장음표시 사용
221쪽
ritudine magis conspicuum apparere, quam Gentiliciae superstitionis Regem sacrifi- Acum, siue alios Pontifices atque sacrificos, iam deorum cultu frigestente, despectos. Certe quidem adeo Romae his temporibus effulgebat Romanorum Curistianae reli- ni N gionis Antistitum decor ac splendor ut non Ammiani tantum vel ceteroru illi similium' commouerit animum; sed& clarissimorum virorum, immo amplissimorum magistratuum inuidiam concitarit. Unde Praetextatus ille nobilissimus Romanorum,quem Pr consulatum gessisse in Oriente horum Imperatorum exordio vidimus .& Viventio sequenti anno sussectum fuisse in Urbana praeiectura, alijsq. magistratibas auctum, Q loco dicemus: hic ipse Praetextatus inquit S. Hieronymus in qui & Cotilui delignatus postea mortuus est,homo sacrilesus & idolorum cultor, solebat ludens beato Dama- se dicere: Facite me Romanae Vinis Episcopum,& ero protinus Christianus. J haec Hi rony mus:vt plane appareat, summo atque regali Christi Ecclesiae sacerdotio regia quo nque magnificentiam fuisse coniunctam : quae cum ab Ethnico scriptore carpamur, aeque ab haereticis recentioribus canino dente rabiosius corroduntur; istaecq. ab Ammiano scripta, velut e diuino oraculo prodita,in Romanam Ecclesia exprobrant; minime comsiderantes,antiquam hanc esse calumniam,ab Ethnicis in Christianos omnes illata, cum T. nult. - ut ait Tertullianus h) prodigas eorum coenas sugillarent; quae cum a charitate fuerint ρομι ' ά mi denominatae,quantiscumque, inquit, sumptibus constet,lucrum est, pietatis ninmine facere sumptus J siquidem ex eis etiam inopes pascebatur:cum alioqui ijdem in quentius ieiunare soleret, ac Romae potissimum, ubi tribus diebus cuiuslibet hebdom dae totius anni, excepto tempore Quinquagesimae Christianos omnes ieiunare consu o uisse, S.Augustinus M ad Casulanum scribens disertis verbis assirmat.
μ' in , Sed quod ait Ammianus de profusioribus epulis: considerandum est, causa vSente C, se Ox.u interdum sanctissimos viros regias coenas parare solitos. De sancto enim Ambrosio te-c status inest Vincentius P. Praetorio in Gallijs apud S. Martinum, ipsum agentem Medio- ' ' lanensem Ep: scopum,consueuis te exhibere conuiuia praeiectis atqueConlulibus, d abuque dubio digno inuitatis hominibus sumptu: cum tamen haud ipse Ambrosius voluo uti V. ptuosus ellet,vel ieiunare praetermitteret; de quo Paulinus' tradit, quotidiano ieiunio corpus attriuisse: Cui,inquit,prandendi numquam consuetudo fuit,nili Sabbato,& minim,vel cum natalitia celeberrimotu martyrum essent.J Sicq. lecundum illud Ap
stolii: Scio abundare,& scio penuriam pati J Apostolici quoque viri, ut Ambrosius a
que Damasu , ita nouerunt vitae institutu attemperare, ut iuxta eiusdem Apostoli s se tentiam; siue manducarent, Domino manducarent ; siue non manducarent, aeque D mini causa non manducarent; Omniaq. charitate iubente, arbitrio spiritus agerent. DSane quide magna animi nostri voluptate factu est, quod his ferme diebus,cum haec cudenda exhiberemus, S.D. N. Clemens Papa VIII .hoc primo sui Pontificatus exordio inter alia ad disciplinam Ecclesiastica componendam saluberrime instituta, quo ceteris hospitalitatis ac in pauperes beneficentiae exemplo praeluceat, quotidianae illi mense tredecim ex ipsis veteri instituto parari selitae adiecit alteram prope coenaculum suum pauperibus peregrinis potisiimum e remotioribus regionibus in urbem confluentibus in singulos dies parandam: e sua enim opipare reterea dapibus ijs de sacro ritu ex more sanctificatis,sedens ipse arbiter continentiae,delectumq. adhibens, pretiosiora quaque ac lautiora iubet asserri pauperu mensae, vilioribus sibi retentis ac modicis: tanto ibium iudicans dignos honore Dei seruos, ipsos pauperes, Christi vicem agentes, Vicarius ipse Christi, & seruus seruorum Dei. At haec obiter, Occasione Ethnicorum sagittam Etium lautas mensas Romanorum Pontificum, dicta sunto. Ceterum quod ad proposita rem spectat: sicut sanctissimos viros omnia sua ad spiri At tus regulam in erantes,dignos laude censemus; ita illos improbandos damnandos . Liuio,oi. Putamus,qui carni indulgentes,de Christi patrimonio opsbnantur: aduersus quo iusta - ω ν i. Mi est S. Hieronymih ista reprehesio:Sed de Ecclesiae quoque principes qui delici js asiluunt & inter epulas atque lasciuias pudicitia seruare se credunt, propheticus sermo describit quod ei ieiedi sunt e spatiosis domibus lautis'. conuiuijs,& multo labore epulis conquiusuis;& ei jciendi propter malas cogitationes & opera sua Et si vis scire quo ei jeiedi uini ιEuangelium lese : In tenebras scilicet exteriores, ubi erit fletus & stridor dentium , . An non confiitio & ignominia est, Iesum Christum crucifixum, magistrum, pat Petem dc esurientem fartis Praedicare corporibus, ieiunioruml doctrinarii rubentes
222쪽
IMPP. A buccas tumentiaq. ora proserre 3 Si in Apostolorum loco sumus, non sistum sermonem eorum imitemur, sed conuersationem quoque & abstinentia amplectamur. Sanctum utique est & Apostolicum ministerium, viduis & pauperibus mi nistrare. Non oportet, inquiunt, dimisi verbo Dei, ministrare nos mentis'. At nunc, non dico pauperes, non
dico fratres, & qui rursum inuitare non possint sex quibus, excepta gratia, nihil aliud Epistopalis speret manus sed militantes & accinctos gladio,& Iudices, excubitibus a te fores suas Centurionibus & turmis militum,Christi sacerdos inuitat ad prandiu. T ta clerici Urbe distutiant, quaerunt exhibere Iudicibus quae illi in praetorijs suis aut i
uenire non possunt, aut certe inuenta non coemunt. Nec vero arbitrandum, quod generaliter aci omnes haec dirigatur inuectio; sed qubd eos qui tales sunt, pulset sermo propheticus, & comminetur eis supplicia & tenebras sempiternas: ut qui pudore αB verecundia non tenentur , agant poenitentiam saltem comminatione Poenarum . Jhucusque Hieronymus, haud dubie ab hac obiurgatione excipiens Damasium, quem mille locis sanctissimum praedicat. Sed ad schisma Vrsicini, equo diuagata est, or
De eo schismate complura seripta habentur a Marcellino Romano preb tem in uinctici libello, quem una cum Faustino diacono obtulit Theodosio Imperatori. Sed cum n- Mus Er νοῦ stet, eum bis suis te sthismaticum, adhaerentem nimirum primo Vrsicino pseudopontifici, ac postea Luciserianis ι ea in hac causa fides illi adhibenda est, quae latronibus solet accillantibus eos, quos ipsi fuerint depraedati . Quis enim ipsum duxerit audiendum de Damasi, , qui & in alios Orthodoxos fuerit contumeliosus, atque etiam in S. Hilarium Pictavientem Episcopum calumniose aeque ac audacter insultet 3 Porro res C Damasi &. Ursicini publicis iudieijs saepe discussae ac ventilatae, adeo exploratae sunt redditae atque perspicuae, ut Imperatores ipsi saepius ad Vrbis Praesectos pro Damaso aduersus Ursicinum eiusq. gregarios reperiantur dedisse rescripta, quae suis locis,secundum tempus quo seripta sunt, sigillatim reddemus inserius. Sed illud in primis est redarguendum mendacium, quo dicunt,primitus Vrsicinum, ac subinde Damasum post dies septem esse creatum Romanu Pontificem , Occupasseq- ruiubi hasilicam Lateranensem, atque inde impetum secisse in basilicam Iulij. Nam his mani- Cia in DAM feste aduersatur S. Hieronymus, quem iuste ipsis temporibus Romae suis te monstrabi-' - mus. Ipse enim in Chronico contrarium penitus astruit,du sic ait: Damasus trigesimus quintus Romanae Ecclesiae ordinatur Episeopus. Post multu temporis spatiu μέ νι ab Legunt post non multu temporis spatium, Ursicinus ' a quibusdam Episcopus consti- 'D tutus, Sicininii cum suis invadit: a quo, Damasianae partis populo contiuente, crudelis simae intersectiones diuersi sexus perpetratae. J Assirmat hoc ipsum Russin V, qui etsi sorte Romae non erat, res tamen sui temporis vulgatas ubique constripsit. Sed mox laiceiusdem Russini de oborto sthisinate integra ipsam sinceramq. narratione subijciem . Veru & eo quoque impudentiae adactus est ipse ab Ecclesia & a Deo diuisus, esseratus schismaticus Marcellinus, ut arguens Damasium, assi et suis te saeuislimum lim C Mminem, ineumq. tot caedium immaniter patratarum culpam reijciat: ab ipso enim concitatos esse milites ait insectatores Vrsicini. At ut haec Omnia apertius relellantur ι iri MAMA, M.
in primis quae scripta sunt eo argumento a Rumno,hic describamus: Damasus,inquit, post Liberium per successionem sacerdoti uin Urbe Romana susteperat. Quem prael tum sibi non serens Vrsicinus m quidam eiusdem Ecclesiae diaconus, in tantum iuroris visimis E erupit, ut persitasO quodam satis imperito & agresti Episeopo, collecta turbulentorum&seditiosorum hominum manu, in basilica quae Sicinini appellatur, Episcopum se fieri extorqueret, legibus & ordine & traditione peruersis. Quo ex iacto tanta sedistio, immo vero tanta bella coorta sunt, alterutrum desendentibus populis, ut replere tur humano sanguine orationum loca. Quae res factione Maximi Praesecti, saeui h Maximini minis, ad inuidiam boni dc innocentis versa est Sacerdotis i ita ut causa clericorum usique ad tormenta duceretur. Sed assertor innocentiae Deus assuit ι & in caput eorum qui intenderant dolum , poena conuersa est. J haec Ruffinus: eadem quoque Graeci habent, nempe Socrates M,SoZomenus , Nicephorus ς,&alij. Quinam autem fuerit rudis ille diagrestis Eeiscopus, qui ausus est Ursicino manus imponere s Marcellinus a s.ε. . l. .. a.
in libello, quem seripsit, expresia nominat; ait q. fuisse Paula Episcopum Tibur inum. iaquo quidem uno argumento, etsi reliquae deessent pro causa Damasi deseuliones, satis
223쪽
is inPP. .siaperi. declaratur . Ursicinum fuisse schitinacicum: cum ex his quae ex S. Augustino Are aliis superius dicta sunt, liquido constet. non alterius Epit copi quam Ostiensis i uisse,
manus imponere luper electum Romanum Pontificem.
Quod autem spectat ad Maximum, seu potius Maximinum sic enim eum nominat M Axi Miari Ammianusὶ cuius sae iam redundasse minuidiam de odiu Damali Papae, Rustinus ..., I α alij citati nuper auctores testantur: suisse quidem in xum vicariam praefectura,
D. HAι via. di Annonariam, ac postea Praetoriam administraret, truculentu ciuium Romanorum
carnificem ad omne immanitatis genus exercendu egregie comparatu , pluribus idem' Ammianus' testatur; qui & eius in ciues Romanos E: r menset carnificinas. rro caqu e in Ursicini sectatores vitus est ille acerbius perpetrasses in Damali inuidiam, cuius defensionis causa ille militum gladios cruentasset, obtrectantes schismatici conuert rura et adeo ut ea de re numquam desiluerint etiam post obitum Valentiniam apud The- Rodosium queritari ijdem Marcellinus de Faustinus . Porro Damalsi incredibilis animi mansuetudinis locuples testis est S. Hieronymus, qui tunc agens in Urbe erudiebatur rhetoricis disciplinis. ipse enim cum ad Innocentium amicum scribens, de muliere septies icta historiam enarrali elon fine haec de Damalo habeth : Romanu Episcopa iam ubi ' pene tactionis laqueis irretitum ci vicisse aduertarios de non nocuisse superatis. J Quidam plius S. Ambrosius & ipse Romanus,& Romae adhuc in paterna domo cum Mala cellina sorore ac fratre Satyro agens, scribens postea alia occasione ad Valentinianum
o vi'. iuniorem Imperatorem cum de DanaasO Papa obiter incideret mentio, sic ait : Damasus Romanae Ecclesiae sacerdos iudicio Dei electus. 4 ita ipse. Ceterum quod eius legitima ordinatio nulla postet inuidentium hostium labefactarie calumnia , eade q. nota esset S. magistratibus & Imperatori : schismatici ad 1alias CaovLτεMi. easdemq. turpissimas accusationes conuersi sunt, ut litterae Valentiniani Aug. interius suo loco recitandae declarant. Adulterij enim sanctissimum ac purissimum virum accu- . Vim vim arunt, quem S. Hieronymus i virginem, Ecclesiaeq. virginis doctorem appellat ad 'ari viri M. Pammachium scribens; ei aeq. mores eximios Graeci 'pariter praedicant. Seia de his. 2 'iu alias in eius obitu . Haec quidem nos de legitima Daniasi electione, eiusque morum' integritate haud otiose voluimus ex certis ac probatis testibus inculcasse , ipsoque eius ινα m. m. o. dem Pontificatus ingressu lectori ob oculos posuisse; quod sciamus, leuissimos quoida. M. nulla rerum habita diligentiori pervestigatione una lectione libelli Marcellini schisma υ--μ0. tici, Damasi hostis implacabilis imprudenter nimis ae potius stolide prinias detulisse Ursicino , quem non solum suisse tradunt verum legitin: umq. Romanum Pontificem, sed & moribus plane sancti silinum: neque erubuerunt post tot saecula, hominem in p. Phlico sanctorum Patrum consessis damnatum, legibus Imperatoris frpe proscriptum ,
Catholicis omnibus ut monstrum ostentui habitum, adeo imprudenter ac temere com mendare; condemnare vero sunt ausi S. Damasum a sacro Concilio probatum,rescriptis Imperatorijs ab oppressbribus vindicatum,antiquorum omnium praeconio laudatum, toti orbi Catholico communicatione coniunctum , vitaeq. moribus insignem atque perspicuum, miraculis etiam illustratum, ac denique uniuertae Catholicae consensu Ec clesiae a tempore obitus in hanc diem anniuersaria memoria celebratum.Sed iam ad rei gestae historiam reuertamur.
Vt autem furens plebecula adeo animata, libens volensq. in militum gladios se ab OM ruet. illis trucidandam timoris expers immitteret: schismaticorum tuba illo furoris adegit, . -- qua velut classico clangebant ac clamitabant, tempus elle martyrii, nec timendos eos, E i. qui corpus occiderent: Quibus illa incauta decepta,eo auidius ruebat in caedem, quo ex suis alios se ad martyrii coronam praecessisse putabat; damnum existimans, ad cael stia praemia ab alijs anteuerti. Id quidem ex iplo Lehismaticorum libello Marcellini atque Faustini colligitur, quem antiquitus scriptum Vaticana bibliotheca nobis exhibuit . Quo modo autem ijdem schismatici saepe mulctatiab Urbe pulti, atque iterii impertita venia ab Imperatore restituti, ac postea denuo tumultuantes longius suerint ablestati dicemus si iis locis inserius, annis, ut sunt gesta, sequentibus: haud enim suit isti uimodi unius anni negotium; sed decem&octo anni quoad vixit Damasius, numquam destitit pertinacia schtimaticorum,quantum ip:sis licuit , eumdem sanctum Pontificem graui retexagitare. Iam vero quae huius anni reliqua sunt,ordine prosequamur. Hoc eodem anno,i idem COILLupicino atque Iovino, IX. Kalend. Septembris, Gra-
224쪽
tianum Valentiniani filium, a patre creatum ei te non modo Caesarem , sed & Augu- o, et, uristum, Socrates tradit. Sed cum constet ex rescriptorum titulis superius recitatis, da- Aviavimtis'. mensibus Aprilis ac Maii, inter Imperatores legumlatores nominari quoque Gratianum: plane patet, huiuS anni serme principio eam summam dignitatem ipsi coli tan esse: fecisse id tamen ipsum Valentinianum , postquam crebris pulsatus febribus
vix ex insperato conualuisset, Ammianus h atlirmat, qui Gratianum fialse aetate adulto b Ammian. M. proximum ast; immo iam adultum luisse, Valentinianus ea oratione, quam tunc ha- 'buit coram exercitu, palam testatus est.
Hi, phoxime subdit idem Ammianus de quibusdam iniuste iussu Imperatori S a m j xo .i,ima. gistratu necatis, & a Cliri istiani S ut ait instar martyrum cultis: Eminuit, inquit, per CRviis LiTA id tempus inter alias humilium neces mors Dioclis ex Comite largitionum Illyrici, quem ob delicta leuia flammis iussit exuri, & Diodori ex Agente in rebus, triumque apparitorum potestatis Vicariae per Italiam ob id vexatorum atrociter, quod apia eum questus eii Comes, Diodorum quidem aduersius se ciuiliter imploras te iuris a xilium , ossiciales vero iussu Iudicis ausos monere proficiscentem, ut responderet ex lege . Quorum memoriam apud Mediolanum colentes nunc usque Christiani locum ubi sepulti sunt, Ad innocentes appellant. Dein cum in negotio Maxentii cuiusdam Pannonii ab executione a Iudice recte maturari praecepta, trium oppidorum ordines --ctari iussistet, interpellauit Euphraxius tunc Quaestor: Et parcius, inquit, agito pijssis me Principum: hos enim, quos interfici tamquam noxios iubes, ut martyras, id est, diuinitati acceptos colit religio Christianae . J hactenus Ammianus . At parum t tum ell, externo homini res nostras scribenti fidem haud dubiam in omnibus adhibere. Nulla eniin in Mediolanensi Ecclesia tradita posteris memoria extat, ut inius le hiab Imperatore damnati, fuerint inter martyres recensiti. De saeuitia rursus Imperatoris haec paulo superius Ammianus ς: Et quamquam o Ammisa. M. Valentinianus, homo propalam serus, inter imperandi exordia , ut asperitatis Opini ' 'nem molliret, impetus truces retinere nonnumquam in potestate animi nitebatur: se pens tamen vitium & dilatatum aliquandiu licentius erupit ad perniciem plurim tum : quod auxit ira acerbius esseruescens.J Cum enim praeseserret prauorum morum correctorem seius quoque ministri saepe, omni aequitate posthabita, ad 1ummam seueritatem iura citare permiserunt. Na praetcr eos, quos gladius vindex magiae rem, eius
criminis leuiter suspectos, ab Ammiano recensitos abstulit ι incredibilibus etiam quaestionibus& caedibus exagitati sunt illi , quos adulterii vel stupri caula apparitores M Praesidum inscripserunt: nec quidem viles tantum personae, sed nobiles; nec in pro- ουε et ovia uincijs solum, sed Romae: quod idem Ammianus 4 deplorat, cum alti Nec minus i minae quoque calamitatum participes fuere similium . Nam ex hoc quoque sexu peremptae sunt virgines aliae, complures adulteriorum flagitijs Obnoxiae, vel stuprorum, inter quas notiores fuere Claritas dc Flauiana, dcc. J subdit postea de Rumna adulterii rea, Hesychia matrona, Fausiana,& Anepsia, eadem ex causa Romae morte mulctatis, vel spontanea nece Peremptis. At superauit omnes hos casus saeuitia illa aduersus Christianam feminam Vercellen . xetcch. sem exhibita, cum postulata esset rea, sed innocens, criminis adulteri . Rem gestam sis ΜvLi KR perpetua dignam memoria luculento stulo S. H ieronymus prosecutus est eadem epistola ad Innocentium, in qua de Damasi victoria aduersus schismaticos agit: ut appa- AovLT Mi. reat haec ipsa eodem se e tempore contigisse. Rem ergo sic aggreditur:
Igitur Vercellae Ligurii ciuitas haud procul a radicibus Alpiu nia,Olim potens,nunc
raro est habitatore semiruta. Hanc cu ex more Consularis inuiseret; oblatam iita quamdam mulierculam una cum adultero nam hoc crimen maritus impegerat) pinnali carceris horrore circumdedit. Neque multo post cum liuidas carnes ungula cruenta pulusaret, & sulcatis lateribus dolor quaereret veritatem: infelicissimus iuuenum, volens A LE CENI compendio mortis longos cruciatus vitare, dum in suum mentitur sanguinem, accu- eide itii sauit alienum, solusq. omnium miser merito iussus est percuti, quia non reliqait in--κτι noxiae, unde pollet negare. At vero mulier, sexu Qrtior suo, cum equuleus corpus extenderet, & Brdidas se tore carceris manus post tergum vincula cohiberent; oculis, quos tantum terror alligare non poterat, suspexit ad caelum s le volutis per ora lacrymis : Tu, inquit, testis
225쪽
testis es, Domine Iesu, cui occultum nihil est, qui es scrutator renis' & cordis ; non ideo me negare velle, ne pereanu sed ideo mentiri nolle, ne peccem. At tu miser himo, si interire festinas, cur duos interimis innocentes 3 Equidem&ipsa cupio mori: cupio inuisum hoc corpus exuere, sed non quasi adultera: praelio iugulum smicantem
intrepida excipio mucronem ; innocentiam tamen mecuin seram. Non moritur quisiquis victurus. Occiditur.
Igitur Consularis, pastis cruore lunainibus, ut sera,quae gustatum semel sanguinem Toxetor . semper sitit; duplicari tormenta iubet; & saeuum dentibus frendens, similem carnificitari 'Iut minatus est poenam, nisi confiteretur sexus infirmior, quod non poterat robur virile r
NA. licere. Succurre ,Domine Iesu: ad unuin hominem tuum complura sunt inuenta supplicia. Crines ligantur ad stipitem : ct toto corpore ad equuleum sortius alligato, vicinus pedibus ignis apponitur: utramque latus carnifex fodit, nec papillis dantur induciae . Immota mulier manet, & a dolore corporis spiritu separato, dum conscientiae bono fruitur, vetuit circa se saeta re tormenta. Iudex crudelis quasi superatus attollitur: illa Deum deprecatur. Soluuntur membra compagibus: illa oculos ad caelum tendit . Quali de communi scelere alius confitetur: illa pro confitente negat, & periclitanS i psaalium vindicat periclitantem. Vna interim voae est: Caede, ure, lacera: Non ieci. Si dictis tollitur fides:veniet dies,quae hoc crimen diligenter discutiat:habeo Iudicem meum. Iam lassus tortor suspirabat ingemitum, nec erat nouo vulneri locus. Iam victa saeuitia corpus quod laniarat, horrebat. Extemplo ira percitus Consularis: Quid miramini, inquit, circumstantes, si torqueri mulier mavult, quam perire 3 Adulterium certe sine duobus committi non potuit: et elle credibilius reor, noxiam ream negare de scelere, quam innocentem iuuenem confiteri. Pari igitur prolata in utrumque sententia, dam- Cnatos carnifex trahit. Totus ad spectaculum populus ei unditur, ut prorsus quasi re i-ὰ ce grare ciuitas putaretur: stipatis proruens portis turba densatur. Et qui dein milerrimi Oiτυι νει iuuenis ad primum statim ictum amputatur gladio caput, truncumque in suo sangui ne volutatur cadauer . Postquam vero ad feminam ventum est , ae flexis in terrain
poplitibus, supcr trementem ceruicem micans eleuatus est gladius, nil ex dexteram totis viribus concitauit: ad primum corporis tactum stetit mucro let iis, & leuiter perstringens cutem , rasum modicae sanguinem aspersit. Imbellem in num percusior expauit ;& victam dexteram, gladio marcescente, miratus, in secundos impetus torquet: languidas rursus in seminam linacio dilabitur, di quasi serrum Gintimeret attingere, circa ceruicena torpet innoxiam. Itaque furens & anhelans lictor, paludamento in certaicem retorto, dum totas expedit vires,fibulam quae chlamydis mo Ddebat oras, in humum excult i, ignarusque rei ensem librabat in vulnus. En tibi, ait mulier, ex humero aurum ruit: collige multo quaesitum labore,ne Pereat. Proh, rogo, quae est ista securitast Impendentem non timet mortem: laetatur percussa:
ube u Vc carni lex pallet: Oculi gladium non videntes, fibulam vident: et ne parum esset quod Mina. non sormidabat interitum, praestat beneficium tamenti. Iam igitur & tertiaes ictus sacramentum frustratus erat Trinitatis: iam spiculator exterritus, di non credens ferro mucronem aptabat in iugulum, ut qui secare non poterat, saltem premente manu, corpori conderetur. O omnibus res inaudita saeculi si Ad capulum gladius reflectitutici velut dominum suum victus aspiciens, confessus est, se ferire non posse. Huc huc
snta , . irnix ς empla puerorum, qui inter frigidos flammarum globos hymnos h edid re pm fletibus, circa quorum saraballa ianuamque caesariem innoxium lusit incem Eetis,. i,. ivi dium, Huc beati Danielis reuocetur historia, iuxta quem adulantibus caudis praedam suam leonum ora timuerunt. Nunc Susanna nobilis fide onavium subeat mei tibus , quae iniquo damnata iudicio, Spiritu sancto p rum replente, saluata est , Ecce non dispar in utraque misericordia Domini. Illa liberata Pcr Iudicem, ne iret ad glacium : l ca Iudice damnata, absbluta per gladium est.
Tandem ergo ad seminam vindicandam populus armatur: omnis aetas, Cinnis si vomnata reo Tm carnificem rugat, Z coetu in circulum coeunte exclamat. Non credit pene unus qui
'0 o que quod videt. Turbatur tali nuncio urbs propinqua, di tota lictorum turma glomeratur . E quibus medius, ad quem damnatorum cura pertinebat, erumpens, α caniciem immundam perfuso puluere turpans : Quin meum, inquit, o cives petitis
ςaput i me illi vicariam datis Si inuesicordes, si clementes estis, si vultis seruare dam-
226쪽
a natam : innocens certe perire non debeo. Quo fletu vulgi concussus est animus, mini usque se per omnes torpor insinuat: et mirum in moduna voluntate mutata, cum pietatis suisset quod defenderant ι pietatis visiim est genus, ut paterentur Occidi. Nouusisitur ensis, nouus percussor apponitur. Stat victima, Christo tantum fauente munita; semel percussa concutitur; iterum repetita quassatur ι tertio vulnerata prosternitur.
O diuinae potentiae sublimanda maiestas i quae prius fuerat quarto percussa e lasa, ideo pqst paululum vita est mori, ne pro ea periret innoxius.
Clerici, quibus id ossicij erat, cruentum linteo cadauer inuoluunt,& fossam humum lapidibus construentes, ex more tumulum parant. Festinato Sol cursu occasum pe- ν''tit, dc misericordia Domini celeriori cursi naturae nox aduenit. Subito feminae palpi- Lx Mo κ' tat metas de oculis quaerentibus lumen, corpus animatur ad vitam. Iam spirat, iam M videt, iam subleuatur de loquitur: iam in illam potest vocem erumpere: Dominus 3 au- ιι P . DIxiliator meus: non timebo quid faciat mihi homo. Anus interim quaedam, quae E
clesiae sustentabatur opibus, debitum caelo spiritum reddidit a de quasi de industria, o
di ne currente rerum, vicarium tumulo corpus operitur. Dubia adhuc luce, in laetorediat, ius occurrit, quarit cadauer occisae, sepulchrum sibi monstrari petit: vivere putat, quam mori potuisse miratur. Recens a clericis castri s ostenditur, & dudu superiniectahumus cum his vocibus ingeritux sagitanti: Erue scilicet ossa iam condita: inser notium sepulchro bellum: et ii hoc parum est, avibus ferisq. lanian)a membra discerpe . Septies percussa debet aliquid plus morte perpeti. Tali ergo inuidia carnifice contuso, clam Domini mulier res illatur. Et ne forte creber medici ad ecclesiam commeatus suspicionis panderet viam;cum quibusdam vi CVRATVR εη-C ginibus ad secreti rem villulam, secto crine, transmittitur . Ibi paulatim, virili habitu Vis
'este mutata, in cicatricem vulnus obducitur. Et o vere: Ius silmmum, summa malitia . post tanta miracula adhuc saeuiunt leges. En quo me gestorum ordo pertraxit. Jhactenus S. Hieronymus, plane detestans seuerisimi Principis per ministros crudeli res saeuientem nimium in persequendis delictis ardorem, quo innocentes quoque inter dum puniri contingeret. Numna haec erat femina S. Eusebij eius ciuitatis Episcopi: quam ad tantam cum innocentia iunctam constantiam sanctus Praesul cum verbis, tum etiam vitae exemplo firmiter infirmarat. Haec omnia cum rescisset S. Damasus Romanae E esae Pontifex, admonitus, puto, a clericis ipsius Vercellensis Ecclesiae, solicito studio pro impetranda iemina silute apud Imperatorem seueri stimum egit. Testatur id quidem ipse Hieronymus in fine D eiusdem epistolar, ubi reddito celetiore Innocentio, ad quem sermit, de rebus Mediolani gestis ab Euagrio aduersus Auxentium, deDamasci haec mox subdit: Romanu Episcopum iam pene factionis laqueis irretitu de vicisse aduersarios, de non nocuisse superaris :Verum . haec ινι ν dem ius altis iniquis ιν tu Gori
praesentis tantum rei fine contentus sum: Imperatorem de industria adit, precibus fatigat , merito lenit, solicitudine promeretur, ut redditam vitae redderet libertati.J hactenus Hieronymus de Damaso& muliere ad innocentium, quem illum ipsum esse putamus eiusdem Hieronymi pernecessarium, in peregrinatione comitem ,& in eremo Syriae contubernalem, ubi & deplorauit extinctum, cum ad Rumnum sic de ipso postea scripsit : Innocentium partem animae meae repentinus febrium ardor aboraxit.J at o Hώνιη. via. E de his modo satis: iam vero ad reliquas anni huius res gestas orationem conuertamus. ' 'Quod autem spectat ad res Orientales: hoc anno pariter, ijsdemque Cossis inquit Socrates ψ ) grando magnitudine inusitata, lapidibus similis, Constantinopoli dedidit. 6:is' '' Ei quidem multis in ore, illam frandinem, Deo irato, quod multi sacerdotes, qui . si
cum Eudoxio communicare reculauerant, essent ab Imperatore relegati, dilapsam suis 'se.J h. aec ipse. Complures quoque homines eade grandine necatos esse, S. Haeronymus in Chronico hoc ipso anno quarto horum Imperatorum aisirmat. Equidem Valentis temporibus diuersis clada bus fere afflictatus est Oriens: nam praeter maris eruptionem, di terraemotus ingentes, quos diximus, alii pariter subsecuti sunt vehementes trem res terrie, famesque dira prouincias saepe vexavit: nec Constantinopolis tantum, sed aliae quoque prouinciae eadem assectae sunt clade, ut Cappadociar cuius rei testis est co
227쪽
sorio NaZianzi: etenim his propemodum diebus, reuersus ex eremo, praedicationis Amunus , Pastoralemque sanctionem nomine patris obicit: quo etiam sensu pastorem se & pastorem Principem nominat, non ita tamen quodsuerit Episcopus Nazianzenus, vel Sasimorum, sed qubd ut dictum est apud parentem senem munere pastoris tu geretur, principemque locum in populo publice docendo teneret. Ob id, inquam, ibi ait: Hetc populum mihi compone sparentem alloquitur ) mihi scilicet sumno disciplinae tuae, deinde pastori, nunc autem principi quoque pastori. J licet Niceta haec rei erat ad tempus postquam Sasina orum est creatus Episcopus. Qubd autem Socrates ait, creditum, ex proscriptione Episcoporum, ulciscente Deo, immissam plagam grandinis sinficias nemo ierit, ab anno superiori ut vidimus in coeptam esse Arianorum sub Valente persecutionem , eanaque latioribus in annos singulos incrementis auctam: verum ipsam Catholicorum Episcoporum pssiscriptionem nonnis post annum sequentem in- Uchoatam esse, suo loco apertius innotescet. At non plaga tantium grandinis hisce temporibus complures Orientis regiones cli- re vexavit; sed qu ae secuta est fames ingens, tum alios, tum pri ipue Cappadocas magnopere exagitauit. Cum Carsareae Cappadociae S. Basili, adhuc presbyteri . lea post Episcopam primi, enituit in alendis pauperibus magna Glicitudo charitata coniuncti s de qua h. ec Gregorius Nazianaenus : Fames grassabatur, & quidem post hinminii memoria atrosssima: languebat ciuitas, nec ex ullo loco auxilia afferebatur , nec ulla calamitatis medicina. Nam maritimae quidem urbes eiusmodi rerum penuriam facile susserunt, dantes nimirum ea quibus affluunt, ac vici stim ea quibus carenta mari accipientes. At nos, qui procul a mari degimus, nec ex ijs rebus quibus abundamus, utilitatem ullam capimus ; nec ea quibus egemus, ulla arte comparare Pollumas o ut C qui nec ea quae habemus, exportare ; nec ea quibus caremus, importare queamus. Sed in huiusmodi malis nihil grauius atque acerbius,quam crudelitas, cupiditasq. Inexpla bilis eorum qui rei frumentariae copia circumfluunt. Obseruant enim temporum dii cultates, atque ex annonae penuria lucrum captant,& ex aliorum calamitatibus messem l Prou. t s. faciunt: nec illud audientes s eum h qui pauperes commisereatur, Deo foenori dare: nece Ecete. 29. rursum illud; eum qui frumentum abscondit plebi, execrabilem esse.&c. J At quida cis . . NMia tunc Basilius 3 Subdit Gregorius 4: Pauit omnes : Et quonam pacto λ Audi. ia m. Apertis enim oratione sua & cohortatione locupletum horreis, facit quod est in Scriptura Cibum esurientibus tangit, panibusque pauperes satiat, alitque eos in iam atque esurientes animas implet bonis. Quo tandem modo Z neque enim ad laudis c mulum hoc parui momenti est. Nam cum eos quos fames vulnerauerat, in unum Dgisset, nonnullos etiam spiritum aegre trahentes, viros, eminas, puerulos, senes, Omnem aetatem comini seratione dignam: omnia ciborum genera, quibus fames depelli ibi et, corrogans , atque OllaS pulmentariorum , falsiq. nostratis opsonii, atque ad leuamdam tamem pauperum accommodati, plenas proponens: ac deinde Christi qui linteo praecinctus discipulorum pedes nequaquam lauare grauabaturi, ministerium imitans, simulque puerorum siue conseruorum litorum ad eam rem opera utenS, corpora pauperum animasque curabat, honorem cum necessario alimento connectens, ac dolorem eorum utrinque leniens. Talis erat nouus noster procurator & secundus Ioseph, &c. Js fratre. hucuique verba Gregorij. Addit vero germanus eiusde Basilii Gregorius S 'isenus:tum etiam S.basilium patrimonium ipsum in pauperes erogalle: Cum, inquit, fames alia quando grauis&s,ua t m ipsam urbem in qua habitabat, quam omnem urbi subdi- Ttam Ngionem affligeret: venditis sitis praeci ijs& possessionibus, atque pecunijs in albmenta conuersis; cum etiam rarum esset, ut illi qui valde sibi prouidissent & instructi essent, ea quae ad mensam & victum pertinent, sibi conficere & suppeditare possent: ille
Per omne tempuS famis, cum eos qui undique confluerent, tum iuuentutem toti
urbanae plebis alere perseuerauit, adeo ut etiam Iudaeorum liberos huius benignitatis& liberalitatis ex aequo participes faceret. Nihil enim prorsus interest, utrum per vas Olearum quis, an per aliam aliquam materiam & occasionem diuinum mandatum exequatur. Jhaec 'tenus. atque de his hactenus: sequentis iam anni res aggrediamur.
228쪽
ANnus sequitur Christi trecentesimus sexagesimus octauus , adscriptus publicis
Fastorum indicibus Consulatu secundo duorum Augustorum Valentiniani a NCV que Valentis, quo in Urbana privictura subrogatur Romae Praetextatus de quo sic Am- zri mianus φ: Haec inter Praetextatus praefectiiram Vrbis si1blimius curans, per integritatis o . multiplices actus & probitatis, quibus ab adolescentiae rudimentis inclaruit, adeptus B est id quod raro contingit, ut cum timeretur, amorem non perderet cimulam, minis firmari sblitum erga Iudices formidatos . Cuius auctoritate, iusti'. veritatis sum gijs, tum altu lenito, quem Christianorum iurgia concitauerant, pulsoq. Ursicino, al- . viai, ta quies pari iam proposito ciuium Romanorum aptillima adolescebat, gloria clari eraris complura & vidia disponentis. J haec Ammianus de Praetextato Vrbis praesectura hoc ipso anno post Viventium insignitos quod& complura ad ipsum, itidem huius anni Consulibus, Imperatorum rescripta exploratum reddunt. De expulsione vero Ursicini ab Vrbe facta a Praetextato ut ex Ammiano dictum est) mentio habetur in Valentiniani rescripto ad eumdem Praetextatum , quod e tat cum alijs u peruetusto codice Vaticano , in quo scriptae sunt epitholae complurium Romanorum Pontificum : ita enim rescriptum se habet de testitutione basilicae a C sellismaticis occupatae. Impp. Praetextato . Dissensionis auctore sublato , omnis causa di seordiae septenda est 3 ne aliqua remanente materia , nihil prosit e medio sustulisse semitem iur- curruugiorum , Praetextate parens carissimo . Quamobre in praecelsa iublimitas tua , De- , 'laeta senseris Ecclesiae urbis Romae , siue Damasi sacrae legis Antistitis petitione perspe- DAMA O. Eta , qua una tantum e esia ex Catholicae religionis obsequio a dissidentibus a shuc dicitur retentari : Quoniam pro publica securitate metuendum est , ne aliquis hinc iterum tumultus oriatur quandoquidem non parua sit separationis effigies , ut tale aliquid putetur oces usum Damam ) eam iubebit pperiri : ut singuli uniuersique cognoscant , quo unitas studio colenda sit , qua omnibus pace vivendunta :cum ecclesijs restitutis plenissimam postulet congregationem ubique promista cot D cordia . J haec de reddenda basilica Valentinianus. De pellendis vero ab Urbe tacijs Ursicini, ad eumdem quoque Praetextatum sic scripsit: Ea nobis innata est moderatio , ut publicam disciplinam sine cuiusqitam calamitate munire cupiamus . Itaque quoniam animarum adueriarum ciccationibus rem non favemus Ursicini si ijs & ministris, quos praecelsa sublimitas tua promer quie- ori a nitem Vrbis aeternae de medio putauit esse tollendo; r Roma tantum, cuius tranquil- H x
litati studemus , excepta , ubicumque voluerint absque religionis iniuria ut Per grinari potius quam exulare videantur ὶ proprio liceat iure versari , Praetextate parens carissim . Neque enim interest nostra, quem habitationis Eligant locum; dummodo incentivis diissensionis ablatis , firma si rursus in plebe concordia . Dat.
pridie Idus . Iun. AA. II. Coss J Indulsit de illud quoque postea Imperator, ut . iiii. E qui expulsi fuerant, in Urbem reuocarentur , ita tamen , ut si quid tumultus cierent , mulctarentur grauiori supplicio . rescriptum autem sic te habet: Abem Praetextate carissime. Nobis licet iusta videatur latile vindicta, quae illic Aue tumultuanter exercitam factionem sedat . ubi maxime debet esse concordia, scilicet V 'rr in ecclesia, vel sede, vel causa, quarum rerum utraque modestiam possidet&cultvin: ciui '' Tamen nos,ollanes qui nuper propter illam tumultum deportatione damnati sunt, &Propriae lenitate naturae,& ipsius religionis ac legis contemplatione miseramur, Praetextate carissime ae iucundissime. Cunctos igitur,qui sunt eius Griis & culpae, praecelsa sublimitas tua nostri auctoritate iudicij liberabita. Hanc vero Drmam tenebit in pinsterum,ut si ijdem pristino statui restituti aliquid spiritu iterum gesserint inquieto,quo
tranquillitas resermath turbetur: seuerissima in eos sententia proferatur . Nullam Annal. Eces. .
229쪽
CHRISTI ari l DAMA SI PAP. VALENTINIANI
enim possunt veniam promereri, qui non desinunt peccare post veniam . J ha - Anus indulgentia collata schismaticis ad Praetextatum . Quonam modo autem ijdem schismatici, quod non haberent intra Vrbem basilicam , nec communicare vellent
cum Damasb, extra moenia in suburbijs conuentus agerent, ex quo meruerunt lo
gius ab Urbe relegari , suo loco dicemus: quod enim ea sub Olybrij praesectura staquenti anno contigiste, certum appareat ex rescriptis ab eodem Valentiniano ad Clybrium datis, in eum annum illa reij cimus. Hoc eodem anno sub eadem praefectura Praetextati contigisse cladem Moguntiae 6 d Μ illatam ab Alemannis, Ammianus φ testatur, cum ait: Sub idem sere tempus, Valen, ---. .. M. tiniano ad e peditionem caute ut rebatur proiecto, Alemannus Ragali frando nostmine, diu praestruens quod cogitabat, Moguntiacum praesidijs vacuum cum expeditis ad latrocinandum latenter irrepsit. Et quoniam casu Christiani ritus inuenit Ucelebrari solemnitatem , impraepedite cui utque modi sertunae virilem & muliebrem sexuin cum supellectile non parua indefensum abduxit. J haec ipse . Porro diuersa
irem '. haec est ab illa clade, cuius S. Hieronumus h his verbis meritimi, cum ad Ager hiatri scribens huius saeculi funestos casus commemorat, dicens': Moguntiacum nobilis quondam ciuitas capta atque lubuersa est,&in ecclesia multa hominum millia tri citata.J de ea enim suo loco dicendum 1. Sed α Oriens rursus terraemotibus hoc anno in Asia vexatus est,& non sine diariis tuo. uino quodam Prodigio Nicaea urbs terrae tremore collapsa, in qua fides antea con- TV in Q scripta. atque probata , mox ob diram Arianorum persecutionem, nisi Deus reli- .. quisset semen , penitus videri potuillet extincta. ait enim Socrates V: Anno proxi- ρ. ι - mo, Valentiniano & Valente secundum Cois quinto Idus Octobris terraemotus in CBithynia factus Nicaeam urbem deturbauitis. J Recenset eamdem cladem Hic rinnymus in Chronico hoc eodem anno quinto Imperatorum , traditq. eam fundit euersari L . Sed subdit Socrates: Iste duodecimus annas fuit poet ruinam Nicona diae. Paulo post multae partes Germae urbis Hellesponti altero terraemotu conquasi satae ceciderunt. Verum quamuis ista hoc modo euenirent i nihilo magis tamen E
Oxij Episcopi Arianorum & Valentis Imperatoris animi ad pietatem re rectam de
religione opinionem commoti fuerunt . Nam crudeliter in eos laeuiendi, qui ab ipsis in fide dillantiebant, nullum aliquando finem iecero. Illi terraemotus videbantur tumultus in Ecclesia certa fidisse indiciata . At quamquam con plures sacerdotes
dixi erant in exilium eiecti; tamen Basilius & Gregorius seli quorum ille Caesareae Cappadociae Epistopus suit, hic Naaianai urbis Obscurae & pertenuis Caesa- Dreae finitimae) diuina prouidentia propter eximiam pietatem patrijs sedibus minime pulsi fuere . J haec Socrates . at hoc sane tempore neuter eorum erat EpiscopuS: quando autem ambo ad Episcopatus honorem fuerint evecti, inferius suo loco dicturi sumus .
Quod vero ad Nicaenum terraemotum spectat: occasione Caelari, fratri, qui ibi, iii, tunc degens magno miraculo diuina ope seruatus suit, meminit illius Gregorius 4 N
GORu Lin ZianzenuS his verbis: Iam vero quale miraculum censendum est, quod circa eum comes. . tigit, ipsius simul & parentum pietatis illustri stimum prahens argumentum In Bi-
ora/.-lauc thynia versabatur, i meerium ab Imperatore haud postremum administrans. Quaest ris siquidem munere fungebatur , ac thesaurorum curam gerebat . Hoc enim illi maiorum dignitatum velut praeludium esse Princeps voluit. Cum'. Nicaeae terrae- Emotus ex omni hominum memoria maximus accidisset, totamq. ferme ciuitatem selo aequasset, atque omnes propemodum ciues cum urbis elegatitia deleuis let: luS ex omnibus clari nominis viris, aut cum admodum paucis ex hoc periculo saluus di incolumis evadit: idque modo vix credibili, hoc est, i psa ruina prete lus, ac Pe exiguas quasdam periculi notas reserens : hactenus videlicet, ut timoret ad maiorem salutem magistro uteretur, atque a rebus fluxis & incertis translata militia, totum se caelesti parti addiceret, sibiq. ipsi regiam aulam commutaret. Atque hoc & in animo habebat,& votis omnibus exoptabat, quemadmodu mihi per litteras contirmauit, cuiT hanc occasionem ad eum admonendum arripuissem: quod nec umquam iacere destiti, moleste serens illius indolis praestantiam in vilioribus studijs versari, tamq. Phil . sophicam
230쪽
A sophicam animam in rerum publicarum administratione volutari, ac velut Solem n hibus obduci. J haec Gregorius ; cuius eo argumento tunc ad Chiarium scripta epist Ia adhuc extat digna Gregorio: quam his attexere, iucundum putamus tore lectori:
est autem huiusmodi ': . Ne ipsi quidem timores prudentibus viris inutiles sunt, quin potius mea quidem 'sententia valde commodi & salutares. Nam etsi votis omnibus eos arcemus ,rvcnien otheo u - ζtibus tamen erudimur. AEgra enim & amicta anima vicina est Deo , ut eximie alia με macubi loquitur Petrus : atque omnis qui periculum effigit, maiori necessitudine cum eo coniungitur, a quo salutem est consecutus. Proinde non quia calamitatis participes fuimus, aegro animo stimus: sed quia e periculo extracti sumus, gratias agamus: nec alios nos Deo inter pericula, & alios post pericula exhibeamus. Verum siue per-B egre agentes, siue priuatam vitam ducentes, siue publica negotia gerentes sic enim loquendum est, nec praetermittendum eum sequamur, a quo salutem accepimus, atque ad illius partes nosmet adiungamus, parua& humi repentia parum curantes. Atque historiam quamdam posteris demus tum ad gloriam nostram , tum ad aniti Gm ae utilitatem amplam & praeclaram , quae etiam ipsa utilissimo documento plerisque sit: nimirum periculum securitate , & calamitatem reb*s secundis potiorem esse, magisq. expetendam : siquidem ante timores mundo addicti eramus, post timores autem Deo nos addiximus. Fortasse graues tibi ac molesti esse videmur, qui de his rebus saepius ad te seribamus : et sermones nostros non admonitionem , sed Ostentationem esse aestimas. Quare de his rebus verborum satis. Nos vero, scias velim, prompto animo esse, atque exoptare potissimum quidem tecum esse, ut de salute tua C tibi gratulemur, ac de his rebus persectius disGramus : sin minus , at certe Ut te hic primo quoque tempore reducem videamus,atque una tecum in grati animi lignificationem festum diem agamus. J hucusque Gregorius ad Caesarium: desiderantur autem Cisarij litterae ad eum redditae, quarum meminit. At quid post haec Caesarius 8 Subdit ipse Gregorius h: Ueru terrae motus qaidem vim ι cisiis. effugit, morbi vero non item: mortalis siquidem erat. J quibus plane Ostendit, haud tu ta . multum post spatium temporis interlapsum, Caesarium ex hac vita amigrasse : qui e a , i idum aegrotaret, bonorum suorum pauperes fecit heredes. qua quidem re plarimum ga- ω IT v . uisus idem germanus eius Gregorius ita ait : Heredes ipse habebit , quos maxime conducit, di quos habere volvit, ut diues hinc migraret, omnia secum serens. Oegregiam munificentiam l o eximiam consolationem l o insignem eorum, ad quos D haec hereditas iure deuoluebatur , liberalitatem l &c. J Magna prosedis haec visa cst Dei misericordia erga Caesarium, ut Imperatorem iam conuersum in Arianum vel morte relinqueret, a quo ob magistratuna, quem gerebat, perdissicilis videri poterat esse diuulsio. Obiit vero Cis mus in patria, quem idem uater Gregorius egregia Gratione laudauit: mortuus est, inquam, apud sanctos parentes, Gregorium Episcopum, atque Nonnam , coramdemque pio sinere sepultus. Sed quonam ritu 3 illo videlicet, quo pid cuncti sepeliri solerent, quem de ipse Gregorius sic concinne describit
Ae nunc nobis egregius ille Caesarius seruatins est, cinis pretiosus, laudabile cada- ζ . Mer, ac cum multiplici hymnorum cantu deducitur, celebriq. Pompa ad martyrum C ta Liusedes effertur, sancti'. parentum manibus honoratur, matre accensas iaces gestante, E ac pietatem maeror subrogante , lacrymis sapientiae cedentibus , psalmoram cantu luctam consepiente: ac denique anima recens creata atque a spiritu per baptismum
informata dignos honores percipit. J lia e Gregorius, quod Caesarius haud pridem fuerat sacro initiatus baptis ino. Erat ipse Caesarius sui idem Gregorius in fine test
tur inter ceteros fratres natu minimus: nam in fine eiusdem funebris orationis, digna apostrophe ad Deum conuersus , pro eius inima preces fundens, hisce verbis
O Domine omnium & creator, & praecipue huius figmenti , o Deus tuorum hominum & pater ac moderator, O vitae necisque ius&potestatem habens, O nin his II strarum animarum arbiter & benefa r , qui omnia commode, α quemadmodum c O.
ipse pro altissima tua sapientia gubernationi'. ratione nosti, artificis Vcrbi tui opera facis atque transmutas: suscipe, qua si, nanc quidem Caesarium velut primis Annal. iaci. Tom. 4. S a tias