장음표시 사용
571쪽
pientes , ut nomina sua retineant. Jam vero fluvii iii tercepti nulli alii esse possunt , qui terram Cusch de Havitae cir meunt, pr&ic illosi, qui in iZarapotamia inter Euphratemis Tigrin Babyloniam secant. quod faciunt Delas ab occasu Mesenes superioris, iobar ab Oriente Ancobaritidis , terram valmiseram in medio relinquentes, quis locis fluvios extremos recipientes a Delas nempe Iber/n infra Apameam aut forte
parum supra Seleuciam hic enim haereo adlauc)har Euphratem infra sepulchrum Ezechielis. Cum itaque fluvius Paradis non sit Melas aut Cobar seu Pi- Ichon aut Gihon sed alius ab utroque distinctus , suis ostiis utrumque ingrediens , nec divisionem incipiat, nisi supi a utrumque , ut etiam Euphratem uegrin immediate adire queat. Iterum concludendum est fluvium Paradisi cum horto Edenis, in parte ejus orientali plantati, fui in Mesopotamiae australis amnem, intra migran Saocoram comprehensas regiones irrigan
g. 8. Si quis objiciatu ostium Ddesne quidem hodie cognitum esse , per quod fluvius aliquis Mesopotamiae australis Tigrin ingreditur sed nihil compertum esse de eius divisione , qua se Euphrati vino Cobari
insinuat i Et respondemus , forte alveos istos exsiccatos fuisse , a quo fluvii Nahar. alia, Nahar- res fuerunt aperti , atque estissici quo tempore humanast
dia id effecerunt, ut derivationibus aquarum incubuerint quod sine obstructionibus ostiorum antiquorum, aperturis novorum perfici haud potuit. Hoc unum quaesivisse Nebucadnerarem saltem constat, ut nimiam aquarum copiam a Babylone , eas alibi avertendo , tibi in novos alveos derivando , avertereti incone magna rerum introducta est mutatio is forte , ut quae
572쪽
quae Eupli ratis felicius per novam fossam decurrerent; rivulorum tenuioium, in Mesopotamia alluentium, obstructuo , qua per unum ramum cogantur Tigrin adire: caeteris ostiis enim aggestione terrae , ex nova fossa eruendae, occlusis , vestigia rivulorum ex adducto limo tandem deleta fuisse , necesse est. Ego hanc unicam cespitationis virorum doctissimorum ausam existimo, quod non satis attendant ad antiquam terrae faciem, quae jubet , ut fluvium Nahur-Malca ex tabuli suadeleant, & a Massice usque ad Ctesiphontem terram inferiorem faciant cum Mesopotamiae angulo australi continuam nec ullam olim Euphratis cium Tigri coalitiOnem fuisse agnoscant quod veteres monen P. Quare ante fossa istius gestionem, aperturam per quam Euphrates ad Tigrin aditum accepir, apud Seleuciam, .ingressum in Selam, necem est, ut duorum amnium intermediorum longe alia fuerit circa corum principia ratioci ac quidem post eam effossionem nunc conspicitur.
g. 9. Maneat ergo tempore Mosin diu ante apertam illam fossam , quae Massicen inter, Tigrin jam conspicitur fluvium Paradisi Mesopotamiam austro orientalem perluisse V non solum per ostiuire eines Dgrimo sed etiam per tria alia ostiam postmbdum forte obstructa reliquos tres fluvio justis locis ingressum suisse , quod nobis probandum sitisperamus.
573쪽
separatum agrum i sua macerie aut epimento conclusum , arboribus aliisque frugibus moribus consitum,' nec non omnibus ad victumin honestam oblectationem summa cum abundantia & praestantia resertum. tymon cum usi vocis collatum , significationem istam confirmati deducitur enim vox ra a radice da protexit , munimine cinxit. g. 37 Is solent enim horti sepibus aut muro muniri, ut a feraruin furtum irruptionibus sint tuti praeservati Applicatur autem hoc nomen loco se iaci arboretum constituendum yes aut ad frutices aromaticas colendas Cant. :I6. I. 6 a , Ut ad olerum genituram I Reg. a I: I. macerie sua circumsepto , aliove modo clauso Inter honestiora hominis , etiam sanctissimi , oblectamenta quamdiu mens in corpore hoc organico , cibo a que potu reficiendo, peregrinatur Hrti sunt omnes tensus externos demulcentes . dum variegatis florum coloribus pascunt oculos , muli sic volucrium concen-
574쪽
tu assiciunt atires , fragrantium herbarum odore gratissimo opplent nares , fiuctuum variorum dulcedine voluptatem adferunt palato , atque tandem etiam mollia ejus arva toti corpori jucundam praebent requiem. Neque hortorum usus in iis tantummodo subsistit, verum etiam animum , rerum varietate affectum , in divinae benevolentiae, atque variegatae ejus sipientiae contemplatione feliciter excrcent in hortis enim bene cultis
Prae primis Laudat praesentem quisbet herba Teum. Plinius i. 18 I. Inter ea , inquit, quae beni nateLIure proveniunt vel per se tantum herbarum immensa contemplatio es , si quis a me varietatem, numerum, flores , o Dres , coloresque s siccos ac vires earum, quas salutis , aut voluptatis hominum gratia amnis. Ampsssimus itaque in horto Dei contemplationis campus erat, si singulis se applicaret mens humana Cis
vi de natura Deorum a. animadvertit, ut terra vestita
foribus , herbis , arboribus , frugibus , quorum omnium meredibitis multitudo insatiariti varietate diuimguitur doceat DEUM ESSE A sapientiam, providentiam cauis primae nos respicere jubet dominus noster Murh. 6 a 8. o. quo agnoscamus Deum esse,
qui pinei fore or vesit lilia campi Astis enim Hlusa
tis pessit tantam rerum exprimere venusatem p rogat brassus . 3:8. Hexaem. Naturae benisnitatem miratur in his Columella l. ira I. nos Dei, mus beneficio tot foribus e , tot undisve versicolaribus pomis gravidus coducet autumnus iam concipe hominem , ad imaginem Dei conditum , pro lumine naturali adhuc integro , amplissimam habuisse contemplationis intu
575쪽
lis materiam, quotiescunque ex re materiali assurgere placuerit ad coelastia o causae primae virtutes perpendere in exsectisci prae primis quando in horto isto beato symbolum agnoscebat datum majoris felicitatis in paradiso
esti perfruendae. F. a. Interpretatio Graeca τῶν Lxx tum hic , tun tibi loco vocis a vocem παραδει το substituit, unde fa-
etiam , ut hic hortus Hellenistisi Philoni Judaeo per
excellentiam Paradisus audiat Suidas vocem παρὰhi ας graecae esse originis voluit, atque ex παρὰ δό- ai sim irrigo derivat, eo quod talis locus debeat esse a m dum irriguus , aquarumque copia refertus. Verum cum jam Hebraeis sit in usu, ut patet ex locis EccLa 1. Cantu: 3 Nehem. 1 8. non videtur illa etymologis admittenda. Alii vocem esse hebraicam
existimant, atque vocem esse compostam junt ex em
indicaret, inde ob agri fertilitatem ne tieeta conseri solebant. Verum cilla etymologia nimis coacta Monge petita videtur Po rex monet in onomastico, perscam esse vocem , nec obstat, quod in Salomonis libris occum , qui longe ante tempora sub eri imperia Persa potissimum inclaruerunt vixit, atque scripsit , cum jam tum Persae fuerint, quibus paradiibs plantare fuerit pro more , unde fovite illi primi nomen dederunt, quod ad Mesepota enses, aliosque cum usu rei transiit atque inde in Hebraeos. , De Cyri minois is, qui Persi fuit studiis, Cicero videndus cap. 7. de senectute : monet enim ut Lysandro Lega- to Sardis quendam conseptum agrum , diligen- ter consitum ostenderitri in quo cum Lysander, admiraretur, proceritates arborum directos in is in qui uncem ordines m humum subactam atque a D Pu
576쪽
o puram is suavitatem odorum , qui adflarentur et loribus , tum dixilla , mirari se non modo diligenis iam , sed etiam solertiam ejus, a quo essent illa di- mensa raescripta is et Cyrum respondisi atqui, ego omnia ista sum dimensus , mei sunt ordines,ri, mea descriptio : multa enim istarum arborum meari manu sunt satae. Idem Cicero vocent Paradisi apud Xenophontem inveniens, eam reddita id loci agrum conseptum is diligenter consitum , atque ad eum refert ea
omnia , quae commemoravimus. Gestius vero vivarium vertit, quia etiam in iis certae species animalium erant oblectamento. In Salomonis cantico Paradisus exhibetur ut continens mala punica cum omorum fructibus , cyprum cum nardo: atque adeo gratissimos odores, uscuissimos fructus, siluberrima poma, qui ruid hominem reficere, ac longe prospicientibus jucunissimum praebere spectaculum potest. In suo Ecclesiaste vitae ante actae rationem iudia exponcns dicit ille qui potis erat disceptare sive arboribus a cedro , quies in Libano, usque ad husopum, quae egreditur de ρ
Feci mihi hortos paradisos o consevi eos cubditi teneris arboribus. Ubi fateor hortos eum a Paradisi distinguere , quod tamen ita intelligendum est , ut putemus vocem priorem generalem jungi cum voce specia. Iioris significationis , quo speciem alteram significet: proin Paradisos vocat, in quibus mirari liceat arborum selectum is ordines atque descriptionesci quibus vulgaribus hortis praecellunt. g. 3. Og boretum fuisse hunc hortum Dei, variis ar- horum speciebus consitum, x verbis hinc Tentatoris, illinc mulieris, insidiatoris quaesito reponentis, constat;
rogat enim callidus iste fallaciatum artifex Gen. x L a. Dixit
577쪽
Dixit ne Trasci ex omni resiore comedetii neque haec interrogatio alia accipi p6testimente, quam ut sit in qu lescunque arborum species , in horto illo consitas , inquirentisci quare & mulier respondet: De fructu arborum hora hujus vescemur. Proin arborcs continuit
hic hortus plusquam unius speciei arbores inquam
multivarias , quas inter hinc arbor vitae , illinc arbor cognitionis boni π mali nominetenus recensentur. Nec tamen ita densatum fuisse arboribus hoc pomarium putes , quasi in opacum exstructum fuisset nemus, nullumque frumento frugibus spatium reliquerit divina architectura , quibus tamen etiam vesci debuit homo. Sane omnia vitae alendae necessaria , eo in loco invenire debebant horti istius colonici ut proin oporteat hinc agros comprehendisse ad segetem, olerumque proventum, illinc vivarium p scuis laetum, quibus animalia gaudent: ouoniam homini recto cum dominio in animalia, etiam fruges, olera in cibum dederat Deus. Gen. I: a 8.a'. In uberrimo hoc rerum promptuario quis neget extitis se, quae ad vitam&loetitiam fovendam conducunt neque illa fuisse nimium a loco commorationis , ubi degebant primi homines, remota, aequitas postulat: a. radisu primo humani generis parenti, ut coleret commendatus fuit, non terra ulterior adeoque intra ejus ambitum invenit spatia , variis rebus ad necessitatem obtestationem spectantibus , dimensa Si ordinata. Merito itaquei hortus tu celeberrimus, omnium neceΩsitatum, oblectamentorum compendium iromptuarium antiquis Paradisus dicebatur. 6. . Cumque paradisi eo quoque communes at-
. que Vulgares hortos transcendant , quod, quae ad ordinem iratiam faciunt, ibi majori cum solertia observentur atque hic hortus respici debeat ut artificium, divu
578쪽
11 TRACTATUS DE SITU L . IV. divina sapientia dignum , quippe quem Deus plantasse
dicitur in Eden quo divinae potentiae, sapientiae bonitatis sngulare pecimen atque spectaculum homini recto exhibeat sane paradisi nomine recte fuit insignitus. A gratiam Bectabatiquod in eo selectum fuisse utilissim,rum4 gratissimarum aiorum erudimur dicit enim Moses Gen. a: . Auscyehomas Deus quamcunque arborem excisio solo excrescere jus erat, quae grata erat con 'ectui, ω bona ad cibum e quicquid oculos forma, atque palatum dulcedine delinire pote erat, hoc praeelegerat divina prudentia , ut horti sui colono objiceret, eique in usum concederet Ad ordinem referre,
tanquam justae dispositionis observatae specimen atque
argumentum censeri oportet , quod arbor vitae, arbor cognitionis boni atque mari, dicantur in forti medio collocatae, tanquam prae reliquis omnibus spectabiles rhoc enim signum est , singula arborum pecies peculiares accepisse stationes , prout concinnitas postulat: neclue longam rerum varietatem promiscuo situ, confusa inter se positura , fuisse permixtam sed prout promptior rerum usus, & concinnior ordo requirebant, suas tenuisse areolas , suamque seriem. Sic arbor utrae in medio spectabatur , ne si passim extaret , vilesceret, aut caeteris immixta in obscuro latitaret, inventum difficilis esset imo ut aditus ad eam omni ex parte aeque esset facilis. Confer Ezech. I 8 9. f. s. Commendabat quoque horti pra: stantiam, eumque ad Paradisi dignitatem extollebat, quod agros continebat irriguos , quippe qui integrum habuit amnem , hujus usibus singulatim inservientem , atque ad hortum Hum irrigandum prolabentem quod praestare potuit, aut tempestivis inundationibus , ut Nilus is-cunda IEgyptum , vel humi impraegnationi, dum ve-
579쪽
FARAIDIS TERRESTRIS. Ap. I. Dinas subterraneas perreptando, succos frugales ubilae exsudaret, vel etiam aquarum derivationibus, mediantibustiolis ex fluvio eductis, sicuti agrico ductis elicibus, hortos Et agros per areolas irrigare solent. Quocunque modo id fictum fuerit, hoc saltem constat, Litavio isto irrigatum fuisse hunc hortum , atque coeatorem
orbis ui usta remium imis Ordmasi , ut cursu suo
locum , quem horto huic voluptuoso suscipiendo destinaverat, adiret, permearet,is aquarum copia humectaret Laudanm hortiin paradisi , qui quis irrigantibus abundant, ess8 ii ubi in Symbolum divinae benedictionis proponuntur : Eritis instar horti irrigui, ct sicaturiginis aquarum , cui aquae non defient. Cons. Num a 6. inde proverbium ritu formosior horto. Ne aquarum inopia laborarent horti sui, testatur Salomon ae se , quod Ece a 6. Exstruxerit sibi piscinas
quarum , ut irrigaret silvam exorem germinantium Urina hebr. t uia a benedictione vocantur; quia felicior plantarum, arborumque proventus exinde depem det Inter jactationes, quibus Semiramis se efferebat, quasque columna inscripserat, legiturin haec. Terram Βαρπον reddidi secundam viis enim meis eam re ravi Vid. Pol n. l. 8. Irrato agnoscens ubertatem soli non inveniri nisi in locis irriguic aquae enim plantarum nutrimentum cum sint, opemis volatililatae, atque in rorulentum humorem excoctae, a quo poros radicum subingressae sunt, idem praestant germinibus, quod sanguis homini succorun nempe, a quibus vigori incrementum pendet, circulationem , dum ductus & canaliculos interiores usque ad minima filamenta pexreptantes , secum advehunt, quae corpori cum materia augmentum adstituunt, quo in frondes, folia, gemmas , floresin fructus erumpant.
580쪽
g. 6. Quid ni etiam hortum ilia a praecellentiori climateis stantiam singularem ab si agnoscamus.
Nemo nescit quantum aeris clementia ad feliciorem germinum proventum conferat Solis calor ubi temperatus est , succos terra alimentosos oris ad modum demensuram impellens, essicit, ut poros radicum felicius subeant, &per fibras justo moderamine pergentes, Hamias alacrius promoveant ut enim a nimio ardore exaresicunt atque elanguent plantae ita a frigore rigescunt, quas
moderatus calor vegetat. Cum autem terra Eden, c
jus partem occupasse hortum hunc beatum , ob auctor,tatem Mosis credimus , a nobis inventa fuerit intra TLerinin Euphratem , in australi Mesopotamia parte, ubi Assyriam adhuc respicit sane oportet ut sub climate quarto, ejusque principio , hortum istum condiderit Deuc ubi dies longissimus est et horarum cum stinisses omniaque gratissime temperata existunt , neque anni tempestates nimiam caeli mutationem adferunt i sub quo climate etiam Rhodus Syrii, ac felicissimae telluris parres inveniuntur. Adde etiam illo seculo ibi
viguisse hortum illum , quo terra .nondum erat subjecta maledictioni , ac proinde nullos emittebat vapores iniquos , athmosphaeram corrumpentes , aut blandam aeris temperiem turbantes , sed molli rore ac pluvia humum sub clementiori solis calore permulcentes. Ultra
quae nemo jure ad placidissimam regionis inhabitationem quicquam amplius requirat,