장음표시 사용
81쪽
DIS P. II CAP. II. . sspitudo , ἰnfirmitas , invia obscuritas a), ipsi
rejecta , vel reiectanea solum , vel incommoda no
X. Ab. hac illustri Stoicorum sententia non plurimum dissidet Aristoteles , qui summum bonum , sive is licitatem in illo collocatam esse putavit quod quis fecundam naturam viveret, ideoque beatitudinem desinivit esse animi quandam opera ιionem fecundum virtutem seὶ, vel operationem anima feeundam virtutem in vita undique perse H id) y quemadmodum Piso Peripateticus. apud Ciceronem ex Aristotelis opinione nihil aliud esse arbitratur visere secundum naturam quam vivere ex hominis natura undique
perfectἄ , nihia requisente te . Cum etenim is intelligeret Aristoteles ad perfectam hominis ει licitatem non modo felicitatem animi, sive vim tutem requiri , sed insuper etiam plurima corpo- Tis , aut fortunae. bona , sin E quibus humanae naturae beatitudo, sive animi faelicitas iacit E comparari , vel conservari non poterat, persectam hominis faelicitatem in vita undique pe r sect a ,& nihil requirente tonstituit f. ideoque , licet contemplationi, ac virtuti primas deserat ', illum tamen verὰ faelicem escte , vel haberi non putat, qui maximis dollari hias, & aegritudinibus torqueatur. Id eκ pressius adhuc exponit libro I. Eth. cap. 8. ubi commemorat ad vitam. D hane
82쪽
hanc undique persectam tum interna animi ue comporisque bona , ut scientiam , prudentiam , pulchritudinem , sanitatem, tum externa quoque sortunae, ut divitias, honores, amicos, illa nimirum , sinE quibus virtus acquiri plerumq; non potest, aut illa certe , quae clim optari merito, vel inquiri subinde debeant , perennem animi tranquillitatem , sive virtutem mirifice pertur- , barent; unde etiam asserit haec diuturna, simulque conjuncta haberi oportere, subd sicut una birundo non faeit ver a) , ita ex aliqua solum Delicitate , sive bono persecta talicitas oriri non possit: quod ex Aristotelis fere sententia eleganti stim E expressit Poeta cum ait. Vitam qua faciunt beariorem , . Deiandi me Martialis, bae sunt, Non ingratus ager , Deus perennis , Lis numquam , toga rara , mens quieta, a Vires ingenua, falubre corpur , Prudens simplicitas, pares amici, . Convictus facilis , sine arte mensa , . Nox non ebria, sed soluta curis,
Non trisis torus , attamen pudicus, i Somnus, qui faciat breves tenebras, , . ., Quod sis esse velis, nihilque malis , dummum nee metuas diem , nee uter. b sua eum ita sint, ut Aristoteles ipse concludit , heatos ex vivis dicemus rex, in quibus ea i inerunt, qua a nobis supra dicta sunt , .eatos autem ut homines se . Ubi observasse ju
verit Aristotelem de illa solum beatitudine lo-
Felicem dicemus qui ex perfecta virtute operatur. i externisque bonis abunde fuerit instructus, non quo. libet tempore, sed perfecto. LEt . c. s. a a
83쪽
DISR,I. CAP. II. et II quutum eta, quae in hac ipsa mortali vita comis parari possit, non quod animi immortalitatem negaverit , ut plurimi enistimaverunt ca); sed quod cle.. Perennis, ac immortalis vitae talicit te disserere alienum ab Ethica , sive Philosophia putaverit; quemadmodum certe cum de naturalita licitate loqueretur, nullam Dei, vel infiniti boni mentionem injecit, etsi faelicitatem ipsam veluti munus a Diis concessum haberi dixerit; ut profectis , si aliud quoddam est hominibus a Diis
immortaI:bus datum , festeitatem datam esse pares credere , qua nihil est melius in rebus humanis bὶ . Eι fortassis quidem hoc alias considerasia sit opportunius, interim tamen ilIud consat , tametsi non sit salicitas res, qua obtingat diu anitus , sed vel virtute , vel rastrina , vel exercitatione quaratur, nibiI ea posse esse divinius . .
XI. Supremo deniq; laco celeberrima Platonis opinio nunc explicanda nobis occurrit, quae superiores omnes longissime superavit, atque de animi natura , ejusque sincera talicitate prae clarE adeo, atque honorifice sensit . ut ad ipsum fidei lumen proxime accedere existimetur. Ad mirabilis itaque, ac d ιvinus ille. Philosophus in hoc mirifice excelluit, atque insigni discrimine a. caeteris distingui debet, quod sinceram hominis faelicitatem in hac mortali vita comparari non posse putavit, nec illam aliunde, quam ab ipso Deo, summo nimirum, immutabili, vel infinito bono repeti posse. Quamvis enim in hac ipsa mortali vita talicitatem ali inquam aequiri posse crediderit, quae partim igrerum contemplatione , Arithmeticae studio , Dei cognitione, partim etiam honestate morum, at
84쪽
qne virtute, quibus Deo similes,& amici red di- .mur, consisteret, solida in tamen bearitatem, quae proinde summum bonum, finis ultimus, atque persecta felicitas haberi possit, in altero futurae vitae statu , sive perenni contemplatione, Mamore, quo menS h Oarinum summo bono, vel
ipsi Deo arctissimi conjungetur, positam esse clari ssim E & elegantissime definivit. Ut enim innumera i ,ea praeteream. quibus in Gorgia, aliisque operibus id expressit , locus illustirs destin Phaedone ubi Socrates morti jam proximus, de animi immortalitate, futuro vitae statu , hominumq; beatitudine disserens, Anima, inquit
raverit , sed fugerit illud semper, fear; in se collegerit, tim quam femper a me ita ea, quod ρει idem nia biI est alitid quam pecte philosophari , mortemquctr verae Deilh commeola fi . a Mima , inquam , si sic adfecta discesserit, nonne ad a iquid sibi ite divinum vibit , divinum , ω'immi rtale , ω --
piens y quo eum perve merit evadit felle ab errore , demetitia , timoribus , durisque amoribus , ca-Dνisque humanis liberata mat s . revera reli=uam tempus vitam eum Diis agit. Sin aiatem polluta , pursque decedat, utpoto qua corpus sempeν amisplexa ruum dumta γ at eo lue it. 6 amaverit I e
susqu lupe4tibus , ω I bidinibus quai ven fletis quibusdam delinita fuerit . . . sic , inqMam , institutam animam putas που ipsa es per se sinceram evad re r nullo modo . ira Deorum orro genus nulli fas est ipervenire prater eos , qui dUrendi eupidis atμ flagrantes , ω philosophati furat , puri penitur deeripe urit . . . Deinde ver, id suissius exponens, animorumque discrimen expli-sans a Grit hamavos animos corpore solutos ad
85쪽
subterraneum locum deserri , & quando in eum Ioeum defuncti pervenerint , quὸ damon tintimis quemque perdueit, illic Iudicari , ω qui honesὸ , sancteque, o qui aliter vixerint. Itaque quicum que in vita quodammodo tenuisse medium quoddam comperiuntur, purgantur panar dantes injuria iam, eis eum purificati fuerint absolvuntur , rursusque pro merito singuli benefa dirum praemia reportant. Ωtii vero ob scelerum magnitudinem insanabiles esse videntur , qui videliset Derilegia multa , ω magnas elades iniquar , vel alia horum simiIta
perpetraverint , hos omnes conveniens fors mergit in Tartarum , unde numquam egrediantur ... Oui autem pi/pra eateris vixisse inveniuntur, bi sunt , qui eκ his terrenis locis tamquam ex carcereΡ-
Iuti , atques liberati altiora transcendunt, puram que supra Terram habitant regionem, cujus putaehritudo neque Dellis dictu es , neque prasenrtempus ad dicendum sufficeret : sed horum , qua narrata sunt, gratia omni sudio est adnitendum . Ne in bae vita virtutem , ω prudentiam , sapiens iamque eonsectemur . Pramium namqs pulchrum
86쪽
Verisimilior opinio de fummo bono, ves
ultimo Me, caeteris confli tatis,oaenditur.
Id eri fortas e poterit in opinio. nibus illis, quas de summo bono , vel ultimo fine a Philosophis inventas esse iam diximus, consulandis tempus, atque Operam prorsus immerito collocari, si ve quod aliqua jam in explicandis illis attigimus , quibus ipsarum salsi as aperte satis ostenditur : sive certe quod illae evidenter adeo ab ipso rationis lumine abhorreant, ut inquirenda nobis argumenta non sint , quibus perdita illorum absurditas uberius demonstreis tur . Ut tamen hac etiam in parte solita meethodo procedamus, atque ut optimae, saniorisque sententiae dignitas illustrius adhuc, atque nitidius appareat, juverit aliqua comple- qi , quibus Aristippi, Epicuri, Zenonis, & Α-ristotelis opinio reluti falsa ostendatur , omnium nempe , qui ultirnum hominis fine iis, summum. que bonum in aliquo creato, si ve finito bono collocatum esse putarunt . II. Atque, ut eodem ordine progrediamur, quo Philosophorum dogmata superiori loco exisposuimus, quid Aristippi sententia impurius,& absurdius eringi poterit. in qua hominis felicitas in sola corporis voluptate , sensuumque deliciis collocatur Aut enim concedi deis A bet
87쪽
DIS p. I. CAP. III. eth et incorporeum, & immortalem animum corinpori conjunctum in homine non reperirr; aut animum ipsum per se nihil appetere . vel aura ullum finem dirigi; aut certe nobiliorem hanc, divinamque hominis partem ad vilioris, infimaeque partis voluptatem turpissime declinare . De inde ver5 quis asserat hominis Delicitatem communem esse cum brutis, cum sanEvoluptas illa, quae in humano corpore percipi tur , eadem prorsus, atque nobilior etiam a bruetis comparetur, in quibus certh plurimi sensus,M Organa humanis delicatiora , adeoque voluptati jucundius percipiendae aptiora deprehenduntur, nec insatiabilis illa aviditas reperitur, verecundia, paenitentia, amittendae voluptatis timor, futurique mali providentia, quae singulas hominu voluptates amaritudine adspergunt,
ac inficiunt Quid ver5 quod voluptates ipsae turpissimae sunt , innatusque pudor in iis cogitan- Qis exoritur 3 quod sen sine dedecore , incommodo , legis injuria , vitae peticulo, corporis languore , mentis caligine degustantur λ quod amat ros deinde fructus, animiq; dolorem excitant , quod non semper adsunt, cumque fluxae, caducaeque sint, celerrime languere, vel interire solent, tantumq; abest, ut illa: irrequietam animi cupiditatem , omnemque voluntatis amorem impleant, ut fastidium potius in illa producant';
Epicurus in constiturione finis nil generosum DPic, far magnificum . Cie. I. c. 7. . . Habet hoc voluptas omnis Stimulis agit fluentes, . APtumquz par volantum,
Pusit, de nimis tenaci - frae corda morsu,
88쪽
quod denique voluptates istae dum etiam ardenistius inquiruntur, atque jucundius conservantur vel invitos etiam repente nos deserunt, ac e fis
aeto iam corpore dilabuntur sa Haec ut opinor, aliaque id genus innumera, quae possent afferri, manifestissime evincunt Aristippi, Maho- metis,& Epicuri quoque sententiam, si corporis voluptas ab illo defendebatur, veluti peris ditam, atque impudentissimam habendam esse, lacrymisque potius, quam argumentis ex hominum cordibus veluti pestem extirpandam . Quod si non corporis, sed animi potius voluptatem veluti summum bonum. habuit Epic rus , non plurimum certe ab Apollodori , Democriti , aliorumque sententia discessit , ideoque , sicuti illorum opinio mox reiicietur, ita quoque Epicurus ipse reprehendi merito poterit. III. Eadem sere, quae de corporis bono, vel faelicitate jam diximus, de illorum sententia censeri poterunt, qui beatitatem in aliquo sor. iunae bono, divitiis nimirum, honoribus, gloria positam esse dixerunt. Illa nimirum extrinseca sunt, nihilque in animo ponunt, quo melior ille, atque persectior fiat; cumque corporea sint, vel certe corporeis ex rebus, vel sen-- ibilibus oriantur, ideoq; incerta , caduca , suaq; natura facile mutabilia , incorruptibilem , ac ini. mortalem animi cupiditatem complere , sive
O vid. Boet Conso. III. ρrofa I. Arehitas Tarentinus nullam capitaliorem pestem. quam corporis voluptatem, homini dicebat a natur
datam; cumque homini sive natura, sive quis Deus nihil mente praestabilius dedi siet, huic divino muneri, ac dono nihil esse inimicum, qua in volupta
st Quod vero maximum , ae pulcherrimum est, id foro Lunae coramittere, valde pravum est.
89쪽
DIS P. I. CAP. III, , 63 satiare non poterunt et quemadmodum sanE, cum neque ab omnibus compirari possint neque ab Omnibus conservari . veluti sincera,& communis humanae naturae talicitas haberi non pos sunt, quae ejusmodi esse debet, ut ab omnibus hominibus acquiri. nec semel ad epia ab invitis unquam ammitti possit. Deinde vero, quod ad divitias attinet, quis
aperte non videat illas non sine maxima solicitudine, & labore congeri, ac, ubi congelia fuelint, maximo semper timore, & anxietate servari , ne qua te meorum vicissitudine , hominum se aude , incendio, naufragio, tandemque morte ipsa nobis in vilis, atque maerentibu S auferan.
tur λ quodque praecipuum est , tantum abest, ut adeptae omne hominis des detium impleant, vel EX tinguant, ut acrius potius illud eXcitent, vehementius accendant, atque insatiabilem sitim producant, iuxta celebre effatum illud Crescit amor nummi quantum ipsa pecunia ereseit . Quod si a plerisque uehementissime optari illae solent, caeterisque bonis omnibus ante serri, si denique Et genur , ω formam regina peeunia donet, id solum ex iniqua hominum opinione dependet , qui corporeis, ac sensibilibus externarum rerum illecebris illecti , ac deliniti, non sinceram, sed fucatam hominis talicitatem inquirunt . Caeterum quam multi memorantur , qui non modo divitias, & opes contempserint, multoque jucundius deinde vitam peregerint, quam
ubi divitiis afflueremi Anarchaiis certe , bc
' Divitiarum nullus est linis constitutus hominibus.
90쪽
Heraclitus regnum contempsit, ut rerum cognitioni liberius incumberet; Crates etiam Thebanus, Democritus y Anaxagoras agros, Θ patrimonium suum reliquit, ut discendi , quarendiq; divina delectationi toto se animo dederet sa ; atq; ut innumeros alio S. Ommittam, Diogenes incredibilem rerum venalium copiam conspiciens jucundissime exclamare solebat quam multis non egeo.Quid vero de honoribus. potestate , ac imperio putabimus, nisi quod illa divitiarum instar, cum labore possidentur, cum invidia conservantur, eosq; tesos, quos exornant, Onerant,& premunt bj Si etenim imperium honeste,
atque ad sanctissimas aeuuitatis leges gerendum est, quam variis curis, de aegritudinibus publico bono, sive faelicitati consulere debet Princeps, privataeque anteponere , &Non sibi ἡ ω sed toti natum se eredere mundos sin vero injustae tyrannidis instar , imperio abu tatur , quani variis suspicionibus, angustiis, timoribus illius cor torqueri, distrahi, cruciarique debet dum sibi ab hostibus insensis, ab amicis etiam continuo timeat, nec ullum proinde vitae momentum sit, in quo libere, quiete potestate fruatur , ideoque faelix haberi possit. Id innumera quidem omnibusq; notissimaTarquinii, Caesaris, Annibalis, aliorumque plurium eXempla manifestissime ostendunt, nulli bi tamen clarius effulget quam in Dionysii vita , quam Pr inde Cicero elegantissime exponit, ut ostenderet eiusmodi viros omnium miserrimos, ac in is caelicissimos esse c).- Haec omnia itaque fortunae bona eaduea nia