D. Antonii Gueuarae Commentaria in Habacuc. Ad illustrissimum dominum D. Gasparem Quirogam S.R.E. cardinalem, archiepiscopum Toletanum, summum de fidei catholicae negotijs cognitorem

51쪽

-in hoc seculo Deus peccatoribus pq nam

irrogat grauiorem. Sic enim intelligendum est , Deum nullum non mouere li pidem, nulla non adhibere medicaminq,

dum spes est sanari nos pose, dum ulla sunt vel minima iustitiae vestigia.Vbi ve

ris labente paulatim disciplina , deinde magis magis'; lapsis moribus eb peruentum est, ut medicinae faciendae locus ob infractam pervicaciam dc duritiem non sit,desperatis vetat sapiutia adhibere medicinarm Non quod quicquam sit Deo

nostra salute charius:sed quia huiusmodi hominibus medicamenta pestiferam ut iis, admodum paucis salutaria esse solent: purgato nisi animo & sano proposito,ra' tione ac consilio fiant.Subit ecidit Ra bylon,inquit Ieremias,&contrita est:vlulate super eam, tollite resina ad dolorem eius,si forte sanetur. Cura uinius Saby lo' ne, non est sanataderelinquamus eam.&eamus unusquisque in terra suam:quo niam peruenit usque ad coelos iudicium eius, eleuatum est usque ad nu bςs. Rerpugnantea ergo retrediante ψ iugu su 'uissimum

52쪽

Misgintiani obstinate tanquam insanabi--les deserit Deus , auersionern vltimud 'cens supplicium. Nec id iniuria: nam si in maximis turbinibus ac fluctibus nauem scientissimus gubernator deserat: cuerti illani &mergi certum est: si autem sedens in puppi clauum teneat,dcremiges quando inhibere oporteat, quando impetu pulsuque remorum Vri, quando

mutare velificationem conueniat, d ceat: nauis optime conficit cursum,sativaque in portu collocatur. Quadrigae vero quem cursum tenere poterunt,non

iam si inepte gubernentur : sed omni

prorsus auriga cessante intractatis oc nouis equis ferocitate exultantibus committanturώ praecipitari temere & prosterni necesse e st. Republica quoque i gibus aut magistratibus destituta, vides

quid sequatur nihil est quod quisquam

se habere certum, cuicuimodi id sit, ad. bitretur. Quod si haec mortalia mortalibus priuata rectoribus ditaluutur subi-4to ac pereunt, 'uid eis euenturum putamus , quos c in profundum malorum

53쪽

lorum Venerim, neq; pudet quicquam,

nec metuunt quenquam,neque lege purtaxit tenere se ullami Q sobeminctem Daudaciam deserit ac derelinquitI cus,vidimissi in desideria cordis sui,euntesque in adinventionibus suis,suo se gladio i gulent.His,tanquam desperatis & mortifer ac immedicabili plaga sauciatis, Deus cauterij vim atq; correctionis castigationis caustica amplius non adhibet:veru pro libito quibuscuq; vesci, pro animi qgri appetetia impune insanire,& . libere debacchari permittit. N5 audiuit

populus meus voce mea,inquit Diis , dc Israel no intedit mihi:& dimisi eos secundum desideria cordis corii,ibunt in adinuentionibus sitis. Paulus vero ad Romanos sic scribit:Et sicut no probauerulDeuhabere in notitia,tradidit illos De' in re probusensum,ut faciat ea quae no conueniunt: replaos omni iniquitate,malitia, fornicatione,auaritia,nequitia,plenos in quidia,homicidio,coxetio he,dolo,malignitate,susurrones,detractores,l eo odibiles, cotu mesibsos, superbus et wsi in letorς

54쪽

analorum , parenitibus non oboedientes insipientes,incompositos, sine affectioneps 88.33 absque Dedere,sine misericordia. E contrario autem blanda quidem dc paterna

vox est : Si deieliquerint filij eius legem

. meam, &in iudicijs meis non ambulauerint,si iustitias meas prophanauerint, dc mandata mea non custodierint: visitabo iii virga iniquitates eorum,&in verbe i-bus peccata eorum. Misericordiam autem eam non disperga ab eo, neq; nocebona. ita in veritate mea. Rem enim diligit,corripit Dominus,&quasi pater in filio complacet sibi. Vnde gentium doctor aiebat: Tanquam filijs,vobis se offert Deus:quis enim filius,que non corripit pateri ubdin i si extra disciplina estis, cuius participes facti sunt omnes:ergo adulteri non ii iiij estis. Denique non acerbitatem,& inclementiam , sed mansuetudinem atque lenitatem, Dei castigationem existima Pstrono uit,qui dixit:Quoniam superuenit mansuetudo,dc corripiemur. Cum enim humanae vitae miseriam ac breuitatem descripsisset, eamq; propter peccatW mortalium

55쪽

tilium genus incurrisse,sessus sit:hac ipsa poena homines a Deo, non tam inimice castigari,quam patrie commoneri testatur. Hinc enim inquit tanta vitae nobis breuitas & afflictio: quoniam venit in

nos mansueta tua castigatio,qua a te pro peccatis corripimur : ut ea erudiamur, ventura tuam in nouissimo seculo iram

ω indignationem effugere. Ea quippe

tanta futura est,ut nemo animo complecti queat, nulla lingua valeat exprimere, quam terribilis ac formidandus extremum exercebis iudiciu . Proinde Domine temporali punitione hac, nota fac nobis futurae irae tuae p0 ntiam fac nos per coelestem sapientiain corde erudiri,ut praesenti tua ultione ventura inteiligetes, eam effugere studeamus. Harum rerum non ignarus Habacuc ,& gentis Iudaeorum miseratione permotus,amice cum Deo atque familiariter iurgatur, quod in maximis illorum sceleribus conniueat, & se tandiu clamantem poenas ac medicinam exposcente non eXaudiat,neque tandisi vociferatem, adhibita D castiga-

56쪽

castigationis curatione, aut certePropheta ipso de medio sublato,ab anxia aegritudine animi acerba molestia liberet &exsolvat. Rupd emini ducit: Uimpatiens: Iudaeorum te sceleribus concuti,veXari,

ac torqueri significat. Multis quippe nominibus pij viri alienis criminibus

quatiuntur: dolent nanque ante alia, Dei reuerentiam do honorem labefa-3-M-i'-io istari.Zelo zelatus sum pro DominoDeo

exercituum s Helias iactabat) quia dereliquerunt pactum Domini filii Israel. David similith: Zelus domus tuae comedit me , & opprobria exprobrantium tibi ceciderunt saper me. Quod est: Non minus, imb multo magis pro-- bris , quibus te impij insectantur, afficior , quam si me ipsum probris atque

contumelijs impeterent : quippe cum& pietatem violent,& certam sibi perniciem asciscant. Vel, ut Paulus exponit : Sic pro dictis ac factis gloriae tuae derogantibus dolui , ut pro eis tan quam a meipso commissis, me humiliaverim & afflixerim : iram tuam dc iustam

57쪽

iustam ultionem ab ipsis scelerum patratoribus auertere conatus. Lugent

enim homines probi, cum laeso sic iniuriam passos, tum maxime laedentes iniuriosmam & Aristoteles,minorem eo se iniuriam, pati iniuriam: maiorem,iniuriam inferre,decreuit.EtSocrates apud Platonem in Gorgia: Secundum meam sententiam, inquit, b Pole, qui iniuriatur iniustusque est,omnino est ante alios miser miserior autem si iniuriarum poenas nunquam luat: minus vero miser si

duat,suppliciumque iustum dijs homini-

busque reportet. Infirmatur ergo cum 2.ω

aegrotantibus Habacuc, & alienis scandalis uritur: dolet dic queritur,in populo Dei iniquitatem id proborumolestiam M oppressionem, praedam dc iniustitiam grassari. Idq; etiam manifeste palam,

nulla eoru, qui virtute conspicui, Dei honorem &ciuium salute tutarentur, pro sus habita reuerentia aut pudore. Hoc enim significat, Contra me, coram me,&ante oculos meos. Sicq; etia Septuaginta verterunt id est , Ex ad- 2 uerso

58쪽

uerso mei Boc quoque persaepe in braica dictio D importat,coram,ante,in c5- spectu, e regione, ex aduerso, ut passim transfertur in vulgata editione Latina, vulgatiorque res est, quam ut testimo- iiij s debeat comprobari. Vnde Δί illud: Peccatum meum contra me est semper; hunc habet sensum:Peccatum in qu perpetuo coram me est , dc sceleris admissiae memoria iugiter ob oculos mentis ver-- satur & oberrat: cuius consideratione dc aspectu incessanter discrucior &enecor. Porro,Iniquitas,vocabulum generale est. Omne Vitium quo a reis a ratione deflectimus, comprehendens. Labor, moh stiam significat&ea miseriarum genera omnia,quibus premitur humana condi- . tio, quorumq; maxima plerumque pars iustos&innocetes invadit. Preiaomne rapinae genus est, omnem rerum alienarum iniusta contrectatione & iniquum usum complectitur, siue fraude aut dolo, siue vi rem alienam contrectari contingat. Pro, idem est nomen in

Hebri o, quod superitis pro , Ut,

59쪽

omne iniuriae & contumeliae genus, omne damnum atque malum significans. Etenim ex Iudaicae gentis peccatorum aspectu , omnia hax se perpeti, Propheta testatur.5 uare respicis contemptores taces, conculcante impio iuniorem eZEt facies ho- . mines quasipisces maris, eae qua ireptilia non habentia ducemὶ

Tota haec periodus proculdubio in

hunc locum assumpta aduentitia est,non insita Latinae editioni & inna -

ta .: cum in libris Hebraicis, Graecis aut Chaldaicis non sit, neque in corrcetio ribus Vulgatae Latinae editionis codicibus reperiatur. Certe a Hieronymo non agnoscitur, neque Haymo, item i-gius, aut Rupertus legerunt in hoc loco. Iraque e textu Parisienses sustulere:&Epanorthotes inter: Iniustitiam contra me: dic quod post mcdum sequitur : E ctum est iudicium eae contradictio potentiora

D 3 nihil

60쪽

nihil interponendum esse censuit. bErgo scioli cuiuspiam audacia inuectum huc est: quoniam Hieronymus in principio

commentariorum huius capitis , haec verba ex occasione praesumpsit. Post-

quam enim illud : Uidere praedam s in iustitiam contra me : & quae praecedunt, iuxta literam & temporis historiam exposuisset, subiecit: Generaliter etiam accipi posse, quod ex persona humanae impatientiς, Videns peccatores in hoc seculo diuitijs & honore potiri, Propheta loquatur, dc in querulam Vocem ac plenam doloris erumpat: Quare respiscis contemptores & taces: conculcan

te impio iustiorem se Z Et facies homines quasi pisces maris,& quasi reptilia

non habentia ducem Huius occasione putatur, initio capitis liqc ab aliquibus fuisse repetita: at Hieronymus ex sequentibus decimo tertio S decimo quarto xersibus recitauit: idque etiam maiori ex parte Septuaginta versionem sequutus.Latinς quippe vulgatς editionis h cm'. i. 13. sunt verba: Quare non respicis superini