장음표시 사용
161쪽
Nilnirum , ut dum cereat mas, sigilla varia applicantur , figurationes vari. e sunt ; & du.n aliae praetereunt, aliae adveniunt , seu figurarum aliae abolentur , aliae in vicem earum succedunt , massatainen cerae non corrumpitur , seu nec minuitur , nec augetur , sed
perseverat eadem : ita videri intelligendum ; licet ab usque Mundi initio factae sint i i Terra , ac etiamnum fiant , & faciendae deinceps sint generationes variae ; non idcirco tamen , dum generationes praetereunt , &.adveniunt ; seu aliae sorinae terrenorum corporum dispereunt, aliae in ipsarum locum inducuntur, ipsam Terrae massam corrumpi, augeri-ve, aut minui; sed eadem constanter porstare ac tantam adhuc esse , futuramque ad posterum , quanta ab usque initio fuit. Itaque, cum ista videatur loci praesertim celebris interpretatio esse germana ; videri ex ipso , Terrae asseri , non talia in loco consistentiam, quam in integritate constantiam.
Urgeri heic selet Sententia Congregationis Cardinalium Inquisitioni praesectorum, qui in Galileo opinionem hanc de motu d errae damnaverint:
Respondent vero orthodoxi nam Heterodoxi rem brevius conficiund lententiam illam Lisse specialem, seu Galileum sic attinentem, ut hibere adversus ipsum specialcis causas potuerit, adversus alios non valuturas. Addunt sententiam quidem illam permagni esse ponderis; sedaton ideo tamen necessario habendam, ut articulum fidei, cujusnodi habentur, qui sunt a Conciliis generalibus constituti. Subjiciunt, non videri camsaltem, quo-usque promulgata, hoc est, praescripta I gitime, ut dogma quoddam Fidei fuerit, Fideleis omneis obligare. Tandem profitentur u semel praescripta legitime fuerit, se ad recantandum esse compar
Et sic illi quidem tueri se solent.
162쪽
CV M partim ex rationibus, partim ex exceptionibus, responsionibusve Copernicanorum, perviderimus ut illi conentur omitia salvare Phaenomena; vix quicquam aliud heic superest, quam ut paucis commemoremus, quam bideribus ad erra distantiam quam magnitudinem sita-gulis attribuant. Et Copernicus quidem ipse dicere contentus Sphaeram , regionemve Fixarum adeo a Terris esse distantem , ut comparatus ad ipsam Magnus orbis , tanquain punimam habendus sit l, mensuram praeterea non adhibuit, qua specialius quid de hac distantia pronunciaret. Contentus etiam de Solis, ac Lunae magnitudine dicere Solem nempe esse majorem Terra vicibus I 62. fere, & Lunam s. proxime) nihil de Sid rum aliorum, sive Errantium, sive inerrantium magnitudine consimile dixit. Vertim succurrit ante annos quindecim Philippus Lans bergius, qui, ut Planetarum dii tantiam, magnitudinemque comparete ad Ferram definiit; ita Fixarum tum distintiam, tum magnitudinem designavit comparate ad Magnum orbem, quem Zc Sphaeram Terrae appellavit.
Quod itaque primum ad Distantiam spectat; De Planetis quidem hunc in modum statuit.
Distantia mediocris, qua absunt ae Terra. - Luna, Mei curius, Venus est terrenarum k Sol, , semidiametro- α Marsa, rum.
163쪽
rso INSTI Tu TIONI srain abesse a Terra semidiametris Magni orbis 2 8ooo; seu mavis sentiadiimetris Terrenis q2ooo ocio. 'Quod deinde ad ipsam Magoitudinem attinet; Supposuit primum ci ea Planetas, esse apparenteis diametros, Lunae quidem, minutorum seres s. Solis, sere 3 . caeterorum non aliam, quam quae superius ex Alb tegnio, Alphragonόque recensita est. Circa Fixas autem, propter telescopium, quo spuria ab ipsis rescinditur lux, minores eam.n diametros, quam vulgo putarentur habuit ; Nimi-rtam stellarum I. magnitudinis, minuti I. li, secundorum qo; III. so ;IU. 2o; V. IO; VI. q. Unde de de magnitudine Planetarum sic censuit. Sunts Luna,
Ita scilicet correctione mimeris ejus adhibita: cum prius edidisset stellas Magnitudinis I. excedere orbem Magnum vicibus zoo II; II. I9s ;IIla 23o6; IV. 7 q; V. 9r; VI. II ζ. Porro, quia non modo stellae Inerrantes, sed Errantes etiam, intercedente telescopio, deprehenduntur diametro minore, quam vulgo habeantur; idcirco Martinus Hortentius Discipulus, Adjutorque Lans- bergit, admonitus facta a nobis observatione Mercurii commemorata superius, & quibusdam praeterea aliis; supposuit imprimis stellarum EGrantium apparenteis diametros esse, Mercurii quidem secundorum I9.V neris S . Martis 36. Iovis 3 o. Saturni 37; ac tum de illarum magnitudine ita pronunciavit. Sunt
164쪽
Α s T R O N O Μ I d. AEO LIa III.,quain Mercuriust Venus s
13a Supposuit vero diametros stellarum Inerrantium esse , Syrii quidem , 'seu Canis majoris, praeter ordinem positi, secundorum Io. & caeterarum Magnitudinis l. secundorum 8; II. 6; III. 3; lV. 4; U. 3; VI. 2; ac tum Sirium habuit Magno orbe minorem vicibus 3 & caeteras fixas itidem
tudinis. IV. ' orbe vicibus Io
Quin- etiam, quia supposuit quoque, assumi posse cuti assumptum a Lansbergio iam fueratὶ Fixarum parallaxin ad Magnusia orbem, secundorum s o. atque adeo assumi ipsarum distantiam semidiametrorum Magni orbis 687 3. idcirco de uxit posse speciatim Sirium haberi Magno orbe minorem ducenties decies septies, & caeteras Fixas consimiliter, hac
CAPUT XIl. Quale Mundi D stemsit, quod Tycho Braheus induxit. EX iis, quae de Copernici Systemate di is iam sunt, in promptu est illud intelligere, quod Tycho Brahe , nobhis Danus ,
165쪽
1sr INSTI Tu TIONI snovusque Hipparchus, inclinante jam laculo superiore invexit. En cuiusnodi ipsum propositerit. ' i
Cernere nimirum in eo primum licet , esse Firmamentum , seu Sphaeram Fixarum partem Mundi extimam ; intimam vero , occupantemve ipsius centrum , esse Terram et ac in interstitio collocari Pla-Diuiliaco by Corale
166쪽
Planetas, qui motus illeic suos obeant per liberrima, hoe coluidissima
Nimitum Tycho maxime fuit, qui solidas sphaeras confregit, detumbavitque ex aethere; postquam Cometas trajicere per aetherea spatia ut observavit, sic demonitiavit primus ; ac Mercurium, & Venerem ultra, ac citra Solem ferti deprehendit ; aliaque hujuscemodi: interim autem censuit fissam esse per illa spatia tenuissimam quandam , &puristaniam , fluxibilissimamque substantiain , quam Ac dixis Auram aeth
Deinde, Tria quaedam mobilia ferri circa Terram, tanquam circa centrum ; Lunam quidem proximam, motu menstruo ; Solem remotiorem, di quasi medium, motu annuo; Firmamentum, seu sphaeram Fixarum remotissimam , motu illo lentissimo viginti quinque millium ann
Ad-haec , Qsenque Stellas Erranteis motus specialeis circa Solem, tanquam circa centrum obire; Mercurium scillaet trimestrem, Ven rem octimestrem, Martem biennem, &α di ea quidem lege, ut Sol annuo i potu Zodiacum percurrens, illos omneis circumvehat; ac ipsi int rini Mercurius, & Venus, suis circa illuni revolutionibus, non complectantur Terram: complectantur autem suis, Mars, Iupiter, atque Saturnus; & Mars speciatini fiat interdum Terrae propior, quam ipse
Postr b, cum nullam laeic fieri motus diumi mentionem videas; intelligendum esse videtur, tria illa eadem Mobilia, Lunam, Solem, Sphaeram Fixarum, dum suis illis motibus secundum Zodiacum seruntur, volat interim dictim in occasum, veluti per se: Quinque autem stellas Erranteis, praeter motus proprios circa Solem; & secundum Zodiacumferri etiam dietim in occasum; non per se, sed traductas a Sole, qui sit ipsis vice primi Mobilis. Necesse est nempe, ut cum Sol eas omniis sibi quasi auriga revinctas contineat, easdem distis cima Terram, cui ipse
circumducitur, circumgestet. .
Dixi porro Syste, hoc posse ex deductis de Copernicano perficile intelligi; quoniam, si loco circuli per Solem transeuntis, ducaturalius per Terram transens squalem punctatum adjecimus eadem distantia inter Solem, & Terram pro semidiametro retenta, & aut Planetariaco ges , aut Fixarum sphaera tantisper emoveri sic intelligatur , ut V Saturni
167쪽
rs INsτITu TIO MI sSaturni circulus ex aequo a Fixis undequa pie distet; habesns omninδ qu te ante est ex Opernico Systema praescriptum. Quippe erit tum Sol in medio , sive centro Systematis e cireum centur ipsi proxime Mercurius , & Venus , remotius Mars , IRpiter, de . Saturnus; in medio vero intervallo reperietur Terra cum circumducta sibi Luna. Adeo proinde, ut Commicus censeri non injuria pr.
ivisse Tyclioni possit, &Tycho nihil aliud, quam Copernici invenisse
Quibus rati bus addactus illud excogitarerit. AC receperat quidem Tycho se pluribus Systema hoe declarat rum probaturumque; in opere, quod destinarat de Instaurati
ne Astronomiae elucubrarer veruintamen morte praeventus rem praest
re non potuit, ac scriptum duntaxat reliquit , se fuisse permotum, ut illud tale adinveniret , tum quod tolerari neque Ptolemaicum, neque Cope nitanum possent; tum quod , juxta ipsum , Phaenomena omnia quam artissime salvarentur. Objecit autem PtoIemaico , tum ea testium orbium distributionem inconcinnam; tum assumptionem supervacaneam tot, tantorumque Epicyclorum . salvandis Retrogradationum , Stationumque Phaenomenis 3 tum peccatum illud eontra artis principia , quδd in ipso circularis motus aequalitas non circa proprium, sed circa alterius Eccentrici AEquantis nimirdin) centrum admittatur. Neque quidpiam de seliditateSphaerarum coelestium adiiciam, qu:m cum nuperis observatis stare non posse idem perdocuit. Copemicano verib obiecit potissimum tria; Unum, qudd tametsi in eo scite admodum praecaveantur quae supenua , dissentaneaque ia Ptolemaico habentur, ae nihil reipsa adversus principia Mathematica delinquatur ; admittatur tamen absurditas illa contra principia Physi- ces, quod Terram, cum sit e sum, inquit, pigrum, inhabileque admovendum corpus, haud diuolutiore tenore motus illiusque etiam triplicis quam aetherea illa Lumina agitarissatuati Alterum, quod proinde
168쪽
A s T R o. N o Μ I Cim LIM IM. Isssaetis adversetur Literis, aliquoties ipsius Terrae stabilitatem confirma tibus. Tertium, quod illam capacitatem inter orbem Saturni, & octavam Sphaeram, esse propemodum immensam, & Sideribus tamen prorsus vacuam, sapponat.
Postremo autem in sui gratiam illud praesertim commemoravit quod, devitatis omnibus huiusnodi incommodis, dum Sol annuo motu Zodiacum perlustrat, ac interim quinque Planetae ipsum comitantes, suos circa illum motus peragunt, salventur exinde, absque ullis Epicyclis, Phaenomena illa Stationum, Retrogradationumque praecipua; ac declaretur, cur Mercurius, & Venus tam parum a Sole digredi appareant, cur Mars, Iupiter, & Saturnus ipsi interdum opponantur sterra scilicet intercepta cur itae proxime terram transeant, &specie maxime grandescant, cur in supputandis singulorum motibus, motus Solis simplex cominissus scin- per reperiatur, & quae sunt alia huiusmodi. . Quod spectat vero ad reliquas inaequalitatis apparentis disserentias, quas veteres per Eccentricos, & uanteis, Opernicus per Epicycluinin circumstrentia taeentridi salvarum; dixit eas quoque facile posse insta salvari Hypothesi, sive per Circellum in orbe circa Solem Eccent leo, sive per duplicem Circellum in quopiam orbe Concentrico, ut se plenius explicaturum in assecto illo opere promisit.
ratione id a Tychonis Sectatoritas pro Petur. Cum porris bis iam temporibus eam esse Planetarum dispositi
nem constet, in necesse, plane videatur aut Cope nicanum, aut
Tychonicum Systema esse verum; idcirco sint plures cimo pene omnes aliunde aversati Copernicumst qui, improuatis veterum Hypothesibus, Tychonem sequantur, partim inducti nominis, observationumque caelestiuin ab iplopera m fama ; partim persuasi con stare semper, quicquid Copemicani respondeant,' quae objecta superiti sunt tum ex Astronoma , tum ex Physka , tum potissimiim ex bacra
Et quia tamen illis quoque discultates variae opponuntur; idcircis. V, ita
169쪽
ita illis occurrunt, ut vices corum suppleant, quae Tycho sertassis suisset
responsurus. Nam primum quidem obiicitur, absurdum esse uni corpori duos per se motus tribucre; quales scilicet attribuuntur Lunae, Soli, ac Firma- '. mento, dum alterin:tur specialeis circuitus secundum Lodiacimi, seu versus ortum peragere , & interim tamen diurna revolutione ferri in occa- . sum.
Vertim Respondent aliqui, non ideo his tribus , cuilibetve ipsorum, competere duplicem motum; sed competere unicum, ipsumque spiralem, ac vcrsus occasum. Res intelligitur ex iis, quae dicta superiore libro circa Hypotlaeseon varietatem uint. Adnotandum solum, debere proinse serti ipsiam Fixarum Sphaeram velocissime omnium in ocosum; ac spiras describere confertissimas , attiguasque ; Solem moveri segnius, & laxiores spiras describerer Lunam moveri segnissimE, &de- . scribere Iaxissimas spiras. Heinc autem fieri , tum ut Sol diebus singulis
uno gradu, s Luna tredecim retardatior, quam Fixae. moveri in o tum vidcantur; tum ut Sol anno uno, & Luna uno mense excursus in boream, & in austrum sic peragant, ut sub ipsis Fixis circuitionem com- pleant. Cum dicere vero hi nequeant, cuius respectu ipsum Firma me tum censeatur pariter in boream , & ita austrum excurrere , ideo respondent alii , admittendum esse supra Firmamentum primum mobile, quod di et ina revolvat Firmamentum versus occasum, ac ipsum interim Firmamentum proprio sibi motu moveri in ortum , secundum Zodi icum , ac pro illius obliquitate tendere in boream , & austrum. Nempe necessariam aliunde supra Firmamentum esse aliam Sphaeram,
cui inesse intelligantur Dodecatemotia , immobiliave Zodiaci sig-m , donec mobilia , seu Asterismi, secundum illius ambitum discuse
Secundo; per-quam incongruum esse, Firmamento, aut etiam ult riori Primo mobili exsitenti tanto, tamque procul abducto, diurnum motum tribuere, qui & celeritatis incredibilis sit, & utilis esse non possit ad circumducendum Planetarum Spliaeras, ut quae solidae nullae sint, neque ideo abripi possint.
Vertim respondent, neque Firmamentum, litteriusve etiam mobi- .le, tantae esse vastitatis, quantam fingit Copernicus, neque riuo motum
170쪽
ΑsTRONOMICAE. LIB. III. 137 celerrimum Met , reputandum esse incongruum, quod ipsi moli corporis congruat, ac ut motus ille, quo Equus spatium conficit, non est habendas respectu ipsius incredibiliter celer, qui incredibiliter celer foret res. peetii Formicae, aut Testudinis, si tempore eodem idem spatium perageret ; ita reputari non debeat supra omnem fidem, celer motus in Firm mento, ulterioreve sphaera; qui posset tamen in parvo globo hujuscemodi reputari. .
Quod subiicitur vero de impressione, quae non possit mobilibus Fi
mamento in serioribus, ob interceptorum spatiorum fluiditatem fieri; aut talem nullam impressioncm esse omnino necessariam, si motus quidem ii seriothina mobilium secundum spiras fieri censeantur , aut etia in tam
posse impressionem ipsis Planetarum globis fieri, etiam secIulis solidis sphaeris, & per spatia liberrima, quam fieri ab ipiis Copernicanis admittitur, dum radiis a Sole emissis circumagi posse Planetas, hi liquidissimo
aethere pariter versanteis admittunt. I erith; inconcinnum esse admodum, compaginem illam Planetarum totam cieti in veluti luxari, tum circa ipsam erram, tanquam circa centrum non suum ; tum sub ipsi Fixarum sphaera, a qua inaequaliter absit, seu cui concentrica non sit. Verum respondent, nihil este posse in eo opere inconcinnuim, quod
sapientissunus opifex disposuit. Quippe neque fieri ullam luxationem,
cum Planetae a Sole cirs uinducuntur circa centrum non suum, ut reputari
posset, si quapiam gravitate distraherentur,& pars major compaginis ex una Terrae parte, aut pars minor ex alia non possent velut aequilibrari: Neque a nemine non admitti esse Planetarum circuitus respectu sphaerae Fixarum Eccentricos; cima & aliunde ipsa Planetarum codapages ita circa Terram dietim revolvatur, ut quaelibet ipsius pars concentricum illi circulum describat. Non esse 'vero, quod praeterea urgeri potest, insolens, Planetas, donec circa Solem specialeis motus obeunt , adeo interim detorqueri , ut abducti motu rapidissimo adigantur ad peragendum diurnas illas c;rcuitiones ; ippe & secundum Ptolemaicos , Planetas proprios obeunicis motus , a mobili interim alio diverti, atque abripi r & secundum Copernicanos , ipsam specillim Terram , dum motu sibi proprio circumducitur , deduci, interim, abripique alio a
Sole , per radios emissos impresso. Quo modo quoque s ipsam V 3 Lunam,