장음표시 사용
41쪽
obrem premi correxit ut laesus verbum. Praeterea late polatori tri,ierim illud digesta in v. 249. Videtur enim cogitasse ille, qui veram sententiam poetae parem examinaverat: Si diligenter congesta atque collecta sunt omnia, quae disiecta fuerunt antea, bene se habet veri inquisitio investigatioque. Non licet nobis digestas pati res, sed opus est eas colligere bene et disponere: haec fuit poeta mens. Continuo igitur interpolavit odigesta M. Voluit autem poeta hoc: Non licet nobis omnia promiscue et sine ordine in eundem locum coniecta pati et adoperta acervo remm . sed opus est protrahere singula vi que eruere e m0libus superiniectis protractaque diligenter disponere atque ordinare . At vero illa, quae sunt magnos', tendant', platanis', quia non video,
quid displiere potuerit interpolatori in tradito textu, tribuenda erunt scribae illius neclegentiae, qua ut sensus non turbaretur, mero casu laetum est, non dixerim miro . nam talia haud ita raro reperiuntur apud omnes lare seribas vel neglegentissimos, ut qui plane ignari linguae Latinas sere numquam sierint. Sedia tenus de interpolatore.
Quid igitur bonae regis ex tota hac disputatione percipitur ρPrimum didicimus Gyraldi m libram suisse prorsus non inter lyolatum deinde autem, quanto opere interpolatus hierit Mehetypus
seeundae lassis et quae re causas sierint a rationes istarum interpolationum vissimus interpolatorem non solum interpolasse,
sed quod invito est ineundius - interpolantem. Eodem autem modo, quo in hac parte carminis rem egit etiam in cetera parte eum grassatum esse eum omnino veri sit simile, tristibus animis valere iubemus Gyraldinum nostrum. Sunt loci, quorum genuinus textus erepto nobis Gyriadini auxilio vere restiis vix umquam poterit tantum iam nunc perspicimus. At vero ligebit critico, ubi primum detexerit interpolationis sedem id quod haud ita proclive erit ubique, immo satis interdni difficile, plurimis locis plane negatum, non timide conicere, sed audacter. Tota vocabula licebit funditus tollere, plane nova substituere dissimillima. Quamquam quo altius ascendit audacia, eo magis cadit fides.
Iam vero de altero illo, scilicet de neglegentia scribae a
42쪽
- 38 chetypi secundae assis, cum uberius exponere pariun videatur et sum satis liabebo gravissima quaedam ad hiule quaestionem pertinentia ex schedis meis de proponere paucisque adumbrare. Ac primum quidem seriba illo textum ante oculas habuit nequaquam incomptum ac sincerum huius rei exempla adsunt, quotiescumque memoria Gyraldini accurate concinit cum ceteris libris et tamen reicienda est lectio, e gr. causa' 152), causis' l58 , venti' 171 , artus' 182 , arcent' 194 , tantum 206 robustis' 209 inflatis
nomen aer' 213hetc. Hae igitii corruptelae sunt vetustissimae omnes. Hic illic scriba, quae iam in exemplari aliquam corruintelam contraxerant, magis etiam corrupit, velut vacant hiatibus η
162 pro vero vagan vagantur hiatibu8 descripsit .vacat hiat impetus'; pars est 214 abiit in ineptum illud , par est , quod editores diu male vexavit pro corrupto , quovis est 273 pinxit qua visum est Iiro absurdo multum 277), ubi ,mutum cum Hauptio reponendum . substituit multos ' etc. Sed etsi hic illic corruptelas habuit vetustissimum illud exemplar in universum tamen ea fuit praestantia, ut, dummodo aliqua diligentia rem egisset scriba archetypi secundae classis, in optima conditione
versaretur hodie res criti ea. Sed iam finge tibi hominem, qui incredibili atque inaudita neglegentia deseripserit exemplar suum poetae mentem non Mees hunens in describendo. Complures correptesae aliter non possunt explicari omnino, nisi ita, ut scriba ille uno oculorum obtutu duodecim vel plura verba simul ex exemplari suo hausisse et deinde ea seripsisse eredatur illo non iterum inspecto, foedissime ea perturbans atque inquinans, quotiescumque memoria labebatur et falsa aut male notata suppeditabat fugienti calamo Sat multa huius scribae menda omnem normam plane
fugiunt quo fit, ut magna nobis liceat audacia uti in Aetnae eme datione ita, ut fortiora remedia interdum praeferenda fere videantur lenioribus hoc non permittit solum, sed docet etiam comparatio Gyraldini. Sed mittamus normam fugientia. Pauca tamen iuvat c0mponere haec: I. Duo versus I 8 et 236 totos omisit scriba licet igitur in emendanda Aetna lacunas suspi ari. II. at saepe scriba singula verba omisit, qua de re supra est exp0situm. Diuitia ' Corale
43쪽
m. Traiecit neglegenter versus 259-26 post v 279 licet igitur in emendando Venus transponere. IV. Transposuit singula eiusdem Versus Verba, corrupit tran posita exempla adsunt:
v. 161 G certo tibi lumine res est scriba tibi lumine certaque re v. 18 G sedes tantarumque area rerum est scriba tantariun sedesque arearem est area rerum arte distra in apparet in vilmstadiensi.)v. 227 G ingenium sacrare scriba sacra peringentem et Ver g. georg. II, 38 ed. Ribb.)v. 276 0 terrae natura scriba natura terra. Licet igitur in emendando Aetnae poemate verba tran
ponere et insuper mutare transposita haud mediocriter. V. Corrupit scriba exitus nominum et verborum, quod referendum est ad compendiosam plerumque, quam ante oculas habuit, scripturam e gr.
44쪽
269 nimis 277 multum 169 premit 20 vertat 223 laboratis 286 surgens
scribavimus multos premunt Vertant
laborantis surgit Licet igitur collatis conserendis casus mutare nominum, sumas Hrbor ΠαSed quid pium Falsa via ingreditur, ni in Aetna me danda nimia anxietate eurat rem tritaeographicam per hane poteris tuo iure virumquamne litterissam iniistituere pro iamiaque se tentia cum sermonis omnietudine et res metrime norma bene consociata, si in Gin eaminis Latita, in Aetnae depravatissimi poematii emendatione una dominator nna nos ducito, non litterae. cum sententiae sanitate an infirmitate omnis sere emendationis
De tempore, quo conscriptum sit Aetnae poema, nondum consentiunt viri docti. Ecce recontissimus Aetnae editor saeculo Auguste sibi persuasit asserendum esse neque vero exstitit adhue, qui Baehrentis opinionem infringere conaretur planeque refellere. Atque in hoc quidem unus est omium hodie consensus eminum ante quem scriptum sit poema, annum esse 9 p. Chr. n. ut quo tempore celeberrima illa Vesuvii eruptio acciderit in carmine nostro non commemorata, cum tamen me rein moreare quam esta
eissimis unies in deliciis habeat anetor poematii, quod confirmaturratrem catinensium titilla Merin exposita ne non aliis orationis numinibus inandi ausam illi additis omnino autem, si post annumas ortum esset poema, Vesuvii, non Minae titulum in frontemtatque caditque fides
45쪽
- 41 gereret. Sed iam videndum de Aetna tempore natali quid Mintstainlisi praeterea Senecam autem philosophum cum constet e t ni qua re r Rra H quimus annis vitae suae, h. e. intra amiss61 H 65, emiseri psisse qui uones suas naturales inuas initio libris Sinoni Senem, ad annum 3 p. chr. n. referenda sunt; et praeterea verba senex' et senectus IIII W- Η Petra , si mihi continget, ut Seneca si id ipsum opus studiose lectitasse
Aetnae auctorem demonstrem et in pangendo carmine in usum v Misse, saeculo Auguste non posse asseri poematium nostriim eo. cedere nullas dubitabis, sed actum esse de Baehrentis sententia
sine mora intelleges. Priusquam autem, quatenu conspiret cum Seneca Aetnae auctor, disquiram, aesturatius pertractare in animo est, quibus causis permotus quibusque argumentis innixus Augustei Vi Baehrens susceperit patrocinium. Quam autem leviter hierem egerit vir doctissimus, statim splendide hie ebit Affert enim ibi ut gravissim- idque novum plane argumentum ratiocinationem hanc: nam Oeta, quod . 25 sqq. regionis Campanae vim ut lcaniam extinctam dicit, idcirco necesse est scripserit ante a. 63
p. M. natum, eum inde ab hoc tempore ignem sepultum Vesuvii oraeque adiacentis resuscitatum esse certissimis tignis, terrae motibus, cognossent'. Deprompsit autem Baehrens, quae de Vesuvio
monte momiit, ex ipso illo initio libri sexti naturalium quaesti num conserendus etiam Tacitus, qui ann. XV, 22 ad annum 63 p. M. n. haec habet: et motu terrae celebre Campaniae oppidum Pompei magna ex parte proruit'. Sed iam videamus quaeso nostri carminis versum a Baehrente loco supra laudato istum, qui est 426. Quid tandem praebent ibi eodices Nimirum textum longo alium mendosum illum quidem, sed emendandum habent
enim:.Cerae locis etiam similes amisse cavernas', quod cum apto sensu careat, serri mnit. Neque enim locis
sana mente affirmaverit quisquam idem valere quod aliis locis': ae ne si quidem staret illud vocabulum, nam quod sequitur illic necesse est ad certum quendam locum reseratur, qui fuit in eo ipso Versu, qui praecedit, nominandus. Misso igitur infelici Mun-ronis commento videamus, quid ceteri viri docti proposuerint: Jacobus cerne etiam Nesae', a pius Nolae scis etiam' tem-Diuitia ' Corale
46쪽
pinxerunt, Baehrens malare etiam audacia cerne Vesevi etiam':
voluit Vesevi' Baehrens, ut et ipse tu terii P. L. M. volumine correxit, non Vesuvi', quae forma legi metricae foede repugnaret hoc loco omnes hae coniecturae Vesimum montem spectantes
quanto opere claudicent, es inde apparet, quod a litterarum ductu ne una quidem probabilitatis speciem praebet sed ne sententia quidem de Vesuvio cogitationem admittit, nisi sorte Baehrentis
argumento fidem habeas. Nimirum non locis scripsit poeta, sed disieris'. Intellege urbem, quae est Locri pigephyrii, sitam in Brattiis. Fuit autem tota Bruttiorum terra, litippe tuae ad
Aetnam spectet et ad Vulcanias quae vocantur insulas, quales sunt Strongyle vel Rotunda v. 435 et Vulcania v. 440), terrae
quondam et motibus celebris et ignibus quam virium seniperest artissimus causarum conexus est enim Vulcanii ignis eruptio doctrina omnium etiam Senecae, nil nisi terrae motus ad fortiorem vim auctus Siciliam iam indem divulsam ab Italia olim tamen cum ea cohaesisse est nota res, cf. Sen. . . VI, 30 3.
Quid quod Rhegium, quae urbs haud ita longe abest a Locris, a verbo patiIvυveti, non insulse vel nomen duxisse creditur, cuius rei testis est Strabo, qui VI C. 2b haec habet: 'uvομασθη
χυλο σειρηκε, ' Trir ο κ κλήσκεται', es etiam Plin. nat hist et eueste IlI, 8 initio. Quid igitur omnino veri est innilius, quam etiam finitimorem Locrensium agros multis vel etiam plurimis ante chr. n. aeris similiter fuisse illis πάθεα quae dicit Strabo expositos atque Rheginos, quod per se probabile eo etiam probabilius si quod utraque urbs mari adiacet, omnis autem Mamaris vel maxime illis casibus est obnoxia es. Sen. N. Q. VI, 23,
4 frequentissime mari adposita vexantur' et . Q. VI, 26, .adice nunc, quod omnis ora maris obnoxia est motibus'. Longiantem aevi non fuisse videtur in ignis Locrensis, muto ut ipse ait poeta, qu0 nullas adiunxit opes, elanguit ignis', quo factum est, ut certiora de illarum regionum pristina natura ac ratione non simus edocti hodie solebant enim eiusmodi mala veterum animos commovere praesentia tantummodo, extincta quis magno opere Diuitia ' Corale
47쪽
curabat Hodie Bruttiorum terra Calabria vocatur, est autem hodie tota Calabria, ut eum Daniel loquar Mandbuch de Geogr. Π. 0m. p. 270 , .m de Huhende Sonne undisinem Heerdeunterirdischen euersisngleicii rhitri'. Iam eo loco, ubi limsuere Meri Epizephyrii, hodie nihil exstat nisi perpaucae quaedam ruinae, quae ne nomen quidem sera axere. At ver ei urbi, quae proxime abest ab illis ruinis multo propius die mam Regio hodie nomen estippido Anno autem 1783 p. Chr. n. ipsa haec urbs oppido et omnes in reuit urbes, quales sunt Patini, Seminara, Seio Reggio ullae subterraneis ignibus concussae c-mere et funditus sunt deletae hodie sane denuo exstructae multo, ut sere fit, nitent elegantius es Danielem l L p. 271 et praeter ceteros de Immi librum, qui inseribitur: Gerehielit de Orchsberlioseman naehgeMesenen naturlichen Veranderungon der d- oberflli he', Gotha, 1824, in quo opere tum I p. 23 sqq. uberrime et a curatissim est de illius anni strago expositum Antiquum autem num afferre possum testimonium ab amico quodam monstratum, quod ipsos illos LocrosapiZepityrios Vulcaniis casibus expositos fuisse tam luculente doc stat, ut omnis de virtute emen dationis meae dubitationis vel umbra evanescat. Namque in Statii
silvarum libri II carmine VI inde a v. 0 haec leguntur: ἡ0 quam divitiis censuque exutus opimo Fortior, Urse, lares si vel sumante ruina Raptassent dites Vesuvina incendia Locros, Seu Pollentinos minassent flumina saltus,
Fronto deos. Adloquitur poeta Flavium Ursum, quem comsolatur de amissione pii cuiusdam famuli. Iam igitur bae xvit Statius: Si tu, Urse, iacturam sedisses divitiarem vel praediorum
atque fundorem, ea iactura non autum dolorem tibi moveret, quantum ipsa illa fidelissimi famuli amissio. Vesuvina incendia
intellegenda sunt sine dubio vulcania omnino, quod dictum est ex poetarunt more illo notissimo, de quo exponere lite non attineti Recte Marklandus in editionis p. II haec habet: Constructio est: si Vesuvina incendia tuna ante ruina undassent sio M'klandus pro vulgato ructassent' hac de re non disputabo, nam Diuitia ' Corale
48쪽
de sententia dubitatio esse non potest dites Locros', undos et praedia tua circa Locros, Bruttiorum urbem. ' Possidebat videlicet Ursus aut ipsis Locris aut in Locrorum circuitu fundos et praedia Quid vero Statius, si Locri Vulcaniis ignibus nudo modo fuissent obnoxii, quomodo tandem potuit illos versus On- scribere 3 Futtilis igitur est ista Baehrentis argumentatio e v. 426 petita tussi annum 3 scriptam esse Aetnam quominus credatur,
illa versicinus prorsus nihil impedit. Cur autem Augiret potissimum aevo iniungat poema nostram, hac de re tacere placuit
Baehrenti dicit enim p. 31 neque in reus adest, quod omen tempore Auguste non scriptum esse demonstret minuitur saeculo Auguste adsero Aetnae poetam ignotum. Cur, quaeso, non Tiberii vel Caligulas vel claudii temporio scriptum esse tibi pera ut Baehrens carmen nostrum, cum tamen hi quoque imperatores ante annum 3 fuerint Transeamus iam ad quaestionem gravissimam diligentius tractandam, quas est de nostri positae eum Seneca conspiratione. Seneca in operibus suis carminis nostri quod is verbo quidem mentionem sint, eum in sexto maxime libro naturalium quaesti
num, sed etiam alibi sescenties aptissima ei se dederit occasio,
quam totidΘm vides sprevisse eum, quem scimus insertis poetarum Versibus sermonem suum Variare atque exornare apprime studuiSse. cf. e. r. Haasi indicem s. v. Vergilius et Ovidius' inde hoc mihi ridetur pro certissimo effici Senecam poematii nostri, si ante eum factum est, prorsus nullam habuisse notitiam. Quod
omnino parum probabile esse quivis intellegit vel obiter rem animo ponderans. Sed quid multa Non poterat novisse carmen nostrum Seneca, nimirum quia post eius tempora ortum est. Cui rationi optime congruit, quod exponere in animo est de conspiratione Aetna auctoris cum Seneca, cuius cum cetera opera tum
naturales quaestiones studiose lagisse nostram statim tibi comprobabo Etsi enim Me quidem lues videtur artus pomati nostri auctorem praesentem vidisse Aetnam montem eiusque naturam o servasse diutius, de causis tamen eruptionum, qui profecto non
poterat ipse in cratem descendere, quid placeret philosophis, ungenter fuit reumspiciendum. Si vero post Senecam lait Aetnae auctor, nullius scripta melius illam discendi cupiditatem poterant
49쪽
explere, quam Senecae, cuius mirum quantum illis temporibus eum a philosophia tum a naturalium rerem cognitione valuit auctoritas.
His quae iam secuntur paginis cogitandi atque etiam dicendi, sin maxime cogitandi similitudineni haec enim maior si mum ab interestantem inter Senecam et Aetnae auctorem, qui Cordubensem sum probe legit arius adamavit in hae autem redemesistranda interdum ne minora quidem sprevi, quae per sonihil demonstrarent, sed quia sunt plura, demonstranti is locis, ubi Seneca aliorum virorem doctrinas exponit, si certus eram Sen eam sive expresse sive tacito consensisse eum eis ipsis verbis nil amplius , quae quidem laudaverim, ita rem egi, quasi ipse Seneca loqueretur, quod lacere ut editores ita me eo magis licebat, quia, ut non omni ex parte probasset haec illa Seneca, tamen quodcunque scriptum legit in naturalibus quaestionibus Aetnae
auctor erat profecto a Seneca scriptum. Et quanto opere o cina noster cuin ipsin Senecae sententiis in rebus pravissimis,
hoc si quisquam ego ipso cognovi. Quae igitur dispersa leguntur hic illic in commentariis erasdorsi, Jacobi, unronis denique, haec omnia diligenter collegi et disposui, malo laudata silentio praeterii, nova ipse addidi sive tacite sive expresse plurima3 . Priusquam autem in ipsam geologicam doctrinam, qualis a Seneca et Aetnae poeta exponitur, accuratius inquiramus, si quid
praeterea cogitandi similitudinis inter utramque philosophum inis cedentis poterit erui, hoc praemittam.
Ac primum quidem Mario invebendi in poetas, quippe qui vana atque inutili imaginatione res nefas procrearent et ab omni3 Laudabo Senecae naturales quaestiones numeris Haasii, cuius editio est novissima. Ceteram hoc liceat tari hac data occasione elegantem naturalium quaestionum editionem et qua severiori iudicio et exactiora postulare solito satisfaciat, desiderari adhuc plurimae eorruptelae nondum sanatae clamant po8 cuntitu manum emendatricem, haud paucae lacunae nondum detectae subtilitatem indagatoris et
supplementa sua, immo toti libri, ut tandem aliquando vero ordino
ponantur in re exegesica Rulscopos a. 8ii Melerasque a. I8Is , in re eritio meherius a. 845 et Imasius a. 852 non multa relliquere eonigenda aut addenda novo editori, sed plurima. Diuitia ' Corale
50쪽
veritate a natura abhorrentes, identidem avide est ab utroque auctore arrepta quid quod totum exordium poematii usque ad v. 4 contra poetarum mendacia atque alucinationes est compositum, s. praeter . 29 maxime . 74-91. Iam videamus Senecam. In consolatione ad Marciam 9 4 haec leguntur: Cogita
nullis defunctum malis adfici, illa, quae nobis inferos laciunt te tibiles, fibulam esse, nullas imminere mortuis tenebras ne care rem nec numina igne flagrantia nec oblivionis amnem ne tribunalia et reos et in illa libertate tam laxa ullos iterum xyrannos'. Luserunt ista positae et vanis nos agitavere terroribus 'qua cum oratione es Aetnae v. 77-84. adem est similitudo Aetnae . 87-s eum loco quodam in Senecae ad Gallionem de ita beata dialogo 26 6, ubi haec exstant: Si vestras halluerunationes sero quemadmodum Iuppiter optimus maximus ineptias
tarem, quorum alius illi alas inposuit, alius cornua, alius adulteram illum induxit et abnoctantem, alius saevum in deos, alius iniquum in homines, alius raptorum ingenuorun corruptorem et cognatorum quidem, alius parricidam et regni alieni paternique expugnatorem. In eandem sententiam dicta sunt de breu vitae 16 5 haec: Inde etiam poetarum furor sabulis humanos errores alentium, quibus visus est upiter Voluptate concubitus delenitus duplicasse noctem.' Pergit autem Aetnae poeta V. 9 sqq.:-Debita arminibus libertas ista, sed omnis In vera mihi cura.*Verum autem sensuum nostrorum testimonio vel optime comprobatur diffide poetis, fide oculis solis, haec est primaria lex es. V. 36, 79 191 332, 449 sqq. 549. Etenim ineptiae poetis relinquantur, quibus aures oblectare propositum est et dulcem fabulam nectere' de benes. I, 4, ): nam poetae non putant ad rem
pertinere verum dicere' de benes I, 3, M. Adde N. Q. VI, 8, 5, VI, 26, 3, II, 42, 1. Est igitur contemptio mis pomis, quae quidem a vero a sobrio recedat Aetnae auctori 'gregie communis cum Seneca quia autem poetarum mendacia credula mente solet vulgus amplecti, hoc ipsum poetae non minus invisum, quam illis adde p. 24, 18.