장음표시 사용
151쪽
Cap. XI. De yecoris inflammatione. 143
comitetur: aut alvus seratur multis , crassis , biliosis excrementis : vel urinae Copiosae effluant, spes est, salutem a Venturam. Μutatur haec inflammatio in abscessum, quo pus efformatur, atque in eo Casu eadem signa atque Symptomata apparent, quae in pectoris suppurationibus declaravimus. Solet etiam transire in scirrum immedicabilem, quod ex summa partis affectae duritate Cum inflammationis remis-Sione Cognoscitur. Degenerat etiam aliquando in tertianas se- breS, quartanas, aut erratiCaS, quae unica est harum mutationum spectabilis, chin jam praedictae post multos labores tum demum lethales esse soleant. Jecinoris inflammatio mor
nicie perpetuo Comitatus, Cum numquam faCilis ex eo Curatio spectanda sit. HuCusque desCripsimus Veram hepatis inflammationem , sed advertere expedit, jecur interdum phlogosi lenta consumi, quae incautos faCile decipiat, omnia enim quae aeger tunC patitur, mitiora Sunt, atque e candescentia adeo levis parvaque apparet, ut dolor, gra-Vitas , totuSque morbus magna potius reSpiratione , Cutis de- foedatione, membrorum impotentia deprehendi quam tactu debeat, ipsumque vitium quandoque aCutiSSimum est, Celeriterque interficit, idque Aretaeus Sub venae cavae acuto mombo descripsit. nosque alibi adduximus a) , aut multis saepe mensibus trahitur , ut iis Contingit, quibus impetigines, ali
que exanthematum genera saCiem, summamque Cutim de- foedare solent.
Ad inflammationem hepatis tollendam prodest venae sectio ex brachio semel & iterum Celebrata sub ipsis morbi initiis: neque tamen multum Sanguinis eXtrahendum,
quia haec pars, etsi multum calida sit, cito frigescit & debilitatur. Purgatio , incipiente morbo , minimd instituenda; at remissa jam febre & symptomatibus, si natura integrhrem non conficiat, levi Cathartico morbi reliquiae aus rendae. Pro morbi decursu neque multa medicamenta, neque nimia sestinatione auxilia praestanda, multis enim re
152쪽
mediis natura opprimitur, atque blandis & suavibus adjumentis Consortatur. Igitur praescripto victu tenui ex jusculo pulli gallinacei cum herbis refrigerantibus , ut de aliis inflammationibus dictum est, aqua frigida danda sub augmento morbi, nitro alterata, Sub Statu Vero modicum Cam
phorae ante singulas potiones tuto propinari potest, nisi aegri Conditio, & spirituum ataxia, ut fieri solet, mediCamentum id sustinere nequeant. De Caetero, parum olei amygdalarum dulcium in jusculo utile esse Consuevit. Decocta item ex me dicamentis , quae veteres hepatica, quoniam hepati succurrere Credebant, recentiores Saponacea , quia muCilagine Salina gaudent, appellare consueverunt, locum hic habent, qualia sunt Cichoreum , gramen , intibus, fragaria, agrimOnia , & id genus alia : Curandum tamen ne nimio in frigidantium usu pars debilitetur , ad quod vitandum partim Santali citrini his medicamentis immiscere simul Coquere , Veteribus in usu suit. Monitum est Galeni, unicam salutis spem in hoc morbo in naturae robore Consistere sa), & quidem recte , nisi enim natura potiorem Curationis partem efficiat, vana sunt, & non raro noxia multa ΜediCorum molimina. Arabes Μedici, ut videre est apud Rhasem frigida medicamenta tum exterius, tum interius applicabant b); at Grae ei tutiorem viam sectantes ab iis abstinebant, ne partis lesae vim infringerent, ac medicamenta lenientia & robur partis conservantia adaptabant C . Igitur exterius oleum cucurbitae chalibeatum, prout describitur in Pharmacopea Matri tensi, incipiente morbo sufficere potest d); at morbo ad statum accedente, parum Camphorae eidem additum Consert.
153쪽
Cas. XI. De Pecoris in flammatione. I s
suppuratis urinae stillDidiuyn supervenit: hepati autem in-sammato , singultus Supervenit a . Perpetuum non est, hepate inflammato adesse singultum , sed ferme ita sit, ut singultus morbis acutis superve niens , hepar , aut partes ipsi vicinas inflammatas demons tret. Optime Celsus: DFrequens , inquit, singultus & prae-nter Consuetudinem Continuus jecur inflammatum esse sig-Dnificat b).is Hinc discant tirones , Cum vident hominem, Citra morbum aCutum, nimium & praeter Consuetudinem singultientem, de affecto hepate suspiCandum.
Gammationes, quae in hoo viscere citra ipsius ἱmbecillitatem nascuntur , si quidem in gibba parte consistant, praecipue si grandes fuerint , perfacile vel solo tactu dignosci poSSunt; at simarum partium in animationeS per alia potiuS accidentia , quam per tactum , investigare oportet c). Dum jecur inflammatur , totum ferme inflammatione excandescit, sed morbi vis interdum in parte gibba potiusquam Cava, & Contra, inhaeresCit. Distinguendum id ex symp- tomatum praedominio , si enim dolor ad Cartilaginem mu- Cronatam vergat, tussicula & spirandi difficultas plurimum Vigeant, gibbam partem maxime affici, Censendum. Quod si, his symptomatibus remissis, molestae admodum Sint nausea , sitis, vomitus , & dolor ad umbilicum , & versus in seriora magis , quam superiora Conversus , Simam jecoris partem potissimum laesam esse judicandum. Quod adverte
6 Gal. de Loeis lib. s. cap. 7.
154쪽
146 Lib. IV De Morbis infimi ventris.
re expedit , quia malo gibbam partem occupante, per Sanguinis effusionem, S UdoreS, Urinas magna eX parte Solvitur : eo autem in Con CaVa parte con Sistente, Vomitu alvi fluxu maxime dissipatur.
Febres, quas ardentes antiqui vocabant, magna ex parte a Cenire videmus jecoris aut ventriculi sammeis dispositioni-hus... Quemadmodum ubi in universo quoque corpore biliosi humores ad immoderatum fervorem perveniunt: Nerum hae, quae aut jecoris aut ventriculi occaSjone eveniunt, Omnium Sunt vehementissimae a . Febrium ardentium fomes, etsi in humoribus per totum Corpus, bilescentibus , hoc est, in bilem Conversis, Consistere possit , plerumque in visceribus delitescit. Ergo Med1Cus attente inquirat quodnam viscus in iis laboret, aC hepar frequenter aflectum inveniet. NeC ardentes modo, sed & quae autumni tempore, sub larva Continuarum, tertinnarum natu- Tam Ser Vant, Sedem suam in hepate potissimum fgere , fidis Observationibus constat. DUbi post fervidissimas & siccissi-Dmas aestates inquit Vanswietentus) autumnali tempore 1 grassantur epide micae febres Continuae remittentes , tunCD Observationes practicae docuerunt, hepar frequenter affec-ntum fuisse , & insarctum spisso sanguine ast atrabiliarem, quasi tenacitatem accedente : tunc in talibus aegris non Dapparet quidem saturatus ille flavus icteri Corum color, sed
υ facies Ceracea quasi est, & pallido in dilutissimam nave- Ddinem Colore , morbi hujus signum d ad b).D Cbservatione didici, hujusmodi febres post bene evacuatam biliosorum humorum copiam & ardorem temperatum, Cortice Perum
viano tuto fugari c). IV. Dextra parte in hepatide sub praecordiis vehemens dolor
155쪽
Cup. XL De Pecoris infammatione. I 7
est : idemque ad latus dextrum S ad jugulum , humoremque partis ejuSdem pervenit: nonnumquam manus quoque dextra torpet a . in magna & vehementi hepatis inflammatione , quae
vehementi dolore , ut inquit Celsus , signifiCatur , manus affecti lateris non modo i torpet , sed interdum Cum brachio intumescit , quod malum esse praesagium animadverti. Extrema Corporis membra veluti viscerum emunctoria Veteres Considerarunt, aC in magnis eorum inflammationibus eisdem vesiCantia , Cucurbitas , sontiCuloS , Synapis- mos, aliaque id genus applicare tentarunt, ut malum ab internis ad exteriora juxta naturae institutum advocarent.
Μirum sorte inquit Hollerius) quod nos bis aut ter ob-
υ servavimus , dolores surae intolerabiles in febre , qui ne ' que sotu , neque litu , neque Cataplasmatis Cesserunt. Mor is tuis ergo aegris jussimus, Crura & suras aperire novacula, vinventumque pus album , pallidum , leve, aequale, spatiis Dinanibus diffusum, & majore Vena Conclusum. Atque Ut no- εν taretur locus unde pus ejusmodi, aperto Ventre . Vomico-υ sum hepar & putre inventum est. Itaque verisimiliter loco sanguinis pus per majorem venam in Crura & suras , quae admodum venosae Sunt , tran Smissum b .is Vanswietentus hunc locum exagitans, in Cruribus natum pu8 resorptum fuisse , & ad hepar delatum Contra Hollerium Censet sc). Sed quis non videt, haeC dicta esse ad Sustinendum systema Circulationis sanguinis 3 Melius Baglivius, etsi hypothesis se et tur , qui hanc Holleri Observationem, tamquam rebus praC-tiCis Consorinem, sinCere proponit, ab auctoris mentes minimum recedens d). 1 Hac ipsa Causa ego censeo inquit Valle- ,, si us) sectionem venae factam in manu dextra inter digi- , tum medium & anularem, aut hunc & minimum. . . Utilem: resse in jecoris affectionibus e) ,,
a) Cels. de medio. lib. q. cap. 8.
156쪽
148 Lib. III De Morbis infimi ventris.
Quibiis in dextris distensio submollis, phrenitici, nisi solvatur desinente febre sa).
Maxime commendavit Baglivius , ut Μedici, aegrorum omnium, praesertim acutiS morbis laborantium , hypocon-dria tractarent b . Hoc monitum ex HippOCrate desumpsit, qui in hypocondriis observandis acCuratissimam posuit diligentiam, ut Constat ex Prognosticis. Si ergo Μedicus hypocondrium dextrum inveniat distentum & dolens Cum acuata febre , quod hepatis inflammati indiCium est , aegrum phreniticum fore jure timeat ob extensionem mali ad dia- Phragma , ex Cujus inflammatione Veram phrenitidem fieri, in priore hujus operis parte monStravimUS. Luculentum hujus rei exemplum praebet Hippocrates in historia Hermo
Cratis , qui phrenitide ex hepatis inflammatione periit sc).
Huic enim , hypocondrii distensio submollis ab initiis accedens , inflammatum hepar significabat. HaC occasione inquit
Valle sitis: ,, Vix umquam OCCUrrit ulla earum febrium , quaer Vehementer ardent, ut per quas lingua exusta est, & quae Dexeunt de ventre torrefacta , quin aliquod internorum M viscerum praecipue patiatur, habeatque inflammationem, Naut eam , quam phlegmonem GraeCi Vocant , aut pro DhaC erysipelas , aut quam VOCant phlogOSim , hOC est, ar- Ddorem. . . Atqui ego mox aC UStionem maximam in se-
Dbricitante intueor, si phlegmonis interni signa, quae di. vligenter requiro, non apparent, de aliqua tamen tali affec-υtione Cogito , & eo Curationis rationem dirigo d .is Solent interdum hypoCondria ex flatibus distendi, quod ex rugitu ventris, facili remissione, febre non acuta, & absentia signorum inflammationis non difficile cognoscitur , ut ex Hippocrate deducitur in Prognosticis, nosque in ejus Ilustra
d) Valles Com. in lib. I. Epid. H. p.
157쪽
Cap. XI. De Pecoris insammatione, i 9
tionibus declaravimus a). Hinc apte Martianus Vallesium nostrum inconstantiae arguit, quod hunC locum epidemiorum de distentione flatulenta intelligit, immemor eorum, quae de eadem dixerat in historia Hermocratis, ubi eam optime ex hepatis inflammatione deducit b): neque fieri potest, ut distinctionem submollem sequatur phrenitiS, quin ea distentio ex inflammatione phlegmonosa, seu PhlogiStiCa ViScerum nascatur.
Hepatis dolor , si quispiam alius , vicina corpora ad conSensum inducit , nam S ad jugulum usque porrigitur , ely spirandidi cultatem creberrime affert , atque interitam t&SSim quoque ac d Senteriam, nequct raro nothus costas insed Iat c . Veteres Medici, in ob Servandis naturae actionibus accuratissimi , monuerunt, inflammationes partium ventris dolores in pectore usque ad Superiores COStas Utriusque lateris interdum induxisse. MDolor inquit Aretaeus de intestino σν colo acute affecto loquens) modo ad CostaSatisque Superariores ascendit, quando & speCiem lateralis morbi praesei seri, siquidem & isti febricitant: modo sub spureas costas: in dextram aut laevam partem descendit , sic ut jecur, αν aut lien dolere videantur d), . Vidi ego histericas foemi nas , eosque qui nati VS nimium premuntur sine febre, de dolore ad costas Conqueri, hunCque his tericis medica mentis & flatum discutientibus tolli, ut inde intelligamus quanta cura & solicitudine pro Cedendum , neC facile proia nuntiandum in exacta morborum inVestigatione. Jecoris intanam mationem Cum pleuritide, quam deScendentem Vocant, Saepe Confundi, auctor est Galenus , qUi, ea qUa erat perspicacia , hos morbos diligentissime distinguit , etsi enim in utroque doleat latus, de interdum Costae , tamen in hepati
158쪽
1 ueo Ub. III. De Morbis in fini ventris.
tide dolor gravis est & tractorius , ut non rnodo diaphragma, sed & Superiores partes usque ad jugulum ad inferiora trani videantur: neque novum e St ad jugulum , e regione opinpositum, dolorem pervenire a). Dolor autem pleuriticus acutus & pungens u sine tractione. Respiratio laesa in hepat itide ob diaphragmatis Consensum fi , atque adeo neque magna est, neque alibi quam in diaphragmatis situ respirandi molestiam aeger perCipit, SeCus aC in pleuritide; quae respirationem nimium. Offendit, atque ipse dolor eam impediens monstrat, respirandi impedimentum ex ipso latere nasci. Praeterea : υ Linguae & universi Corporis color, alteratur, ubi hepar vitiatum est; Sicut rursus thorace ,, affecto tussis in CresCit , atque eo tempore omnino appararent ea , quae tusSiendo eXpuuntur... Verum nequaquam similis est pulsus in hepatis , & membranae Costas succin- gentis inflammatione: ac ne alvi quidem sedimenta si-1Mnilia sunt, quamquam non in qualibet jecinoris inflam- ,,matione eadem sunt b).'' Haec omnia ita accurate Galenus persequitur , ut Si itironeS i pSum haC de re Consulant, laboris Certe non poenitebit. Ex dictiS deducimus, ubicumque in lateribus observantur dolores hinc inde vagantes, pleuritidis phoenomena Secum non Omnino deserentes , ut in quibusdam temporum Constitutionibus malignis factum vidimus, suspicari oportere de hypocondriis aut aliis ventris partibus male affectis, & dolorem ad Superiora extendentibus, quibus vel sanguinis mi SSione, Vomitione, Catharsi aut blanda tantum tractatione pro laesionis Uarietate OCCurrendum, nihil enim horum eSSe perpetuum ad Curationem, eX-
Titulo magis quam reali essiectu his hepatide affectis) com
mendantur pleraque Sanguinem coagulatum 1 sSolbentia'. quae enim j caciter hoc praestare poSSent partium Sunt tenuiorum e) Vide Bagliv. Prax. Medic. lib. I. appendi . de Pletoit. PV. 28. sa) Vide Aret. de Gus. 53 sign. morb.
159쪽
Cap. XL De Jecoris infammatione. I s I
rum S hinc omasivum Sanguinis longe praesentiorem indu
cunt , quam partem offectam conSolantur a . Mirum i quantum Arabes primum, deinde Chimici , post
recentissimi Scriptores , Omnes tamen nimium hypothesibus addicti , inania remedia pro gravibus morbis extollunt,
eisdemque vires opinione , non re ipSas in Ventas, atque Con-
Stantes praedicant: is Abstinendum vero interius sin quit Hosi manus de hepatis inflammatione loquens) ab omnibus opi 'intis , narcoticis & sopientibus, necnon a sudoriseris calidior; ribus , quae febrem accendere , vigilias intendere , & delidi rium Suscitare valent. Exterius fugiendum regimen nimis 'ν Calidum ...dieque emplaStra Saturnina, Vel epite mata ex ace--dito & lithargirio admovenda, quae nimis refrigerant & Con- Stringunt; neque etiam spirituosa applicanda , quae fibras
et rigidiores efficiunt, ac dolores intendunt b .uCAPUT X I I. De Morbo Regio. I Cterus Graecis , morbus regius Latinis, morbus arcuatus, aurigo C), est: Praeterniatur aliS totiuS corporis, praesertim summae cutiS , color ueavedine tinctus. Ergo in ictero color plus minusve flavescens adesse debet, placuit enim vetustissimis Medicis ictericos VOCare eoS aegro S, quibus Color , praeter naturam in toto Corpore , Sed praesertim in
Summa cute , faVedine tingitur. Verum equidem est, alios etiam colores Cum savitie misceri , ut nigrum , viridem, Chlorum , hoc est, ex pallido Virentem, plumbeum, &C. sed ex flavedine hujus morbi praesentia demonstratur : qUapropter nec icterus niger proprie datur , Sed chm Corpus nigredine tingitur, ad cach ex iam id referendum. Icterus symp- tomata est in affectu Corporis, idque nos longe explicavimus in
160쪽
Lib. III De Morbis infimi ventris.
in Pathologia sa) , ubi statuimus , morbum hujus Symptomatis productorem esse intemperiem , non eam modo quae in Calore , sed quae in vitiata partium substantia simul Consistit. Cum igitur per temperiei debitae Certam Corruptionem plus bilis in corpore accreSCit , quam pro naturae instituto aut hepar officio suo bilem trahendi & expellendi
non fungitur, neCesse est , ut humor hiC nimium redundans totum repleat Corpus , ipsumque flavo Colore tingat. Pars affecta interdum est hepar , aliquando , Sine vitio hepatis , totum Corpus Sed praesertim summa Cutis , Ventri Culus item & intestina esse Consueverunt, ut Citato Pathologiae loco demonstravimus. Fatendum tamen , morbum hunc , etsi integro hepate sub initiis consistere possit, pro-
Cedente tamen tempore Vi SCUS hOC vitiare propter Conne-XUm , quem naturae lege Cum bile habet b). Differentiae speciales hujus morbi generales enim in Pathologia adductas hiC repetere supervacuum est sunt: prima , qua iet erus Consideratur Criticiis aut Symplomaticus. Hic est qui morbo ingravecente : ille dum eodem mitescente , victrice jam natura, prodit. Sicut enim Sub augmento morborum acutorum aliquando icterus, majoris periculi nuntius , ita sub fine , morbo devicto, Cum Spe salutis nascitur. Ex his quae teterum comitantur , ex tempore,& exeundi modo , juxta ea, quae de eVaCuationibus Symplomaticis paulo ante diximus . an morbui regiuS SymplomatiCUS Sit Vel Criticus , quivis Ddile judicare poterit. Altera icteri di Visio est, quae ex
parte affecta & laedendi modo desumitur. Considerare enim pro Curatione expedit an icteri origo in hepate, an in reliquo Corpore existat. Per ardentes febres , aliosque acutos morbos : sub epide micis quibusdam Constitutionibus: post aliqua assumpta venena , ex Colicis doloribus pertinacissimis , non quidem perpetuo , sed Ciam Certa atque ineffabilis Concurrit diathesis , universum corpus ictero inficitur inculpato hepate : at in inflammatione hujus visceris , obs