장음표시 사용
671쪽
nem;& illa quidem assensio scnerata fidei non repugnat, imo ita b- seruit & famulatur. Est elimi in fidei soniciatum quantum ad infirmos, & oblectamentum qitantuad perfecto,. Ex hi, parci responso ad quaestionena proposita, patet cita responso ad obiecta. Opinio enim probabilis scitin unu modum diccndi potest state simul
cum sec, sicut rationes ad prima partem ostendunt; ina o multum conseri fidei probabilitas rationum, sicut suit dictum in principio Primi Libri. Secudum alium 2. I. modum dicodi inquantum iisnata. impersectionem , uidelicet prout dicit uacillationcm,& innitentiam ipsius astulisses super probabilitatem rationis principaliter,sc habet repugnantiam cum fide:
S sic procedunt rat: ones ad secunda partem,nraxime duae ultimae, quarum una sumpta est ex ipsius opinionis inccit: tudine, altera uero ex ipsius opinionis sulcimen. to,quia principaliter innititur rationi probanti.
δε DLLvD, quod primo obiicii, deue ibo Apollo li,st fides eli argumentum non apparentiu rersi.
Dicendum, Apostolus remouet ibi a credibili appa letia no qua
cunque. Non. n.remouet appareti
tiam probabilis opinionis,icd certitudinalis apprehensionis, sicut apparet Deus beatis. AD rLLYD, quod obi jcitur de uel bo Grego. Fides non habet nacti tum,&c. Dicendum. st hoc intclligit Giego. qn credulitas fidei omnino innititur experimento ronis probabilis:& hoc modo fides uera no stat cum opinione,ita innitatur opinioni tanquam fundamcnto, imo
nialto maris assensio illa probari TIO XXIIII. 3 Ia
lis ex iotionibus acusta, de qua dictum est,s, potest opinio dici, innuitur ipsi fidei tanqua firmiori. Et huius signum est, quia muruaae rones uidentur nobis probabiles,& ualde rationabiles circa fidem, quae uidentur esse abusiones
quaedam hominibus insidelibus. Ideo magis illa assensio innititur
mo illa fides foueat,& delecter,sicut dictum cit. AD Dv As ultimas rones no oportet rei pondere: qa
procedunt de ipsa opinione secundum a iterum modii dicendi, secadum quem non potest simul stare cum fide,sicut prius tactum est.
v v fides fit de his, de q-' bus habetur cognitio scientialis. Et st sic uidetur tali rone. Philosophu aliqs sciens rationibus
cogentibus Deum esse unum creatorem Omnium, Psit uenire ad fidem, ita se laon obliviscatur ill rum ionum: scd sciens illas rationes,habet scicntiam .ergo uideturo possit de eodem simul habere
fident,&scientia. ITEM. Aliquis cogitosccias aliquid per demonstrationem, fiue per eflectu, si incipiat nosse per causam, siue per demonstrationem propter quid, non propter hoc amittit priorem cognitionem,quamuis haec secunda sit notior,uel nobilior illa: e go duae cognitiones possunt haberi de eodem, quarum una nobilior est quam alia, & una non eis pellit alia, nec euacuat. Et si hoc uerum est,tunc uidetur, quod si
mul russit aliquid cognosci ratio
cinatione acquisita,& illumina
tione insutaevio de eodem sumi Porta
672쪽
Iotest haberi fides , & scientia. demonstrare: sed quae fide credun
et E M. Cognitio intellectiva su tur,uolutarie creduntur ,& sicut peradueniens non tollit cognitio possunt credi, ita & possunt dinem sensitivam, licet una illaru scredi: ergo uidetur st scietitia sit dignior, & pei secti cx, ct nobi- notitiae non possit simul liare cirtior altria:crgo pari ratione ut de ca idem cum ipsa fide. ITEM. Quetur de fide,& scientia,quod simul scicutia cognoscimtur, iubiacenci, ,ssunt haberi de eodena, ct circa rationi ue sed quae fide creduntur, adem. ITEM. Experientia est prin sunt Pyra rotioneni quoniain s.cipium scientiae : scd de uno , & des est illuminatio,rationem eleeodem potest haberi fides, & ex- uans supra se: crgo si idem non perientia: ergo de uno, & eodem potest esse in ratione,& supra ra- potest haberi sdes, & scientia. tionem, non uidctui, postit si- Ini, Maior probatur per Philosoplisi. mul cognosci per scietia, A fide. Mei Minor probatur in beata Virgine REso Lur Io. Maria, lus fide,& experientia eo Fidesiosieni iam eotam, re 'e
gnouit se concepisse de Spiritu ectu eiusdim esse possunt ,sed non
SED coNTRA .Sicut charitas di R E s p. Ad praedi storiim intelli-Γ tDeu propter se,& super ola, gentiam est notandum, st duplex sc fides assentit primae ueritati eli cognitio scientialis de Deo. Propter se,& super omnia: sed sta a parte comprehensionis, & macharitas diligit Deum super ola, nuductione ratiocinationis. Si loct propter se, impossibile est quamur de scientia a parte com-ipla compatiatur secum dilectio' prehensionis,quo modo cognoscinem, qua quis diligit Deum pro tur Deus in patria, sic non copa Pter terrena principaliter; ergo titur secum fidem, ut simul idem pari ratione impossibile erit,e s sit sc itum, S creditum, pro eo ldes secum compatiatur cognitim talis cognitio simpliciter exclunem, quae principaliter adhaeret dit aenigma t. & hoc melius apparatiocinationi acquisitae : scd ta- rebit infra,cum agetur de euacualis est cognitio scientiae: ergo im iione uirtutum, quare uidelicet, Dist.3i possibile est fidem esse circa ide & qualiter fidei actus per uisio- au. a. csi scientia smul & semel. ITEM. nem excludar ur,& evacuetur. Et Viso patriae tollit fidem propter de hac scientia sanctorum auctori certitudine, & euidentiam in co- latcs dicitiit,& communis opinio noscendo. Si ergo quod cogno' magistrorii in tenethoe est eucru;
icitur per scientiam, est certum, st idem simul non potest olle sci S apertum, uidetur st impossibi tum,& creditum. Si autcm loquale sit aliquid esse simul scitum, mur de scientia, quae eli a manuta creditum. I T E M. Animus no- ductione ratiocinationis, sic uoster nullo modo potest dissentire tum quidam dicere adhuc elleue ab eo,quod nouit habitu sciolae, runt, st non potest simul ilare cunon enim potest credere, st trian fide: quia per talcm scientiam acgulus no habeat tres angulos ae- sentit intellectus ipsi iei cognatae
uales duobus lectis,si scit illud propter ipsua rationum principa
673쪽
Iiter,assentit et necessario:asien- re Deiun esse,& esie Deum uno: tu.sicut rei,quae est infra se,cuius contrarium reperitur in fide, quae assentit primae ueritati propter se,& uoluntarie,eleuad O r5 ne super se:& ideo dixerunt habi. tu fidei, & sciat mutuo sese excludere, secundum v charitas ilium amorem excludit,quo quis amat Deum propter temporalia prin- cipaliter. Aliorum uero postio de uno, & code simul pothaberi scia manu ductione rati cinationis cultabitu fidei, i ixta
O ponens illud ripostoli: Alij dat
per spiritum sermo sapietiae, alii sermo sciae. Huic scientiae ita buci illud,quo fides saluberrima qui ad ueram beatitudinem ducit, gignitur, nutritur defenditur,m ratiar:qita scientia no pollent plurimi fideles,licet habeant fidem. Et Richar. de sancto Victore dicit,' ad ea q fidei sunt ; non impiit haberi tones: ibabiles, sed
i necessariae, licet eas interdum Glingat nos latere. Vnde aliquis credens Deum esse unum creatorem omnium,sio rationibus necessariis incipiat ipsum idem noste,non propter Loedesinit fidem habere. Vel si etiam prius noscet,
fides superueniens tale cognitionem non expellit: sicut per expevientiam patet. Ratio aut quare
talis scientia simul potest ae deestde cv ipsa fide,& q, una cogniatio altera non expellit. cii; quia
etia manuductione ratiocinationis, licet aliquam certitudine faciat & eurdentia circa diuina; illa th certitudo,& euidentia nocit omnino clara, quadiu sumus in via. Dauis enim aliquis pos
sit rationibus necessariis Probat si cernere ipsum diuinum esse,& ipsam Dei unitatem,& qualiter illa unitas non excludat persisnartim pluralitatem, non poteti; nisi per iusinia sidet cmedetur. Vnde illuminatio,&certitudo talis scientiae non est tanta, Phabita illa superfluat illuminatio fidei, imo ualde elicum illa per- necellaria. Et huius signum est:
quia licet aliqui philomphi de
Deo sciverunt multa uera, tamet quia fide caruerunt, in multis errauerunt, uel etiam defecerunt.
Vnde sicut in praecedentibus dicti im eli,st fides psit stare cum uisione exteriori,quia illa het coniunctam latentiam circa persona
Christi; sic intelligendsi eis,circa habitum fidei,& tale modii sciendi, st possunt Q simul in eodem,& respectu eiusdem compati,uamuis non secundum ide. Vne concedendae sunt rationes, quae sunt ad partat illam. AD 1LLvDuerd, quod primo obi jcitur in contrarium, se charitas non compatitur se cuni dilectrone, qliae principaliter adhaeret alij rei. Ruderi potest,st non est simile: quia amare Deum creatura finaliter plinet ad amore iniquum, & libidinosum: qui habet repugnantia ad amore e-ctu . Sed assentire alicui uero probato propter ronem probantem, dum illatio sit uera & necessaria, nec hoc dicit peccatum, nec errorem: & ideo non sic habet repugnantiam ad fidem,propterea noest simile. Sed adhuc illud nonsbluit plene: quia quicquid sit
de chalitate, duo ista non videntur simul se posse compati, quod aliquis assentiat ueritati cre-
674쪽
ditae propter se, & st assentiat cippaliud. Propter a notandu, liis c praeposcio py dupliciter postii accipi. Vno modo prout notat causam finalim, Alio mo prout dicit rationem ni tuentem.Si prout dicit caulam finalem, sic non pot
aliud: sicut amari non POL PPiς,& propter aliud. Si dicat i senem
mouctem,cum plures possint esse rationes mouentes ad allentiendum uni, & eidem, sicut pol una conclusio probari per cavi im, &pereffcctum, poteli etiam probari per aliquid extrinsecus, & per aliquid intrinsecus: sic non eis in- coueniens, st aliquis assentiat alicui ueritati propter se, S propter aliud, diuertis, tamen habitibus, Sconsiderationibus. Sed nec iulud adhuc plene soluit quia dicit
Ioan . . quod dixerunt Samaritani credentes, iam no propter uerbum tuum credimus: quod est uerbum fidei:& i uidetur, quod asia
sensus fidei nini compatiatur sc- cum assensium scient: ae,qi: i principaliter innititur rationi. Et propterea uolunt aliqui dicere, st &si non tollatur cognitio quantum ad habitu in, tollitur tamen quantum ad actum: quia non hau etiaillius usum, nec motum. illud tamen non oportet dicere, nec uidetur et se conueniens, e aliquis habeat habitum,& non possit habere usum, maxime cum no habeat potentiam ligatam per aliquod impedimentum. Et propterea pote ii dici, quando aliquis es imul l cietis, ex credens, P habitus sdei tenet in co principatum : &ideo tali allen su fidei allentit ipsi ueritata propter se, ita se 4 pter dicit ratione νrincipalitur iri una
mouentcm. Assensu etiam scien- iae alicii tit eidem propter rone,
ita st propter) non dicit rationεpi incipaliter ipsum mouentem.
Quamula autem non possit uno,& idem credere propter se, S propter aliud, ita quod sic, & sic cie- dat principaliter: tamcn propter se principaliter, ta propter aliud minus princi saliter bc ne possunt se compati ad inuicem, ita V unusit principale,& aliud sit sub se u: es. Vsi illud ,qd dixerui fideles.la non Pp lo lucta tua credimus: in bellige dum vii prsnc; paliter. Ei P E R hoc patet responsio
AD ILL v D, quod obi jcitur de uisione patriae .st tollit fidem. Dicendum, quod ii si eli sinii te: quia
cnm omnem excludat latentiam, iam credulitas fidei no eli necessiria non sic autem cli de istic tia, quae habetur periationem manaductione ratiocinationis, AD i LLvD, quod obiicitur, quod sciens non potest dissent: te ab co quod scit. Dicendum, quod uerum cst quatum ad id, quod deco cognoscit: quantum tamen ad id quod latet, ex illo dii lcntire potes,&rone illius cil necessaria sibi credulitas fidei: scut aliquis phil sophus scicns probare Ucum cise unum ratione nec cisaria , ab haeno potest dissentire: dissentiret ramen ab hac, si quis diceret, st illa unitas put cil compati secum pli ralitatem: quod quidem esi latet,& excedit uircs cognitionis sitae,&scientiae. AD iti v D,quod obi jcitur,st fides est de his, quae sunt supra rationem, & scientia elidebis, quae sunt infra. Dicendum, PQ ut nihil impedit unum .& idecilla utcns,S patens;sic nihil in se
675쪽
alium,&alium cognoscendi modum esse insta,& sit pra: S ita scitum,&creditum. Licet enim sempitertia uirtus, S diuinitas nosci posit per scientiam acquisitam , uel et a innata in se: tamen prout comparatur ad pluralitatem personarum, uel humilitatem humanitatis nostrae, quam Deus assumpsit;omnino supra rationem est, ct supra scientiam. Si quis enim iudicio rationis, S scientiae innitatur, nequaquam crederet possibile, lubd summa unitas secum compatiatur pluralitatem personarum: nec quod summa maiestas uniti possit cum noli ra humilitate,nec quod summa uirtus deno operante fiat operans sine sui mutabilitate, & consimilia, quae uidentur repugnare communibus animi conceptionibus secundum philosophiam: Vnde ualde parum attingit scientia cognitionem diuinorum, nisi fidei innitatur: quia in una, ct eadem re apertissimum est fidei, quod occultissimum est scientiae: sicut patet de altissimis,& nobilissimis quaestionibus,quarum ueritas latuit philosophos, scilicet de creatione mundi,& de potentia, & sapientia Dei, quae latuit philos phos, Sc nuc inani sellae sunt Christianis simplieibus. Propter quod dicit Apostolus stultam secisse Deum sapientiam huius mundi: quia omnis sapientia de Deo inu:a absque fide magis est stulti. tia,quam uera scientia: deprimit
enim perscrutantem in errorem,
nisi diligatur, &iuuetur per fides illvini nationem: unde pers sam non expellitur,sed magi per
Q v AE s T a o I. Aurea de in rit Rinbardo articulum sibi ONfEQ VENT ERquaeritur de obiecto fidei quantum ad nominis r6nem. Consueuiten: m nomine articuli censera. Et circa hoc duo quaeruntur secundum dupliceronem articuli. Primo qu ritur de rone articuli, lugas lignatura Ricardo. Secundo de
illa, quae assignatur ab Isidoro. DE illa ratione Ricardi, quam ponit de articulo,diffinies sic
articulum. Articulus est indiuisibilis ueritas de Deo, arctans nos ad credendum. Contra illam dissinitionem obi jcitur. Primo ratione primae partis, scilicet rone huius, st dicitur, indivisibilis uertistas de Deo. Nullum enim melitis complexum est uerum indiu sibile: sed articulus est uerum c5plexum ut enuiuiabile, sicut in prae entibus fuit ollensium: e go non eis ueritas indiuilibilis. I rEM. Vna tantum est ueratas indiuisibilis circa Deum remo si articulus est veritas indivisibilis de
Deo, unus tantum est articulus:
sed hoc est falsum: ergo & illnd, ex quo sequit r. ITEM. Nihil qa est ipse Deus,est ueritas de Deo: sed obiectum fidei est ipse Deus: ergo obiectum fidei non est ueritas de Deo: sed articulus est obiectum fidei: ergo incouenienter dicitur articulus ueritas de Deo. ITEM. Resurrectionem esse sututuram,est articulus: &hocnsi est
uerum de Deo, sed est uerum de
carne ergo articulus non est g
neraliter indivisibilis ueritas de Rr a Deo:
676쪽
Dco: ergo non uidctur, quod primum mcmbrum praedictae diis nitioni, conueniat ipsi articulo ge
CON et ii A secundam partem notificationis, qua dicitur; arctans nos ad crede dum, opponitur sic. Nihil, quod est supra rationem,&Cccultum rationi, arctat cana adci edendum sed articulus latet ratio item,& cit supra rationem: e go noui detur starctet ea. ITEM.Ad nihil, ad quod mera uoluntate inc linamur, per aliquid arctamur sed ad credendum mera uoluntate inclinamur ; Ergo per nihil arctamur ad credendum: ergo
articulus non arctat nos. ITEM. Sicut se habet obiectu fidei ad actu credondi, sic se habet obiectu charitatis adactum amandi: sed obiectum charitatis non arctat nos ad amandunti ergo nec obicctu si dei ad credendum. ITEM. Sicut articuli ordinantur ad actum credendi, ita praecepta ordinatur ad actu obediendi:& sicut arctamur ad credendum credabilia, ita arctamur ad exequendum mandata: ergo sicut credibile dicitur ar ticulus. ita praeceptum debet di, ei articulus: si ergo praeceptu non sortitur nonaeu articuli, uidetur
similiter o nec ipsum obiectum fidei debeat dici articulus.
Eicte quid in d finiuit Ricbardus
m n simus explica Mit. R E s v. Ad praedictorum intelli-pentia in eli notandum, i articu lus quantum est de ratione sui nominis dicitur ab arctando: hoc autem dupliciter habet intelligi, active,uidelicet, de passive. Dicitur entiaraiticulus, quia est quid
in se a ictatum: & dicitur, articiNlus, quia alios arctat. Prout pastiue dicitur articulus, quod in se arctatum eis, est terminus resolutionis. Prout autem active dicitur,
eli principium distinctionis,& discretionis. Et primo quidem modo accipitur in scientia naturali, in qua dicuntur articuli membra, siue partes quae non resoluuntur in alias, ted in eis stat resolutio, sicut dicu tur articuli digitorum. In quatum uero articulus dicitur principium dillinctionis consueuit accipit in scientia sermocin ti,ut in grammatica,& rhetorica . Articulus. n. in grammatica eis aliquid dii linctum, faciens distinctionem quantum ad genera,& quai tum ad casus,& quantum ad surposita. Et in rhetorica appellatuearticulus distinctio, quae ut inscietia, ct in prolatione. Qimnia ergo aliae scientiae deseruiunt thcologiae, sumit S i pia proprietate suorum uocabulorum, iuxta illud qainuenit in alijs scient ijs recte dicthim. Quonia ergo fides nostra dicit plurium cognitionem, & illa quidem cognitio terminata est, Sed illinciam ecesse eii circa obiecta fidei, quod est creditum reperiri aliqua,. ad quae reducantur Omnia cred cnda ta quam ad i lia, in quibus liet resolutio omnium crededoriim,& tanquam ad illa, quae
sunt principia directiva in omnibus, quae creduntur, & illa quae principaliter fides taed i S quae proprie sunt obiectum fidei. Et pro ista duplici ratione dicuntur censer; nomine articuis,uidelice: quia sunt termini resolutionis,&
ar. ipsum articula Tnies, uel describens notiscat haedu
677쪽
dicit primo sarticulus est uerita mentis indivisibilis de Deo I insinuatur P articulus est terminus resolutionis: resolutio enim Ilat ad indivisibile. In hoc uero clunis subitingitur arctans nos ad credudum insinuatur crio doli principium discretionis,& directionis rarctat enim sicut regula directiva respectu omnium eorum, qu Scomuniter sunt credenda: & sic illa notiscatio recte est assignata, Ranon tan rum eis realis descriptio, sed & nominis interpretatio.
citur in contrarium, Q nulla ueri
as complexa eli indivisibilis. Dicendum, st in diuisibile dictum de
articulo non priuat omnem diuis em, sed priuat eam diuisione, quae quidem consiliit in credibilium distinctione: quoniam arti. cuius non distinguitur in alios articulos: ibi enim ita tus eis. Potest etiam aliter dici,quod ipsi cople xioni subiacet ueritas indiuiti bi lis. Sicut enim dictum suit prius, intellectus circa ea,quae Dei sunt se in Deo, quae sunt omnino simplicia; negociat, & intelligit sub
complexione quadam: & qua uis totu quod est Deus, sit ipse Deus, tamen intellectus dum intelligit aliquid de Deo . intelligit illud in ratione subiecti, & attribui ieii liquid in ratione praedicati. Et quia diuersas ei attributiones sa- eit: hinc est e ipsam ueritatem priman ,quae una est, multis modis
intelligit,& multis naudis enunciat. ET PER hoc patet responsio ad duo sequentia: li et n indiuisibilis ueritas sit una, tamen articuli sunt plures: quia articulus nom
prout comparatur ad aliquam attribuitione, respectu cuius Deus est iu ratione sit biecti: sic iit Deuel secreatore, Deum esse trinum, Deum esse unum: & ratione huius dicitur esse ueritas indivisibilis de Deo,& plures articuli: quia plura cnunciabilia sunt de Deo,& circa Deum quae necellariu est credere ipsi fidei. AD iLLvo, qJobiacitur, quod carnis rc surrectio noncst de Deo. Dicendum, quis dimo inquantum tenet rationem articuli: sic enim comparatur resurrectio nostra & carnis resuscitatio ad uirtutem diuinam Vnde
credere carnis resurrectione non
est aliud quam credere, θ Deus corpora nostra resuscitabit exigete hoc sua iustitia, & iaciente scia telia. AD iLLvo, quod obiicitiirco tra secundam partem, quod
articulus non arctat rationem, cust supra eam. Dicendum, st artiaculus dis initur hic comparatione ad intellectit in non quemcun que, sed ii uellectitin informaturus der& hoe notatur eum dicitur, arctans nos. s. fideles. Quamuis autem articulus sit occultus intellectui, qiii quidem non habet fidem,S etiam supra ipsum: no tamen est supra intellectum, inquatum side illuminatur,& eleuatur. AD ILL vo,quod obi jcitur, quod credere eli per meram uolutat tivi ita non per arctationem. Dice-diim, quod e st arctatio q irae repugnat libertati: A est arctatio. quae repygnat ambiguitati: R cum dieitur. articulus; iii ia a i ctat. ad credodum, hoc non dicitur per coctionem uoluiuatis, sed hoc dicitur per remotionemnambiguitatis tquia in ipsa ueritate articuli de tetraunate sgit mens credς:i , ut
678쪽
nni latenus ad partem aliam in linetur. Vnde licui dicitur uox articulata, quae ad significandum aliquid est determinata, cum prius in se indifferens ellet ad significandum iuersa sic articulus dicitur,quia ipsum oportet determinate credere, & ei assentire Oi remota ambiguitate, & uacillatione. AD i LLvD, qa opponitur de obiecto aliarum uirtutum,& etiade praecepto, quod arctat ad obediendum. Dicendum,' non est sint iterquia sicut prius dictum cli, articulus non tantum dicitur, naarctat obligando, sed quia arctat distinguendo, & discerncndo, &quia ad ipsum stat resolutio: quonia hoc proprie comi enit ipsi si dei, quae c:l uirtus P ficiens ipsui uellectu,ad quem spectat prin 'ciptu,& regula discretionis. hinc
eii ibium obiectum fidei uendi
cat sibi nomen articuli., in V A Eas T i o Il. . Hid dirus recto eundem Artiaeulum defutuerit
DE notificatione Isidori, quae
talis est. Articu tus est perceptio diuinae ueritatis icndens in ipsam. C6tra parte prima huius diis nitionis opponitur sic. Nulla ueritas eis sua perceptio: sed articulus cit diuina ueritas; ergo h sc est falsa , articulus est perceptio .diuinae ueritatis. ITEM. Fides cliperceptio diuinae ueritatis ergo si articulus est perceptio diuinae ueritatis: fides est articulus.. I iEM. Visio gloriae est perceptio
diuinae ueritatis: ergo uidetur Quisio gloriae si articulus fidei, id simpliciter cit absurdum. EM. In articulis non tantum expcio ι- tur diuina ueritas, thd etiam diuina bonitas, Sc Christi humanitas:
membrum diis nitionis omniar. ticulo genera liter conueniat.
CONTRA . Secundam parte diffinitionis opponit sic. Nihil qdeli ipsis diuina ueritas, tedit in diuina ueritatem: sed articulus es ipsa ueritas diuina: ergo non es tendens in ipsam ueritate. ITEM.Articulus comunis est respectu fidei bonoru,& malorum. sed mali quamuis percipiant prima ueritatem, no tamen tendunt in ipba, ergo tendere in diuinam ueritate ni non est commune omni arti,
culo. ITEM. Aliqui philosophi habuerunt de Deo aliquam cognitionem cum quadam dilectione ;ergo si habuerunt simul diuinae ueritatis perceptionem cum quadam tendentia in ipsam,& tamen nec fidem, nec fidei articulos ha inierunt; ergo non uidetur P prqdicta notiscatio de articulo recte assignetiir I EM. Cum unius rei
una sit dissinitio,videtur quod ad notificationcm articuli sifficiat notificatio, siue dii finitio Ricliari superfluit, ergo illa Isido quaeri, tur, ergo quae sit diuersitas inter
Et hae epuenies censenda est: pro με ad sid/m formatam , eius s
ΗEsPON. Ad pra dictorum in telligentiam est notandum, iuba illa descriptio in tribus differt a descriptione ipsius Riordi. Nam illa descriptio apsius Richaia. est
ilia si quaedam nomini, interpre tatio, haec autem vii realis noti si ocatio. Secado uero dilicri in hoocii articulus dupliciter habeat
considerati, ta prout eli in se , et clare,α prout est apud *nima, notificatio
679쪽
tificatio Ipsius Richird Respicit
ipsum articulum prout est in se, ct in re. Notificario autem Isido. respicit ipsiim articulsi prout estens apiid anima: ideo dicit ipsum esse perceptionem diuinae ueritatis.Tertia differentia est: quia cudupliciter contingat loqui de fide, uidelicet de fide in sua gene- ralitate 3c de s de sormata. Dupliciter etia contingit articulum cos ierari,aut prout est obiectum fidei genera liter,aut prout est obiectum fidei sormatae. Richar. dissilit articulum prout est obiectu fidei generaliter :& ideo dicit stest arctans nos ad credendo. Isid. aut diffinit ipsium prout est obiectum fidei sormatae: & ideo dicitu eii perceptio ueritatis tendens in Deunt:& quoniam fides sormata respicit intellectum parite r,&affectum, & intellectu illuminat ad credendum, & affectum exci tat ad tendendum in Deum:hine est quod Isidor. dii finit articu
tum primo per comparatione adactum intellecti is,cum dicit: Articulus est perceptio diuinae ueritati .secundo per comparationem ad actum affectus,cum subiungit, tendens in ipsam. Et quia ad utruque actum comparatur in ratio
ne motiui,hinc est ' predicta dis finitio intelligenda est dari secundum risdicationem causalem,ut sit sensus.Articulus est perceptio&c.i articulus est inlidiquod illuminat nos ad diuinam ueritatem percidienda,& quod excitat nos
ad tendendum in ipsam. Vnde dieitur perceptio tendens, quia facit nos pcipere,& tendere,& mouet nos ad percipiendii,& ad tendendum. Et P hoc patet resposio Die ad ola obiecta,q obiiciuntur.
AD l2Lvo, enim quod primo obiicitur, quod nulla ueritas est sua perceptio,patet responsio Muerum est praedicatione essenti ii sed non est uerum praedicati ne causali. AD ILL vo,quod obiicitur,oe fides est perceptio, & et visio oriae. Dicendum,' no est simi te, quia dicitur praedicatione formali, sed illud dicitur praedicatione causali fides enim, & uisio est perceptio sicut habitus percoptiuus: sed articulus est pceptio
sicut obiectum motivum uirtutis
percipientis Posset etiam dici,st
sicut intellectus aliquando nominat potetiam, aliquando habitu, aliquando actum, aliquando obiectiam' sicut manifestum est in diuersis auctoritatibus, sic S perceptionis nomen potest extendi ad
habitum,actu, & obiectum. Ideo aliter dicitur de fide, aliter de articulo. AD iLLvo,q, obiicitur,' 'articuli non tantum spectant adueritatem,sed etiam ad bonitate: nec tantum ad ueritatem diuina, sed etiam ad humanam. Dicena dum,quod Se si articulus concer nat aliquo modo bonum,concerisnat etiam aliquid creatum, secundum illud tamen non habet rO-
nem moti uir sed eo ipso Q habet
in se rationem iteri, & ueri sum
mi, cui fides propter se , S super omnia assentiti & quia diis nitur
hic articulus, inquantum est motivus fidei, ideo sui scit tangere hic,in eius notificatione ueritate diuinam,a qua est tota, & principalis ratio fidei,& credendi. AD ILL vo,quod obiicitur de tendentia,patet responsio: quia praedicatio illa causaliter eli intelligeda. Articulus enim terminando sa-cit tedere,terminat enim inquan
680쪽
tum sin f,lcmouet inqua tu obiectum:&ideo facit tendere. AD ILLvD,quod obijcitur de fide malorum. Dicendum, quod hie diis nitur articulus in comparatione ad fidem formatam . licet etiam fides malorum in Deum actu notendat,tamen reddit quodainmodo habilem ad tendendum, licet semiplene. AD iLLvo,quod obiicitur, quod cognitio philosopho. ruerar pciceptio cum tendentia. Dicendiim, Q non erat illa redentis,quae e lex fide: nii quam enim
per illam cognitionem poterant peruenire ad salutem: ideo ut ueriuslOqliamur)potius iacebant, tendebant. AD 1LLYD,quod obiicitur, quod unius rei unica est diffinitio. Dicendu , quod uerum est scam unica coparatione,& cosideratione: scd scdm st aliquid multipliciter habet co siderari, multipliciter liet notificari: io Richardus,& Isidoriis diuersimode ncitificaveru t,qa d i uersimode coside
raueriat. diuersitas at corii suit
tu ad tria, sicut os esum est iupra.
T 1 O XXV. De scisseientia fidei. aedictis adiiciendum est de fuscientia fidei ad so
lutem.Illis enim,qui praecesserunt aduenis Chri
sti, quisequuntur,uidetur proferisse fides seca
dum lcmporis processum, cu i proficit cognitio. Fides quippe magna dicitur cognitione articulorum quantitate, uel con tantia, Cy deuotione. Est autem quae- mensura, me qua nunquam potuit esse salus. V post. Oportet accedentem credere, quia Deus cli, i. ad T.. oe quod remuncrator osperantium in se. Sed quaeritur; a. Vtrum hoc credere ante aduentum ante legem ad sa- Ibidem lutem sussecerit. Nam tempore gratiae constat certis ,.z--fμ' re oportet enim νniuersa eredi, quae in
Ombolis continentar. Sed nec ante aduentum nec ante
legem uidetur hoc suffecisse, quia sne de mediatoris nullum hominem uel ante, vel post fuisse saluum, sanctorum
authoritates contestantur. Vnde August. ad Optatum. ILla fides fana G, qua credimus nullum hominem siue maioris, siue n inoris aetatis liberari a contagione mortis . obligatione peccati, quod pruna natiuitate contraxit, nisi per unam mediatorem Dei hominam Iesmλι Chri
stum,cuius hominis eiusdemque Dei saluberrima fide etiam illi iambulaifactisunt , qui prire Aream xeniret in carne,