장음표시 사용
111쪽
fortuna obtulisset, eo facile uterentur ibique pretimisso aggregantes pugnarent, haec leguntur: προς ουδεν ουτως ἐπuίδευον αυτους καὶ μνεὶθιζον, άς et ὀ 1 η πλαναοθαι sis δὲ ταραττεσθαι τάξεως διαλυθεισης, ἀλλά χρω-
offendit illud συνίοτηοιν ὁ κίνδυνος, qu0d debet esse: quo eos periculum defert, praesertim sequente, quod necessario prius est, καὶ καταλα/ιβάνει defert et deprehendit). Verum in codicibus primum omnibus est καταλα/ιβάνοι, aptum ad praeteritum tempus verbi sententiae primariae ἐπαίδευον, συνείθιζον , qu0d editores pr0pter συνίστησιν mutarunt; deindo b0ni c0dices omnes καί non ante καταλαμβάνοι, sed ante Ουνιστ ησιν habent, hac
βάνοι. Itaque mendum manifestum tenetur, ad cuius correcti0nem ut perveniamus, animadvertendum est, Sententiam universam recte per se abs0lvi his ὀ n ου sic enim seribendum est) ποτὲ ὁ κίνδυνος καταλαι βάνοι ubi eos periculum deprehendereti; itaque illo ουνίοτηοιν c0ntinetur aliquid, quod ad id, qu0d adverbio ὁπου monstratur, amplificandum pertineat; id ossicietur vocabulo in tria, ex quibus coaluit, sic dissoluto, ut una littera adiiciatur, una mutetur: ὁπου noτὲ καὶ συν οιστισιν ὁ κίνδυνος καταλα/ιβύνοι, ubi et cum quibuscunque periculum eos deprehenderet. Facile intellegetur, accidere interdum, ut mendi suspicio non temeraria nec levis oriatur nec tamen id prorsus certo convineatur; n0n ita raro rem c0nficit reperta ipsa emendatio ita omnibus indiciis vestigiisque apta et respondens itaque manifesta mendi originem declarans, ut omnis dubitatio tollatur, cuius rei exempla ex locis compluribus superiori capite tractatis sumi posse arbitror. Convictum mendum primum nudandum plane est de-
112쪽
trahendaque et abiicienda omnia, quae ad id occultandum accesserant, non tantum l0ngius progressa, sed etiam prima interp0lationis stamina, et prima, quantum fieri potest, erroris forma invenienda; velut in Livii XXII, 28, 4 ab eo
quod e0dices vulgares habent, semper occursurum, redeundum mihi fuit non 80lum ad per occursurum, qu0d in coibertino est, sed ad per ocursurum, quod in Puteaneo, ut inde Veram erueretur procursurum semendat: Liv. p. 200); tum autem etiam circumscribendum terminandumque sua sede vulnus, ne sana et recta, quae id cingunt, h0c est, sibi constantia et apta et formam sententiae orationisque demonstrantia, simul in dubitationem trahantur convellanturque ut in Plutarchi, quem paulo ante
tractavimus, loco haec: οποι ποτὲ καὶ ... ὀ κ νδυνος καεαλωριβανοι, etSi οποι suum habet mendum, Sed perexiguum . Sed abiecta sic interpolatione subsistendum est paulisper videndumque acriter, ne non solum ad pr0ximam vero formam, sed ad ipsum verum perventum Sit; nam interdum mens, manifesta interpolati0nis pravitate depulsa tamen c0nfusa semel et perturbata non animadvertit, se id tenere, ultra quod nihil quaerendum sit et quod non intellectum interpolationem pepererit. Egregius est ad huius admonitionis vim m0nstrandam Platonis lacus in Theaeteto p. 175 C, ubi Socrates ostendit, quid accidere soleat, cum philosophus aliquem e vulg0 hominem a communibus opini0M-bus et serm0nibus sursum ad altiora et ad ideas contemplandas v0care et ext0llere c0netur; sic enim ibi scribitur
nunc: 'Oταν δε γε τινα αυτος, ω φίλε, ἐλκυοη ανω και
διαφερετον, ἡ ἐκ του, εἰ βασιλευς ευδαί twν κεκτη/ιμος τ'αυ Πολυ χρυσίον, βασιλελις περι καὶ ανθρωπίνης ὁλως
113쪽
τίοτροφα άποδίδωσιν spmrsus ei paria accidunt iis, quae anis in philosopho ad communes h0minum sermones detracto commemorata erant . Primum ut in priore membro recta oratione p0situm erat exemplum ἐκ του τί ἐγω σὲ ἀδικω, ab huiusmodi iudicii et sermonis forma: quam ego tibi iniuriam facio p), sic in altero, deleto εἰ, inlucendus est homo recta oratione vulgi m0re regem Persarum beatum ob pecuniae magnitudinem praedicans: ἐκ του' βαοιλευς ευδαίμιων κεκτη/ νος ταυ πολυ χρυσίον ab huiusmodi iudicio: rex beatus est magnam pecuniam p088idens ; εἰ significaret dubitationem, beatusne rex esset necne, a Vulgari opinione alienissimam. Sed hoc parvum; illud agitur, quid laetendum sit illi τ'αυ apertissime orationem perturbantiet, ut nunc est, abundanti; itaque alii aliter corrigunt sine ulla probabilitate sui Heusdius πάνυ), Hermannus autem mirabili ultra fidem iudicio, quia a codice omnium lange praestantissimo, Oxoniensi, abest πολυ, tollendum notat, quid putas 3 non Πολυ, sed τ αυ, qu0d ex illo natum credit; ita, inquam, ταυ ortum ex πολυ, qu0d non scriptum erat. Abest autem no λυ n0n solum ab Ox0niensi, sed a Vat. A et Ven. II, h0c est, p0st Oxoniensem optimis, nisi quod in II, ut manifestior interpolatio sit, altera manu additum est. Eo igitur sublato supersunt haec: βασιλευς ευδαί/tων κεκτη/-νος ταυ χρυσἰον. Apparet, ubi ταυ scriptum est, requiri ad sententiam emetendam adiectivum multitudinem set eam magnam) gignificans. Id qu0modo reperietur 3 Adest vero ipsum, nulla littera mutata ταυ annotatum apud Hesychium sic: ταυς, si γας, no λυς, cui Subiicitur ταυσας, /tεγαλυνας, πλεονάσας. In
vulgi iudicio et sermone imitando usus est Plato plebeio vocabulo apud scriptores inusitato: ei in deterioribus codicibus interpretamentum id ipsum adiunctum est, quo Hesy-
114쪽
chius secundo laeo utitur; similis generis est, quod supra Platoni restitui περικάτω, simile etiam καλα παταγεὶς aliaque. Graeco huic exemplo adiungatur Latinum, quod in superi0re capite p0gui, ex Ovidii metam. VII, 276 Interdum loco gravem mendi suspicionem habenti atque, qualis editur, prorsus viti0s0 subvenitur non Scriptura mutata, sed tantum oratione melius distincta novaque ita sententia effecta, quo genere mendi speciem tollendi et olim memini me non ita raro uti et utar saepius; nunc tria exempla p0namus, in quibus unum eiusmodi, qu0d etiam rarum et ignoratum habeat vocabuli alicuius usum. Apud
) Admonet me Platonis Ioeus ob ignorationem insoliti vocabuli omnibus littoris recte seripti depravatus simillimi erroris nondum ex Horatii satir. II, 2, 29 consensu omnium expulsi, quod, postquam semel verum in mentem alicui venit, fieri pridem oportuit. Nihil enim tertius est quam Horatium scripsisset Carne tamen, quam vis, distat nihil hac magis illa, id est, ab hoc eatino, in quo pavo appositus est, ille, in quo gallina. Nam quod obscure hoc scriptum aiunt, Romanis, qui manda norant, nihil magis perspicuum esse poterat quam hoc: illa magis non distat hae. Sed verentur homines confiteri a tot millibus hominum summisque philologis vocabulum non ignotum pro adverbio pervagato habitum esse, nec celebratum tot tamqne Iongis disputationibus locum tam lacile expediri et silentio tradi aequo animo serunt. Quot poterant etiam- nune do illo Platonis et hoc Horatii loco programmatum p ginae implerip Potuisse dixi8 Poterunt; ne desperaveris. Diuiti su by Cooste
115쪽
mationem de indignitate rei praeparandam aptum est, sed ad ratiocinandum, quid alia condicione p0sita eventurum tuerit, idque etiam apertius fit additis illis δέκα ἐτων λα- γενομἐνων. Ex Germanica interpretatione res facilius fortasse sentietur: Wenn ich nata Verlaus v0n gehn Jahren - . Deinde illud δῆλον δέ confirmationem promittere videtur superiorum; itaqus etiam in vulgaribus codicibus apte ad hanc sententiam interponitur γαρ εl γαρ); atqui sequitur n0n confirmati0, sed gravioris, si alia condicio fuisset, eventus significatio, pr0rsus is δηλον δε aliena, aptissima ad illud initium οπου γαρ. Quid igitur fiet 3 Coniungantur,
quae cohaerent, argumenti c0nclusi partes: ΟΠου γαρ ...
ταὐτα παρ' αυτων ἀπελαβον; His interp0nitur per parenthesin exclamatio, indignum esse, qu0d dicturus oratorsit, sed manifestum: ἀγανακτεὶν, δηλον παντα πασιν,'). Sed notabilior Seneese locus in epistola 92, 12, qui nunc, revocata optim0rum codicum scriptura, nullo sensu sic editur: Itaque non est bonum per se munda vestis, Sed mundae vestis electio, quia n0n in re bonum est, sed in electione, quali actiones nostrae honestae sunt, non ipsa, quae aguntur. Quaero
et universe, quae sit electio, quali aliquid fiat, et nominatim, quae electio, quali actiones nostrae honestae sint, magisque, quae electio, quali non ipsa quae aguntur, honesta sint; sed quoniam, qui id mihi dicat, reperturum me despero nec melior res fit deteriorum
κεκομίσθαι illud nihil nisi error optimi codicis est; verbum
passivum tertiae personae ab hac coniunctione παρὰ μὲν τῶν. . . τω δὲ καὶ . .. προσοφεέλων ἐγγέγραμμm et a tota argumenti conclusione alienum est. Nec recte de redditis bonis dieitur μικρα κεκόμισται.
116쪽
codicum et superiorum edit0rum interpolatione, qua aut quia pro quali substituentium, mihi ipse sic consula, ut primum hanc extremam gententiam prorsus separem et per se ponam, plenam et absesutam: Actiones nostrae hoc est, agendi forma et voluntas 3 honestae sunt, non ipsa, quae aguntur materia et effectus agendi in ea positus); deinde autem ne in prioribus quidem ullam litteram mutem; recte enim non c0mmuni usu, sed scholae dicitur: sed in electione quali, hoc est nom, certae cuiusdam qualitatis. Sic ipsum Sonoeam dixisse epist. 1l7, 27: prius aliquid esse debet, deinde quale esse, et ante eum Ciceronem academ. I, 28, Ierica docent; addatur nunc tertium hoc testimonium. Reditum etiam ad codices hic quidem plerosque, non solum optimos) apud eundem Senecam epist. 94, 7, libi agitur de minuend0 tollendoque eorum timore, quae vulg0 hominibus terribilia videntur, sed reditum ita prava sententia, ut Haasius quinque verba delenda putaret sorti et facili remedio utens; sic enim scripsit: efficias ut, quicquid publice expavimus, sciat non esse tam timendum quam fama circumfert: snec dolero quemquam nec mori.J saepe in morte, quam pati lexegi, magnum esse solatium quod ad neminem redit; in dolore cet. Interpolando factum erat: ... circumfert nec
dolere quoque nec m0ri, quod Latine dicendum erat: ne dolere quidem nec mori. Sed illis sublatis manet pravitas in adverbio saepe; nam hoc solatium, quod nemo
plus Semel moriatur, non Saepe, sed semper adest. Transferamus punctum; habebimus: non esse tam timendum quam fama circumfert; nec dolere quemquam nec
mori saepe; in morte . . . magnum esse solatium cet.
Occurretur, ut rectissime dicatur, neminem m0ri saepe, ita negari n0n posse, quemquam d0lere saepe. Supergressus est igitur Seneca, dum declamat0rie loquitur et acumen captat veritatem eadem audacia, qua Epicurus negabat ullum magnum d0lorem longum esse quae sententia proxime estis
117쪽
verbis subiicitur); poterat acumine servato et sententiae fama rectius scribere: nec dolere quemquam semper nec mori saepe; nec ausim contradicere, si quis semper exei disso dixerit aut de industria omissum esse ante nostrorum e0dicum aetatem, quod scribae non attento uni tantum adverbio l0eus esse videretur ). Verum ubi leni hoc remedio nihil proficitur, qu0d verum subest mendum, ibi iam omnia versanda, rimanda nec ullum minimum vestigium contemnendum; saepe enim
perexiguo litterarum indicio et mendum iam deprehensum certius convinci et eius lamam genusque et viam c0rrectionis m0nstrari, cum infinita alia ostendunt exempla, tum h0c, quin .ex Senecae e0n80lat. ad Marciam c. 10, I p0nam. Editur ibi sic: Quicquid est hoc, quod circa nos ex ad Venticio fulget, liberi, honores, 0 pes, ampla atria flet exclusorum clientium turba reserta vestibula, elara, nobilis aut formosa coniux ceteraque ex incerta et mobili sorte pendentia alieni c0mm0datique apparatus sunt. Mendum 0ratio et sententia arguunt, primum qu0d prava et a Seneca n0n minus quam ab aliis huius aetatis scriptaribus aliena est haec enumerandi serma: clara, nobilis aut sormosa, particula disiunctiva inter primum et secundum membrum omissa, inter Secundum et tertium p0sita'i, deinde quod in coniugii solicitato recte nobilitas uxoris aut Arma laudatur, claritas ex rebus gestis nulla solet essu aut expeti. Sed his, quae per se certa sunt, tamen multi credere n0n auderent, qui autem crederent, si nihil accederet praeterea, neque, quale e8Set
γ ΕΡ. 93, 9 recte superiores editiones: Et tamen quo usque vivimus 3 omnium rerum cet. Negat Seneca causam esse vitae longius protrahendae et eausas negandi addit. Apud Fi-ehertum et Haasium sine ulla sententia scribitur: et tamen,
quousque Vivimus, Omnium rerum cet.
' Ηorat. sat. I, 6, 38 scribendum est Syri Damae aut Dionysi filius, non Syri, Damae. Duo servorum nomina Horatius ponit, priori cum contemptu patriae nomen addit. Dissilit Cooste
118쪽
mendum neque quae correctio adhibenda, scire possent.
Nunc codex Mediolanensis Α , ceteris et aetate et bonitate
longρ praestans, qui non clara, sed clarum scriptum habet, Senecam ostendit scripsisse: clarum nomen, nobilis et formosa coniux, librarium autem a priore syllaba no ad alteram aberrantem vocabulum omisisse. Aptissime inter cetera adventicia et externa claritas generis et nominis ponitur. Plane iam perpurgatis, quae in codicibus posita sunt, tum vero retractanda omnia ea orationis sententiaeque indicia, quibus iam in mendo arguendo usus sis, considerandumque non 80lum, quid respuat locus, sed quid desideret ad eum sententiae et argumenti tenorem, cuius vestigia Supersint et qui praecedentibus subsequentibusque apte adiungatur, continuandum et absolvendum, ad grammaticam orationis structuram eam, quae ex iis, quae integra manserunt pelluceat et emineat, persequendam, ad formam rhetoricam, quae in contrarie relatis, in adscensu aut alio modo appareat, perficiendam, ad verborum colorem imaginumve seriem quam proxima habeant, conservandam, atque haec omnia
cum codicum vestigiis nudatis et accurate inspectis conserenda, apud poetas adhibita versus lege et certo fine. Efficietur enim saeps simile aliquid prorsus mathematicorum formulis, cum in iis, quas aequationes appellant, quaeritur, quid unum condicionibus undique constitutis respondeat; quomodo olim opusc. academ. I p. 486 in Ciceronis orations pro Sestio 104 ostendi in litteris malexatur necessario subesse praesens indieativi tempus verbi deponentis primae coniugationis in xor exeuntis, studium et amorem significantis; id esse amplexatur. Sed hoc interest, quod apud nos neque tam certis terminis notisque circumscribi id, quod quaeritur, potest neque, ut praesto sit, necessario cogi, qu0d apud illos fit, si recte constituta aequati0 est. Nam saepe animus aut non in rectam petatem quaerendo intenditur aut incidit, aut memoria criticus defi-
119쪽
citur in iis, quae olim legit cognovitque, aut omnino rem aeseriptore significatam aut verbum ab illo positum orationisvo formam ignorat. Velut in illo, quem paulo ante tractavimus, Platonis ex Theaeteto loco cum . ubi et αυ scriptum exstaret, adiectivum neutri generis requiri intellexissem, ipsae litterae omnes servatae lacerunt, ut ipsum adiectivum, de qu0 antea me nunquam molasse lateor, invenirem auι potius agnoscerem; si prima littora mutata fuisset, non invenissem. Quid, si Hesychius id n0n annotasset pQuid, si subest alicubi nomen loci, hominis, rei nis30lum nunquam tibi lectum, sed 0mnino nusquam apud S, qui Supersunt, scriptores positum p Itaque ad menda Π0n prorsus vulgaria et sacilia varii generis corrigenda et rerum et sermonis scientia 0pus est ampla et accurata et praeterea squo maxime b0nus c0niector censetur liberoqu0dam et celeri mentis m0tu in rerum verb0rumque c0pia certa acie lustranda et ad extremum recto subtilique, quid cuique conveniat, quid n0n Gnveniat, Sensu iudicioque;
adiungendaque illa etiam, de qua superiore capite disput vimus, quid accidere potuerit accidisseque probabile sit, intellegentia; nam et ad inveniendam emendationem prodest de erroris origine e0gitare et ad confirmandam magnam habet vim mendi causam et genus probabiliter demonstrare. ARus hoc totum, quod de indiciis notisque, ad quas emendatio dirigenda sit, inveniendis, comp0nendis sequendisque breviter diximus, quale sit, age, hic paucis ex utriusqu0 linguae scriptoribus exemplis declaretur; nam et ex superiore capito permulta huc transferri possunt et plurima per reliquos libros spargentur. Apud Platonem r. p. X p. 608 ΑSocrates se et Glauconem ait poeticam suam causam agentem benevole quidem audituros, sed tamen caute et ut sibi ad arcendam fraudem carmen accinant: ἐως δ' αν /ιή ολατ' η ἀπολογήnun θαι, ἀκροα noti εθ' αυτ γe επαδοντες pisti ν
120쪽
Lib. I. εος Ου σπουδαστέον ἐπι τῆ τοιαυτη norat περ ose αληθε ae τε an τοι εν37 και σπουδαια, αλλ' ευλαβν τεον αυτ ν κ. T. λ.
In his αἰσθο/ιεθα vitiosum esse neque quemquam Graecum nisi multis post Christum natum saeculis uincto/ιαι praesenti
tempore dixisse, n0n exsequar p0st Stailbmmium; id a dam, n0n minus pravum esse, qu0d ipse sine ulla probabilitate substituit, αἰσθανο/ιεθα squod quis in illud mutasset pi. Nam neque praesenti verbi tempori neque animadvertendi et sentiendi significationi quae sola est in
alnθανον αι, non iudicii et sententiae, ullus est loeus. Apertum est, si quid unquam, his Verbis: ως ου σπουδαστέον κ. τ. i. contineri id ipsum, quod sibi Socrates et Glauco cavendi causa, ne decipiantur, insusurraturi sint particulisque δ' ουν verbo subiectis adiungi certiorem illius, quod proximis illis ἐπαδοντες ξ/εὶν αυrοῖς . . . καὶε et λαβου/ιενοι significatum erat, declarationem, eodem verbi temp0re conceptam, quod per totum locum servatum est
εθα). Itaque hac demum, quid facturi sint, declaratione absolnta Glauco respondet, ita prorsus esse se lacturos Παντάπασιν. ἡ δ' ὁρ, ξυρι η/ει. Futurum requiri senserant, qui in uno et altero codice recenti εἰσόριεθα substituerunt, et Schielemacherus . Latet igitur in illo αἰ- octo/ιεθα suturum mediae formae verbi ab ἐπωδῆς significatione non remotum. Id autem nisi unum esse nequit facillimeque eruetur: c co/ιεθα δ' ουν, canemus aut eu
erit autem earmen illud et admonitio huiusmodi, non esse operam dandam cet.). Cum iota adscriberetur - MEO syllaba αἰn subiecit litteram ut αἱσθόι εθ oesset. Alterum exemplum Euripidis sit ex Heraclidis, ubV. 892 sqq. ch0rus, cognita ex servo meliore Alcmena Herculisqus liberorum Drtuna, quam sit hoc suave, ami-c0rum, qui antea minus bona sortuna usi sint, sortem irmelius mutatam videre, aliarum rerum alioquin suaviunc paratione extollit: