장음표시 사용
71쪽
eius, uniuersamquci substantiam per cir .cuitum David autem:Multa flagella pec Ps 3Lio. . satoris:sperantem autem in Domino mi Iericordia circundabit. rursus: Im
mittet hoc est , diffundet sese) Ange'
lus Domini in circuitu timentium eum, eripiet eos. Est enim pro Immittet,s Graece,rκρεμ iis , id est, castrametabitur. Et in Hebraeo, nari,cuim Vice Vulgatus Exs.13.io interpres *pissime circundare. Castra Exsa .L-ponere, vel Castrametari, interpretatus Zach s. 8. est. Hinc euenit, qubd victores olim,qui--que patriam aut ciuem seruassent,coro- na donarentur: inhri quippe corona ty-ipula gerit. Quasi ille ciui aut patriae murus ac allum suisset, qui seruasset. Nam S pro muro in sacris. literis ef- se dicitur qui alium ab iniuria vin-
dicauerit . De Dauid enim , dc dei i.Re.2I.rc-ius comitibus ait unus de pueris Na- bal: Pro muro erant nobis tam in nocte quam in die , omnibus diebus, qui-.bus pauimus apud eos greges. Imb v ab corona siue diadema regis in Hebri. i ii
vocatur 'da, quasii Vallum, . aut murus: Ent, i
72쪽
quod Rex subditis atq; e reipublicae prom uro ac vallό esse c5ueniat.Ergo,Vt propositum agamus , haec Prophetae verba hutic sensum habere ccsemus. Propterea quod impij, ac scelerati, hominibus iustoru&innocentum custodia, ut ovium hipo, comissa est: semper egreditur iudicium peruersum. Gubernari oportet malos a bonis,Euripides aiebat,& parere se melioribus:si verbimpios in ciuitate promoueris,sursum atque deorsum Vita no-' stra inopinato tota peruertetur. Sutores,
dixit Plato,si praui &perditi sint, quanquam dissimulet, nihil inde periculi ciuietati imminet custodes vero legum dc ci.uitatis,si no revera sint,sedVideatur tantum, urbemtotam funditus perdunt. Hactenus Habacuc, dum illis a Deo medicinam exposcit, Iudaeorum peccata recensuit. Maxim&verb quod omnibus Prophetis familiare est Principes &Magistratus incusat: quoniam qiiicquid in republica iniquitatis ac scelerum sit, ab his , tanquama turbido & lutulento sonte derivetur.Etenim, secundum iudi
73쪽
cem populi,inquit Sirach, sic-ministri ne
eius: qualis rector est ciuitatis,tales icinhabitates in ea.Facere recte ciues suos, inquitVelleius Paterculas,princςps optimὸ faciendo docetacum .utimperio mi, xim us,exemplo est na aior.Neoptolemusia pudSophocle in Philoctete, duin sim . sate conqueritur, arma patris sui hillis
iniust e si bi fuisse praerepta,*Vlissi data,
hincipibus omnia,quos penes rerumfuit . tam imputρ:na urbs amast stratu a ducet Exercitus ae pendet exempla ducum. i l canorequemermibus . I Ι . les aute fuerint Principes Iudaeor, Seph. 3.
cipes eius in medio eius quasi Ic Hic si ur lgientes:iudices eius lupi vespere noi C linquebat in mane. Latius aute Electi ici rige. D.c.
Ecce Principes Israel: singuli in brachin suo fuerunt in te o tenuiald ad cnuniscndum sanguine. Patre & matrem Cottim iijs affecerut in te,aduena calumniati sutin medio tui, pupillu & vidua contrist verut apud te Sanctuaria mea spretiistis . Ea. & sab-
74쪽
,ZZc sabbatha mea polluistis. Viri detracto , res fuerunt in te ad effundendum sangui nem,&super montes comederunt in te scelus operati suntiremedio tui. Verec idiora patris esse' operuerut in te,immum ditiani menstruatae humiliaverunt in tecri unusquisq; in uxore,pximi sui opera' tus est a inination ridc socer nurusuam polluitnetarie, frater sorore sua filia pari tris sui oppressit in te.Munera acceperudapud te ad effundendusanguitie:vsuram& supcrabundantiam suscepisti,dcauare proximos tuos caluniabaris:meiq; oblita es, ait Diis Deus. Veruntamc querelarusatis sit: iam quid Dominus Habac Moeresponderit audiamus.
picis inguibus, s videte,s admiramini, is obctupescite quia opus factu est in diebus
vestris, quod nemo credet cunarrabitur. Ion did patitur misericors Deus, an- qi iustu,&expectatione torqueri:n Q diu sustinet,piorum vota esse irrita, qui cordis pauperuetiam praeparione ex au'dit. Solatur igitur tandem Habacucum,
iam iam Iudaicaru iniquitatu suppliciu
75쪽
mastigationem im minere praenuliaris: aduentare quippe propediemChaldaeos, efferam gentem qui debitam ultionein exposcant. Ita tamen suppliciorum optimus artifex minas & terrores attemperat, Vt futurae calamitatis mole prop6sita,metum auditoribus & religionem incutiat:illo'; ipsos, quibus minas dc terrores intentat, a corrupta & praua vix e consuetudine, ad morum emendatione& correctionem hortetur, adi officium& honestatem traducat. Futuriam proculdubib., ut si vel minis deterriti resipis- icant: supplicia quoque & poenas:& prς- nuntiat alamitates e 'ad' Scriptum
nanque cst: Si dixero impio,morte mo- Men. rieris , dc egerit poenitentiam a peccato a4.
suo,feceritq; iudicium &iustitiam,& pigntis restituerit ille impius, rapinamque reddiderit . in mandatis vitae ambulauerit, nec fecerit quicquam iniustum: vita vivet & non morietur. Omnia peccata eius quis peccauit,non imputabuntur ei: iudicium de iustitiam fecit, vita vivet. Ergouut Iudaeos Seias adscelerum poeni
76쪽
tentiam tria pellat, malorum impetissim tium magnitudine mi, flagellorum acer--.bitatem, multis ac miris modis amplis
cat. Hostium quippe genus & animos,
mores, copiasta technax, S velocitatem promptitudinem, apparatus, caeteraque id genus omnia enumerat,explicat,eXaggςrat: quibus maior in bello crudelitas, maior si lamitas timeri queat. Ait enim:t picite ingentibus re videte,s admiramini, s ob iupescite. Priora verba supplicij, celeritatem , posteriora immanitate ni significant. His fieri incipientibus , aio Dominus, respicite dc leuate 'capita vestr* ; quoniani appropinqu redempti, vestra. Isaias verb: Obistupescite & admi
ramini: fluctuate dc vacillate: inebria mini , dc nbna vino : mouemini SI non: ab ebrietate. Quoniam miscuit vobis Dominus spiritum soporis: claudet oculos vestros , Prophetas & Principes vestros, qui vident visiones, operiet. Porct c, picueingentibus,idem est,quodAsbici te gentes: Videte propediem ingrue nrev& aduentantes Chaldaeos.Hebr is en ini. achi ux
77쪽
a fida verba , di litera adhaesionis construuntur pris accusatiuocmusmodi est
illud in Psalmis : Qtyonia tu haereditabis bat ei. r. in omnibus. gentibus: pro, haereditabis omnes gentes Obstupescite es admiramim: pro, Videte admiranda atque stupenda, potitum est neque enim huiusmodi affectiones imperari alicui possunt: quippe
clim non voletcs, sed inuitos potitis ,adq; etia subitb soleat opprimere. Veruntamequicunq; earum affectionu antecedente imperat actionc , ipsas easde naturae lege consequentes imperare videtur. Neque
enim fieri potest, ut qui tam in mane . spectaculta videat on admiretur& stirpescat. Sunt: praeterea qui pumn p.
ad oculorum sensum. ad animum, &cogitationem pertinere: excogitatione porro admirationem, ex admiratione demu stuporem prouenire: deniq; incremeto uti Propheta,figura in rethoricis satis ad amplificandu accom- data, SO diuinis scriptoribus non incognita. A tv erb i ne br o,pro, At miram ,
Obstupescite, idem geminatur verbit, non
78쪽
Admiramini, admiramini, quomodo εί
Pagninus interpretatur. Repetita autem eiusdem verbi geminatio, vehemetitiorem atque concitatiorem efficit orationem. Quia opusfactum est in distas m
nris.Pr teritu m pro futuro, usitatissimo Prophetarum more positum est.Septu ginta per praesens tempus verterut Quia
.puI ego operor in diebus vestris. Pagni
Mus nobiscum consentit. AtSymmacnus
ter futurum transtulit:Quia opus fiet in Hiebus vestris. Huic consonat Nova edi-xio Vatabli. annotationibus illustrata: . Optas operabor in diebus vestris. -- eo autem m*do tran ieris,uerbacer εο t Dei,significantis,eam calamitate mon casu aut sertuna, sed diuino cosilio euenturam. Ego ego sum, inquit Deus, qui deploratissimis vestris moribus sup- plicturn paro, Quod nemo creducum ara rabitur. Ego sum qui non longo post te pore, sed in diebus vestris tradam vos hostibus, qui nulla non dira duraque in Vos exercebunt facinora, quibus haudquaquain in posterum quisquam adhi- bebit
79쪽
bebit fidem.Nam s pe veritas, sine veria similitudine, fidem non potest facere, ut Cicero ad Herennium scripsit.
βuia ecce egosuscitabo valdam, semram svelocem, bulante pertit itudinem terra; ipsideat laser cula non sua.
Eice, aduexbiu demonstrandi est, rei.
praesentiam, aut proximitatem,atque celeritatem significat, de si pissime in diuina Scriptura,rei, cui praeponitur,nouitatem vel magnitudinem solet indicare . . mronomen, in empha habet, cum Iudaicbrum Icelerum immanitate, tun, Dei indignatione adauget. Ego Acilii e Deus Abraham,Deus Isaac, Deus Iacob. Deus patrum vestrorum, qui vos in peculium S funiculum haereditatis elege ram , qui quasi pupillam oculi custodite consueueram : ecce suscitabo Chaldaeos in vestram vastationem atque ruina. Est autem verbum, Suscitare , translati tum ab his qtri vacantem aliquem atque octo,
80쪽
obeundum excitant atq; solicitant: metaphora sane in diuinis literis v statissima, quaeq; ad aliquid vehementius p gendum,sivi: in bo hum sue intiaci tu,sen per usurpetur. Chaldaeorum nomine,Babylonios intelligit diuinaScriptura .Fuitcnim Babylon Chaldaicarum gentium.caput atque metropolis propter quam etia reliqua pals Mesepotamiae A ssyriae*, Bab lonia appellata est. Hoc aperte ostendi: Ezechiel, cum Sedechiae Regis captiuitatem praedicens,ait: Extcdam rete meum super eum, SI capietur in sagena mea: δίaddit m eunt, Babyl aena in terram Childaeorum. Vel vi expressius habent Hebraea: Adducam eum in Babylonem terram Chaldaeorum Neque enim in Hebraeo repetitur praepositio In:sed dissere, riae gratia apponitur Terram Chald ru Est nanque in AEgypto altera Babylon, cuius Stephanus, Strabo, dc Ptolemaeus
meminerunt:quanuis Strabo eam manis
Arabiae contribuit. Vnde dc Arabum lingua Chairum illam vocant:quq vox non i aliud