장음표시 사용
361쪽
DIsP. II. CAP. z. . 3 'Ias, qui mira subtilitate varias aequivocationis ν& restrictionis mentalis artes exponent, quibus falliciter utaris; ut si vel folus, vel coram aIliae sive interrogatus , sive propria sponte , sive recreationis caussa , sive quoeumque alio sine iures te non feeisse aliquid , quod revera fecisi , intelIigendo intra te aliquid aliud , quod non feeisi , vel aliam viam ab ea , in qua fecisi , veι
quodvis aliud additum verum , revera non mentiris , nec es periurus ; sicut iurando non esset plus quam veniale mendacium dicere uro allata j , cum verὸ nil urat ; sive licebit reo non iuridieὸ interrogato respondere se non oceidisse Petrum , intelligendo alium ejusdem nominis , vel etiam
eundemmet, intelligendo antequam nasceretur .
Si calumniari velis, aderit qui prudenter asinserat quod calumniam calumnia repellere non spereatum contra justitiam , sed solam peeeatum v niale contra veritatem , quod aequi vocatione , vel
restrictione mentali facile diluatur ; quin etiam quod est probabile non pereare mortaliter qui imponit falsuri testimonium alicui, ut suam justi iam . bonorem defendat et quia illud es probabile , quod asseritur a viris doctis , probisque , m bacdoctrina habet pro se χo. aut plures viror magnor , ω doctor , qui si dieantur non fuscere , vix ulla erit opinio probabilis in Theologia a quod , si alio modo te ab injusto teste tueri nequeas, Ite iiὸ illi falsa erimina potes obitrere quanta sussciant ad tuam iuuitiam defendendam : probabile enim esssi id facias non peeeare contra iustitiam , unde nec obligari ad restitutionem ; quod denique id
set mendacium sinὸ iuramento , non esset mortale Ietiam aeredente iuramento potes adbiberi aquia vocatio, ω sic vitari periurium , sive mendacium o
362쪽
Si Christus in Evangelio praecipit quod superis est, eleemosinam sa) , aderit Theologus , quivis in DeuIaribus inveniat , et i mn in Regibus ,
superfluum satas , ideoque legem hanc inuti- Iem , & absurdam esse definiat. Si Redemptor ipse graviter admonet artendite ne eorda vestra graventur erapula , ω ebrietate bin, eximiam hanc temperantiae legem abrogabit Theologus afferens quod romedere, eω bibere usque ad satietatem absque necessitate mod3 non obsit valetudini, non es pereatum s vel veniale tantam es si absque utilitate se quis cibo , eis potu usque ad vomitum ingurgitet , nisi ex hujusmodi vomitione gravia salutis incommsd exoriantur ; idque etiamsi quis vomat ut iterato pos sit bibere et ac ne rationem quoque desideres , hanc
praeclaram adjunget , quam impurioribus aliis voluptatibus aptare facile possis, quia nimirum Iieith potes appetitur naturalis fuis actibus D sei . Si celebre Redemptoris praeceptum , quo inimicos diligere jubemur, durius, atque dissicile videatur, aderit qui praecepto deroget, ac ut tionem licitam, ac nece Tariam eta definiat proinhabiliter, & prudenter afferens, quod ille, qui
colobum accepit, potes satim repercutere etiam eum gladio , non ad sumendam vindictam , sed ad otiandam infamiam , ω ignominiam , ne via deatur gallina non vir s est enim in praxi proin babilis , cor tuta opinio quod lieet post impactans alapam pereutientem insequi, ω interimere . quia alapa percufus censetur tandiu honore pria
vatus quandiu adversamum non interimit.
Si divino, ac naturali iure homicidium vetari videas, ne tamen existimes alteri mortem opta is
363쪽
DISP. II. CAP. X. 3 et xi, vel inserri non posse: siquidem potes hs
sibi alioqui valde nocituro mortem exoptare non
odio , sed ad vitandum damnum tuum: sicuti non peccas si absolutὸ desiderer in hune modum , euispio mortem Patris , non ut malum patris est, sed ut bonum meum g quemadmodum mater filia-xum mortem optare potest, quis ob deformitarem , aut inopiam nequeat iuxta animi sui dem derium eas nuptui tradere . Neque optare χωIum, sed etiam mortem faciὰ inserre poteris; plures enim existimant licitum esse calumniato Fem gravia erimina de se , vel sua Religione spargere minitantem oecidere s violatam virgiis
nem perimere ne id quoque minitari possit; licitum denique in tutelam suarum facultatum , Mnius aurei , vel minoris adhuc valoris , aut Iro pomo larem , vel invasorem occidere.
Si veras aequitatis, atque justitiae leges in serendis judiciis desideres, Theologos illos consuis
Ias, omnemque scrupulum adiment, docebuntque iudicem in sententiis ferendis spinionem mina rprobabilem relicta opinione probabiliori sequi pos se , immo contra propriam opinionem ; illum , qui bonis cedat, tuta conscientia posse sibi, ω fami- Iia sua, ne indecorὸ vivat, necessaria retinere , Iieet debita, pro quibus cedit , sint ex iniustiaria, Θ notorio delicto eontracta a lieere et , qui paratus es furari a paupere, persuaderi ut fuisretur a divite tali determinate: non esse denique in conscientia furem, nec peccare, qui pers cultam aeceptionem compensat id , quod sibi debetur , Or posse iurare etiam coram iudice se nihil accepisse, intelligendo quod sibi non debeatur .
Si denique in rebus aliis erudiri velis, in quibus effraenis hominum cupiditas, & corporeae voluptatis ardor liberrim exspatiatur , non
364쪽
modo singula, & minutiora quaelibet aecuratisissime exponent, ac longa de his oratione disiserent, a quibus honestas , ae pudor ingenuas aures, & oculos deterrere debet; sed faciles etiam , ac benignos assertores invenies , qui divinas , humanasque leges mitiori , ac benignori sensu inflectentes ab ejusmodi flagitiis , ac libidinibus omnem sere peccati labem abstergant, parumque absint, ut illa non modo licita , sed
debita quoque esse velint, ut nempe appetitus naturalis suis actibus lieite fruatur. XXI. Ubi vero probabilibus eiusmodi rationibus innixus, atque eximia gravissimorum hominum auctoritate confirmatus ejusmodi actus prudenter admiseris, nulla tibi severitas timenis da erit; nec dubitare unquam poteris, quin tibi divina Sacerdotis potestate iccierum absoluistio concedatur. Si enim retram habeas intentionem probabilem opinionem acquirendi , qua tibἐfaveat, animoque afficiaris nihil agendi probabili eo cientia rontrarium, licitὸ quidem potesmarios adire eonsiliarios donec invenias qui reis spondeat ad libitum g quin etiam , quando poenitentis opinio es probabilis , absolvi a Sacerdο- te debet , etsi ferus opinante quam ille sentiat a siquidem negare absolutionem operanti ex opinione probabili culpa est ex genere suo mortalis ; ω si poenitens probabiliter credat Confessarium non imis pensurum absolutionem si fateretur eoquetudinem pereandi, potest aquivocatione utendo negare conis suetudinem , ut fiat sensus consuetudine peeeand careo , non absolutὸ, sed ad eonfitendum tibi do praefenti r idem dicendum est de occasione proxima, inevitabili tamen sinὸ magno incommodo , scandalo ; quinetiam licebit quarere occasionem percamindi primo , ω perse ob bonum spirituale , vellem
365쪽
DIS P. II. CAP. X. 33τporale, veI nostrum, vel proximi. Et si diligenistius inquiras quodnam incomodum magnum , vel temporale bonum censeri debeat, id exis pressius exemplo exponent, quod eX. gr. si conis
e tibina nimis utilis esset ad oblectamentum eoneuishinarii, eum defiente illa nimis agrὸ ageret via tam , eiieere iIIam non erit concubinarius obli
gandus. Verum quid haec uberius prosequamur integra illorum volumina exscribenda sorent, si
errores OmneS eXponere mens soret , qui ex viis
rulenta Probabilitatis doctrina uberrime prodierunt . Nos vero tantum abest , ut singula complecti velimus, ut ab exprimendis etiam Auctorum nominibus plerumque abllinendum esse duxerimus , ne Auctoribus potius, quam illorum sententiae invidiam, aut dedecus aliquod conciliare videremur; cum praesertim illa in
pluribus, gravissimisque Scriptoribus, quos hac in parte sequuti sumus , nitidE , ac sincere eX- posita deprehendi possint . Haec Itaque solum dejibasse lassiciat, ur quisque intelli Leret, qub Recentiorum illot..in benignitas dirigat, : duae
morum honestas in ejusmodi sententi, habiin qua calumniae, ingluVies, surtum , Lomici. dia, fraudes, mendacia, ultiones, libidi es, ac omnia scelera patrocinium, doctores, S tores invenerunt; quae denique legum diginitas dum divina, ac humana iura cavillis, ac interia pretationibus eluduntur , ut facile , prudenter , ac impunE violari deinde possit. XXII. Quod si Romani Pontificis auctoritate, certissimoque Theologorum , Academiarum , Conciliorum iudicio plurimae propositiones ab Auctoribus ejusmodi traditae, veluti perniciosae, omnique honestatis , ac pietatis lumini contrariae proscriptae, sive damnatae sunt, plurimi
366쪽
amen inutiliter damnatas esse non immeri 13 queruntur . Primo si quidem ex eodem illo principio, quo ille cruperant, opiniones aliae in dies oriri poterunt οῦ & quemadmodum ab Auctoribus illis gravibus , prudentibus, religiosis opiniones illae traditae, & probabili ratione, vel sola auctoritate confirmatae sunt, ita a gravibus aliis ejusdem sententiae, vel sectae viris opiniones aliae procudi , pari ratione, vel auctoritate probari poterunt; ideoque quamdiu ab Apostolica Sede perniciosum illud principium , sive Probabilitatis doctrina expressitis damnata, evulsa , penitusque e X tirpata non sim rit , quod bonorum
omnium votis optari imus , semper eadem opinionum pori Moralis perversitas , morumque pcllis eX se Iabitur. Deinde vero Uanta in plerisque temeritas , ac
pervicacia iam suit , ut etiamsi opiniones illaea Conciliis, a Romano Pontifice, a Theologis omnibus damtiatae sin - , tu id tamen, ac pruindenter illas defendi, vel adhiberi posse arbitra. rentur Cum enim Theologorum omnium,
ii ' Ecclesiae , Pontificis autoritas , sive sen-ttentia e icere non possit, ut opinio illa, quae irr6babilis es', ab aliquibus nimirum docetur,
re- Filia ge quemcumque casum praeter definitionem Ee-elesiae t co P gregentur universi Europaei , docti, indocti , magni, par Ui , non tamen poteria..t facere, aut deinsnire viginti non esse viginti , ω proinde eam sentenotiam improbabilem faee te, eul viginti Auctores subisscribant. Car. m. ι heol. sun.i. p. Ro. 9 3o . Dixerit hoc Summus Pontifex tamquam eaput Ecclesiae . volor at dixit tamen in sphaera probabilitatis suae . . . adhaerendo opinioni affirmativae , quam nos probabilem etiam ex illimamus . led non exinde sequitur negativam sententiam carere Probabilitate.
367쪽
DISP. II. CAP. X. 333revera probabilis non sit, nee etiam illud efficere potest , ut illa prudenter eligi, vel adhiberi
non possit. Id conceptis verbis asseruit Caramuel, & Diana, qui tamen Ecclesiae definitionem excepit, ut verbis luderet, atque incautis hanc religionis , & modestiae speciem obtruderet . Si enim Theologorum omnium con seni us, atque sententia effcere non potest, ut sententia illa , quae a pluribus defenditur a Plu-xibus non defendatur, ideoque probabilis non iit, nec etiam Lia les dc quod sine summo scelere, ac impudent i u i non potest j nec Ctiam Deus ipse essicere id poterit, ideoq sententiam aliquam damnare, vel improbabilem, illicitam, dubiam cssic ergo XXIII. Hinc mirari non subest , si in Auctoribus illis tantus Conciliorum, Ponii ficum, Parrumque contemptus ubique spiret, ut illo-Tum decreta veluti inutilia , consuetudine abrogata , scveriora, tem res n conditioni disssona liberrime traducant, illorumqu. . Qui prorsus CV a nescere arbitrentur , ubi altera ex parte pro b
cerie fieri Oportuit, ut Ri L uno res illi imp ldvntissime gloriantur, ut aliquid Patram aeta: c , vel superioribus saeculis 'r tum , ac malum 1 Uret, quod nunc licitum qu6d riimn ra tunc Infidelibus , ac u heol gis omnibus uvi Tud foretopiis
368쪽
opinio a Patribus , atque Conciliis tradita , veIderivata et nunc vero novus Morali disciplinae splendor accesserit, atque ab aliquo Auetore opposita sententia probabili ratione, proprioque nomine decorata sit , ut exinde probabilis , ideoque licita, ac tuta foret. XXIV. Quam vero turpiter, atque mirificEhac in parte non a divino solum fidei lumine, sed ab ipsis etiam rationis principiis aberraverint , clarissime ostendi potest non modι quod actuum honestas invariabilis sit, atque a sola lege , sive divina , sive humana , non vero a pri-Vala, ac peculiari cu)uslibet hominis opinione,
vel interpretatione dependeat; verum etiam
quod si privata alicujus hominis opinio sententiam aliquam probabilem , & actum licitum eia1icere posset, hoc non solum Theologorum nostrorum aetate , qui ibiam Moralem Theologiam novam esse sa) gloriantur , sed antiquissimis etiam , ac primis Ecclesiae saeculis fieri, vel observari
potuisset. Quis enim ignoret 'temporibus omnibus aliquos extitisse, qui vel errore, vel opinandi , vel agendi licentia opiniones aliquas inveXerint, quae et si a communibus: recepti sique Ecclesiae opinionibus dissiderent, probabilibus tamen rationibus sulciri, variis etiam Scripturae autoritatibus confirmari consueverant pNcque enim perditi, scelestique viri, qui va-rris subinde temporibus legem violarunt, effrae-n CS adeo , pervicaces, ac solo malitiae, Voluptatis , ac libidinis aestu perciti, vel abrepticin ivri poterunt, ut nulla probabili ratione incligendo scelcre uterentur, nullo doctorum coΠ-silio in suscepto proposito confirmati, nullis
369쪽
DISP. II. CAP. X. 33samicorum , vel assentantium vocibus excitati forent; sed facile potius, certissimeque concedi poterit, semper illis probabilem aliquam rationem adfui sse, qua sceleris gravitatem minuerent et quemddmodum certE a sacris Literis erudimur adsuisse Iudeis sapientes , graves , doctosque viros , Theologos, ac Prophetas etiam , qui illos in errorem abducerent. Et sane miserrima temporum illorum conditio sui siet, ac plumbea fere ingeniorum conditio dicenda foret , si nulla ratio saltem probabiliteν probabilis illorum animis affulsisset , qua probabiliter, prudenter, ideoque licite legem violare, ac im-Pune peccare possent. Quod si revera scelesti iasmis etiam viris , atque Prophetis illis probabilis quaedam ratio, nec levior fortasse, Vel minus probabilis, quam sint illarum plurimae, duae a Theologis nostris afferri solent, ut ea-em scelera tueantur , affulsit, neque tamen eff-Cere illa potuit, ut actus illi flagitiosi , & illiciti non forent, ideoque merito Deus, qui probabili ratione non dirigitur, gravissimas illis poenas non infligeret, quis unquam putaverit,
hanc veniam , autoritatemque nuperrina iS Prophetis, atque Theologis concedi posse, ut opinionem aliquam probabilem, ideoque licitam essiciant Si Opiniones illae, quae nunc veluti probabiles defendi solent, quamvis ab antiquissimis etiam emporibus veluti probabiles haberi, variis rationibus, & exemplis eonfirmari consueverint, ab omnibus tamen Ecclesiae Patribus , meliorisque notae Philosophis veluti perniciosae , & absurdae proscriptae fuerunt, quis a fidelibus veluti
sinceras , ac honestas nunc admittendas esse crediderit' Si denique haec ipsa Probabilitatis doctrina una cum insenito sceleris, ac voluptatis
370쪽
amore semper in humanis animis veluti peccati
germen erupit, atque nefarios homines ad peccandum admota veluti face vividiuς incendit, ut Augustini auctoritate mox demonstrabitur, quis non intelligat illam prorsus immerito v Iuti novam , a recentioribus Τheologis farticiter inventam existimari. Itaque discrimen aliud afferri fortasse non poterit, nisi quod illa, cum olim a scelestis solum , perditis, ac nefariis hominibus, quos voluptatis ardor abripuit, exemplo potius, quam literis doceretur; modo liberius a gravibus alioqui, sapientibus, ac religiosis hominibus traditur, ac scriptis editis illustratur, veluti prudens, optima, ac honestissima mirificEcommendatur: ex quo certe discrimine tantum abest, ut novae sententiae dignitas, honestas, ac veritas concilietur; ut eXinde potius veluti absurda, atque ex omnium animis extirpanda manifestissime demonstretur.
XXV. Quae cum ita sint, facile profecto refelli poterunt argumenta singula, vel potius effugia , quibus in afferenda Probabilitatis doctrina n perrimi Theologi abuti consueverunt . Itaque primo reponere Iolent se non quamis cumque opinionem probabilem veluti licitam, ac tutam proponere, sed illam solum , quae gravibus rationibus innitatur; quae a gravi, prudenti , religioso Theologo doceatur; quae denique Scripturae, Conciliis, sive Pontificum
decretis non adversetur; ideoque mendaces, acini suos esse queruntur, qui Probabilitatis doctrinam coloribus aliis expresserint. Sed primum hoc Adversariorum effugium , quo leviores homines decipere plerumque solent, Pluribus rationibus fatile revinci poterit.