuitarum regula, ct auriga. Et concedendae sunt auctoritates,& rationes, quae sint ad istam partem. AD ILLvDuero, quod primo obi jcitur in contrarium,quod fides tenet medium inter scientia, ct opinionem. Dicedum est,st fides assignatur qua si medium inter scietiam,& opinionem ab Hugo. non qa coiiciatur ex illis duobus, sicut medium conficitur ab extremis: sed quia medium locutenet quantum ad gradum certi- ind:nis; est en m magis certa, qopinio,& minus quam scientia, sicut uidebitur infra: de hoc autent . . medio non est necesse quod sit in
ara. a. p zm genere proximo cum extremis . Pollet etiam dici,st hoc
non habet necessitatem in moribu ,pro emat medium reperituri genere uirtutis,& extrema sint
quod obi jcitur,quod scientia diui inguitur in hoc a uirtute,st ipsa
est in uerum,& uirtus in bonum.
Dici mist Philosophus loquitur ibi de uirtute cosuetudinali,
quae cosiliit circa actiones, & passiones: de qua dicit ' uirtus est in passionibus, & operationibus
suppositorum operativa:& huiusmodi uirtus ordinat in his, quae sunt ad finem. De uirtute autem
intellectualicuiusmodi est sapietia,& intelligentia, quae ordinat in ipsum sne,non habet ueritate:& hoc modo fides est uirtus, non modo praemita. Sed hic modus dicendi uidetur esse calumniosus in hoc,quod non tantum de uirtute consuetudinali, uerumetia de omni alia uti tute sub ratione uirtutis itidetur possae haec disserentia assignari respectu scientiae. Et propterea dicendum cst,quod aliter uerum eli obiectum fidei, alia ter obiectunt scientiae. Scientiae
inqua obiectum eli, quia est uerum uisum. Fidei autem est obi
uisum,sed salutifer u. Quia enim est nouissim,requiritur ad ipsum cognoscendum alius habitus, 4sit habitus scientiae. Quia salutis serum,ideo habitus ille ad salutem ordinat & ad uitam beatam:& ideo habet rationem uirtutis
completa. Et sic pateti nihil impedit,quin fides possit esse in v
rum, Sc tamen nihilominus esse uirtus: pro eo statio modo est in iterum, quam scientia secundum duplice conditione prae assignata. Eis enim inueritatem, nouisam, sed ueritatem saluti seram. Quia enim non uisa est,creditur uoluntarie.
619쪽
DHe. Q ita autem non solum nouisa, sed etiam salutifera, credi tur uoluntarie,& meritorie,quae duo aliena sunt a speculatione scientiae. Vnde&ueritas, in ilua est fides,est ueritas secundum pietatem, quae quidem nota est ca .
tholicis,sed ignota fuit philosophis. AD iLLvD, qtiod obi jci rur9 credere sine ratione est uituperabile. Dicendum, lubd illud uerum est, ubi auctoritas non supplet locum rationis. Vbi uero a ctoritas locum supplet rationis, non eit u ituperabile jed ualde c6 mendabile. Sic autem est in fide. Quoniam & si non ad sit intellectui ipsius credetis ratio,propter quam debeat ueritati a flentire: adeli tamen summae ueritatis auctoritas, i cordi suo suadet, qua etiam summam ueritatem scimus mentiri non posse: & ideo impiuelici non credere, di propterea hoc non tollit,imo potitis colare fidei esse uirtutem. AD ILL v D, quod obiacitur,st quato aliquid est magis rationabile, tanto magis consonat uirtuti perfectar: Di cendum,st rationabile dicitur ali. quid dupliciter, aut quia cons . num est rationi eleuatae,& illusitatae a lumine ueritatis supernae,aut quia conlisnum est rati ni conuersae ad cognitionem sensibilem. Si primo modo dicatur rationabile,non habet instatiam. Si secundo modo dicatur rationabile,salsitate habet: quoniam frequenter ratio ad sensibilia couer. Diudicat esse uera ,quae sunt falsa,& esse bona, quae sunt mala,&econuerso. Vnde non nulla itiden tar sibi irrationabilia, i sunt ualde rationabilia,sicut patet:qa nonulla uidentur irrationabiliaPhiTIO XXI II. 28slosophis, quae in uidentur ualde rationabilia Christianis, ut Omnino continere,ex omnino mendicare,& similia. Et quantum prae cellit iudicium uiri iudicium pueri ,rantum praecellit itidicium uiri Chri iliani iudicium unius philoibphi:& iudicium rationis sur- suin conuersae iudicium rationis ad iseriora depressae: & ideo hoc non impedit fidem esse uitlutem, quia credit aliqua,quae uidentur esse irrationabilia homini animali,sunt autem ratiouabilia homini spirituali: & hoc facit ad rationem ilirtutis,ut credat sine ratione. Si enim crederet per ratione cogentem,illa credulitas non esset uoluntaria, sed necessaria: &sic non esset uirtuosa, nec merito P j. ria: sicut melius nianifestabitur infra. Q V Aa s T I o II. AEum .ssit tu parte assecti , uia
VT κ v M fides fit in parte an iamae cognitiua,an affectiva. Etst sit in parte cognitiua, uidetur. Primo per August. qui se diuinit credere in Libio de praedest in cap. et tione sanctorii. Credere est cogitare cum assensione. Ad illam e go uim Ptinet credere, ad quaptitaei coῖitare: sed cogitare est poteti ae cognitiuae ergo & credere.Stergo i illa potetia est fides, cuius actus eli credere,videtur,st fides sit in parte alae cognitiva. ITEM.Ad Rom. x. Fides eii ex auditu, ibi. glo. Greg i. dat intellectu, dii de auditis metem illustrat. i e go fides est per ali ditiim,& fides illuminat mente: & ta .audire , dilluminari spectat ad partem alae cognitivam. uidetur φ fides sirin Parce animae cognitiva. I rEM. Ret format
620쪽
sormatio imaginis sit per tres
uirtutes theologicas: sed imago non iiii considit in potentia ait Oiua,veru ctiam in potentia cognitiua;ergo necesse cit 'aliqua uirtus theologica resorna et potutiam co*nitiva mon eli aut aliam dare niti sidem. Si ergo uirtus ellin ea potet se, qua resormat, ii detst fides sit in potentia cognit Ilia. ITEM lii cade ui cit uirtus gratuita,&dos illi succedens in gloria:
sed uisio, que succedit fidei,est inpotentia cognitrua, sicut inani sc- istum cit ergo &c. Ii EM. In illa potentia animae est uirtus tanquam
in subiecto,circa cuius actum explicat diis cultate: habitus enim in ea potentia collocatur, ad cuius opus habilitat Si ergo per fidem captiuatur intellectus in obsequium Christi: ergo fides expedit actum ipsius potentiae intellectivae: eli ergo in ipsa tanquam in
subiecto. - SED CONTRA . Tullius dissi-nres uirtutem, dicit, ' uirtus est habitus uoluntarius: ergo si fides est uirtus,eil habitus uolutarius: sed habitus uoluntarius est lin uoluntate tanquam in sit biecto: e go ct fides. li Eu. Augu. de moriabus ecclesiae uirtute d: Emens, dicit,st uirtus non cit aliud, quam amor,ordinatus: ergo si Ois uir-.tus est amor et sentialiter loquendo,omnis uirtus est in ea potetia,
cuius est amare: sed hoc cii potentiae assectivae,nsi cogniti uae: ergo omnis uirtus est in potentia a flectitia. ITEM. Magister Hii p. in lib. de sacra metis dicit,u in affectu sdei subilatia reperit: i ed in ea potuitia eίl uirtus ta qua in subiecto Pprio, in quo reperitur eius sub
vitia: si ergo haec est Potata astu
stilia,ur &c. ITEM. In nulla potentia eii uirtus fidei, quae possit cogit qa sicut dicit Alig. cum cetera possit homo nolens, credere non pol nisi uoles: scd potetia cognitiua pol cog uergo fides no pol es.se in potentia cognitiva, de est inpotcntia cognitiua uel assectiva: ergo &c. ITEM. In il la poteria est virtus sicut in sobiecto, quae est principiti actus, Ic operationis illi uirtuti debitae: sed milliis assentit ueritati non uisae, nisi qa uultrergo si principiti actus credenda
h. abet ortum a uoluntate,necesseeli sdem este in ea tanqtia in si biecto proprio. S i xv dicas q, simul eli in intellectu, & asse . Contra hoc est, quia unus habitus simplex n6 potest esse in duabus potenti js: sed cognitiva, dc affectiva sunt di itersae potetiae, mcut ostensum est sis pia in Secsdo Libro: ergo si fides est habitus ari 2. unus,non pol este simul S semel iin illis potet ijs duabus. Et itera iis. iper hoc no iis luitur, qa adhuc re 's. istat quaestio, in qua illatum p tentiarum sit primo, & principaliter: quia qliodcunque horum detur. uidetur obviare rationes, quae lunt ad oppositam partem.
inquantum habitus est, potenti facilem reddens,pertinet ad ii DI LIum.
REs PON. Ad praedictorum intelligentra cii notandii,st circa hoc diuerti diuersa senserunt. Quida .n. dicere ito luet ut, i fides cit in potetia cognitiva N in intelletu speculativo scdm q, est speculatauus. Et r6 eoru est ilia, qa intellectus