장음표시 사용
71쪽
uberius exponere nec juvat, nec decet, cum is p esertim plurimae aut obscurae adeo sint, ut de ipsis quidquam certi coniici, vel definiri modo nopossit; aut impudentes adeo, falsaeque suerint, ut ex omnium animis serE exciderint; aut ad nobiliores alias in serius memorandas facile re VO- centur. illustriores itaque solum Philosophorum sententias de summo bono , vel hominis Delicitate exponemus: cumque tria bonorum genera satis acco minode distingui soleant , corpori S nimirum , sortunae, atque animi, ad haec ipsa boni genera omnes Philosophorum opiniones reducemus, cum praesertim hominis Delicitatem in corporis, fortunae, vel animi bono positam existimaverint.
II. Atque, ut ab iis exordiamur, qui hominis Delicitatem in bono corporis collocarunt, a scriptoribus omnibus erudimur, Aristippum ,& Cyrenaicos non aliam hominis Delicitate imagnovisse , quam quae in summa corporis, vel sensuum voluptate consisteret. Quemadmodum enim testatur Cicero , ab Ari ino orenaici , atque Annieerii Philosophi nominati omne bonum in voluptate posuerunt , virintemque censuerunt ob eam rem esse laudandam quod sisiens esset voluptatis sa). Id expressius adhuc asseruit Quintilianus b , quod Mistippus summum in voluptate
corporrs boniam ponat et amplexus enim voluptatis
sensum esse eum signem ae in eo esse felicitatem sa- ruit , ipsamque anteam durabilem dixit , id nempe , quod qu is profligatorum diceret . Consonis
riens autem fuit eius dogmati genus vita , quam nempe traduxit in omni luxu , ac in mediis un
72쪽
ruentorum , Nestium, mulierumque delieiir M , ut ex Laertio. Seneca , aliisque intelligitur. III. Perditam hanc , impurissimamque Ari stippi sententiam somplexus est Mabommedes in Aleumano, libro nimirum, quo Turcicae Religio.
nis praecepta continentur. Ibi nimirum non aliam talicitatem, vel anteactae vitae praemium
Deo demtis hominibus, quos ille Musulm anno appellat, pollicetur, quam incundissimas, & i credibiles corporis voluptates, ut proinde Paradisus ille , cuius amore ad novae , severiorisque
doctrinae studium Turcarum animos excitavit,
epulis, cantibus, aliisque impurioribus sensuum deliciis difflueret, In hac ipsa tamen t tirpissima talicitatis idea Mahomedes Aristippo melior haberi sortasse poterit, non modo, quod animos immortales esse crediderit, ideoque sinceram hominis talicitatem io perenni, vel in- variabili vitae statu reservatam esse putaverit; verum etiam quod honestas plerumque, severioresque leges indixerit , quas Maho metani conflanter admodum , ac religiose ςxacta sam se id
nulle ducentorum annorum serie conservant. In
credibilis vero celeritas, qua Mahomedes ipse per amplissimas orbis regiones Turcarum imperium , religionemque diffudit, etsi plerumque in sensuum licentiam , quae Turcis ab Alc Oranqeoncessa creditur, refundi soleat, longe tamen verisimilius partim ex rmorum impetu, ac seritate deduci debet, parim etiam ex piauamia , vel multiplici uxorum numero, quem sulf Sectatoribus ille concessit, partim ex ruditate, bonarumque artium neglectu , quarum studia severius prohibuit; neque enim sola suturae vitae
73쪽
DIS P. I. CAP. II. . 47 voluptate , vel Paradisi amore fieri fortasse poterat , ut asperam hanc , & insuavem vivendi rationem amplecterentur, accuratissimeque servarent ca). IV. Nulli tamen haec ipsa voluptatis doctrina
communius adscribitur, quam Epicuro, qui proinde turpissima voluptatis asserior ibὶ haberi , vO- carique solet . Atque incredibile est certe , cum Epic urus hominis talicitatem , vel summuni bonum in corporeis voluptatibus posuisse existimetur, quam acriter in illum , eiusque dcctrinam non modo Ecclesiae Patres ,& Stoici, sed ex omisnibus etiam Philosophorum Stictis exarserint, ut illum veluti per dirum , nefarium , impudentissimum , moralis . honestatisque eversorem trais ducant. Porrh de solis corpor s voluptatibus Epicuri se utentiam iptelligi , vel explicari oportere , non modb ex Epicureorum moribus Intelligitur , atque praese. tim L. Pisoni S. quo
nibia libidinosius , nih. I impurius , nih/l intemperantius, nihil denique Relestius car ara pο es, cum magis ris Epicureis utatur quas praefectis libidianum suarum , qui voluptates omnes ves Canι, atque Odorantur , sententiamque dicunt , Θ judieant quantum cuique Iibia ini tribuendum Didea iatur eis sed ex ipsis etiam Epicuri libris Cicero
demonstravit e non enim verbo solum summ&κα. bonum po uit voluptatem , sed explanaviι quid diaceret , saporem , inquit , cr corporum complexum , ω Iudos , atque cantus , ω forma/ ea , quibus oculi jueiande moveantur d . Pluribus etiam in locis id expressius asserit Athenaeus, quod nimirum
74쪽
mirum ex Epicuri sententia. Omnis boni priseia pium , radix que es voluptas ventris, ω qua extamia funt sapie utia pracepta , ad hane referuntur ἀquod , cum Ulysses apud Homerum vita finem esse delitias , Θ laseiviam dixerit, hunc Epicurus veluti ducem ,& praeceptorem habuit sa) decanta ijssima voluptatis s quod Epicurei urbe Roma depulsi sunt ob voluptates , quarum erant fu fores ; quid enim innumera Plutarchi bi, Age I
lii sei, Plotini H, Origenis e), Augustini H ,
aliorumque loca congeramus, quibus apertissime demonstratur Epicurum non aliam uoluptatem veluti summu in bonum , ultimumque finem agnovisse , quam quae in corpore reperitur
U. Plurimi tamen veteres, recentioresque .
Philosophi hanc Epicuri sententiam non de corporis , sed animi lotuin voluptatibus intelligendam esse arbitrantur, ut omnem proinde labem, ac infamiam Epicuri nomini temere, a Cimpudentissime adspersam diluere conentur. Certe Epicurus ipse apud Laertium fg , & Ciceronem ultimum finem , adeoque talicitatem hominis asserit esse sanitatem corporis, & tran- uillitatem mentis, etenim quidquid agimus ebeniq; spectat ut neque doleamus , neq; perturbemur: cumque intelligeret voluptatis nomen in deteriorem sensum de solis nimirum corporis voluptatibus traduci posse, sententiam suam es artus adhuc exponemus, quando voluptatem , inquit , finem dicimui , non eas voluptateι , qua sunt
dedi runt dicitis. non polle jucundo vivi, nisi sapienter honeste, juste, nisi jucunde. civ. Fia. I. c. I S.
75쪽
virorum luxu diffluentium , aut aliorum etiam , quarenus spectantur in rna actione fruendi , qua nimirum fensus fueunde , dulciterque asscitur , intelligimus , veluti quidam rem ignorantes, aut a nobis disssentientes , aut alioquin adversum nos ma affecti in3erpretatur ; sed illud dumtaxat inistelligimus non dolere eorpore , se animo no . perturbari . Siquidem non compotasiones, commes tionesque perpetua , non ipsa eum pueris , multe ribusque consuetudo, non piscium deiicia, aut quacumque alia mensa lautioris cupedia jMcundam vitam pari Misi s sed qua cum sobrietate , fereno que adeo animo es ratio, ea at cur quidque ei gendum , fugiendumque fit, investigans, ac opianiones abigens,ob quas plurιma mentes occupa 3 pem
rurbatis a . Eadem quoque fuse apud Cicer nem , elegantissimeque exponit Torquatus, ut
tollatur error omnis imperitorum , intelligaturque ea , qua voluptuaria , delicata, mollis habetur , dia seipιina , quam gravis , quam continens, quam
severa sit sbi. Quin etiam Seneca gravissimus alioqui Philosophus asserit esse apud uisurum duo bona , ex quibus allud summum , bearumque componitur , ut eorpus do Iore sit, animus sinὸ perturbatione te quemadmodum Plutarchus ipse Glicitatem , beatamque vitam ait ex Epicuri sententia conssere in vaeuitate doloris , fedationeque affectuum , ae dispositione illa animi, qua ipsis motura sinibus omnia cireumferibit d , quod Sto baeus etiam se , Ammonius is , Lactantius ipse uin , & Nazian Zenus eximie confirmanti quo. Tum ultimus observat, quod Epicurus ,
76쪽
Laudari, honeste , ω eontinenter vivere Insiluit ille , dogma moribus probant . ta Et certe gravissimis, honestisque moribus suisse Epicurum, sobriam, austeramque vitam transegisse , eximia denique virtutis dogmata eXemplo suo confirmasse clarusimis, certissimisque
rationibus erudimur, quas accurate commemorat
Erasmus μ).& Gassendus e , qui Epicuri Apologiam taliciter adornarunt . Suspicantur itaque Sapientes illi, quod Epicuri nomen , alque do, cirina a Stoicis , aliisque Epicuro insensis inique exposita , alque ita ducta fuerit; quod Epicurei non ab Epicuro impulsi luxuriamur , sed vitiis dediti luxuriam suam in Philosopbia sinu. abscondunt , ω eis concurrunt ubi audiunt laudarr voluptatem quarentes libidinibus fuis patroeinium aliquod, aut velamentum dis quemadmodum certe Pilo simul atque audivit a Phitosopbo tantopere voluptatem laudari, nihil expiseatus es sis ad hanc illius orationem adhinniit , ut non magistrum virtutis, sed auctorem libidinis a se iItium inventum
arbitraretur iei; quod denique Epicureorum dogmata , perditi mores, ac dedecus ita in Epicurum ipsum temere, ac immerito translata sue rint , ut ille deinde a Patribus, aliisque rem
. accurate non perpendentibus veluti corporeae voluptatis assertor cum Aristippo haberi consueverit , cum tamen plurima inter Epic uxum ,& Aristippum discrimina reperiantur , ut evidentissime Laertius, atque Gaisendus uberrime demonstrarunt. Itaque ex Epicuri sententia Demlicitas, vel summum bonum partim in corpore , partim , ac praesertim etiam , in animo situm ς si ;
77쪽
DIS P. T. CAP. II. Dut eum Cyrenaici sola corporis bona require. rent, Epicurus animi quoque bonΠm exigeret . ad quod corporis tranquillitas plurimum conis ferret: in quo certe Epicurus a Stoicorum , Peripateticorum , aliorumque sententia non plurimum dissidet, ut inferius Ostendemus . VI. Aique isti quidem persectam hominis saris licitatem in corporis bono, seu voluptate positam eme voluerunt. Qui vero in fortunae bonis, divitiis nimirum, honoribus, & iam a collocaverint, pauci quidem ex Philosophis, plurimi tamen ex variis hominum generibus memorantur . Quot enim incredibilis, & insatiabilis a ri cupiditas incendit, ut divitiis undique conis quirendis, vel corradendis insudent, longa iliis nera , plenamque periculi aleam aggrediantur , noctes etiam ducant insomnes, abstinentia corporis excrucientur , ut uberiorem pecuniarum vim congerant, suavemq; ac jucundissimam voluptatem in inspiciendis, & contrectandis illis percipiant, ut inde iacile intelligi possit eos spem omnem,omnemq; amorem in divitiis veluti summo bono collocasse Et certe si quis ingentes divitias congesserit, nihil est , quod illi deesse . vel optari posse videatur, cum divitiis omnia cedant, aut . si quae desint, pecunia facile comparentur ,
Virtus , fama, decus , divina , humana spularist Divitiis parent , quas qui construxeriι, ille Clarus erit, fortis , justus, sapiens etiam , ω rex,
Et quidquid volat sa) . unde Aristoteles ipse testatur , quod ad hoc nummus inventus est, ut sit quasi fideiussor habendi pro eo quodcumque homo voluerit i bὶ . D α Hue
78쪽
Huc etiam revocari poterit imperandi, vel do. minandi cupiditas, quae in Principibus reperitur, quoru in studia , conlatia , conatus omnes illo diriguntur , ut longe, lath que imperii fines extendant, ut certe fuit Alexander ille, qui cum Anaxarchum de multiplici , vel infinito mundorum numero differentem audivisset flevisse dicitur dignum lacrimis existimans, quod cum infiniti essent mundi, ipse tamen nondum unius dominus foret. Plurimos denique, non regni, non divitia rum , sed sola gloriae, vel famae cupiditas ita illexit, ut illius comparandae studio non mod bdivitias omnes, & regnum , sed ipsam quoque vitam contempserint, eamque vel in diuturno bellorum discrimine, vel in arduis quibusq; rebus obeundis, libenter projecerint, ut immortalem sibi nominis gloriam apud posteros compararent; cujusmodi certe sunt Heroes illi, quorum
eximia facinora apud Graecos, praesertim vero apud Romanos mirifice commendata a Plutarcho , Valerio Maximo, aliisque pluribus memorant Ur.
VII. Exposita vero , vel explicata jam illorum sententia , qui summum bonum in voluptate, seu bono corporis, atque fortunae collocarunt, aut certe collocasse dicuntur, exponenda jam supereti illorum opinio, qui hanc in bono animi positam existimarunt. Ac inter illos haberi P terit Anaxagoras, qui hominis faelicitatem in
coelestium rerum contemplatione positam esse putavit sa) , cum nempe rogatias , cujus rei ea si natus esset y inspiciendi , inquit , coeti ,
79쪽
DIS P. I. CAP. IIὸ 33 corporea solum cognitione intelligi oportere immeri id prorsus existimavit. Haberi etiam poterit Possidonius, qui contemplationi tamen imperium supra irrationalem hominis partem adjungi oportere putavit. Herillus quoque Caribais sinensis finem scientiam dixit, quod est semper
vivere eundia referendo ad vivendum eum se lenistra, ne ignorantia deiiciamur sa) , atque hoc uno captus scientiam summum bonum esse defendit, nec rem ullam aliam per se expetendam tb . Pythagoras autem non in quacumque rerum contem in
platione laesi citatem positam esse existimavit, sed in illa solum, qua virtutum persectionem cognoscimus; quemadmodum certe Plato, de quo deinde fusius differemus, modo beatitudinem in intellectu , si ve sapientia , modo in cognitione boni, qua Deo similes reddimur, collocavit se ; ut Academici recentiores a Carneade instituti in eobibitione absensus a visis. VIII. Paullo nobilior est Apollodori sententia , qui Desicitatem in animi oblectatione posuit,
quocumque demum ex sonte illa oriatur,. cum
Lycus in vero animi gaudio, & Leucrinus tria rerum honestarum delectatione collocaverit. Democrito quoque faelicitas in ευθυ tace, vel animi tranquillitate, si ve securitate, ut Seneca idὶ ,& Cicero seὶ interpetratur , vel in bono, pacatoque animi satu, ut Diotimo f videbatur, vel de nique in immunitate a pavore , ut Nausiphanes exponit u , consistere existimavit , de qua volu-
.men etiam egregium conscripsit Heraclitum fortasse imitatus, qui plaeabilitatem, sive benὸ, quie- teque compositum animi satum admisit, a qui-
80쪽
bus deinde fortasse Pyrrho erudi tus flatum an
mi imperturbatum, atque tranquillum accepit sa .
IX. Ex iis tamen, qui beatitatem in animi bono , vel persectione collocarunt, nulli sortasse nobilius, atque magnificentius senti re videntur quam Stoici, qui beatitudinem ipsam in sola vi tute , sive sapientia animi ita constitutam esse volebant, ut si fortasse corporis, & fortunae bona de ement, quinetiam si innumeris aegritudinibus, dolore, ac morte premeretur, in ipso quoque Phalaridis tauro, sapientem beatum , ac Lelicem esse dicebant . Hinc plurima de leniendo , vel tolerando dolore , de contemnenda morte, vel sensibilium rerum iactura graviter admodum severe , adductoq; supercilio disserebant, ut aispud Ciceronem, Senecam, qui Stoicae disciplinae nomen dederat, Laertium, Epictetum , alios
lue plurimos intelligimus. Corporis vero, sive
ortunae bona adhibenda quidem esse dicebant, non optanda tamen, ac amanda , quippe quae non bona , nec mala , sed neutra sint, nihilque ad sapientiam , virtutem, beatamque vitam pertineant , aut aliquando potius illi adversentur; uis de excepta virtute, cui solum boni nomen deberi putabant, quae solenta caeteris bona appellari , ut vita , sanitas, ποIaptas, pulchritudo , vires , opes, gloria, nobilitas bὶ , ipsi commoda, sive, praeposita vocabant; quemadmodum excepta ignorantia , sive malitia , quam solam veluti maialum haberi posse jam dixerant, quae solent a carteris mala vocari, ut mors, agritudo, dolor, tu pia
' Zeno finem ait consentaneo secundum naturam vive re , id aute in est secundum virtutem vivere, ad eam