장음표시 사용
231쪽
infantibus idem medicamentum non arrideat, alia quoque . in auxilium vocari possunt, quale est .gummi arabicumvel trisgacanthae. Artifex ad hunC finem 'collimans eo tantum videre debet, ut visCosa magna satis quantitatem gerantur. Talis quantitas videtur aptissima, qua totus intestinus canalis illiniatur, ut in ipsis fortis viscum appareat. HaC ratione interdum alvi fluorem compescui, qui neque opto, neque aliis pharmacis Cesserat. Prudentis quoque est medici, infantilius dysentericis protinus 111' di
Camenta visCosa dare, antequam ipsa necessitas id postulet, melius enim videtur muci intestinatis abstersionem praecaVere, quam abstersum supplere. Viscosa in adultis certe eundem laudatum essectum praestatura essent, si magna Satis quantitate assumerentur. Tali quidem quantitate, qua Plerumque dantur, in ven triculo subitaneam medicamentorum impulsionem praeca vere possunt, ViX autem totum intestinorum canalem ita in ostient, ut ad sedandos nervos quidquam facere queant. Peripheria canalis in homine adulto nimis ma rna est
quam quae uncia dimidia vel integra gummi arabici, drachmis duabus radicis saleb, vel granis aliquot gummi
tragacanthae repleri queat, unde etiam a parvis his portionibus nihil eximii sperandum. Si vero ista medica monta tali quantitate assumerentur , ut integra canalis peripheria visco Obducere ter, tun C Certe optimus Effectus exspectandus esset, siquidem vervi hoc tegumento muniti, ab omni ingestorum subitanea impulsione defenderentur.
232쪽
Non infitior tamen , plurimos viscosa maxime fastidire ;atque subinde impossibile esse, ea magna satis quantitato
De tenesmo cap. V. disputavimus. Intor insantes hae passio vulgatissima esse Consuevit. In adultis quam plurimis supervacuum est Contra hanc accidentiam quidquani moliri; in insantibus contra maxime necessarium, tempori auxilium adhibere, et non Cunctari, donec anus procide rit.' Optimum est, insanti aliquoties die clysterem extinctura opii miicere, et haC Tatione tum vehementem tenesmum tum ani procidentiam prae CaVere. Quibus Fero anus ex aciditato sau Cius, his alternis viCibus, nunc clysteres ex oleo tepido , nunC EX OPio Conducunt.
Balneum tepidum infantibus praesertim est sospitale. Irritatio dysenterica Iehementior, in tenellis corporibus graviora utique taedia gignere Potest ac in adultis, ner uorum scilicet distentionem. Quapropter Consultius est, plura auxilia simul adhibere, quam unico sidere. Ubi irritatio dysenterica Vehemens ur i, parvulus aliquoties dio in solium immittendus est, et ab hoc auxilio maximum levamen eXspectandum, Praesertim si infans con vulsionibus olim fuit obnoxius, siquidem istuc taedium tali curatione optime PraeCavetur. . De vitanda in frigidatione capite IV. disputavimus. Ista observatio circa infantes maxime os . neCeSSarin , quippe qui sibi ipsi consulere nequeant. Oportet mater
233쪽
cunaria diligenter ad parvulos attendat, ne corpus denudent, morbique exasperationem inducant. Cautelas circa lianc rem Capite III. proposui. . De cibo et potu eaedem Valent regulae, quas Capite IV. tradidi, habita semper xatione aetatis, constitutionis et consuetudini,. Cessante alvi fluore, insantes plerumquct magnum Spiritus copiam in intestinis contrahunt, unde dolores et Somnus turbatus. Fomenia aromatica ventri imposita hoc CaSu Conducunt, nec non aqua foeniculi , men thae piperitae aliaque aromatica. Cati tamen est mεdici, ista auxilia tempori adhibere , antequam taedium ad summum' pervenit. Caetera, quae de Circumcidenda opii quanti . lato , d rescento morbo Proposui,' de insantibus quoque, habita ratione aetatis dicta sunto. Dissicilius. vero 'ost, in his iustum observare quantitatis temperamentum, quo niam artifex eorum verbis parum sidere, sed tantum ex
notis visibilibus iudicium petere potest.
. DE MULIERIBUs MENSTRUANT Us.
Subinde accidit, ut mulieres eodem tempore dysenteria laborent, quo menses incidant. Multae nulla omnino incommoda hoc termino sentiunt, alias Vero graves ven-
tris ot lumborum dolores infestant. HOC Casu iuvat menstruationem prolicere sementis emollientibus ventri impositis, neque Glienum est, Pedes in aquam calidam subinde immittere , medicamentaque Propinare, quae adVersus Passionem hystericam laudantur, quale est Castoreum, liquor cornu CerVi, aliaque, habita tamen semper ratione dy-
234쪽
senteriae; omnia enim auxilia, quae intestina proritant, aliena Sunto. Vix autem unquam omnibus etiam adhibitis auxilii; menstruatio legitime Absolvitur I plerumque est parum regularis, parca, spatiumque non tenet Suetum. Hucusque tamen notabile detrimentum inde non obser
vavi ; fortasse ipse alvi fluor istam sanguinis emanationem quoddammodo supplet.
Sociandum theoriam lacile quis crediderit, mulierem gravidam . ex dysenteria maxime periclitari: vehemens, dixerit, intestini irritatio , quae ipsos Tenes, Vesicam , fistulamque urinae adoritur, uterum ne contiguum assiciat - Ita quid ni videtur, sed experientia. nos docuit, irri . t tionem dysentericam non facile ad uterum transerri. Mulieres omnium graviditatis mensium Passim Curavi,
nullam harum tamen novi, quae partum perdidit. Quod si quis credat, ipsam Curationem Componendo
intestinorum turbas abortum PraecaVisse, respondeo : in testini turbae optima curatione non ita Celeriter Compo nuntur, ut ad uterum non transferri, et hoC organon inmotum ab normem rapere non possint. Praeterea Degner,
qui luem perniciosam Neo magi grassantem graphice descripsit , perinde observavit, mulieres ex dysenteria par tum non lacile perdere. Orium tamen non didhibuit;
) HInter complures gravidas, quas traetavi, duas tantum, offendi foeminas , quae sexto circiter graviditatis mense laetus P vivos , liest brevi tamen postea morientes abortierunt. 13 Desitur.
235쪽
quare Palam est, curationem sedantem, mulieres non ab abortu vindicare, sed dysenteriam potius suapte natura inerum non assicere , gravidis proinde exitiosam non esse. 'Circa curationem ergo peculiaris non est observatio, utpote Cum gravidae. eadem ratione Curentur ac alia Corpora. L num tamen monendum habeo. Si levior dysenteria mulierem octavo vel nono graviditatis mense in sestat , tunc, si alvi sitior morbum non praecessit, tutum est reserata intestini recti constrictione opii quantitatempli uxillum circumcidere, e hac ration se stercoris deSCen sum secundare. Quoniam enim intestina in spatio satis
oriuntur, quae, etsi parum perniciabiles, taediosae tamen facile evitantur. Ubi vero dysenteria gravior, et antes tini irritabilitas naturalis magna, ista Cautela utique su perva oua est, siquidem hoc casu artisex alvi fluorem ses. tinanter sistere nequit. . De puerperis nihil proponam , quoniam duas tantum curavi et restitui ; numerus tamen nimis eXiguus est, quam ut inde quasdam regulas deducere possim.
Quaeritur, utrum mulier dysenterica infantem Iactare, an depellere debeat. . Ex mea quidem sententia, ubi Hurcens s Journal der prael. Heilhunde von Hii Iand , Tomo VII. dicit, dysenteriam gravidis fuisse periculosam, variisque
236쪽
mulier dives morbum contrahit, melius est nutricem conducere. De lacte hoc casu nihil timendum, quippe quod . ipso morbo minuatur, et Citra incommodum evanescat. Ubi vero mulieris res domestica est mediocris, tutius vi detur insantem non depellere; depulsus enim, pulte de inde nutritur, acidum contrahit in intestinis, magnamque
spiritus Copiam, unde somnus turbatus, vagitus Continuus nitaeque incommoditates. Hac ratione muljer revalescens, quae neque nutriCem, ne quo Cunariam habet, ipsa a somno arcetur, et modica lactatio tantum revalescentem
laedere nequit, quam somnus interruptus et Continuae vigiliae. In ipso morbo virium consumtio a lactis detractione non timenda est, siquidem in uberibus non multum prostat, imo in graVissimo morbo utique evanescit. Ego aliquoties infantes lactare concessi, et nulla inde taedia observavi. Hac ratione Rnno 18OO u Xorem viri honesti, argentarii inter cives satis noti sanavi, quae in hunc usque diem una cum infante optima fruitur valetudine. De contagione Parum timendum, minor enim tenellis esse videtur ad hunc morbum opportunitas, quam natu maioribus. Praeterea depulsi ab uberibus et pulte nutriti , subinde ex insueto victu alvi stuorem contrahunt, qui facilius adhuc dysen eriae ansam praebere potest.
237쪽
Interdum accidit, ut d 3 senteria talia corpora infestet, quae ulcera in pulmonibus fovent; his dysenteria morti sera esse Consuevit. Dissert autem , utrum vis vitalis horum Corporum sit debilis an firma. Debiles illico morbo suCCumbunt, viriati diu satis trahunt. In his enim alvi fluor quandoque sisti nequit, sed in diari hoeam chroni
Cana transit. Cognoscitur transitus potissimum ex lingua quippe quite in dysenteria plerumque alba est, in phthisi vero pura et sVbinde rubra. Ubi proinde alvo pertinaciter suente, pulsus debilis et frequens manet, tussis Augetur, at lingua tersa evadit, aeger Paulatim Consumitur. Quia tuis cum phthisico conclamato in uno lecto dormivit, et in angusta diaeta ad eius de Cessum usque Cura eo vixit, is, praesertim ubi tussiculam iam contraxit, . maxime ex dysenteria Periclitatur. Febris enim dysen torica paulatim in hecticam transire Potest, et tunc qui dem pulsus post victum morbum 'equens et debilis manet. alia autem Corpora ex aliis etiam morbis et qui dem ex levissimis in phthisin incidunt; dysenteria ergo hoc casu phthisin non Creat, sed tantum praematurat. Oportet tamen medicus ad id diligenter attendat, quo his, victa dysenteria, medicamentis idoneis subvenire, et consumtionem irruentem avertere possit. Plerumque inter medicinae scriptores consuevit plures adhuc Circa prognostica proponere regulas; id autem cere supersedeo, quippe optima praedictio ex perspecta morbi natura atque eX variis circumstantiis curate Colla
238쪽
si quaeritur. Praecedentia Capita omnes passi in Circa Praedictionem Continent regulas, quas Proinde repetere Et ConSerore supervaCuum foret. Curate praetorea Collegit omnia prognostica Cle inius in interprete Clinico. Non dissiteor quidem varia irrepsisse quae evidenter salsa sint. Talia sunt signa, ex quibus. medicus discernere debeat, utrum morbus in in testino tenui haereat an in pleniore; Variaque alia signa vel sunt utiqus falsa, vel multum saltem abest ut perpetua sint. Ceteroquin tamen diligenter omnia collegit Κlcinius, et ea propter non cum . mediocri fructu ab illis semper legetur, qui ad Curandam dysenteriam sese accitabant.
' In prascedentibus passim explanaVi, obstricula cura tions ni frustrantia in ipsis quandoque Aegrorum Corpori
bus esse sila: his iunguntur varia et multiplicia externa, quae providere et nosse conducit. Aliqua vel removeri vel evitari possunt, multa vero utique Funt insuperAbilia. Inter obstacula curationis externa eminet hominum pati Pertas. Facile omnino est illis opem ferre, qui in divi tiis Sunt, ubi hypocaustum , cibus Potusque Varius, Cul- Citae et stragula ad nutum sunt parata. Ubi vero horum
nihil prostat, dissicilis et taediosa est curatio.
239쪽
Libera cuss exhalatio ad curationem apprime necesse est , ad eam conducunt diaeta et lectum calidum. Quid Vero faciendum , si aeger in tugurio ruinoso, perflatui ubique patente habitat, si in tenui lecto Stragulo levidensite Ctus Cubat, vel in stramine semiputrido Θ Quid faciendum, si frigore oborto ignis accendi nequit, quia materia deest ρ Ad curationem iuvat mundities, imo ad evitandam ulteriorem luis propagationem illa maxime' necessaria est quid vero faciendum , si aeger in lecto squa
lido , odoro illii tibili imbuto decumbit Θ Ad sanationem
ducit cibus et potus idoneus; quid vero sperandum, Si nihil nisi panis canicaeeus et solunt tubera prostant ρ Nae t disicito mihi non videtur regulas circa Curationem Condere, sed eas ubique sequi, hoc opus, hic labor est. Equidem non miror pauperes mori, miror potius, quod
lues maiorem eorum numerum non rapiat.
Illustr. Hei Z olim proposuit: pauperos idcirco solici ter ex febribus malignis emergere, quod aer Corruptus,
quo tuguria scatent, ad Curationem Conduceret. Obser vaverat nimirum eXpertissimus vir, pauperes omnium necessitatum inopia pressos, felicius subinde morbos eluc tari ac divites; falsam vero huiusce observationis fecerat explicationem, quae etiam tunC temporis iure refutata est. Pauperes enim a Cunabulis inde, multis potentiis nocentibus adsueti, tantum aegroti inde non laedunturae divites, et quanquam dysenteria maiorem eorum numerum absumit, ac quivis alius morbus hic locorum no tus, nihilo tamen minus ex ipsa dysenteria, irruentibus
insuperabilibus obstaculis feliciter subinde emergunt. Mi
240쪽
rabilia huiusce rei novi exempla, quorum tantum unum lectori narrubo , quod Clivias medicinam faciens vidi.
In illa urbe ingens est mendi Corum agmen, qui sin gularem vitae Iationem sequuntur. Sordidi et pannosi, in dorso peram vicatini ambiunt, et a rusticis argentum, Panem album, ova, lardum similia quo non quidem emen-diCant is sed extorquent. Rusticus liberali manu largitur, timet enim, ne nebulones a' soribus reiecti, incendio re Pulsam ut Ciscuntur. Vesperi subinde sex vel decem in Uno Vico Conveniunt, villicus monsam sternit, pultem q eeis apponit. Deinde pernoctant in horreo, Ut altero muneientaCulo assumto, alios excussuri vicos abeunt. Talis Heruscatorum familia olim me implorabat, ut vetulae, quam non ita pridem a febre putrida liberaveram, denuo opem ferrem. Illuc me conferens ante Casae Portam magnum audio tumultivia , intrans symplegma foedum Conspicio. Vettila dysente rica vieta et edεntula, in misera bili sponda, non quidem stramine, sed silice viridi reserta' Cubat, stragulo levid nsi tecta. Iuxta spondam in scabello ruinoso si actus surgit cadus Cruore mucoque S qua lid us. 3Iulier iuvenca humamma, tetrico vultu vibratoque pugno vociferans, vetulae adversae minatur. Matercula Contra impigro cornicans ex herbido lecto, Convicia audaci rependit. Ringor ego, et quae sit tanti belli causa por- contor. Sed o Diti siti m audio idcirco matri convicium sacere, quod, quae ante aliquot menses sebrem
putridam in tugurium invexisset, nunc dysenteriam quoque inveheret. Singularis prosecto et ridiculosa litigii ansal - Silentium impero, omnibusque morbi circum