장음표시 사용
311쪽
VALENTIS IMPR3 quis deinceps nos sit agniturus. J haee & alia ad suos Neo sarienses Basilius calumni js Aundique obrutus.
Sed .quid his deterius accidit Catholicam fidem defendenti Basilio 3 Dum as
' VIo V uersus Sabellium atque Marcellum concionibus saepe dimicans, tres in Trinitate diaiio', i-τνα. stilictas hypostases, siue subsistentias adinvicem per ie singulas distinctas niteretur demonstrare : qui adstabant auditores, ut eum carperent, non vidissererent, inde arri pientes occasionem dii famandi Basilium, aiebant ipsum esse trium deorum assertorem. Vnde cum thaec in Fidelium aures illapsa, audientium animos nonnihil admiratione perculerint: Opus fuit, ut frequenti populo ambonem conscendens, se deorum trium cultorem numquam fuisse vel assertorem,publica assertione omnibus redderet explor tum extat ipsa Basili j oratio, cuius est titulus: Aduersus eos qui calumniantur quod tres deos colamus, &c.J PHis accestit calumnia alia huic minime impar, qua aduertari j Basilio turpissimam A JUV. M notam inusserunt; ipsum nempe contra Catholicam assertionem male credere de SPi- ψὰ ἀ-u ritus ancto. Quae quidem Basilio infamia irrogata, non tantum in ciuitatum popalis iactabatur, sed ipsi,s in Ponticis desertis latentes monachos et isdem Baslij alumnos peruaserat: iraec enim una cum alijs, quorum superius facta mentio est, adeo Basilij monachos perturbauit, ut parum abfuerit, quin ab eius communione, tamquam hinretici,se diuulserint. Penes quos de omnibus idem Basilius defensionem litteris insti a B L . . I. tuens, inter alia de his quae ad rem hanc spectare videbantur, haec habet : Traducunt, in ' inquit, nos, quali insistens ac nouum quiddam de Spiritus ancto doceamus . Rogate igitur ipsi,s, quae stilla nostra insolentia. Nos enim , quod de accepimus, Paraci tum Patri & Filio coniunctum, non creaturae connumeratum esse, confitemur. In Patrem cnamque & in Filium ac in Spiritumianinam credimus. Denique in nomine Patris αFibj& Spiritussancti bapti ramur. Quapropter numquam a coniunctione Patris αFili, Paracletum separamus, Sc. J plura subiungit de conglorificatione in una Dei tate Spiritu,sancti cum Patre & Filio: aliaque addens ad suam defensionem , demum eos admonens, ne calumniantibus aures pra beant, haec subdit: Si vero nos in redde da ratione deficere senseritis , tum demum accusatoribus notiris tamquam veracibus fidem habebitis. Vigilant illi in hoc, ut nobis noceant.&c.J sic namque Basilius iustis sima causae fidens, innocentiae protectione fixurus suam parat defensionem. At aes tanta haud ita leuioris negoti; videbatur, quae breuibus litteris curari posset. a As L Quarinobrem exi sentibus illis, scripsit ad eosdem Basilius libellum de vera ac pia iide, L , is o L ut eiusdem praescieri titulus egregium sane opus: quo quidem quantum abhorru D tDa. rita nouitate, cuius ab aduersarijs iniimulabatur, in prinus declarat his verbis h: Quae eius generis essent, ut pra ter vocis nouitatem, sensium etiam nobis nouum atque ini j ibi oui iἰ Mui asserrent , Rapudia cis S viros niti quam ita via luille reperirentur, haec omnia ausi Muxta veluti Peregrina atque a pia fide penitus aliena repudiarem atque auersarer . J scipse: iri, atque demum ad calcem operis : Haec, inquit, sunt quae a vestra pietate admonitus necessario milii duxi facienda, ut ad vos in postremis perscriberem, sensumq. animi super his rebus mei vobis ci per vos fratribus ijs qui in Christo sunt explicarem: utque& vestris& illorum animis omni ex parte satisfieret in nomine Domini nostri Iesu Christi: quo omnis prorsus omnibus de fide nostra dubitatio tolleretur, Orta tortasse
propter diuersam rationem eorum, quae alias alio modo expolita a nobis sunt. QuaereS eo nimirum usu venit, quod necessario allidue cogebamur aduersus proposita iam Ebis a pietatis verae impugnatoribus argumenta, ut quaeque ab ipsis in medium asser bantur, depugnare: neque cuiquam esset causa cur fluctuaret: summe contra adni tentibus illis, qui quae aliena sunt, nobis attribuunt; aut saepenumero etiam quo facilius simpliciores in sententiam suam rapiant, deprauatae suae ipsi,rum mentis flagiti si commenta tallia nobis a lingunt, &c. J sane quidem calumnia haec erat ingens, ut Basilio Eunomiani impingerent doch nae nouitatem idi cum e contra ipsi more haereticora, se docere quae a maioribus accepissensimagna ostentatione iactarent. Erant enim. Mu/ s. d. haec verba Eunomi j haeresiarchae in sermonis ipsius exordio: Ea quae iamdiu apud Pa- tres obtinuit pia traditio,tamqua amussim quamdam & regulam exponedo praemia mus,&αJ Peculiare sane cit haereticis, cum impugnent traditiones antiquas, nihilominuus se earumde vindices profiteri, quod sciant nouitate lare ab omnibus explodendam. Porro
312쪽
VALENTIS IMPR g. A Porro quod ad Basilium pertinet: dum undique in se conflari calumnias, & non ab hostibus tantum,sed a proxime sibi studio atque assectione coniunctis, fideiq. proseς - V ς sone cohaerentibus in saepicionem haereseos adduci videret: factum est qui, i ipse rati 'bi
testatur) ut nemini iam se propemodum crederet, omnes'. pariter vereretur, ac do- 0MM lorem immens iura in penetralibus cordis occultans, illum maerore decoqueret: quod 'cum nihil penes se ab ipsiis cunabulis antiquius fuerit, quam Catholicam fidem illibatam in omnibus conseruare, eius tamen praeuaricator desertorque saepius & a pluri-hus accusaretur. Deplorat ipse eiusmodi suae ipsius vitae infelicem conditionem in litteris ad Eustathium redditis, cum haec ait : Posteaquam vero ad gubernandam Eces asam vocati sumus : qui nobis quasi praetextu adiutorij,& communionis charitatem concernentis, additi sunt custodes & speculatores, tacebo ; ne videar vel me ipsum tra-
B ducere, quasi qui nulli fidem habendam pmnunciem ; aut certe si persuaderem, inlit manitatis causam darem credentibus: quod & mihi ipsi prope accidisset, nisi me prinpere miserationes Dei praeseruassent. Nam parum aberat, quin erga quosvis in ias dicionis incidissem , ut putassem nihil in quoquam esse fidei ; propterea quod animus
meus subdolis quorumdam actionibus percussus erat: attamen videbatur interea nobis aliquis esse praetextus eius necessitudinis , quam cum illis habebam. Contulimus vero semel atque iterum de dogmatibus: nec putauimus segiendos esse una nobiseu consentientes. Nam deprehendi nos utrinque idem loqui de fide in Deum, quod illi perpetuo ex nobis audierant. Licet enim reliqua vita nostra digna sit cuius gratia ingeni, scamus: de hoc tamen uno in Domino gloriari ausim, quod numquam talias opini nes habuerim de Deo, neque aliter sentiendo animi postea iudicium mutauerim; sed C quam a puero sententiam de Deo a beata matre, deinde & nutrice mea Macrina recepi, illam iustis incrementis auetam di adultam in meipsb conseruauerim. J haec & alia id genus Basilius. Quod autem spectat ad circumstantes & obseruantes eum semper exploratores, ut ipsum caperent quod Pharis eorum muneris erat,cum inter eos Dominus Iesus Chri- tvGS EXPLO-ssus verseretur in sermone: cum ijdem aliquando concionanti Basilio arrectis auribus t risia itastarent, verbaq. singula expenderent iniqua lance, unde ipsum calumniandi quam- u. i. libet occasionem captarent: detegens eos Basilius, aduersius Sabellianos pro concione disserens,inter concionandum sic eos affatus est h: Ego vero absque ulla curiosa vestigatione assensum illis praebui: ita & auditoribus tradere vellem, ut non semper de ijsdem reddenda mihi esset ratio, sed ut ex una consessione persuasos habere disicipulos. Quo-Dniam vero nos circumdatis iudices magis quam dii capuli, ut experimentum de nobis capiatis, non ut aliquid a nobis distatis : uecellarium est, ut obiectionibus quidem, velut in ius vocati, respondeamus. 3 idemq. saepe alias conqueritur de circumstantibus inauditorio exploratoribus, sicuti illa oratione , quam habuit aduersius calumniatores, ubi ait: Plurimi praesentium exploratores magis sunt eorum quae dicuntur , quam discuruli eorum quae docentur : et doctrina verbi non requiritur ad aedificationem praelantium, sed ad calumnias insidiantium. J haec ipse. Ceterum se in omnibus custodem esse antiquarum traditionum, post assertam in dicta oratione contra Sabellianos, testatamq. diuinitatem Spiritustincti, haec subditi Dominus ita docuit, Apost mti praedicauerunt, Patres Obseruarunt, Martyres confirmarunt: satis tibi sit ut dicas quemadmodum edoctus es. J appendicem autem hanc ad arsumenta appositit sanctus E Basilius,ut coram ipsis illatam calumniam refelleret,qua illi vicere consueuerant. nouitate vocum delectari Basilium, quem constaret esse alitiquitatis Ecclesiasticae obseritantissimum: quippe qui perstringens Eunomianos haereticos impugnantes diuinitalcm Spiritu sancti, totus in eo est, ut demonstret eam semper fuisse in Ecclesia praedicatani, in secro nimirum hymno glorificationis,atque ipse forma baptismi. Sed quid accidit his circumdato, dum concionaretur, seris hemjs S. Basilio 3 Equidem licet prudentis ac ianae mentis hominis sit, Omne in dicendo cauere mendacium, erroremq. vitare: haud tamen in cuiusquam sapientis viribus repositum est quod id in aliena potestate situ sid a calumni js esse liberum. Etenim praeter alias ab adueriati js illa- 2AMLrvs Ru
tas illi calumnias,ea recens ac siit, quae plus ceteris ipsum exagitauit;ca uniuS voculae, minimae scilicet dictionis occasione ab eodem Basilio pro concione prolatae, ab aduer- Qv AT .sarijs vero tamquam lucrum ingens obuijs arreptae manibus, ingentes in eum concitatae
313쪽
CHRISTI AH - Λ ri l. 4 DAMASI PAR VALENTINIANI
sunt turbae. Quo modo autem res se habuerit; Gregorius Naria enus, ista eo argu- AAE Greso naenio ad ipsum epistola,exacte recenset: quae sic se habet':
' μ' - ' Ego te pro vita: duce, pro fidei ac dogmatum magistro, & quicquid praeciari a quin ADMONRI RA quam dici potest,tuin antiquitus habui, tum nila habeo. Et si quis alius tuarum laudum Eook,. 9 praedicator est, omnino vel mecum est,uel post me .Vsque adeo me tibi devinxit pietas
tua, atque adeos iacere & ex animo sum tuus. Nec vero hoc nitru videri debet: nam ubi amplior vitae consuetudo est,illic quoque amplius est experimentum: ubi autem ub rius est experimentum,illic etiam periectius est testimoritum: et ii quidem alium ex hac vita fructum capio, hunc ex amicitia tua & contubernio colliM. At de his rebus ita sentio,vtinamq. sentiam. Qu.e aurem nunc scribo, inuitus quidem scribo, sed tamen i cribam.Ac mihi eo nomine minime succenseas velim: aut admodum ipse acerbe seram, si fidem tibi non sedem,me hae)c benevolo animo loqui, atque ad te scribere. Multi nos ut BG vG QMV circa fidem parum firmos accusant, quotquot nimiru idq. merito res nostras commi
I 'io 'g nes utriusque esse censent. Atque alij quidem plane nos impietatis insimulant,alij timi μν 'τνα ditatis: impietatis quide, qui nec sanam doctrina a nobis promulgari credunt,tibi q. persuadent: timiditatis autem, qui nobis dissimulationis praeuaricationisq. crimen impingunt . At alioru sermones quid referre attinet di Quod vero nuper accidit,libi exponam. Conuiuium celebrabatur, cui non pauci illustres viri intererant,nobisq. amicitia coim iuncti,atque inter eos vir quidam pietatis nomen habitumq. praeseierens. Nondu con potari coeptum crat, cum, ut in conuiuijs accidere solet, de nobis sermo excitatur, instar cuiusdam aduentitiae rei in mediu propositus. Omnibus porro virtutes tuas magnifice praedicantibus,nos I. ctiam,vt ijs lem vitae studijs deditos adiungentibus, amiciti m l.
nostram &. Athenas commemorantibus, in rebusq. Onutibus concordiam, animorumq. CEAsitius CuM conspirationem : graue quoddam facinus lue philosephus edit. Quidnam hoc inquito eo,ωrio admodum furiose exclamans o viri , quam insigniter mendaces de assentatores estis 3 ACL L TA. Cetera quidem laudentur viri isti, si ita lubet, nec ipse sine contradico: ceterum, quod' maximu est, non illis concedam. Orthodoxiae nomine i ustra laudatur Basilius,frustr Gregorius: ille quidem, quia veritatem sitis disputationibus prodit: hic, quia tolerantia sua proditionis socium se praebet. Hic ego: Vnde hoc, o homo vane, atque amentia notae Dathan, & Abiron 8 Vnde nobis dogmatum promulgator venis 3 Quo modo tantarum rerum i udicem te ipsum iacis 3 Tum ille: Ex Eup cliij martyris conuentu nunc venio, eumq. dicti mei testem ii
Osi Ici TVR beo sic enim se res habebat atque illic Basilium Magnum audiui de Patre quidem α,νuur. 1 f. Filio Optime ac praestantissime, atque ut vita quisquam alius tacite queat, disterentem, Dcro LRROM Spiritumsanctum autem conuellentem ac dis ijcientem. Ac similitudinem quamdam adijciebat a fluuijs petita, qui rupes cursim praetereuntes arenosa loca eΣcauant. Et cur tandem, vir egre*e inquit me intuens tu quidem iam perspicuis verbis Spiritum: an-inim Deum elle doces simulq. vocem quamdam ni eam commemorauit, cum ego ut in frequentissimo coetu de diuinitate verba iaciens , peruulgatum illud de Spiritus amem interfatus essem: Quousque lucernam sub modio abscondemus 3) Basilius autem fidei doctrinam obscure si ibindicat, ac velut adumbrat, nec veritatem labere prostetur, Oratorie magis quam pie auditorum aures obruens, dicendi q. 1acultate subdolum animi consilium tegens Quoniam,inquam ego in obscuro positus ac plerisque incognitus, sic ut nec quae t ny D GRzG - quar, nec an loquar, 1erme homines sciant, tuto philosophor: illius autem maior ii EmLutiouzubetur ratio, utpote cuius nomen tum ob ipsius virtutem, tum ob Ecclesiae splendo a Milai . rem multo sit illustrius ; tum etiam quod id omne quod dicit, in publico hominum coetu dicit, gravi q. haereticorum bello urgetur, nudam praesertim a Baiilio vocem a ripere quaerentium; ut co qui solus ferme reliquus est veritatis si es,visq. vivifica, vicinis omnibus captis ac subiugatis ab Ecclesia pulso & exturbato, malunt istud in ciuibrate radices agat, atque ab Ecclesia non secus atque ex aggere quodam & propugna' culo, terrarum Orbem pervinci ac populetur. Praestare itaque veritatis doctrinam cautius aliquanto, minui q. libere prosteri, tempori q. quasi nubeculae cuida cedere, quam cani aperta praedicatione opprimere. Nos enim ea ex re nihil damni iacere, si ex alijs quoque dictionibus,quibus i Acerto colligatur, Spiritumsanctii in Deum agnoscamus: neque cassim in seno verborum potius quam in mente & sententia veritatem esse sitam: . Ecclesiam
314쪽
. Ecclesiam autem graue detrimentum accepturam esse,si virius hominis oppressione v ritas profligetur.
Hi consilium ij qui aderant, tamquam vanum ac frigidum, ipse'. ludificans, non
modo non comprobarunt, sed etiam nos clamoribns iniectati sitim, ut ignauiae nostrae s . potius quam Orthodoxae doctrinae consissentes: longe enim praestantius esse nostros a si Dou vover veritatem tueri atque conseruare, quam huiusmodi cautione & dispensatione eos ML Lyτε. inutiles reddere , nec interim alienos elucrari. J hucusque de rebus tunc gestis dictisq. Gregorius; atque mox subdit: Enimuero quae & dixi S auditu,& quam immodice & praeter mores meos aduersiis eos qui contra nitebantur, stomachatus sum, sigillatim exponere, proliXum nunc fuerit, minimeq. fortasse necessarium. Vt autem tinem dicendi faciam, sic eos amandaui. Tu vero diuine vir ac sacrosancte, facito ut nos do-I; cras , quousque in disputatione de Spiritus ancti diuinitate progredi, quasq. voces usurpare,& quousque cautione certa l. dispensatione uti debeamus, ut ea aduersiis illos qui contradicunt, in promptu habeamus. Nam ii hoc nunc ipse abs te doceri postularem, cum te res'. tuas omnium mortalium maxime perspectas habeam, acce
iis imam de his rebus iidem saepius dederim , vicissimque acceperim: omnium proi cto stolidis stinus ellem atque miserrimus.J hactenus de his Gregorius ad Basilium Quid ad haec autem ipse rescripterit, paulo post dicturi sumus. Interea vero quod ea res maximi momenti habita fuerit hic repetamus necesse est quae idem Gregorius Naaianetenus eadem ipsa tractans de Baiiiij consilio eiusdem l. integerrima fide Catholica pluribus disterit. Sed quo cuncta absque offensa alicuius accipiantur : illud in primis exemplum de eo quod tertio tomo sui ius est pertractatum, in medium adducere, operaepretium ducimus, firmatum stabiliti q. superius sententia sanctorum Patrum Hilarii, Ausustini,& aliorum : nimirum haudquaquam consessionem illam sidei dicendam fuisse haereticam, in qua diuinitas Filii Dei cum Patre aequa- HAM TCTio iis, alijs vocibus, quibus Jc Ariana haeresis condemnaretur, haberetur exprella, tiam si in Nicaeno Concilio decretum nomen Consubstantialis esset silentio praetermisium: quod pluribus est demonstratum,cum egimus de Liberio, deq. Concilio Ariminenti. Atque adeo si quis pro concione Filii Dei aequa cum Patre diuinitatem alijs plerisque vocibus audientium animis insinuasset, erroremq. Mij pariter conuulsisset: haud iure in crimen adduci potuisset quod Consubstantialis vocabulu ex causa aliqua tunc temporis p termittendum existimasset. Quod ii absque verae pietatis ostensa silentio licuit praeterire vocem contentiosam, alioqui a sanctis Patribus in Nicaeno Concilio consilio diuino decretam: cur crimini dandii Basilio fuit, vocem una, non tamen a Synodo aliqua definitam, pro ratione temporis silentio ab ipso praetermissam,cu alijs illi aeque pollentibus 'pro assi retone diiunitatis Spiritussancti tunc iusta de causa usus fuerit 3 His non tam ad defensionem Basilij,quam ad elucidationem eorum quae de Basilio S. Gregorius pluribus narrat, in hunc modum praemissis, cum per salebras incedendum sit, iacilior siet
de Baiiiiij defensione ipsius Gregorij enarratio, quae sic seliabet :
Sermones cum iudicio dispensare, de Dauidis ' consilio & sententia necessarium elle A. t . iudicabat, atque aliquantisper belli tempus & haereticorum principatum tolerare,qum 4 ad libertatis tempus tranquillitatis q. successisset, linguaeq. libertatem ac licentiam attulisset. Illi mi in nudam atque apertam vocem, quae Spiritui sancto diuinitatem tri- xkeukiu bueret, arripere cupiebant quod quidem tametsi verum erat, impium tamen illis ac no Dra x nefario impietatis Antistiti videbatur) ut eo cuin summa Theologica lingua a ciui- γ φ tate pullo, ecclesiam ipsi occuparent , eam q. sceleris sui propugnaculam praes diurnq. facerent ; unde postea , velut ex arce quadam , omnia quae reliqua erant , popularentur , atque incursionibus peruastarenta, . Quas eorum insidias ut eluderet Basilius, alijs quidem vocibus e Scriptura petitis, testimoniis'. minime dubi js eamdem vim habentibus , necessarijsq. argumentis aduersarios ita comprimebat, ut nullo modo repugnare , atque in contrarium niti possent: sed quae maxima disputationis & ingeni j virtus est , proprijs vocibus constringerentur; quemadmodum is liber, quem hoc argumento edidit, perspicuo ostendet, in quo calamum quasi ex Spiri rus praei de mouet. Sed tamen propria dc apertam vocem interim usurpare diiserebat, tum ab ipsis Spiritu, tuna ab alijs etia sinceris ipsius propugnatoribus gratiam petens,ac rogans ne hoc si
Amal. iaci. TO. 4. Bb a consilio l
315쪽
consilio ostenderentur: nec committerent, ut dii unam voculam mordicus retinere co- Anarentur,propter inexplebilem cupiditatem Omnia perderent, conuessa nimirum tu
u. , L hi bullant: strino tempore ac distracta pietate. Ipsos enim nihil ex eo incommodi ac detri
DuM Aas uva menti accepturos,si dictiones paululum immutentur,modo alijs verbis eadem Oceantur: neque enim salutem nostram in sermone magis quam in rebus consiliere : quippe
cum ne Iudaei quidem reijciendi sint, si ad aliquod tempus pro Christo, vocem, uncti, sibi concedi postulantes, religioni nostrae assentiri vellent. At Reipublicae non posse maiorem pestem ac perniciem ali erri,quam si ab haereticis occuparetur Ecdlesia. Nam quod alioqui melius quam quiuis alii, spiritumsanctum Deum nosset, cum perspicue ex eo constat, quod & hoc saepe de loco superiore, quoad per tempus licebat, Praedicauit,& priuatim apud eos, a quibus interrogabatur, haud cunctanter confestus est: tum vero in suis ad me sermonibus apertius id ostend: is neque enim quicquam viri- Bquam, cum de his rebus mecum colloqueretur, animum tectum occultumq. habuit)non simpliciter hoc affirmans i, sed quod antea ipsi perram acciderat, sibi rem omnium maxime horrendam imprecatus,nempe ut ab ipso Spiritusancto excideret, nisi cum Patre & Filio Spiritum ut consubstantiatem & .eqaalem coleret. J et paulo post:
Nec vero no a me eo commemorata sunt, ut illius gloriam oratione mea defende----ο rem praestantior enim est , quam ut accusatoribus, si qui tamen sunt, in ipsius famamz-οὐα qui csuam liceat sed ne iis solis vocibus, quae in illius libris reperiuntur, pietatem di cumscribentes, imbecilliori fide nitanturi eamq. de diuinitate disserendi rationem, quaei tempus illud non sine spiritus numine asserebat, versiitae malitiae suae praetexant: v rum eorum quae scripsit, sensum scopum,quem tibi inscribendo proponebat, ex pei dentes, ad veritatem magis accedant,atque impiae doctrinae prosessoribus os obii ruant. C' Mihi quidem,omnibusq. qui me carum habent, utinam adiit illius Theologia. A que adeo tam certam de ipsius circa hanc rem animi puritate fiduciam habeo, ut praeter alia omnia, hoc quoque cum eo habere commune non recusem: ita ut illi mea,
mihi vicissim illius omnia & apud Deum & apud candidissimos quosque homi
nes adscribantur : nam neque Euangelistas idcirco inter se pugnare diserimus , quoniam alii in exponenda Christi humanitate plus operae posuerunt, alii ad c plicandam diuinitatis materiam se contulerunt, &c. J luee Gregorius pro Magno Basilio. Quae licet certa verm. essent, & quae esse satis possent ad tanti viri excusationem, animique consilium penitus aperiendum: tamen eius hostes, qui ipsi viventi de his negotium facessere non sunt veriti, haudquaquam eidem mortuo pepercerunt: unde Deois imi viros insigniter erudi tos pro eode Basilio defensionem parare, seribereq. apiniso titio. logias. Praestitisse id quidem in primis eius germanum Gregorium Nyssenum, qui libros Basilii aduersus Eunomium scriptos ab aduersariora calumni js vindicauit, auctor est Photius in sua Bibliotheca:post Gregorium vero id ipsum egisse Theodorum Anti clienum,nccnon Sophronium, idem auctor afirmat,dum eorumdem Ecclesiasticorum virorum lucubrationes recenset: Vt plane intelligas viros improbos ac refractarios minime acquievisse Gregorio Naaianaeno, Ecclesiae Theologo, dignissimo viro de B lio stannia ride exhibenti testimoniti. qui rursum haec de eodem Basilii commentario *: Cum, inquit, tractatum, quem de Spiritusancto conscripsit, euoluo; Deum quem habeo', nanciscor, ac libero & praefidenti animo veritatem confiteor , illius videlicet αTheologiae Sc speculationi insistens. J haec ipse. EAt sentio curiosiim lectorem avide a nobis exigere, quanam esset vocula illa, in mo dictio breuis vel jllaba, cuius causa tum a Gregorio, tum etiam ab eodem ipse Basilio & alijs clarisiunis viris fuerint elucubratae apologiae. Dicam equidem, eodem ipso Basilio auctore : qui cum eadem ex causa ab amicissimo Amphilochio Iconi Episcopo interpellatus esset, ut obortam de syllabis quaestionem in causa grauissima, nempe de Spiritu ancti diuinitate elucidaret: obtemperans ei, peregregium coinmem ita ' rarium eo argumento conscribens, in fine praelationis haec habeth Ad huius quaestima si ivs i u nis Originem me paulisper conuertam. Nuper Oranti mihi apud populum, & utroque imodo glorificationem ab luenti Deo ac Patri, interdii cu Filio ipsius ac Spiritusancto: interdum per Filia in Spiritus ancto: cu alii quida ex iis qui tu aderant, id obseruarant, dicentes ros non modo peregrinis ac nouis usta vocibus, veru etia inter se pugnantibus:
316쪽
A tum tu praecipue aderas, nimirum consulens illorum utilitati. J hactenus Basilius de
origine quaestionis. Viguit enim ea semper in Ecclesia consuetudo, ut concionator in abitutione sermonis inuocatione sanctissimae: Trinitatis cum gratiarum actione oram concioni finem imponeret, non tamen ut eadem seni per uteretur praescripta sorma
Sed unde pij.fideq. praestantes qui tunc erant,scandalum passi sint, id primum intelligenduiti. Antiochiae olim obortam este distensionem inter Catholicos & Arianos, si perius dictum est ex Theodoreto' atque Soκonienob, dum illi hymnum glorificationis occinentes dicebant: Gloria Patri & Filio & Spiritui sancto J Ariani vero aliter, . o. m. m. a. nempe: Gloria Patri per Filium in Spiritus an .J Quod igitur S. Basilius in hymno octa
glorificasset Patrem per Filium cum Spiritusancis, magnam attulit OrthodoxiS ad- MO sc MDA B mirationem& scandalum. Porro ut eo modo Catholici hFmnum dicerent; non quidem,ut multi putant quod diximus ex praescripto venit Nicaeni Concilij: quid enim
ea de re decreuerit S. Synodus, fio loco superius demonstratum est. Nec rursum ex canone aliquo postea edito usque ad haec tempora, statuta forma aliqua reperitur, quam qui non seruaret, excidis te dici posset a Catholica fide ,& inter Arianos adnumerari: adeo ut illud esset seruandum, illud vero euitandum illiudq. demonstraret quempiam esse Catholicum , hoc vero haereticum : sed erat illud in usu in Antiochena tantum E clesia, nec alibi quod legatur quam Antiochiae obseruatum. Ceterum S. Basilius, quod optime sciret, tum diuinae scripturae au ritate, tum antiquae traditionis exemplo, tum denique sanctarum Patrum testificatione id absque ' φη 'φ'
dispendio Catholicae fidei licenter dici posse, ad optimum finem ea licentia usiis est . Li
C Cuius quidem rei causa probandae, praeclarum illud atque eruditum commentarium lio, a Fosti scripsit ad Amphilochium'quem consulat, qui haec ab eo exacte probata Optat plene cognoscere. Sed quod pertinet ad antiquam traditionem atque maiorum consuetudinem, qua diceretur, Gloria Patri & Filio cum Spiritusancto: ita ipseς: Mentiuntur &--. illud : nanc vocem, Cum quo, ab viii piorum alienam esse. Quotquot enim morum
constantia, antiquitatis maiestatem nouis ornamentis praetulerant, ac maiorum traditionem citra mutationem conservarunt, singulis cum regionibus, tum ciuitatibus hac
voce sunt viid et paulo post: Itaque videas ae hodie a rusticanis hanc vocem more v terum pronunciari. J ac rursum: Proinde quod a maioribus nostris dimini est, de nos dicimus, gloriam esse communem Patri cum Filio, &CJ quod enim Basilius a Patribus accepit traditum, id ipsum ex diuina etiam scriptura vendicare sibi auctoritatem plu-D ribus docet. Sed de quod aeque diuina scriptura via sit, in , per, cum: sicut recte dici, Cum Spiritus ancta , ita etiam aeque bene proferri , In spiritus ancto, pluribus Pro' Ἀ--bat , dc quid i nter se disserrent, luculenter elucidat. atque post multa: as. Veneranda sunt, inquit , vetusta dogmata, quod ob antiquitatem ceu caniciem is quamdam habeant quiddam reuerendum. Enumerabo itaque vobis huius sermonas auctores. J atque subdit: Ipse quidem si de me proprie quid loquendum est vocem Maio vM A -
hanc tamquam hereditatem paternam conseruo acceptam a viro multo tempore in ζ Via. Si seruitio Dei versato, per quem baptiratus sum & Ecclesiae ministerio admotus, &c.J cvivs ειτ. citatq. antiquos Patres in glorificatione sanctissimae Trinitatis usos utroque more di, cendi, nempe Clementem Romanum, de Alexandrinum, Irenaeum, Dionysium Alexandrinum, Africanum, Athenogenem,Gregorium Thaumaturgum, Fuinitianum ma-E gni nominis antiquu sitam praedecessorem, necnon praestantem illum Mesetita Ponticii. At nequis putaret exoleuisse eiusmodi veterem morena, antiquataq. tot maiorum exempla: de his quae tunc temporis omnibus serme in locis agerentur, eiusmodi aD sere testificationem : Sed quid, inquit,opus est vetera commemoraret Immo qui nunc f-AE 'sunt Orientales , nonne hoc uno potistimum pie sentientes agnoscunt , hac voce t veluti signo suos ab alienis dijudicantes 3 Vt autem ego a quodam Mesopotamio audiui, viro de linguae eruditae,& mentis integrae: ne licet quidem illis, etiam si velint , aliter sonare vocem eo loco receptam, sed necesse est illis per voces idem cum xlcr,m hac pollentes iuxta quamdam maiorem proprietatem gloriticationem Offerre 3 . Quin& Cappadoces sic iuxta regionis morem loquimur, iam tum in linguarum dl- s in iv, 4KL uisione dictionum usu prouidente Spiritu . Quid porro Occidens totus, propemo-
dum ab Illyrico usque ad fines nostri Orbis, nonne per hanc vocem Orat 3 Rui fit cis τ. Annal. E L Gni. . Bb 3 igitur,
317쪽
igitur, ut ego sim innovator, ae recentiorum verborum architectus, cura omnes natio. Anes,& ciuitates, di consiletudinem omni hominum memoria vetustiorem, insuper & viros Ecclesiae columnas & omni scientia & virtute spiritus venerandos duco dc auctores huius vocis exhibeam 3J haec & alia plura Basilius. Quibus plane videas Antiochenae Ecclesiae ritum illii, & contentionem aduersus eos qui glorificarent Patrem per Filium in Spiritus anet fuisse ipsius tantum peculiarem, cum liceret Catholicis ubique positis absque detrimento Catholicae veritatis ijsdem uti L DN' in glorificatione atque gratiarum actione dictionibus : cui ius rei de Romana Ecclesia kη - ' ex disertissimo ac pariter sanctissimo viro eius Episcopo satis esse potest ea plum. Et--- - enim sanctus Leo Papa concionatus in die Natalis Domini , his verbis ad agendas '' Q IJeo gratias populum inuitauit: Agamus ergo, dilectistimi, gratias Deo Patri per Filium eius in Spiritusancto,&c. J Vitium plane fuit Arianorum,ut ea textura verborum Buterentur in sancto baptismo, adulterantes serinam ipsam a Christo praescriptam: a quo quidem Arianoruni usu 'orthodoxi penitus abhorruerunt, nefas existimantes aliter illa pronunciare verba, quam a Domino fuerint imperata. Quonam modo autem eadem verba in glorificatione dicentes Ariani blasphemarent, Catholici vero laud rent sanctissimam Trinitatem, idem Basilius pluribus doceth. 1. . Ipse igitur ubi graui sortiq. apologia de obiectis criminibus ab amicis & aduersarijsse . purgauit: quod videlicet undique in se certamina concitari,&cu hostili tum amicorum,iiij, oxia iaculis confodi sentiret: praesentis temporis statum Ecclesiae Orientalis,tamquam in ta-ENTALis LG- bula imaginem coloribus pictam, stylo reddit his verbis 2: Cui, inquit, comparabimus i ista, Ub. praesentem statum 8 Proiecto similis bello nauali, quod ex multo odio,ex veteribus Osiensis inter ipses per longii tempus alito, naumachi quipiam ac bellaces instituerunt. CNunc igitur in hac imagine mihi ipecta terribilem utrinque concursum, mox ira iam eo erumpente,ut sit immedicabilis,utramque partem simul prostratam confici. Pone, si vis,violento turbine circumagi classem , caliginemq. densam e nubibus incumbere, adeoq. obscurare rerum visibilium species, ut nulla sit amicorum de hostium discretio, Liri, ei. propterea quod ob consutionem symbola militaria sint ignota. Huic imagini propter
Lis rvGNAE euidentiam addamus etia mare intumescere atque ab imo subuerti, rapidumq. Aquill tantii lonem c nubibus deorsum erumpere horribilemq. procellam ingentibus fluctibus, quos
ει . tri cymias vocant,exurgere. Post haec ventis undique concursantibus, totam classem ii
ter se cum fragore collidi: atque in conflictu alios quidem velut sui proditores ad ipsam desperationem ultro transfugere, alios cogi, ut pariter & scaphas impellant a ventis aetas, dc occurrant irrumpentibus, seleq. mutuo per seditionem trucident: quam sedi- Diionem partim iam ad extremum prouecta inuidia, partim quae singulis adeli vincendi cupiditas excitauit. Ad haec cogita contusium quemdam & indiscretum clamorem per
uniuersum illud mare resi,nantem, pauime ventorum si epitu, partim e collisione n uium,partim ex undarum impetu feruentiu , partim ex vociteratione proeliantium v rias voces pro singulorum assectibus emitti, ut neque naucleri, neque gubernatoris v cem exauaire liceat,sed prodigiosam quamdam mixturam, confusionemq. incredibilium malorum,dum ob omnem vitae spem ereptam prorius non timent peccare. Adijce
. ijsdem & immedicabilem quemda morbii ac insanabile prae gloriae cupiditate insania, ut cum nauis iam in fundu maris deferatur,tamen nautici duces prima assequendi laudem contentione non remittant. Transi ia ab imasine ad ipsum mali archetypum,&c. J 'Conuenientia ima inis huius cu Ecclesiae huiusce temporis statu in omnibus re Hre- Espondentem ide post haec exacte demonstrat: quae omnia breuitatis causa hic describere praetermittimus; cu ex his quae dicta sunt atque dicentur,ventas ipsa satis descripta n ma M . sol, icatur. Porro ule Rasilius ad Athanasia in scribens eadem collatione atque imagine statu. G . - . Orientesis Ecclesiae repraesentat. Sed& Gregorius NaaianZenus ς nulla aptiori comparatione visus est sibi describere valuit te mutuo inter se digladiantium Orientalium E clesiarii faciem, quam exemplo naualis nocturnae pugnae. Quamobrem aeque Baiilios . cor. . accidit atque Eliae, qui taedio iam victus mortem vitae praeseri, di sicut Pauli dicenti: Tentatit supra modum,ita ut taederet nos vitae.J nam ad Demophilum scribens ait S: δ' - Anno praeterito est ex grauis lima febri aegrotassem , & prope ad ipsas portas mortis d uenissem bonitate vero Dei reuocatus essem, aegre ferebam illam mei restitutionem, e pendens ad quae mala iterum reuersus essem. JIn tot
318쪽
CHRISTI DAMASI PAR VALENTINIANI
A In tot tanti sq. aerumnis Balilio constituto, virum illud sibi relictum videbatur esse confugium, ut Magni Athanaiij auxilium litteris absens expeteret, cuius & ad Deum precibus tulciretur ue ad quem hoc tempore perbreues has ea de causa litteras dedit : R
Quanto Ecclesiarum languor auctiores euaserunt, tanto uniuerit ad tuam conue timur integritatem, unam nobis malorum con lationem in tua tutela relictam eIle με, sui MA
credentes; qui & precum virtute & scientia rerum gerendarum, qua quid optimum Axii η factu sit admonere Potes, ex horribili ista tempestate conseruare nos ab Omnibus qui citar aliquantulum integritatem tuam vel auditu vel experientia cognouerunt, crederis. Quocirca ne cessses orare pro animabus nostris, excitareq. litteris; quarum si agno: cis quantus sit usus, nullam umquam si qua dabitur, scribendi ad nos occasionem negligas. Si vero digni habemur adiutorio precum tuarum, ut & videamus te, S: bonis quae B in te sunt perii uamur, & ad historiani vitae nostrae, congressum cum magna vere dc
Apostolica mente tua adiecerimus: omnino & ex aequo respondentem totius vitae no
strae afflictionibus conlislationem nos Dei selita benignitate accepisse reputabimus.Jhactenus ipse ad Athanasium.
Sed & quem sciebat sibi esse fidelem Gregorium Naaianaenum, qui ipsum de his
primus admonuerat, cum ad eum rescribit, inter alia, ut sit sibi auxilio, ad se vocat ACCLMir.
non sine querela, quod a se recedens minime stetisset pactis conuentis: nam aith : Si ut inter nos olim conuenerat, de cura & solicitudo, quam nunc Ecclesijs debemus, ef flagitat, bonam anni partem simul traduxissemus, ansam atque aditum obtrectatoribus haudquaquam dedit semus. Tu vero si ita videtur) hos valere sine, nostris'. pr . cibus adductus nos in praesenti certamine laborantes adiuua, simulq. cum eo qui ad-c uersiis nos cum exercitu gras latur, manus consere. Nam ii vel solus conspectus fueris, eius impetum instinges ι eos'. qui ad patriae res enervandas instructi sunt, findes ac dissipabis; perspicuum videlicet eis faciens, te coetus nostri ducem suturum, atque Osomne iniustum hominum iniquitatem aduersius Deum loquentium obstructurum. Quod si conti erit, res ipse declarabunt quis ille erit qui te ad praeclara negotia sequetur, quis rurrum claudicet, ac veritatis doctrinam ignauia prodat, &c.JHis, ut ita dicam, Basilij dolentis clamoribus Gregorius interpellatus, ad eum rescribens, suum pollicetur aduentum, ubi ait ad finem: Hoc autem habeto, me Deo e messe.readaspirante, de tibi affuturum, simulq. dimicaturum, virilemq. operam impensartim V ' esse. Quis enim languescet, immo quis non magno& fidenti animo suturus est, te duce ac socio de veritate disputans ac certamen conserens 3 J haec ipse. Porro magnum D emolumentum ac robur praedicationi Euangelicae accessisse, Perspicuum fuit,vbllaimul , iiiiii j iuncti Baiilius atque Gregorius aduersus haereticos dimicarunt. Quomodo autem in GREGOMi i M
certamine inter se partiti sint munera, idque magno consilio, Gregorius tradit his Ic ' et verbis 4: Quod si quis in huiusmodi rebus me illius socium admiserit: aliquid quod friΝCr xiv
plerisque incognitum ante fuit, evulgabo. Nam cum temporis angustiis premeremur, hanc ipse rationem inibat: ut sibi quidem verbi dispensationem; nobis autem quos ob se. Imminis obscuritatem nemo accusaturus, patriaq. eiecurrus estet, loquendi libertatem committeret. Atque ita Euangelium nostrum tirmum validumq. erat utriusque at
xilio suffultum. J hac Cresorius.
Ceterum non aduersus haereticos Elum reprimendos eo modo usus est Basilius Gregorij operat sed etiam aduersus secundae Cappadociae Metropolitanum Anthimum M s a s Lii E alienae inuasiorem dioecesis, pri triae nimirum Cappadociae, cui praeerat ipse Basilius usus C M ANTHi est administro, quem veluti aggerem opponendum Antimi temeritati putauit. Quinam autem modo ista acciderint,& quem finem suerint consecuta, ab ipso Gregorio petitam integram rei gestae seriem recitemus : Hinc, inquit , iam Episcoporum, & eorum . coram qui militiae societatem cum illis inierant, bellum incipit: bellum cum per se adna dum turpe & ignominiosum, tum subditis ipsis non minus perniciosum. Quis enim alios ad moderationem ac tranquillitatem inducere queat , sic aisectis Praesulibus At tres quidem erant causae, cur multi etiam ante parum aequo & amico erga eum animo essent. Prima, quod in fidei negotio nequaquam cum eo sentiebant, nai quantum id ipsis cogente multitudine, necellario faciendum erat. Altera, quod dolorem ex linsitas electione conceptu ex animis nondum penitus eiecerant. Posti ema,qudd se longe
multumq. ab eo gloria superari , acerbistime serrent, tametsi id confiteri turpiis
319쪽
mum esset. Orta est&alia quaedam simultas, quae haec omnia redulcerauit. A Nam cum patria nostra in duas prouincias & metropoles diuisa esset, ac multa ex priori nouae metropoli adiungerentur: ea de causa inter illos dissidium excitatum est. Hic enim aequum esse dicebat, ut cum publicis dioecesibus nostrae quoque simul diuiderentur: obeariaque causam eas paroccias, quae nouae prouinciae nuper adiunctae fuerant, ut iam ad se pertinentes, atque ab illo aistractas, vendicabat. Basilius contra veteri consuetudine nitebatur, atque huic diuisioni, quae Olim a Patribus facta tuis set, inhaerebat, ct optimo quidem iure. Atque ex hac contentione permulta mala partim iam accidebant, partim impendebant. Episcopos subdole ad se pertrahebat nouus M tropolites, prouentus diripiebat: Ecclesiarum presbyteros partim oratione inflectebat, partim subrogatis alijs eiiciebat. Ex quo efficiebatur, ut Ecclesiarum negotia deterius se haberent, utpote quae in partes ac studia scinderentur. Homines quippe rerum no- Buatione quodammodo delectantur, ac libenti animo noxas suas obiter elucrantur: i ciliusque est instituta labefactare, quam labefactata in pristinum statum reducere. Quod autem illum magis in furorem agebat,Taurici reditus ab ipso quidem obiter cernebantur,veram ad Caesariensem deuehebantur. S. Orestis prouentus colligere in ximi aestimabat: adeo ut ipsius etiam iter facientis mulos aliquando corripuerit, ac ne ultra progrederent , cum Praedatoria manu prohibuerit. Et quam speciosus his r hiis praeleatus adhibebaturi Filij spirituales, et animae,&fidei do trina, cetera
huius inodi cupiditatis inexplebilis integumenta res inuentu perfacilis itemq. illud: Vectigal haereticis persoluendum non esse. Quisquis enim illi inolestiam exhibebat, inhaereticorum numero habebatur.
Nec tamen ille Dei sanctus sublimisq. Hierusalem vere Metropolites, nempe τυ - Cluti, aut errantes secutus est, aut hoc dissimulare sustinuit, aut paruum huius mali remedium excogitauit: sed perspiciamus, quaeso, quam magnum & admirandum, de illius quid enim aliud dicam λὶ anima dignum . Etenim dissidium hoc in E Aia:
lucrum emolumentumque conuertit, exem. calamitate insignem utilitatem traxit, patriam nimirum pluribus Episcopis communiens . Ex quo tres praeclariissimae res secutae sunt: nam & animarum cura maior suscepta est, & quaelibet ciuitas prouentus sitos habuit,&bellum hac ratione compressum & extinctum est.J creauit enim Bas lius inter alios nouum Episcopum, cui Tauricae regionis S. Orestis martyris redditus tunc adscripsit, quos Anthimus sibi manu praedatoria vendicabat. Quod vero ad diuisionem Cappadociae spectat: una in duas prouincias partita est, quarum altera Cappadocia prima, secundae altera dicebatur. Potior autem prima erat, D in qua Caesarea,cui S. Basilius praeerat Episcopus: secundae vero metropolis Tyana, cuini. iii ova Minimus praesidebat. Rursum sub secunda Cappadocia situm erat Nazianzum, Eia...itici & ArianZum, Ubi natus cst Gregorius cognomento Nazianzenus. Id quidem testatur α.u , m Iustinianus Imperator in edicto de fide ad Ioannem Romanum Ponti iacem, cuius est
in exordium: Scientes quod nihil aliud, &c. J ubi prope finem habentur quae diximus de Naziamo de ArianZo Cappadociae secundae subiectis sub metropoli Tyanensi . Cumisitur ita inter se altercarentur Anthimus atque Basilius, salubre hoc inquit Greginritis consilium excogitauit, ut plures in sua dioecesi crearet nouos Episcopatus: seci illud plane salubrius, ut a ditione Anthimi vendicaret sibi Gregorium , quem nouae timstitutae sedi Salimorum crearet Episcopum: qui & compescere pollet Anthimum abalienae inuatione dioecesis. Id lane quantumlibet honestissima de caula a Basilio s. Eetuni faerit , aegro tamen animo ipse Gregorius pertulit ; qui de his agens ita coim
Huius confiij vereor ne velut appendita quaedam ipse suerim: neque enim honestius ac speciosius verbum, quo utar, occurrit. Nam cum cetera omnia huius viri facta, supra quam dici queat, admirer: unum hoc laudare nequeo affectum enim animis siMvs A- confitebor, alioqui nec multis incognitum) eam nimiru, quam in nos adhibuit noua, re i Ibis tionem ac dissidentiam. J ita Gregor is, quod Baslius vetitus ne ab iplb desereretur. okeciosio C arcto eum vinculo ligandum putauit: sed frubdit: Huius rei maerorem ne tempus qui-uor . ' dem adhuc exhaurire potuit. Hinc enim mihi omnis vitae inconstantia & perturbatio manavit, quodq. philosophari neqviuerim, aut certe non existimer, tametsi de P
steriori non magnopere laborem. Nisi quis tamen hoc a me pro illius purgatione ac cipiat
320쪽
o cipiat, quod sublimiora quam pro hominis conditione sentiens, atque hinc prius
quam etiam e vita excederet, digressus, omnia ad Spiritum referebat s atque amicitiae
ollicia, quae alioqui sancte colebat, hic solum aspernabatur, ubi Deum anxeponi oportebat, atque antiquiore, habere res in spe politas, quam istasiles & caducas. J haec Cregorius de Baliiij consilio in praesiciendo ipsum Ecclesiae Salinaorum: quod quidem
viribus omnibus contendit ut faceret, cupiens Gregoriuna adsciscere ubi collegam, operaque tanti viri uti ad comprimendos nimia temeritate insiste1centes Episcopos, sciens ipsium prae excellenti virtute atque doctrina ab omnibus fore colendum. Absens erat Gregorius, dum haec per Basilium agerentur: quae cum internuncio si terarum ipse Gregorio significasset, restitit ille, obfirmatoq. animo renuit: cumque nullo peruiadenssi genere inflectere pollet, neque eu adducere ut acquiesceret; ad ipsum P rursum scribens, amicabili quadam fiducia durius increpavit, usque adeo, ut rusticum, asperum, durumque moribus nominaret: quibus Gregorius acceptis a Basilio litteris, pari fiducia,magnaq. animi ingenuitate ita rescripsit, non tamen sine stomacho : --. . Desines ne nos tandem maledictis incellere, ut insulsos,& rusticos, & ab amicis Vinopes, ac ne vita quidem dignos , quoniam ea quae passi sumus intelligere ac per-G Go Rhisentire ausi sumus Θ Neque enim quidquam aliud proterre queas, in quo a nobis lae- λ. de .
si sis: nec ulla in re omnino nobis conscii simius, nos inquam aliquid in te admississe ιMi Mo.
atque utinam numquam conscij simus nisi qubd iraudem in quam inducti sumus, ' 'serius quidem quam oportuit, sed tamen aliquando cognouimus: atque huius rei culpam in Episcopalem thronum conserimus , utpote qui te repente sit Pra nos CueXerit Ac vehementer fatigamur , dum tua nobis obiiciuntur, eaque apud illos, quid pri-C stina nostra ac praesentia perspicue norunt, delendimus. Hoc enim omnium quae patimur, maxime ridiculum est, vel potius miserandum, nimirum quia ijdeni&ini: ria assiciuntur & accusantur, id quod nobis hoc tempore accidit. Obijciunt porro alij aliud quippiam & quicquid uniuscuiusque voluntas tulerit, prout vel moribus comparati iiivit, vel nostra causa irascuntur: benignissimi autem quique nerlectam di contemptionem, &quod nos, posteaquana opera nostra usius fueris, velut i rdidissima vasa de instruinenta proieceris, vel tamquam adminicula ea quae in ibrnicibus supponuntur, ac simulatque structura firmata atque compacta est, subduci ac pro nihilo haberi s blent.
Verum hoc sane valere sinamus, & quae dicunt, dicere: Nemo linguae libertatem coercebit. At tu beatas illas spes & inanes mercedis loco persolve, quas aduerius eos Dexcogitasti, qui te eo nomine lacerant, quod per honoris speciem leues nos atque ad res huius inodi promptos & obuios contumeliose protriveris. Ego vero quid animi cxtobiij, habeam, explicabo: nec mihi proptera irascaris: dicam enim quae flagranti etiam do- cv Toκ-IOre praelocutus sum, non usque adeo vel ira aestuans, vel rei eventu perculsus & attonitus, ut ratio se subduceret, ac quid dicerem ignorarem . Non arma comparabo, nec rei militaris artem discam , quam prius non didici, cum huius rei commodius tempus videbatur, omnibus videlicet arma induentibus α iuriose inter se congredi ei tibiis nosti infirmorum morbos nec Martia Anthimum certamine excipiam, quamuis alioqui immaturum bellatorem, nimirum ipse rei bellicae ignarus , vulneribusque magis expositus . Quin tu potius si ita videbitur) cum eo bellum gere : nam inii mos quoque sispe ne ilitas i pia pugnaces ei ficit: aut quaere qui bellum gerant , cum T ille missas tuas arripuerit, locorum angustias obseraras,quemadmodum ille Amalec,
cum transitu Israelem arceret. Nobis autem aliarum rerum omnium loco quietem
concede. Quid enim opus est pro lactentibus & auibus de quidem alienis, non secus ac pro animabus & canonibus digladiari 3 Quid etiam splendidis illis Sasimis metropolitanam urbem priuare, ac mentis arcanum, quod premendum dc occultandum erat, detegere 3 Quocirca tu quidem viriliter age α confortare, omniaq. ad tuam ipsam gloriam quemadmodum statiij torrentes: trahe, nec amicitiam nec vitae consuet dinetri ci tam iliaritatem virtute ac pietate potiorem habens, nec quae ex his rebus hominurri opinio de te ivtura sit, quicquani curans, sed vita dumtaxat Spiritui te addicens. Nos vero id dumtaxat lucri ex amicitia tua capiemus, ut amicis posthac mirunt me fidamus, nec Deo quicquam praestramas . J hactenus ad Baiilium Gregorius iuste, ut sibi videbatur, ex Postulans.