장음표시 사용
161쪽
DIS P. II. CAP. II. 12srimi nimirum existimant in homine per se die liberum , indifferens, atque flexibile arbitrium reperiri . quod necessitatem omnςm, omnemq; extrinsecam, vel intrinsecam quoque determinationem excludat; alii verb arbitrantur hominem sponte solum , non libere operari, non ab intrinseca quidem . sed ab exti inseca tamen vi cogi, vel impelli, au Opeianaum , ut indifferens ille non sit, sed incluciabili quod a imac in luperabili pondere determinetur, cam qi necessitatem , si ve determinationem Oriri aut a lide Tlbu S,aut a salo. quo omnia sincita fuerint, aut ab Originalis peccati contagio , concupii centa a , dcasDelibus , qui exinde prodiere; aut a divina, ac invariabili praescientia; aut denique a pia via , physica , ac ineluctabili motione qua Deus
voluntates humanas applicat, atque determinat ad operandum . I. Atque, ut a posterioribus exordiamur, celebris, & antiquissima est illorum Opim O, quire S Omnes, atque humanas etiam uoluntate, ab
ineluctabili quodam Fato digi , definiri, vel
destinari putabant, ut nulla ratione ab homine . vel a Diis ipsis inverti possent; sed quidquid in Fati decretis adamantinis veluti cha racte i ibus descriptum fuerat , insuperabit Her, ac necessarid fieri, vel evenire deberet, id uoq;
nihil conlingens, fortuitum , vel liberum foret, atque homines ipsi occultam hanc Fati vim ta etia, & occulta propensi one sponte non tamen I beth exequerentur saὶ Hinc Fatum i plum ιex natura, is est comes, Necessita ιι, filius vocabatur, . atque a Chrysippo praesertim definiebat ui I emiapiterna quadam , ndeclinabr Irs senes rerum ,
162쪽
ω eatena volvens semetipsa fese , ct implieans
per a ternos eυnsequentia ordines ex quibus apta ,
connexaque est sa : hmc fortem Fato desinatam
ne ipse gurdem Deo defugere possibile est b) , ut Crassi legatis oracula exprobrantibus respondisi se fertur Apollo Pythius; ac Iupiter ipse quaeritur Sarpedonem vim ma morte se liberare non potuisse , quod illa Fato decreta iam inret; hine denique Cymiscus ille apud Lucianum Iovi insultans a jebat non timere se ejus fulmina si in Fatis quidem non sit ut hae ratione pereat 9 quippe cr Iovem , ω ceteros Deos esse ipsi alligatos Fato , illosque Amial , ac homines rdeo eo ervos esse Parearum , tit ne Dii quidem moliri quid pose Ant , nisi qu a Parea deereverint. Haec , aliaque id genus plurima de Fat viribus, atque - immutabili decreto, ac proinde de ineludiabili ne is cessitate, quae Diis, ac hominibus inferebatur , fusius, & uberius, apud Poetas, veteresq; Philosophos , Plutare huin inprimis , ac Ciceronem in libris, quos illi de Fatui conscripserunt, in istelligi poterunt, illa nimirum hic susius exponere inutile videretur . Quid enim unquam absurdius effingi poterit, quam Fatum illud Diis ipsis imperans, cujus Dii ut lepidis Luciani verbis utar , minis1νi sint, immo neque aliud quisns instrumenta , ut securas , ae terebra ' quis aperinth non videat hoc Fatum purum nomen esse , quod caeca , subdola , ac superstitiosa vanitas invexit; & quemadmodum Ethnici in Deorum viribus, ac natura explicanda misere, ac ineptissime errarunt, ita quoque in Fato hominum, Deorumque cervicibus imponendo iturispissime delirasse Ηmo ex veteribus, i pl*
163쪽
DID. Ι- CAP. II. 117rimi Fati nomine non aliud . quam ipsam Deorum , supremiq; Numinis voluntatem intellexe re, ut ta Homerus certe de Fato loquens ipsum divinam voluntatem appe ilat, atque ex Stoic rum sententia Lucanus ait quod jupiter
Finκit in aternum ea as, qua cuncta coercet ,
Se quoque lege tenens , b quod ille nimirum . ipse omnium Conditor , ac
Rector Ieripsit quidem Fata , sed sequitur , semper paret, femei sust se) atque expressius adhuc
apud Laertium , idem esse Fatum cum Deo , cum Iove, cum Mente dixerunt. Quo certe loco reis pie hendi minime possent, atque si Iovem Fatum dixeris , non mentieris d) , si Deum veι is Fatum dicere, non errabis so ; sed de hoc Fato . sive Divino decreto mox differemus. Interim Obi ter memoranda, simulque explodenda est illo. rum opinio, qui res omnes, & humanos actus ex sideribus ita pendere putarunt , ut e X illorum aspectibus certisque motibus Orirerentur,
Fata quoque, 9 vitas hominum suspendat ab astris Quae levissima opin o , a Babiloniis,& Assyriis derivata , adeo quorundam hominum animis infecit, ut Astrologi Iudiciarii in ipsis sideribus varios hominum casus veluti descriptos legere, ae praedicere se posse glorientur . quod quidem quim impudens, salsu inque sit satis oliendimus, ubi de Astrologia judiciaria, ejusque vanitate disseruimus VII. Alii deinde, etsi voluntates hominum itati.
164쪽
liberas, ac flexibiles esse puxaverint, ut neque EFatis, ne 'ue a sideribus,t: neque ab ulla existrinseca vi cogi possent, eas tamen peccato figaffectas , ac sauciatas esse dixere, ut libertatem Omnem , atque indifferens agendi arbitrium amiserint, vel prorsus extinxerint. Hinc variis in locis Augustinus asserit, quod liberum arbitrium ad diligendum Deum primi peccaιigranditate perdiἀimu ι H, quod libero arbitrio
ma se utens homo ω fe perdidit, se ipsum . illa enim ea pana peccati iustissima , ω ammittat u. nusquisque quo bene titi noluiι ibi . Et certh si arbitrii vis, atque indifferens illa libertas reis quirit, ut animus aequabiliter ad opposita inclinet , propositis nempe duobus objectis persecte indifferens sit ad utrum libuerit eligendum , quis aperth non videat hanς arbitrii vim , ac libertatem in homine vitiatam, ac deletam es, se oportere, cum nos in malum iaci Io quodam , sed ingenito , ac vehementi pondere abreptos es, se sentiamus p Quid enim aliud a Sacris Literis erudimur dum expresse docent. quod fensus hominis proni funt in malum ab adolescentia sua se) λ quid aliud Apostolus ubi dicebat non
quod volo bonum , hoc facio , sed , quo nolo , marιum , hoc ago ἡ si autem , quod nolo , illud Deio, iam non ego operor illud , sed quod habitat in me peccatum d , atque expressius id explicans ait
video aliam legem in membris meis repugnantem egi mentis mea , ω captivantem me inIue peceati qua est in membris meis ir quid, inquam , aliud haec, & id genus innumera nobis ostendunt, nisi quod primi parentis peccato ve
165쪽
hemens adeo corporeae voluptatis ardor , &concirpiscentiae somes in corpore est accensus , ut ab illo vel inviti quoque alliciamur . ac impellamur ad sensibilium rerum amorem p Atque ejusmodi certe rationes, & argumenta Calviis num , aliosque plurimos impulere , ut liberum arbItr um: rem esse crederent post primi sominis auum de solo titulo, vulneratam illam Dio Iibertatem , imis confectam , exι in iam suo , unde Lutherus Augustinum impugnans, qui de IAbero arbitrio sci ipserat, de feros arbitrio librum edere non erubuit; quibus conferri vel accenisi poterunt alii, qui peccati vim , & arbitrii vulnera , naturae lapsae miseriam nimium, ac Irequentissime exaggerant. VIII. Sed argumenta , vel autoritates illaetanti certh non sunt, ut si libertas, vel indis. terens animi vis homini semel indita concedatur, eadem sola peccati labe extingui , sive deleri poti ille existimetur usis etenim peccato, quod ita libere, & contingenter ab Adamo commissum est, ut etiam non committi potuerit, liberta. em ipsam deleri, vel extingui potuisse puta verit, si revera libertas ipsa veluti proprietas sα perfectio quaedam inseparabiliter , ac necessa. No humanae voluntati concessa iam fuerit 3 quinam neri potuisse putemus , ut potentia quae a m ad oppositos actus indifferens ,& quae naura propria ad utrumq; dirigebatur, ea solum e caussa deleta, vel extincta suerit, quod ad unum potius , quam ad aliud sese libere de-erminaverit ρ Cert E si libertas ipsa, quae in Α- bonum . sive malum indifferens per- itcte fuerat, extingui debuisset ex eo quod li-
166쪽
herh malum elegerit, eodem iure extingui de- huisset si liberE bonum eligens, in bono perstitisset; quod si hoc diei, vel e cingi, non potest,
nee illud etiam essingi poterit solius peccati vitaribus arbitrii libertatem extinctam esse Quod vero conticiunt arbitrii libertatem post peccatum, non ex solius peccati viribus, sed justo Dei iudicio in admissi peccati pamam ereptam esse, id nitide, ac certis ex di vina revelatione, vel Sacris Literis ollendi debet, quae tantum abest ut ereptam peccato homini libertatem inis sinuent, ut illam potius peccato superstitem ει pissime , ae manifestissime afferant, ut inferius ostendemus. Cum itaque Augustinus, alii
Gue ereptam , amissam , vulneratam , extin.
mam hominis libertatem afferunt, ita intelligi debent, ut persectissima libertas illa, vel animi indifferentia, qua aequaliter hominis voia Iunias ad utrumque flexibilis erat, vitiata sueis rit , ut deinde ad malum potius propenderet δquemadmodum ante peccatum ita libero voluntatis arbitrio sensus, atque corporea cupidatas
subiiciebatur, ut ab illa dissentiri non posset, deinde vero in spiritum, nobilioremque huminis partem rebellis, illum sensibitibus il lecebris delinitum ad corporea sensim abripiat y ab ais
more caelestium avocet, ac degenerem ad lern
na deprιmat; quae tamen omnia , etsi liberi tem ipsam minuere , laedere , vulnerare possint, quod experimento ipso fateri cogimur, ipsam amen landitus delere non poterunt o Et sanis quis aperte non videat hominis voluntatem, dum
suavioribus etiam, ac viυidioribus sensibilium illecebris allicitur, dum eorporeae voluptatis aestu hereellitur, dum ab inferiori , ao robelli sensu in malum abripitur, resistere tamen , VeI
167쪽
DIS P. I. CAP. V. r3rdissentiri posse, & amorem alth convertere , &quamvis extrinsecus incendatur, puriori tamen , ac serena mentis constantia in proposito consistere ; quod non modo plurimis Scripturae I eis, & exemplis ostendi posset, sed ex i is etiam ,
qui in profana historia frequenti ssime deprehenduntur, qui sola inanis gloriae spe incredibili luadam constantia , ac si plumbei, vel stipites
Orent, omnes voluptatis, vitae, fortunae illeiseebras atroci animo contempsere .
Quod si primi peccati contagio insecti saeptia
fime labimur , & unusquisque tentatur a eoneu
inferri poterit nunc arbitrii libertatem immiis nutam , ac vitiatam esse , ideoq; homines uberiori nunc , vividi orique gratia indigere , qua pronior in malum voluntas in bonum dirigatur, non vero quod indifferens arbitrii libertas existincta iam suerit: unde Augustinus ipse libertas inquit periit per pereatum , sed illa, qua in paradiso fuit habendi plenam eum immcrtalitate justitiam, pr pter quod natiara humana divina indiget gratia dieante Domino si vos silius liberaverit , eune verὸ ιiberi eritis bὶ , atque alibi sententiam propriam exponens, peccato ada, in inquit , Iiberaem arbitrium de hominum naturd peri se non dicimus se ; quis en/m nostram , dieat quod primi hominis peeeato perieriι liberum arbitrium de genere humano d)y quod innumeris aliis in locis expresse docet, ut de Augustini certe senistentia dubitari non possit. Sed haec clariora certe sunt, quam ut fusius edisseri, vel expli-
168쪽
quae contra liberum hominis arbitrium en diis vina praescientia deduci solet , etenim cer
tum , perspectumq; sit Deum ab aeterno nitida vclarissimaque cooitione futura omnia , vel actu Somnes praevidisse, qui a variis hominum voluntatibus in varias Itemporis, loci, rerumque circumstantiis fieri , si ve produci debuerant , eosque potius sibi praesentes uni re veluti intuitu conspexisse ; atque altera ex parte certum similiter, compertumque si divinam hanc cognitionem certam adeo , ac insariabilem esse oportere , ut nulla ratione mutari possit, ideoque res ipsae non aliter fieri, si ve contingere deis beant , quam sicuti semel ab aeterno cognitae, sive proe visae suerant, quinam fieri poterit, ut aetus humani, quos imodo exeri, sive produci conligerit, liberi ,& contingentes sint, si non alia: ratis De peragi, veti sequi. possunt, quam ut a Deo praevis , vel cogniti suerint Alterutrum itaque necessarib dicendum erit , aut divinam prae
scientiam.variari posse, Deumque in propria cognitione decipi, si res liberE , & contingenter eveniant, ideoq; fieri, vel non fieri , sive dive so modo produci possint, quam ut a Deo prae- visi jam fuerint; aut certe si divina cognitio falli , variariq; non possit, nihil libere, vel contingenter fieri posse , adeoque invariabilem Deiptae scientiam cum libero rerum eventu conjungi non posse; cumque divinae praescientiae vis, ac certitudo negari non possit, arbitrii libertas, rerumquc contingentia negari debeat. Hujus argumenti vim , quod apud StoicoS. celebre suerat, optime agnovit Cicero a , atq;
169쪽
deinde variis Scripturae aut horitatibus vividius adhuc illustrarunt Theologi; cumque argumen intum ipsum diluere, sive divinam praestientiam cum futuris' rerum eventibus, vel libero voluntatis arbitrio conjungere, vel conciliare niterentur, mirum certe in quas hypotheses 'abi. Jere, quae licet alibi fusius, & oportunius ex, plicatae jam fuerint ubi de scientia Dei loquetiremur, iuverit tamen h3c etiam aliqua solum obiter attingere , ut clarius libertatis origo
.X. Plures itaque in illa sententia, vel opibnione versantur, ut Dei cognitionem inuaria, bilem esis velint, neque tamen humanam libertatem laedi, nee ab illa fieri posse arbitrantur, ut actus humani liberE, vel contingentes non eveniant. quod cognitionem illam ab ipsis actibus jam liberε futuris pendere velint, neque reSideo futuras existiment quia a Deo cognitae , vel definitae iam fuerint, sed potius illas a Deo cognosset'; vel definiri, qu bd a Deo in liberis hominum voluntatibu&- Qeluti futurae cognoscerentur . Illi nimirum Gistimant Deum ab aeterno nitida, ac infinita comere hensione accuratissime explo rasse quid homines ipsi in Variis loci, temporis, rerumque circumstantiis solis arbitrii vir, ris . atque i flexibili voluntatis potentia effetit facturi , cumque in ipsis hominum voluntatibus veluti caussis futuros omnes hominum actus prae-vid Met, hac scientia duce hunc potius quam a Mihi actu in futtirum certo, . ac in variabili de . eretb''defin i it. Ejusmodi verb cognitio, quae hientia sem= Di, intelligentia dii inguitur, ab fili1 nimirum , qua Deus possibilia in seipso, veI Omnipotentia propria cognoscit, & smul etiarnu Ieientia visionis, qua nimirum Deus sutura, vel
170쪽
existentia a se decreta, vel immutabili deereto constituta contemplatur, scientia media appe Iis latur , quae singulos hominum actus libere sui ros in ipsis hominum voluntatibus scrutatur. Ac negari certε non poterit, quin hac hypothesi liberum voluntatis arbitrium cum divina praescientia mirifice non conspiret, atque inua. riabilis ipsa Dei cognitio nihil libero, vel conis tingenti humanorum actuum eventui detrahat, quippequae actus ipsos non potius futuros, quam non suturos essiciat, sed iam libere. suturos a sola hominum voluntate dependentes extrinsece
XI. Tantum tamen abest, ut ejusmodi concordiae , vel scientiae genus admitti possit, ut poetius hypothesis illa, cui innititur, veluti falsa, Mabsurda manifestissim E demonstretur. Humana siquidem voluntas adeo indifferens esse debet, ut nihil actualiter velle, vel operari illa possit. nisi prius ab ipso Deo veluti prima caussa excitata , vel applicata fuerit ad operandum; ideoq; tantum abest, ut Deus ab aeterno coniicere, Meleontemplari potuerit quid homo solis arbitrii viribus facturus esset, ut nitide potius, clarissimhque cognoverit hominem nihil essicere, vel cogitare unquam posse, nisi indifferens illa arbitrii vis praevia , ac essicaei ssima divina moti ne , sive decreto determinetur; quod quidem clarissimis alibi, certissimisque rationibus, &Scripturarum authoritatibus demonstratum esse putamus, ut ab ingenuo Philosopho, veraequρ doctrinae amatore negari non possit. Innumeris itaque Scripturae locis, atque rationibus erud, mur , quod omnia, quae in rerum natura su
inde fieri conspicimus, & ipsi quoque ii xi.