장음표시 사용
301쪽
DIS P. II. CAP. VIII. 263 quae Codex Canonum ta) , vel eorpus Canonum inest appellata. Huic altera collectio licet brevior, Fulgentii Ferrandi Carthaginensis Diaconi circa annum 147. accessit. Alteram quinque Martinus Bracarensis Episcopus circa annum 67o.
aliam Cresconius in Aphrica Episcopus edidit, circa tempora Iustiniani, ut Nomocanonem Graeis corum Ommittam, quem partim ex Iustiniani Novellis, partim ex Conciliorum Canonibus Joannes Scholasticus Constantinopol. Patriarcha compq suit. Ejusmodi collectionibus . uberior Reginonis Prumiensis Abatis collectio saeculo X. successit. Nova deinde Collectio a Burchardo Vormatiensi Episcopo XI. saeculo est instituta, quam exeunte XI. Ecclesiae saeculo Ivonis Carnotensis Collectio e Acepit. IX. Cum tamen in variis eiusmodi Collectioribus, quae variis temporibus, variisque in Iocis perfectae fuerant, obscuritas, & repugnantia quaedam reperiretur , variique canones auariis Conciliis editi muturi dissidere viderentur, Gratianus Monachus Benedictinus, qui ex Clusio celeberrima , ac antiqua Regum Etruscorum sede, ac Senensis Ditionis Urbe originem duxerat, circa annum raso. Eugenii III. Roman. Pont. temporibus, uberiorem aliam , nobilioremque Collectionem edidit, quam Concordanistiam discordantium Canonum inscripsit, quod in illa non modo singulos Patrum, Pontificum, Conciliorumque Canones ordine , rerumque serie collegerit, verum etiam repugnantiam , quae illorum plurimis inesse videbatur, maximo studio , a hibita praesertim scholasticae disciplinae methodo, quae tunc primum in Europa
302쪽
florere ea perat, ita conciliaverit, ut sua euiisque Canoni aut horitas constaret, atque Eccle fasticae legis dignitas, ac unitas nitidius appa
Communiter tamen ejusmodi Canonum Coulectio, sive Concordantia Gratiani Deeretum V eari , vel inscribi solet, omnesque leges comis
plectitur, quibus in Ecclesiasticis iudiciis dirimendis Episcopi , sive Canonici Iuris Consultiusque ad XII. Ecclesiae saeculum usi sunt. Cumque deinde Canones alii a Pontificibus, atque Conciliis additi fuissent , collectiones aliae sunt institutae, quae Gratiani Decreto conjunctae in tegrum Iuris Canonici Corpus componunt , quod innumeris explicationibus illustratum , omnium manibus teritur. X. Itaque Canonici, vel Pontificii Iuris Corispus tria Volumina , sive Fartes complectitur , quarum singulae in partes alias, sive Tractatus distinguuntur In primo volumine Gratiani Decretum conistinetur, quod in tres partes distingui solet. Ilis Iarum prima centum ac unam Distinctiones complectitur , in quarum singulis varii Canones eo tinentur . Primis XX. Distinctionibus Gratianus omnia complectitur, quae ad ipsum Ius,& varias ipsius species pertinet , de iure nimirum naturali, positivo, divino, humano, civili, &ecclesiastico disserit, simulque exponit quibus ex fontibus Ecclesiasticum jus oriatur, Conciliorum nempe decretis , Ρontificum sanctionibus, & Patrum autoritatibus. Distinctiones aliae considerant quidquid ad varios Ecclesiae gradus, sive Personas spectare poterat, unde de Sacris ordinibus, de Romano Ρontifice , ejusque dignitate, ac primatu disserit, ac ordinem illum ex-
303쪽
DIS P. II. CAP. VIII. xε sponti, quo caeterae sublimiores , & Patriare ha-Ies Ecclesiae gaudere debent. Tum de Cieri eorum ordinationibus rite peragendis agere it,.stituit; de impedimentis illis, quae a sacrisor dinibus arcere possunt; de vitiis, quae in Clericorum moribus reprehendi debent; de viri tibiis , quae Clericos ipsos deceant , atque postremo de variis Ecclesiae juribus , vel ecclesiasti est iurisdictione , ejusque exercitio copiose disis seri t. XI. Altera Decreti pars in XXXVI. partes,sve Causas distinguitur, in illis etenim caussa quaedam veluti dirimenda , vel judicanda pro . ponitur. Caussa quasi bet in varias Quaestiones,& quaestionum singulae in Canones dividuntur; ideoque haec altera Decreti pars Ecclesiastica iudicia, illorumque normam complectitur, ut
in ipsa proinde illi praesertim erudiri debeant, qui de moribus, atq; justitia disserere, vel judicare debuerint, atque potissimum in Quaest. 3. Caussae XXXIII. ubi de Paenitentiae Sacramenisto accurat E disseritur. Sermonem itaque in prima Caussa Gratianus
instituit, de Simoniae scelere, quo quis Simoinnis instar aliquid spirituale, sive quod spirituali
conjunctum fuerit , emere, seu vendere non ve
reatur. Criminalia deinde judicia complectitur, accusationes , testes, & ordinem exponit, quo
Clerici, & Episcopi iudicari debeant; deinde de Episcopi iurisdictione , vel aut horitate disserit, de ecclesiasticis paenis, quae ab ipsis infligi possunt, de excommunicatione , de bonis, atque pe- eulio Clericorum, de decimis, funeribus, usuris
XUI. Caussa de Monachis loquuturus, de illorum statu , Monasteriis usque ad XXI. Causicam agit. Iterum deinde ad Clericos,& Lai.
304쪽
cos reversus, illorum crimina , caussasq; prosequitur: unde Caussa XXI. disserit de ita , ω honestate Clericorum. XXII. de erimine fauή, atque periurio XXIII. de homicidio, beia Io . XXIV. de Hars XXV. de Privilegiis Eeelsa XXVI. de Sortilegio. XXVII. Caussa, &ceterae, quae ad finem usque sequuntur, de iudiciis illis accurate disputant, quae ad Matrimonia spectare poterant, nisi quod Gratianus Caussa XXXII 1. quaest. 3. de Paenitentiae sacramento loquitur , ut antea dicebamus, eumque Tractatuin r. distinctiones partitur. XII. Brevior , ac ultima Decreti pars in quinque Distinctiones di viditur: Illarum prima de Ecis
etesiarum conseeratione disserit, atque CeIebrati ne Missarum . II. de Sacramento Eucharisia . III. de Fesis , illorumque celebratione . IV. de Bapti6mo . U. denique, ac ultima de Confirmatione ,
Ieiunio , ωc. XIII. Aique ista quidem de primo Iuris Carinonici volumine, sive de Gratiani Decreto dicta sint, atque de ordine, & serie, qua singulae idisius partes dispositae, vel distributae sunt. modenim ad singulorum Canonum vim, aut Orita istemque pertinet, non alia certe ipsis concedi poterit, quam quae Conciliis, Pontificibus, ac Patribus debetur , ex quibus Canones ipsis, sive sententiae collectae, sive desumptae sunt. inviden im plures exilii mant Gratiani Decretum Eugenii III. Romani Pontificis imperio editum,& auctoritate deinde confirmatum suisse , nulla ratione probari poterit, cit in Eugenii confirmatio, sive decretum nulli bi existat , & a nullo cer, tae fidei Scriolore memoretur; quemadmodum Gregotii XIII. Decretum, quo vetus Gratiani
Volumen , integrumque Iuris Canonici Corpus
305쪽
DIS P. II. CAP. VIII. as' a sapientissimis, peritisque viris emendari iunst, nullum ipsi robur, novam ciue aut horitatem addidit, ut ex decreto ipso clarissime demouis
XIU. Secundum Canonici , vel Pontificii Iuris Volumen quinque Decretalium libros complectitur, varias nimirum Pontificum epistolas, sive decreta , quae post Gratiani Decretum , hoc est ab anno raso. ad annum usque xx3o. editae fuerunt . Plurima quoque III & IV. Lateranensis Concilii quae anno ra 9. & in s. celebrata sunt, decreta, vel Canones accessere,quem admodum etiam plures veterum Synodorum canones, & Patrum sententiae, quae in Gratiani Decreto ommissae fuerant. Hanc alteram Iuris Canonici Collectionem , sive secundum Volumen edidit S. Raymundus de Pennasori ex illustri Praedicatorum ordine , Gregorii IX. Rom-Pont. Capellanus , idemque Pontifex in epistola ad celeberrimae Bononiensis Academiae Professores data, Apostolica autoritate confirmavit; ut proinde ejusmodi decreta veluti certam
Iegem in Ecclesiastico soro, sive judiciis adhiberi voluerit. Ut plenior tamen , & accuratior rerum notitia haberi, ideoque judicium de re proposita fieri possit , veteres Decreta ter vel uti sontes adeundae sunt, quinque nimirum Decretalium libri, quorum quatuor Antonius Augustinus Tarraconensis Archiepiscopus, ultimum inque Innocentius Cironius Tolosonae Academiae
Cancellarius ediderat. Raymundus enim Veteis res Decretales ab Auctoribus illis editas commemorans, atque in ordinem redigens, plerumque solum ipsarum initium exhibet , cetera Omis mittens, quae minus utilia videbantur , aut quae certe in veteri Collectione, vel Auctoribus itulis integra haberi poterant. XV.
306쪽
XU. Caeterum quod ad singulos Deere talium libros attinet, illi in varios, pluresque Tituis
In primo libro XLIII. Τituli continentur, an quibus de summa Trinitate, de iure, de Ecclesiasticis Iu diei bus, atque Personis, illa rumisque ordinatione disseritur. Secundus liber in XXX. Titulos distributus exponit ordinem, qui in controversiis disceptandis, dirimendisque servari debet in rebus civilibus . Tertius de rebus Ecclesiasticis agit Titulis L. Quartus Τitulis XXI. componitur, agitq; de Matrimonio, ceterisque Laicorum Caussis, de quibus in Ecclesiastico foro disseri, vel conatro verti contigerit. Quintus denique crimina, illorumq; paenas,&eensuras Titulis XLI. complectitur. Quae Decretalium divisio sequenti versiculo continetur, Judex , Iudicium , Clerus, Sponsalia , Crimen. XVI. Tertium deniq; Iuris Canonici, vel Pontificii Uolumen complectitur Sextum Decreta. lium , Clementinas, Extra vagantes Ioannis XXII.
Cuin etenim post editas a Gregorio IX. Decretales alia decreta ab ipso Pontifice, ejusquς successoribus constituta suiment, & aliaq; quo que a Lugdunensibus Conciliis, quae annis x & . . . sunt celebrata, Bonifacius VIII. anno et 198. Omnia in corpus, vel librum unum collegit, decreta quoque a se edita adjecit , ideoque novum , Sextumque librum Decretalium plurium Eruditorum atque in primis Archiepiscopi L. brodunensis opera publicavit . Deinde vero cum Clemens V. Rom. Pontis varia Viennensis Concilii decreta, variasquς Epi a
307쪽
DIS P. II. CAP. VIII. a Rot as a se editas eolligere statuisset, idq; morte praereptus perficere non potuisset, illa Collectio, vel Decretales a Ioanne XXII. qui Clementi successerat, editae, Clementina sunt appellatae . Propria verb Decreta, vel Canones XX, qui ab i pio Ioanne XX. consti luti suerant , Extra vagantes dicuntur , quod extra Iuris Canonici Corpus vagarentur, atque veteribus adiumsti forent; et si nunc temporis in ipso Canonici, vel Pontificii Iuris Corpore ines usi videantur. Canones denique, leges, sive decreta , quae post Ioannem XXII. ab aliis Romanis Pontificibus edita sunt, in ultima collectione reperiuntur, & Extra vagantes communes appellantur , quod pluribus Pontificibus communia , veIa pluribus edita sint. Nihil est uero cur Titulos, minutioresqui partes hic exponamus, in quas hoc ultimum Canonici Iuris volumen aliorum instar dividiisetur; non modo quod haec uberius prosequi ad Iuris ipsius Consultos pleno iure spectare debet, verum etiam quod in ipss eadem fere divisio Teperitur , quae in secundo volumine , vel De. cretalibus observatur. XUII. Illud h)c potius veluti coronidis loco addere 3uverit in citandis, vel indicandis Iuris Canonici textibus varias subinde notas adhiberi , quarum exempla subiicimus. Itaque canones ex prima Decreti parte scindicantur Can. Quieumque dis. s . id est in Ca- Rone, qui incipit Quicumque, & reperitur indis. 34 Canones seeundae partis sic citantur . Cam. Si quis suadente. I . quas. 4. id est in Canoneat quis suadente, qui reperitur in caussa 17. quas.
308쪽
quas . 4.'sive Gn. . is quas. 3. nisi quod canones, qui in Caussa XXXIII. quaest 3. contionentur, absq; Caussa , & quaestione adjecto ib-lum numero Distinctionis, quae in illa 'mestione reperitur, ac titulo de panitantia citari Olent, ut ean. . admonere de panit. dij . 2.
Ex tertia parte sic allegantur Can. Ieiunium dis. s. de eo eeratione, id est in Canone incipiente Jejunium , qui Distinctione s. continetur . te tia si quidem Decreti pars in quinque Distinctiones dividitur, quarum singulae de eo erratio
- Si textus ex Decretalibus afferri, sive citari debeat, scribitur cap. omnis utriuisiae extra depanitentia , ω remissione , id est in capitulo, quod incipit omnis utriusque extra Decretum Graistiani titulo depanitentia , ω remissione, qui locus eorrespondet titulo 38. libri U- , sive etiam brevius cap. x s. X. de Sponsal. quae nota X. vel x significat eκtra Gratiani Decretum, sive in De Geralibus canonem reperiri . t. In caeteris denique Canonum Colle ilionibus, vel ultimo Iuris volumine allegantur textus, ut in secundo volumine, vel Decretalibus; nisi quod in fine additur in VI. ut eX. gr. eap. discre tioni, de decimis in VI. hoc est in capitulo,
quod incipit diserationi, titulo de decimis in VI. libro Decretalium; qui locus Titulo a 3. libris. VI. libri respondetω . . . . .
Ex Clementinis cap. Exivi de verborum signi, fatione in Clementinis , sive Clementina se furiosus de homiridis voIuntario , vel casuali cDenique Extra vagantium loca sic indicantur. eap. exerrabilis , de prabendis, Θ dignitatibus in Eret νaυ. Ioann. XXII. sive eap. super caιb dram de sepulturis in Estraυ. eommvn. sive de
309쪽
XVIII. Atque isti quidem libri , sive deere.
ta, quae nos hactenus enumeravimus, 'in inteagro Iuris Canonici Corpore continentur. His accenseri merito possent alia plurima decreta. quae in .ssicumenica Lateranen si , vel Trident na Synodo, si ve a variis Pontificibus, qui ad haec usque tempora floruerunt, edita sunt . Ea dem quippe autoritas, idemque robur nuperis ejusmodi Pontificum, vel Conciliorum,sive IEccsmenica, aut Generalia , sive Provincialia , sive denique Diaece sana illa fuerint, decretis inesse debet, quae veteribus illis conceditur, cum ab uno, eodemque divino Spiritu oriantur, quo afflati Concilii Patres. atque Pontifices, leges in Ecclesiae bonum, religionisque cultum sta tuere, haereses; ac errores damnare, moribus denique componendis consulere subinde posisunt. Hinc variae decretorum ejusmodi Collectiones editae sunt, atque a in primis amplissima Conciliorum Collectio a variis Auctoribus edita , atque Bullarium Romanum , in quo singulae Pontificum Sanctiones accusath exhubentur. Quinetiam Canonicis, vel Ecclesiasti cis legibus accenseri postremd possent decreta , quae subinde a variis Congregationibus in Romana Curia publicantur, vimque suam ex exis pressa, vel tacita Romani Pontificis autoritate desumunt; etsi decretorum ejusmodi non eadem prorsus autoritas ubique locorum agnoscatur ,
ut Theologi , Iurisque Consulti apprime nο,
XIX. Nunc adeunda nobis est altera juris humani species, quae clim ad commune Civi tatis, sive Reipublicae bonum edita, vel insit -
310쪽
tur . Neque etenim solo naturae lumine, sive
naturali , divinoq; iure flexibiles hominum menistes, atque in malum proclives dirigi persecta
poterant, neque solo virtutis, ac honestatis amo. re sine ulla parnarum sormidine a scelere re
vocari , neque ipsa hominum societas, Urbium tranquillitas custodiri, nisi gens quaelibet pro-Prias, certasque leges baberet, quibus civium commodo, vel incolumitati consuleret . Hinc mirari certh non possumus si nationes omnes, quae magis efferae, rudes, atque puriori sese tiarum luce destitutae viderentur, legibus quibusdam dirigi solerent, quibus sancta societas incolumis servaretur, atque homines. ipsi moribus pleruma; ac ingeniis dissidentes inviolabili veluti scedere conjungerentur. Sic apud Getas Zamoixis leges edidit, atque ex eadem PythagOrica Schola Charondas Rheginorum , Zaleucus Locrensium legumlatores prodiere. Sic Lycurgus Spartanorum , Atheniensium Solon leges instituit, ut.innumeros alios ommittam, qui patriae, vel exteris etiam populis leges tradidere. Omnium tamen gloriam hac etiam in parte superata merito existimantur Romani, ut quem admodum victricibus armis imperium longe, lateque diffuderant , ita quoque virtutum 1iu dio , honestatis amore , legumq; sanctitate praς-cellerent, ut eleganter inquit Poeta
Exeudent alii spirantia mollius ara , Tu regere imperio populos, Romane , memento.
Non eadem tamen juris origo, vel sorma apud Romanos suit, sed sicuti facies, ac imperium Urbis variari subinde visum est, ita quoque ma