장음표시 사용
111쪽
MirabiIis partium Ventris Cum articulis ConSen SUS, pluribus naturae in morbis operationibus Confirmatus , in haC Sententia evidenter monstratur , Ut inde sciam US , numquam improvide adstringentibus sortioribus dysenter iam supprimendam. Monuit alibi Hippocrates , tumores ulcerum in antiCa Corporis parte repente disparantes , si rubri fuerint, dysenter iam generare sa). Videmus hiC , dysenteriam, Supervenientem tumorum OCCultatione , non eSSe Supprimendam, sed sinendam, ut humor noxiuS fuat, quod bene advertant illi, qui dum novum aliquod symptoma apparet, nihil non intentant, neque ullum est mediCamentorum genus, quod ad id tollendum , officiose nimis, in usum non adduCant. Confirmandus ergo aeger accommodato Victu, ut natura mutationem, sorte utilem , Sustinere possit.
*senteria sedata abscessum, aut tumorem aliquem faciet, si xon ad febres, aut sudores , S urinas crassas dy albas ac vase perspicuas aut ad tertianas , aut ad Naricem, aut ad teStem , aut ad crura , aut ad coxam dolor decubuerit h). Ergo si, sedata intempestive dysenteria, quilibet ex morbis in aphorismo propositis appareat, signum est , humo rem dySentericum, naturae vi, sub alia forma expelli, ut inde agnoSCamus, non Statim adversus quemlibet morbum esse medicamentorum Copia pugnandum , sed plaCide naturam juvandam , ut sub ea forma , quae Sibi CongrUenS est, malum expellat. Febres acutas interdum per dysenteriam Supervenientem Commode fugari, ex Hippocrate monuit Syden-hamius sc). Piaculum ergo esset, Criticam dysenter iam medicamentorum apparatu sistere , naturamque a Salubri opere deturbare.
112쪽
*sentericis vomitio biliosa initio, grave malum a). Nulla serme est dysenteria, in qua intestina phlogosi non
afficiantur. Sub eo statu in initiis vomere malum est, quia magnam naturae irritationem significat. Ex accidenti, ut Munt , aliquando vomitus dysenteria incipiente congruere potest, cum scilicet biliosi humores in prima regione mag-.na CO Ria turgent, atque naturae vi per os expelluntur, quod bene noxent tirones, ut etsi Cauti Sint in excitandis vomitibus , ut jar est, interdum sub magna primae regionis Caco chimia homitorio utantur. Ιpecacua nam multi laudant, alii vituperant. Geo robus, magni nominis vir, historiam hujus radicis longe proponit, eamque miris extollit laudibus. Ex adverso alii, notante Jun Rero , quod votis non Semper respondeat i peCacuanae usus , coqueruntur b in quam
sententiam pedibus ivit Lieuthaudus c) , nec longe abfuit
de Iusteti d). Hujus antidysentericae radicis loco succesit, subhujus saeculi initia , Cortex simaro ubae, Cui Antonius de Iu steti, Bolanices in Horto Regio Parisiensi Professor & Demonstrator , famam observationibus Conciliavit , atque ejus vires postmodum Academiae Scientiarum exposuit se). At non nimium his rebus adhuc fidendum, sed ulterioribus observationibus confirmari debere decantatas simaroubae in dysenteria vires , prudenter Consulimus s), ut enim optime notat sagacissimus Academiae Parisiensis Historiographus Fontenellius Remedium specificum temporis pro-Dgressu interdum injuste negligitur , quoniam praeproperhis nimis laudibus, tamquam inta Ilibile, sine ulla distinctioneo fuit praedicatum . . . Quot accidentium prosequitur vir D summus & exterarum rerum varietates Concurrere debent
0 Vide Tessari materia medici Regnum vegetab. n. s3s. PV. 3sa.
113쪽
'Cap. VIII De 'sisteria. I 0 s
εν ad integrum rei utilis, vel minimae, auctoramentum a lIdem dicendum de Juncneri observatione, dum inquit: D senteria hoc peculiare habet, ut moderatus potus generosi vini non solum non noceat , sed plerumque etiam, licet febris conspiret, bonum effectum praestare observetur b .r
Numquam ab omni febre immunis est benignior haec osenteria:
quo vehementius autem febriS concurSat. eo deterior materia peccans, S ferocius est malum. Ludit autem interdum schema modo quotidianae, modo tertianae intermittentis sc). Febrem intermittentem Cum fluxu dysenterico, subinde
per periodos repetentem , adducit Tortus d). Hanc febrem Vere perniciosam CortiCe pertiviano Cum electuario diascordii in pillulas redacto,& ad sufficientem dosim repetito, extingui vidimus.
Tum qui diuturnis , tum qui acutis tentabantur morbis ex ventris vitio omnes fere periere , omneS namque venter pariter
sustulit se).Dysenteriam post febres fieri, & cum ipsis incipere , jam
vidimus. At epidemice ita grassari solet, ut in Castris, atque alibi passim, Certis annorum Constitutionibus familiarissimum sit malum. Hinc Μedici officium est , vigente epidemica Constitutione , Serio animadVertere , qua Via , quibusve modis natura morbum depellit; modo enim sudoribus, modo Urinarum Copia , interdum translatione materiae ad arti-CulOS , quandoque morbo Converso in tenesmum solvi solet, siC enim natura juxta varium operandi ordinem diver sis plane modis juvanda est. Endemica etiam esse solet dy-
114쪽
1 66 Lb. IIL De morbis infimi ventris.
Senteria , ut Luteriae Parisiorum contingit, ibi enim advenae ob climatis rationem saepe benigna dysenteria tenta
Tenesmus sit ex iisdem ὼ quibus S bsenteria, verum debilior,
Mali labes in tenesmo residet in intestino rect O , quod inflammatur interdum ab humoribus acribus , a Cerebro &Spinali medulla, aut a toto corpore fluentibus o : aliquando a repletione haemorrhoidum : non raro ab stercore ibi indurato. Intestinum lenire clysteribus ex lacte cum vitellis OVOrum , aut suffumigiis ex decocto malvarum & florum Sambuci per podicem in sella soricaria reCeptis : aut partium inferiorum frictionibus & lavationibus materiam alio
divertere & resolvere , metam Curationis absolvit : neque enim in hoc malo avertendo nimium properandum , quo niam ipsius naturae vi, temporis progressu, saepe Cum fructu Solvitur. Id necessario notandum , dysenteriam & tenesmum
morbos eSSe Contagiosos, atque ipSis, plusquam Omnia remedia prodesse , locum & aerem mutare , etenim aer hominum ConCursu vitiatus , aut aegrorum Commercio & Con-Suetudine , ut in Xenodochiis, hos morbos , siCut & omnes alios alvi fluxus ita exasperat, ut paucissimi ex iis evadant. Id omittendum non est , aliquando tenesmum , ubi negligitur , in dysenteriam mutari, aliquando in dolorem Colico-iliacum. Quare iis quae proxime diximus, bona die ta , non modo ex Cibo & potu, sed ex somno, quiete , aliiS-que rebus, non naturalibus dictis, adjungenda est, ne ex levi malo periculum suboriatur. Febris in tenesmo , Si diaria sit, nihil mali portendit, at magis vehemens intestinum nimium inflammatum suponit, atque sub eo Casu venae sectio Utilis esse potest. Oleum amygdalarum dulcium ad emoliendaeXCrementa utile esse Consuevit. De rhabarbaro torrefacto
3. Sec. r. p. Isa. De Savvag. clas. 9. f. n. III. IV. 8 3.
115쪽
hic idem, quod in dysenteria diximus, sentiendum: Sed meminisse oportet, stercore detento & febriculam & tenesimum oriri posse , ut Verissimum sit. Celsi effatum : is Ubi pluribus D diebus non descendit alvus, docet, aut subitam dejectio νγ nem , aut febriculam instare a).υ
De Diarrhoea. ΟΜnis alvi fluxus commode ad dysenteriam & di arrhoeam reducitus. Quid sit dysenteria, jam vidimus. Ergo diar-
rhoea Graecis, latine ventris fluxus est: Humorum quorumUiSper infernam alvum exoretio sine torminibus , cruditatibus, aut ulcere intestinorum. Symploma est in excretis. Aes io laesa, hujuS symptomatis Comes , est interdum functio imminuta facultatis retentricis ex debilitate, saepe actio depravata e pultricis ex irritatione. Morbus hujus symptomatiS genera' tor frequentissimus est intemperies , aliquando etiam soluta UnitaS. In temperies , non ea modo quae in qualitatibus , sed
ea pariter quae in vitiata partium substantia Consistit, diar-hoeam producit. Sic intestina immodice Calefacta, frigefacta, laXata , humectata, exsiccata , tensa , indurata , aut alioquOVis qualitatum genere affecta, in diar hoeam facile inci dunir , Cum his aut retinendi facultas debilitatur , aut irri
tatu vis expellendi. Sed longe frequentius diarrhoea Supervenit Corruptae aut vitiatae intestinorum substantiae : unde fit, ut omnis morbus, intestinorum intimam Compagem nimium alterans, diarrhoeam paratus sit inducere. Quod si quovis modo rumpantur, aut aperiantur vascula humores intestinorum Continentia, tunC ex unitate soluta sponte fluunt, &diarrhoeam efficiunt. Pars affecta sunt intestina, et Si ex quavis Corporis particula, seu principe , seu non prinCipe , humores ad ipsa fluere possint , ut per alvum excernantur.
116쪽
168 Lib. III De Morbis in fini 'ventris.
diarrhoea alia est sinCera, cum scilicet humores puri & impermixti ejiciuntur: alia non sincera , chm plura humorum genera simul mixta fluunt. Est etiam diar rhoea CritiCa, aut symptomatica. Critica est, quae , morbo simul Cum humoribus cocto , bonis aegri rebus , in Crisi accedit; sympto matica est, quae morbis incipientibus, aut ipsis jam progressisnCC tamen ad maturitatem devenientibus , supervenit. Sed praecipua diarrhoeae differentia ad usum praxeos ea est, quae desumitur ex partibus Corporis unde manat humor, quae SpeCies rheumatis est, seu fluxus aliunde ad intestina venientis. Sic phthisici, ex pulmone: Catharrosi, ex Cerebro: leUCO-
phlegmatici, ex habitu corporis : hepatici, ex jecore : lienoSi , ex liene sita omnes corporis partes percurrito ) malo
affectis, vitiososque humores ad intestina mittentibus, diar Thoea afficiuntur : unde veteres diarrhoeam non male aliam Cerebralem , aliam pulmonalem, & sic de reliquis, appellare Solebant. Nec omittenda est diarrhoeae divisio in humoraelem sanguineam. Humoralis est, in qua humoreS : SBnguinea , in qua sanguis aut solus , aut caeteris humoribus
mixtus excernitur; Solemne namque est, sanguinem Sine torminibus , Cruciatibus , ulcere , aut phlegmone intestinorumper in sernam alvum excerni, quod non ad dysenteriam sed proprie ad diarrhoeam pertinere videtur. Propositas disserentias alvi fluxus Hippocrates accurate & utiliter persequitur in prognostiCis, easque omnes , & forte alia8 Communes,
ex his , quae nos in ejus Illustrationibus, & in Pathologia tradimus , quivis intelligere potest sa).
Inter Causas occasionales, plet horam tum partium Ventris , tum totius Corporis , diarrhoeam sanguineam inducere
posse , nemo non intelligit: at alia diarrhoeae genera interdum inducere in iis , qui consuetas sanguinis evacuationeSSuppressas habent , aut quibus sub pleno corpore intestina debilia sunt , observatione agnoscimus. Obstruetio frequens est diairhoeae occasio , ipsa namque praesente, alimenta neC
117쪽
probh Concoquuntur, nec digeruntur, simulque humores intestinorum proprii lacile in Corruptionem abeunt, unde diar-roea sequitur. HinC qui Scirrho, duritie , aut nimia partium ventris repletione laborant, frequenter diarrhoea inemendabili pereunt. Propter eandem Causam pueri, & homines ingluviei, & crapulae dediti, huic malo facillime subjiciuntur. Sed omnium maxime ad diarrhoeam generandam disponit diathesis , certo enim modo Vitiata intestinorum Compage, aut ob debilitatem , ut in senibus , foeminis , a morbo Convalescentibus , ataxia spirituum laborantibus : aut ob irritationem , ut in scorbuticis , hepatiCis , quovis modo febrientibus , vel longo morbo consectis , aliisque id genus affectionibus, ex prava intestinorum diathesi, diar- rhoea supervenire consuevit. Attamen fateri oportet , obstructionem & diathesim saepe ad diarrhoeam inducendam conjungi; etenim cachochimia primae regionis , humorum disgregatio , simulque determinata eorum Corruptio atque vitiosa diathesis , potissimae sunt Causae occasionales diar- rhoeae, ut in Pathologia fuse monstravimus sa). Inter Causas efficies tes diarrhoeae primum ferme locum obtinet aer, Calore eitim nimio, frigiditate , humiditate , tum disgregando humores fluxionesque eXCitando, tum eos his qualitatibus afficiendo, diarrhoeam excitat. Sed interdum id occulta vi efficere testantur febres punctiCulares , Colliquantes , epide- micae, malignae , ab aere exCitatae, & diarrhoeam symp-
tomaticam Comitem habentes. Diaeta maXime etiam Confert ad generandam diarrhoeam, ciborum enim & potuum copia & qualitas : labor & exerCitationes Vehementes tum Corporis tum animi: Veneris abusus, ta id genus alia non raro diarrhoeam producere solent. Animi pathemata , timor, desperatio , ira , aliaque hujusmodi, diarrhoeas periculosas subito & insperato produxisse, notiSsimum CSt. Diarrhoea ex se ad Curationem nihil aliud postulare vi detur, nisi ut cohibeatur, hoc enim facto non amplius erit diarrhoea. Sed cum fluxum cohibere gravissima inducat mala
118쪽
11 o Lib. III. De Morbis infimi venitris.
la, sedato enim symptomate, morbo ejus generatore permanente , neCesse est, ut alia graviora symptomata ejus loco succedant, proinde cautiores Medici experientia ducti consulunt, ut diar rhoeae Curatio dirigatur ad humores vitiosos corrigendos , & morbum diar rhoeae generatorem avertendum. Pro his finibus assequendis oportet ante omnia humorem fluentem Cognoscere , an bilis flava sit, an pituita , bilis atra &C. an hi humores puri, an Secum permixti: an denique aegri tolerantia & Conferentia, an secus excernantur. Deinde inquirere expedit, quaenam pars
Corporis praecipue affecta sit, an intestina in se ipsis, an ex aliis partibus malum recipiant. Quibus omnibus attente pensitatis , in promptu erunt indicationes morbum humoresque vitiosos Corrigendi, & integre eliminandi. Humorum quorumvis in diarrhoea prodeuntium signa in Pathologia tradi dimus '. partium autem affectarum inditia, ex his , quae de partium structura & usu in Phisiologia docuimus , eruere
non erit difficile a). Id generaliter Circa quamcumque diar
rhoeam notare Convenit, adstringentia Sub initiis numquam, nisi in Casu Summae urgentiae , Cum Scilicet vires extremo labuntur , adhibenda esse : Morbo autem diutius trahente, moderatissime praoscribenda ad emendandum languorem,
eaque perpetuo eligenda, quae Citra Caliditatem aut frigiditatem roborant potius, quam adstringunt. HinC , quae de sananda lienteria tradidimus, huc transferri possunt, optime enim notat Hippocrates , dysenteriam , lienteriam ,& diar- rhoeam consimiles esse morbo S b). Inter medicamenta roborantia, leviter adstringentia , & magni usus in longa diar- rhoea , numeratur Vinum, in quo per aliquod tempus infusum sit serrum sub forma pulveris, in polline subtilissime triti. Ιmo & si calor viscera occupet, loco vini acetum Commode substitui potest. HOC medicamentum Cochleatim pervices exhibitum Commendamus ex Boerbavio sc) , ejusque
b) Hipp. de . ectionibus redI. I.
119쪽
utilitatem propria observatione Confirmavimus. Pillulas ex vi triolo martis Cum diasCordio confictas parva dosi ante Cibum exhibitas, & pro re nata repetitas, utiles aliquando anima verti.
Ι. In perturbationibus ventris S vomitibus sponte evenientibus, si quidem qualia oportet purgari purgentur , confert, S facile ferunt: Sin minuS, contra. Sic S NaSorum evacuatio Si quidem qualem feri decet flat, confert, G facile ferunt : SinminuS, contra. Respicere igitur oportet S regionem, S tempestatem , ly aetatem , S morboS , in quibus convenit aut
Si qualia purgari oportet purgentur, confert facile ferunt , Si vero contraria, diraculter b).
Luae prodeunt, non copia sunt aestimanda, sed si prodeant qualia oportet, S aeger facile ferat, So. H. Quae in iis sententiis tradit Hippocratis tam perspicua,
tam Certa sunt , Ut nulla egeant explicatione , si tirones aCCurate , summaque diligentia , ut deCet., singula earum verba perpendant. Id unice notandum , inter Caetera Signa desum ta ex evaCuationum quantitate, qualitate , SubStantia, exeundi modo, tempore anni, & morbi, Conditione humoris aegri ludini congrua, ut hic anno tantur, praeserendum e SSe in ditium , quod ex Conserentia & tolerantia aegrotantis desumitur , haeC enim Certissima est regula bonarum evacuationum. Curandum tamen , ne in his examinandis fallamur, neque praepropere jUdicium ferentes, de bona conserentia &tolerantia statim pronuntiemus, te Vamina enim salsa appare
re a) Hipp. lib. I. Aphor. Sent. 3. bὶ Hipp. lib. I. Aphor. Sent. 2s. c) Hipp. lib. I. Aphor. Sent.
120쪽
I 1 et Lib. III. De Morbis infimi ventris.
re solent, quae imperitis sucum faciunt sa), quod ut vitemus memoria reColenda sunt, quae his de rebus in Pathologia
I alia tamen aquosum alvi excrementum , vel assum , ve Ichlorum, hoc est, ex pallido viride, vel vehementer rubrum, vel spumosum dejicere : omnia haec mala sunt sc). V.
His autem magis lethales erunt dejectiones nigrae, veI pingues, vel lividae , vel aeruginosae , vel foetidae e .
Variegatae tamen dejectiones, his diuturniores sunt, sed nihilo minus lethales: sunt autem tales ramentosae, S biliosaeoruentae, G porraceae , G nigrae, nonnumquam quidem simu . nonnumquam vero vicisim procedentes 0. Perspicuae etiam Satis sunt istae sententiae. Si quid tamen in eisdem Confirmandis ulterius adjiciendum, id in Illustrationibus ad Hippocratis Prognostica invenient tirones, praeter ea, quae in tractatu de febribus lingua vernacula, de alvi fluxu febrium acutarum scripta reliqui.
A diuturno alvi proflavio detento, sponte superveniens vomitus alvi prosuvium solvit g). Si alvi fluxus diuturnus ex habituali intestinorum , alia