Io. Nie. Madvigii ... Adversaria critica ad scriptores graecos et latinos ..

81쪽

Lib. I.

Ει quoniam apud Latin0s frequenti0r quam apud Graecos compendiorum scribendi usus est, huius quoque generis er-r0rem p0namus pervagatae originis. Nam apud Senecam epist. 14, 14 editur: Sed postea videbimus, an Sapienti opera perdenda sit; interim ad hos to vo coeet. Id quidem Senecae in mentem non Veniebat quaerere, perdendane esset sapienti opera, sine ulla enim dubitatione

negabat); quid quaerere disserret, paulo ante ipse dixit I3 :Ρotest aliquis disputare, an ill0 tempore cape 8senda fuerit sapionti respublica C0dices omnium

optimi Pp habent: an sapientiora perdenda sit;

scripserat Seneca: an Sapienti opera P. p. danda sit; ex r. p. danda ortum perdenda; et r. p. hic subesse iam Pineianus senserat. Sed Vel in hoc exempl0 apparet,

quam vicina haec prima interpolati0nis initia. sint scribondiei rori; quis enim neget seri posse, ut non consilio P. p. in per mutatum sit, Sed ip80 oeuli errore cum illo confusum psed accedit danda, cum Semel erratum esset, in denda mutatum. Cum his mendis ex ignorati0ne aut oblivions veteris orthographiae ortis coniuneta est infinita illa neglegentia in lineola litteram an extremam significanti addenda detrahendave quod nihil fero valere videbatur scribisi, quam in emendd. Liv. p. 8 sqq. , p. 256 sqq. sic declaravi et notavi, ut nonnullos saltem ad abiiciendam in hoc genere mendi superstitionem adduxerim. Sed tamen, praeterquamqu0d multa expellenda sunt, quae his triginta annis eritici scilicet cauti et grammatici subtiles bonis codicibus malo utendo in veterum orati0nem intulerunt vitia ), non ita pauca supersunt b0na fide ab omnibus servata, ut apud

δὶ In Iustino Ieepius hune librariorum errorem ipss commemoravit ad XII, 10. 1, et tamen his gemmulis scriptorem in huiusmodi saltem rebus recte loquentem exornavit: VI, 4, 8 potiti victoriam, IX, 7, 12 ultionem potita est, XII, 10. 4reversus in nave de eo, qui navem iterum conscendit), XXV, 5, 1 Antigonum in urbem clausum. Duilaod by Corale

82쪽

Lib. I.

Cieer0nem pro Sulla 80 grave est hoe dictum pro dictu; neque enim agitur de dicto aliqu03, apud Senecam epist. 9b, 6l quaedam adm0nitionem in philosophia desiderant, quaedam probationem et quidem multa, quia involuta sunt vixque summa diligentia . . . aperiuntur; apparet, causam afferri, cur desiderent probationem et quidem multam), apud Plinium Mai. h. n. XXXIII. I Et alias argentum

vivum non largum inventum est pro in Ventu; neque enim Ρlinius perfect0 temp0re, quid aliquando laetum Sit, narrat, sed rei naturam indicati'). Altera est et longe uberrima interpolandi materia, cum commissum scribendi err0rem idem aut alius postea scriba emendare c0natur, plerumque infeliciter, mendum tantum simul augens et oceultans. Atque h0e totum quale sit iam ex permultis e0rum exempl0rum, quibus ipsos scribendi err0res declaravimus, intellegi potest, qu0niam iam in iis aliquid accesserat commenti, interdum audacis futqnod apud Plutarchum adv. U0lol. 28, 5 ex και duους ως primum err0re καὶ δε οπιως, deinde autem, si dis placet emendando lactum erat και ot δὲ ot τως); sed tamen unum et alterum exemplum huius interp0lationis pr0prie declarandae causa p0namus, rudis illius dico, eui sere satis est singulis verbis Graecam Latinamve larmam inducere, interdum usque ad risum simplicis, cuius rei libenter specimens0leo p0ners illud, quod apud Livium XXII, 16, 4 in egregio

codice Puteaneo exstat, fortunae minas sa Xa, ex Formi-δὶ Editorum culpa, non animadversa recentiorem librariorum scribendi ratione, apud Senecani epist. 78, 27 scribitur: Rursus si mors accedit et vocat, licet immatura sit, licet mediam praecidat aetatem, pereeptus longissime fruetus est; nam neque longe fructus percipitur neque de ea re agitur; Seneca longissimae scripsit, hoc est . idem fructus, qui ex longissima aetate percipi potest. Diuitiaso by GO Ie

83쪽

Lib. I.

ana saxa natum, aut quod in Cicemnis 0rati0ne pro Sestio 62, 130 pro ad Numidici illius cum in c0dice Ρarisino scriptum esset ad unum dicitius, manus Secunda in eodem effecit ad unum dicto citius. Palmam enim simplicitatis Latini scribae t0nent, rudi0res quam Graeci, ut dixi Supra. Quanquam quid potest esse ad simpllicitatem admirabilius eo, quod in Plutarchi libello de lacie in orbe lunae c. 15 7 p. 9283 effectum estp Nam cum sic Plutarchus de luna in aethere nanti et aethera infra se habenti scripsisset: ni os 0ς οραν Παρεο Τιν

τήν ἐχουοαν, ἐν ί, δινε io θαι καὶ κο/ ήτας, primum ex πολυν accommodati0ne ad laetum est πολ- λην. deinde geminatis extremis litteris participii trotin αν natum est α νενω, tum ex h0c effectus genetivus substantivi Graeci άν0ιων, qui editur cum n0ta lacunae. Sed exempla Graeca cetera ne delectu vagemur; ex uno sumamus Strabonis opere ). Is primum libro I p. 55 duplicem maris eirea fretum Siculum c0mmemorat aestum, Taiς 3 σουρανή

Sic enim scripserat, aestum incipere una cum lunae in medio caelo comm0rati0ne; Semel scripto a α/uporiραιςυναρχο- ριενον , cum Verbum depravatum esset, corrigendo non consona retracta est, Sed V0calis mutata έναρχ.3; sed nusquam ενάρχεο θαι dicitur cum dativo do initio in aliquod tempus incidente. In libro II p. 121 postquam exposuit

alias aliorum locorum et regionum esse virtutes et vitia, partim naturalia, partim adventicia et hominum 0pera nata ἐκ κα et ασκευῆς , ex his primum naturalia geographo com-

in Poteram illustriora ponere exempla ex principum Scriptorum codicibus perantiquis, velut Platonis r. p. VIII p. 511 C, polit. p. 294 A, Aristophanis, quo nihil est memorabilius, pac. 800 sed utendum hic fuit iis, quae breviter declarari possent; illa suis locis ponentur. Diuitiaco by Corale

84쪽

Lib. I.

memoranda esse dicit, deinde etiam ex adventiciis setia eisi ιθ, εοις, sta, quae diu manere p08sint, declaranda καὶ

φανιοτεον), tum addit haec in codicibus sic scripta: πολυ /in αλλως di εgit pia νειαν l ἐν recte delerunt Coraeset Meinehiusi ἐχουοας υνα καὶ δόξαν, ἡ προς τον νοτερον

cassa sunt, alii frustra corrigere conati sunt, Meinorius lacunae n0fam ante /mi posuit. Et tamen certissimum est ex ro et ex superioribus et ex adistetis, quid Strabo scrip-Serit: uetr ολλυιιένα ς / ν, αλλως ἡ κ. z. t. Praeter ea quae diu manere p0ssint, etiam ea c0mmemoranda dicit quae intercidant illa quidem, sed aliquam fama claritatem habeant. Propter eandem syllabam brevi intervallo positam haustae sunt litterae 3 ενας, ut supereSSet: απολ- λυ/ιεν αλλως. Hinc illa nata /G Πολυ μὲν αλλως Graeca scilicet omnia. Sed et occultum magis primum inspicienti et mirum, quod accidit libro VIII p. 357, ubi sic scribitur: Παρα δὲ τὴν 'ολυ in αν ἐστὶ καὶ Αρπινα

Tetschuckius intelloxit, Pheraeam nusquam nominari; et est ipsa forma n0minis suspecta; nam- Φαρα ii Oppida sunt. Iam qui attenderit, p. 360 in simili regionis significatione dici non εἰς, sed aptius ue ἐπὶ et νην 'μανίti νlo ντ υν ad Andaniam versus , leviter admonitus intellegot, Strabonem hic quoque scripsisse me ἐν 'Hρα αν ἰόντων coaluisse, omiss0 ε, Φζραίαν, perstantemque in errore librarium iterum scripsisse: ἡ δὲ Φλῖραία ἐnet; τῆς 'Αρκαδίας eumque desideraretur praep0siti0, additum esse Lati-

85쪽

Lib. I.

llum interpolati0nis scribendi errori supervenientis primum praebeat exemplum Lucilii apud Nonium p. 382 versus, qui eum huiusm0di esset: quae quondam populi risu respectora rumpit, male diremptis litteris laetum ostris ures, tum Vocum Latinarum Armam explend0: quae populi 0ris aures pectora rumpit. Alterum sit, quod apud Valerium Max. IX l2, Ε. 8, Sic editur: Anacreontem poetam idum passae u Vae succo tenues et exiles virium

reliquias fovet, unius grani pertinacior in aridis saucibus umor absumpsit. Neque in granis humor est neque hum0r qu0m0do pertinacior et in aridis saucibus pertinacior diei p0ssit, intellegitur, neque quemadm0dum humor, id est succus, qui ipse expetebatur, h0minem absumpserit; absumpsisse poetam ipsum granum facinus) in aridis saucibus haersens et eas, dum emoveri nequit, irritans putabatur Plin. h. n. VII, 44j. Scripserat nimirum Valerius: unius grani pertinacior in aridis faucibus mora absumpsit. Semel scripto a morabsumpsit) ad supplendas litteras mor praep08itum est u. Apud Senecam Rhet. p. 188 sl 693 Cestius pro patre contra filium qui luxuriari desisse videri vellet, declamans emendatum esse filium) non concessit, et assidue dixit, nihil

magis sequi intervallum hoc luxuria; et iam vere intermissa vitia vehementius surgere. P0sui verba, qualia Bursianus edidit; in illis nihil magis . . . tu X ria nulla omnino est sententiae species; p0strema regia essent si omitteretur vere; nam in intermittendis vitiis veritasgius ad septentrionem est), deindo Heraeam venisse dicitur, valde suspicor, non oppidum significari quod Si esset, genetivum ponendum fuisse Schweighaeuserus sensit, nec tamen intellegeretur, cur ad oppidum ab iis diversum, quae reapse peteret, iter direxisse diceretur), sed adiectivum latere compositum, υπώρειον aut simila. Diuiti Cooste

86쪽

Lib. I.

nulla est. C0dices pro etiam vere habent etia me rei, Antve iensis etiam er e. Videamus nunc erroris gradus; sunt enim manifestissimi. Scripsserat Seneca: nihil magis se quam intervallum hoc luxuriae timere; intermissa vitia vehementius surgere. Cum conflata essent se et quam, Drtasse compendio particulae quam obscuro, laetum est sequi; deinde, cum extrema vocalis

vocabuli luxuriae adhaesisset sequenti infinitivo fluxuriae timere), factum est etiam, relictis tamen inanibus litteris e re et, geminat0 i sex intermissa), e rei, e quibus p0stea demum recenti0r aliquis scriba aut editor antiquus illud vere c0mposuit. Amen hoc Iustini claudat locus in VII, 6, 7 et 8 de Philippo Macedone, quem sic Seriptum Ieepius edidit: Post hos bello in Illyrios translato multa milia caedit: urbem nobilissimam Larissam scapit. Hinc ΤhessaliamJ non praedae cupiditate, sed quod exercitui suo robur Thessalorum equitum adiungere gestiebat, nihil minus quam bellum metuentem improvisus expugnat. Et

sane c0haerent haec: urbem n0b. Larissam ... expugn at;

sed quam violenter improbabiliterque deleantur tria verba, quae addere nemini in mentem venire p0tuerit, apparet. Pro hinc alii codices hic in aut hic habent. Scripserat Justinus: Larissam scaput hoc Thessaliae, . . . e X- pugnat. Cum librarius aut s0lo casu aut quod post accusativ08 urb. nob. Larissam verbum exspectabat, caput in capit mutasset, successit, qui ex Thessaliae obiectum verbi expugnat emceret; restabat hoc, ex quo hinc et alia facta. Sed eadem voluntas, quae vere depravata corrigere infeliciter e0nabatur, neceSSario etiam ea attingebat, quae, cum essent vera et recta, h0minibus, n0n satis peritis, qu0d non intellegebantur graviterque e0s aut insolentia constructi0nis aut verbi novitate ostendebant, corrupta videbantur, praesertim si ex propinquo species aliqua probabili0r occurre-

87쪽

Lib. I.

bat. Simplicissimum huiusm0di interp0lati0nis exemplum est, quod in Platonis symposi0 p. lib Α, ubi servus Agathonis

dicitur nuntiasse Socratem ἔν του των γε GDνων

stare sic enim Plato scripsiti, substitutum eSt ἐν τω τοι νγε 'Oνων δεροδε os . Neque certum aliqu0d vestibulum το προ θ.ὶ significatur neque plurium vicinorum unum fuit rὀ των r.), sed in unius Vicin0rum vestibulo Socrategstabat ). Librario p0st εν vix e0gitanti dativus subadumen stili venit. Paulo iam θst audacius, quod apud Xen0phontem Hellen. I, 2. IV accidit. Nam cum is sic serip

βουλο/εινον iaε ut, qui vellet, tributo immunis Ephsisi habitaret) quod idonuν subStantivi accusativum requirero videbatur, scriptum est ατέλειαν, turbata pr0rsus et Structura, in qua nune l0cus verb0 Olκε ἐν n0n est neque enim Graecum est ατελειαν olκε ἐν δ δω/εί τινι pr0 ε ξουσίαν et sententia; neque enim nudum habitandi ius pro beneficio dabatur. i De εδ ωκαν delend0 dicam paul0 p0st. Licentius tamen fecit, qui apud Platonem r. p. II p. 373 Arariori sit ignoto sibi v0cabulo notum satis, sed a re prorsus alienum substituit. Nam in hac enumerati0ne rerum ad victum tantum pertinentium: καὶ ο να δὴ καὶ γευοα καὶ θυ/ tu/tατα καὶ ἐetuiθαι καὶ Π/3 3 iaetu nihil l0ci esse ἐταίραις consentiunt Nilachius, Stalibaumius, alii; sed neque pervagatum V0cabulum iet ερα subest, quod frustra Stalibaumius commendat inam neque, qu0d in αλλος fit transferri ad ἐτερος p0test neque Graecus homo dicturus erat

) In Euripidis Ione v. 5b1 pro Προξενων δ' ἐν τω κατέσχες scribendum esse εν eoυ, dixi Philolog. vol. II p. 136, et sic nunc editur; sed emendatio L. Dindorno adscribitur, qui ubi eam secerit, nescio. Diuitiaco by Corale

88쪽

luit, sed n0men rei cum πε/ 3tant coniunctae et tale, quod

similitudino aliqua litterarum D αίρας illas obiiceret. εοχαρ 'αι, h0c est, panes delicati. Atque his exemplis' Graecis paria respondsent Latina. Velut apud Senecam epist. 88, 25 legitur nunc: Multa adiuvant nos nec ideo partes nostrae sunt; Seneca scripserat n0stri; neque sinim aliter dicitur Latine de partibus, ex quibus constamus; n0strae Sunt parte8, quas aliarum rerum. Velut praedae

agri, habemus quarumque d0mini sumus; sed librarius illius genetivi ignarus aut oblitus seminini generis adiectivum necessarium putavit, pr0rsus ut ille Graecus ἐν etω. Idem epist. 99, 26 scripserat: Hi sunt, qui nobis obiiciunt nimium rigorem et infamant praecepta nostra duritiae, hoc est, accusant, in famam duritiae V0eant, quemadmodum epist. 22, 7 legitur: non est, quod quisquam temeritatis illos apud te infamet. Librarius constructione perrara offensus duritia posuit; sed duritia praecepta infamant, qui ipsi duritia vitae praecepta in eiusdem vitii suspici0nem adducunt. Mirum videtur et tamen manifestam habet causam, quod accidit apud Ovidium epist. III. 30sqq. ubi Briseis de legatis ad Achillem mitigandum missis Iliad. libr. IX sic scribsens inducitur, si credimus editoribus:

Auxerunt blandae grandia d a preceS,Viginti fulvos oper0s0 ex aere lebetas Et tripodas septem pondere et arte pares.

Atqui precibus legatorum accedunt et pondus addunt adiecta d0na; preces quae significatae sunt ipsa legationis menti0ne) amisso d0na quae significata non sunt) perridicule dicuntur; atque h0c c0nfirmant codices, qui habent boni quidem constantissime, blandas, non blandast. Sed quid fiet proximis accusativis fulv0s . . lebetas . . tripodas 3 Simpliciter in n0minativ0s transibunt fulvi . . lebetes . . tripodes. Nam cum librarius hiatum in sulvio peroso n0n ferret qui in arsi tertii pedis iustam habet

89쪽

Lib. I.

77 excusationem, ut VIII, 71, Π, 13 l), fulvos fecit, deinde

ad id lebetas et tripodas ace0mm0davit, blandas, quod simul mutandum strat, quia praecesserat, oblitus est mutare 33. Itaque suo ipse indicio d0prehenditur. Atque etiam pr0rsus alius vocabuli pro ignoto et 0bscuro n0n er- rore, sed c0niectura substituti exemplum praebeat Seneca. ΙΗ in epist. 1l3 a plerisque Stoicis, qui fere virtutes esse docebant, dissentiens ad hanc sententiam absurditatis convincendam et aliis utitur exemplis et ad extremum illo modo etiam ambulationem animal dici debere ait. Deinde sic pergit 23ὶ: Ne putes autem me primum ex nostris non ex praescripto loqui, sed meae sententiae esse, inter Cleanthem et discipulum eius Chrysippum non convenit, quid sit ambulatio. Itane vero p Do hoc., quod Seneca irridens exempli causa arripuerat, illi iam serio disputaverant, nec, eSSetne animal, sed omnino, quid esset 8 Et vide iam, quid ex illa contr0versia asseratur: Cleanthes ait spiritum es 80 a

principali usque in pedes permissum, Chrysippus ipsum principale. Hoc vero ultra modum ridiculum, Chrysippum dixisse ambulationem esse etὀ ηγεμονικοντου ανθρωπου. Sed nugari desinamus. Inter ipsos principes scholae Seneca negat convenire, quid esset animali 0,τί η ζωοπο χροις vel ἡ ζώωσις utroque enim v0cabulo Stoici usi sunt), ut sibi quinus in hae de animali et animatione quaestione suam sequi sententiam liceat' . Additorum interpolando verb0rum in utriusque linguae

in Studio accusativos efficiendi librarius etiam operosos scripsisse videtur, quod est in antiquissimo omnium codice Parisino, sed in ceteris sublatum est. Singularem quandam sententiae mutatis casibus perversionem interpolando lactam ostendam suis locis in Plutarchi Pyrrh. c. 16, Strabone p. 228ὶ, Senec. de const. Sap. 4, 3. Diuiligeo by Cooste

90쪽

Lib. I.

seriptoribus exempla dissero paulisper, ut id genus, quod

pr0priam habet sormam, separati in attingam. Ex his, quas demonstravi, originibus nata interpolatio quemadmodum deinde latius serpserit et postremo in quiau busdam eodicibus ad summam licentiam et scedam labem pr0gresSa sit, generatim particulatimve persequi omitto quia et multiplex materia est nec generibus certis divisa et p0tius in certis c0dicibus perpetu0 consideranda eaque disputatio seiungi a c0dicum secundum aetates stirpesque distributi0ne et aestimatione nequit. Tantum dicamus breviter. initia quaedam et stamina interp0lationis, maxime huius tertii et p0stremi generis, quod positum est in prava integr0rum, sed ob inscitiam aut inconsiderantiam non intellectorum mutati0ne, antiqui88ima esse eiusque conatus satis temerarios deprehendi, sed raros et magnis intervallis, n0n 80lum in antiquissimis et diligenter alioquin religioseque geriptis c0dicibus communis generis, velut in

Plat0nis Oxoniensi seculi noni exeuntis) et Parisino A quem Behherus illo antiquiorem putat , in Arist0phanis Ravennati, in Latinis Ciceronis et Livii aliorumque eiusdem aetatis, n0n hic nata, sed traducta ex exemplis prop0Sitis sed etiam in palimpsestis, velut in Cicer0niano de r. p. I bi, ubi additum esse eo nomine ostendi et editoribus Turicensibus persuasi, et II, 3ii, ubi iam u0sero suspectum fuit postquam pro post scriptum. N0nnullisl0cis grammatic0rum sch0liastarumque aut ali0rum scriptarum festim0nio antiqua huiusmodi interpolatio codices n0stros

omnes obsidens e0nvincitur, velut, ne p0etas scenicos attin

) Miro iudicio Hermannus scripturae aliud grammaticos servatae, quam ad hune locum pertinere eertissime scholium παντ'αγεες demonstrat, praetulit . planissimam μ codicum scripturam, id est manifestam interpolationem. Duiligeo by Corale