장음표시 사용
101쪽
De Aristotelis Philosophia. Lib. XII. Io 3
ssi Seleucus Emisenus Grammaticus carmine libros 4. Aspatieuticorum, seu de piscatione con scripsit. Suidas . Ceterum Seleucus quoque Tarsenss de piscibus soluta oratione scripsit,ut idem Suidas in Cicilio meminit,& Athaeneus. Speusippus in libro similium piscium etiam similes inter se formas exposuit, unde
Theophrastus Lesbius scripsi de piscibus prosa ; Gyraldus. At Apuleius non de Lesbio, sed de Eresio Theophrasto, cuius de stirpibus alij libri extant, sentire
Theophrasti autem huius inter cetera libellus etiam de piscibus inscriptus habetur: in quo is aliud nihil, quam de illis primum aquatilibus, quae in terram egrediu tur, & aerem videntur haurire, deinde de piscibus fossilibus inquirit. A Xenocratis quaedam extant de alimento ex aquatilibus,mρὶ τοῦς εξ ἐνυδρων τροφηs cuius verba aliqua Oribasius lib. a. Collectorum Medicinalium ad Imperatorem Iulianum, cap. 78. recitat, Oribasium autem Io. Baptista Italarius uertit in Latinum EGraeco. Sed aliorum uersio non est eadem,ut codex Graecus desiderandus sit. Idem hic Xenocrates uidetur,cuius testimonio tanquam Medici *pE utitur Plinius lib. 21.22.& pluribus locis deinceps. Galenus etiam libri Io. de simplicibus medicamentis, cap. E Xenocratis libro primo de remediis exanimalibus, περὶ τησα οῶς λείω, verba quaedam recitat. Auctorum anguor nometna, qui de Lymbus, or Hys rebux
naturalibus scribere. Cap. LXV.
CALbertus Magnus de Lapidum virtutibus , & de rebus metallicis.
Andreas Baccius Elpidianus olim Sixti Quinti Pontificis Maximi Mediacus scripsit libros septem Medicis, de studiosis variarum reru in naturae per utiles, de uniuersa aquarum natura, deque earum differentijs omnibus, ac mixtionibus cum terris, cum ignibus, cum metallis , egit item noua tractatione de terrestris ignis natura, de sontibus, fiuminibus, lacubus, Balneis totius orbis, & de Methodo medendi per Balneas, deque lauationum simul atque exercitationum institutis in admirandis Thermis Romanorum. Hoc autem opus ab eo auctum,& illustratum est, a que Venet ijs apud Felicem Valgrisium anno II 88. editum. Antonius Bras auola in examine simplicium. Avicennae liber sossilium, siue ut vocant mineralium. Benedictus Arias Montanus de lapidibus vestium sacrarum , tempore ueteris Testamenti, in Apparatu ad Sacras literas.
Camilli Leonardi Pisaurensis de gemmis, siue speculum lapidum iaCaelius Rhodiginus de annulorum vi, & lapillorum potestate mirabili lib.6.c Ir. de cur in oriente nascatitur genam lib. I .c Io.de salis laude lib. 27.cap. H.& alibi deplantis, & arboribus. Dioscorides,quippe in eum scripsere praesertim Matthiolus Erasmus Stella de gemmis. Euax Rex Indis de gemmis. Galenus lib. y.de simplicium facultate .s Georgius Agricola lib. 6. de profluentibus ex terra , ac lapidibus intra terram: ubi plurima de sessilibus, & de metallis. Ioannes Scotus, vel C h rysostomus de naturis omniium rerum. Iosephus Acosta de natura noui orbis. Isidorus de uarijssessilibus, siue mineralibus, lib. I 6. Etymolog. Idem de gemmis lib. 37. Etymolog. Iulius Caesar Scaliger aduersus Cardanum de subtilitate passim . Leonardus Garson ius de Magnete Italice, extat apud nos manuscriptus. Leonicenus de Polycratis gemmis lib. I.c. 63.
Marbodeus, aliti Merboldus de gemmis, in quem cum Ianus Comathis scripserit, . sciendum
102쪽
io 4 Antonii Posseuini de Arist. Philosi Lib. XII.
sciendum est, hunc Ianum esse in numero librorum prohibitorum primae classis: Aquare Indicis eiusdem tegulae obseruaniuae sunt. Orpheus de gemmis Graecis uersibus Heroicis. Plinius de lapidibus, & gemmis lib 3 7 per totum, & aliis in libris. Polydorus de primo gemmarum usu l Ib. 2.c. 2 1. Polyphilum in Hipncrotomachia, de uarijs gemmis cum ipsarum natura, audio scripsilia. at quoniam non legi,iccirco nil audeo dicere: prsinonitos tamen cupio eius lectores, ut primo dispici curent,qualis sit. Raphael Volaterranus de gemmis, S lapidibus lib. 27. Remerus Leuander Budericcniis Medicus, de caloris sontium medicatorum ciausa, eo
Solinus ut Pobhvstor BTheophrassus de lapidibus
Tret res de sulphur clib. I a.
Vincentius Bellovacensis de lapidibus, lib. p. Speculi naturalis . Vlyises Autouandus. pluribua Tomis, quos de variis Naturae operibus uberea in liquit.
103쪽
Lis R I TER TU DECIMI. ,st VI EST DE IV R IS P RV DENT I A.
R D IN IS ratio quanis, ut rari prudentia post Phil phiam, cossocetur, quaredo Philo hia Moralis es
pars, suumqueseub illa obtinet locum . , Et fortassis abi fuerint, sui huc addenda exictimas -- sen qua de Sacris Ecclesia legibus, ου fanomco Dred .cenda sunt. ais suom nostruis Appuratum Sacrum couiecimus: quod cum Canones e Patribus, Pontificibus, Synodis vim fluam acceperint, aequum erat,m proximum Esis, tauquarim fontibus locu occuparent. Porro scripsire plures de Ratione Drsprudentia assequenda. Bam tholus de ordinando Aris Ciuilis studio, Petrus ι Resussus, Lucas fi de Penna, Ioannes Paptisa de rectatu's: Dannes sorasius Tolosas de Iure ibin artem reddendo Francisus Duarenus de ratione d ceu di, docendique siris Guilis: Franciscus Taldiquus de'Historia coniungenda cum furisprudentia: Gaudius Cantiuncula de ratione studii legabs: Fortunius Grecias Hispanus ,ri Dris Canonici, et Ciuilis fine timo, contra quem scripsit Epo Phrasius: Antonius Masia Vallesius Romanus de Iuriseritorum exercitatione Constantius Rogerius Valgus de Iuris Interpretatione, re ante hos, Huicus Aleus Carnutensis de a te restentia Iuris ciuilis: Daciamus Hopperus Thrasus de Dras arte omarus Rivalgius Allobrox, π Ualent mus Forsterus de Historia raris Ombs, fled pene omniumpo emus νι adnosos manus venerunt, fuit Petri Gregoris Tolosatis obesius,de furis arte, metho , praeceptis, quibus utaresnegocio 'pothesis adaquu,bouum, facile ut innuit reducatur: Ati e haec uberius uberiore obro, quod'ntagina taris uniuersiinst sit In quo Dimni qui65c Humani Iuris totius natu Tall,ac noua methodo per gradus, ordine'; materia uniuersaltu,
& singularium rerum simulque iudicia se explicaturu pollicetur . Ex his omnibus cum plurima colligi possint, qua ad id, quod specim
Lattinent: Ut tamen rationem illam inprimis sequeremur, qua nos ad condendam hanc Tibbothecam permovit, qua videseet Grattiaua pietatis methodum, et faciliorem viam, Deo a Irante, monstraremus, , qui initio se daturi Funt his Hudus, totam rem paullo facilitis, et ad
captum omnium tradid M. Adiecimus loca ex Aut toribus,qui -
-u ab adole centibus haberi selent ad manus, praesertim initio studiora ut ne fatigati Pla eorum citatione, fructum amitterent, quem ita pubinde per
104쪽
de percipient, ut auidius erga baciusti ima sudia ferantur.Reliqui ve
rro libri,in quibus zel fusius et interius ea traduntur, qua ad ipsam inctionum Guiliis methodum consequendam pertinent,grandioribus rebuquendi erat, quoru tame nonullos huic vostra tractationi intertexuimus.
Ceterum dios, ctr qui solida recta Politi aelementa haurire cupiint, discent lane ordinem, qui ordinati imus es, hunc sequi.
Vt primo Diuma, ac aeterna lege cognita,qua lex amoris es lex ab irso Deo data,hoc es, Decalogus probe scatur. Vt vis Chrisiana legis, quam e selo detulit aterna Patris sapientia, quave legem naturalem, eae abas Impleuit, non intelligatur, quam diligatur, G aliis,m saquis simum est praeferatur: siuam ad rem mutά-tur via us locis, ου libris, qui fluis adnotantur, Tum ad leges duodecim Tabulinum accedant , in quas cum aliqui scripserint accurate, s nitide, re quinam is suerint, squanam in iis bubs cauenda sint, ostendimus. Inde ad 'manas veteres leges accedant, qua ab aliis collicta sunt ps Pomponium, or ei nodi rei quos .
Tum ad Iushmam ms tutiones, ac demum adrebquas ciuilis comporis partes vemant.
Sic verosne circuitione, aut ambagibus inspectabunt in id temper, quod optimum ess,memores illius, quod asstitu uino David Rex pro
nunciauit. Cognoui cinquit9 Domine, quoniam aequitas audicia tua. Et illius. Diuina lex illuminat oculos: EI rursus Ebus hiscest voluntas Dei, sanctificatio vestra. Tum vero, ι Auno respem paucos,re probatos, quos indicarimus, attente, re mature perlegerint, iam tutiores ad publica negotia, stra naba accedem, memores pra-
sertim π Tatria, quam non habemus hic manentem,sd in caelis, σDiums illius Tiribunalis, cui omnes aliquando sistemur. Non erit autem, cur aliquis nouos Haereticorum bisos de Iuris mdentia verset, qui lingua elegantiorasnecie ornati cum in iis sepis me lateant spina hareyum,oe impietatio solent adoles centium Bibliothecas frequentantiu ammosa recto plerumque abducere. Nams quid tamdem in iis boni est, id V reiici ex Auctoribus optimis, quos monstrauiamus, pus urini, sium quin et ira decurtarunt, ut saepe nec caput reqs p des appareat. Praeter qua quod ude ab Scclesia S. Catholica Rom prohibiti sunt, cui fui obed t, Deo sedit, qui mauult obedientia, quata fui. Porro de rebus publicis,deque iis, qui Christianam ad Bhnicas, crus peiores detorserunt, ea monuimus, quae nonnulli, aetate licet grandiores, ac docti, quoniam ex Italae, aut . Patria finibus, haud quam erant egres, minus, aut tardius potuerut intelhere.
105쪽
Liber Tertius decimuso VI EST DE IURIS PRUDENTIA
IV MANARUM Iurisprudentiae legum praestantiam,et sim
les, ac multiplex difficultas insuscant initio; commodant tamen necessitas explicandarum communium rerum 3 conseruatio pacis; aequitas: eorum denique a quibus leges aut condits,aut colle. , aut explanat s sunt, grauitas & eruditio. u At, si antequam in tam ingentem sylvam pes inseratur, quaedam praecesserint, expeditior utique occurret semita,ne ambagibus vllis,vel obicibus ingenium retardetur, sed progredienti apta undequaque incurrat in oculos materia,cx qua collocandae iustitiae sedes extruatur. Porro cognitu in primis pernecessaria lunt. Iuris origo. Aequitas. Patritio te sum,&legalium librorum. Iurisconsultorum veterum ingenia. Interpretum . qui secuti sunt labores,& qualitas. Cautiones autem unicuique rerum illorum capiti sic inae pyra, respondentes, ut quae desideratur a bonis Methodus Christianae, ac uere Politice Iu risprudentis, ea quς sit breuior,ac tutior constet . necessura. Liuius in immeis licet aliarum super alias numero aceruatarum sua aetate legum ,
sontem tamen omnis publici, priuatique iuris, XII. Romanae tunc Reipublicae Tabulas agnouit: qus post exactos ab Urbe Reges , ex Solonis legibus, & aliarum G ciae iis M. i. ACiuitatum institutis, ac moribus petit Acium primo essent decem, deinde duabus alijs U.G- sunt auctae. At quam coenosus suerit ille fons, pret sertim ubi de Religione agit, non ita multo post monstrabimus. Quin te Lacedaemonum instituta iam pridem Sabinis communicata fuerant,& per Numam Sabinum Romam translata. Et At lieneus lib. 6. scribit, Romanos diligentili quam ipsos Lacedaemones, conseritasse Laconi cam politiam,quam erant imitati. itaque non temerε Iustinianus originem Iuris Ci- U2 8 -υ uilis repetit a Lacedaemon ijs & Atheniensibus, apud quos frequens erat, leges aliquas certas petentibus Atticas eorum leges ut optimas tradere. Narrat enim Euse- - u. XV.bius in Chronicis, ijs iura composuisse ex Draconis, Solonis, Grscorum legi sat rum libris. Sic Romani quod ab Atheniensibus primum sumpserant, ijs tandem reddiderunt. Pomponius Enchiridio de origine iuris, de omnium Magistratuum, ac succesione. νου. prudentium, altius ab legibus Regum Romanorum orditur,quas quoniam Papyrius bra de oristi- collegerat, etsi postea Tribunitia potestate ex parte exoleverunt, Ius Ciuile Papyrianum vocatum est. Is Pomponij libellus utilis est ad caecam illam antiquitatem
106쪽
Graeci, Romanique quo carius Ioges suas venditarent, Minos ab antro Iouis. Zaleucus a Minerva, Lycurgus ab oraculo Pythio, Numa ab Egeria, alii ab aliis, eas iactabant sese acccpisse, quae tamen cum plerumque inter sese dissiderent, sitam pridebant vcI infirmitatem,vel nequitiam: quam qui liquidius nosse cupiet,Theodoreiincisum de legibus librum utilissime pellegere poterit. Plato quum in Aegypto propius ad sontcs vcritatis accessisset, multis argumentis ostendit, a Deo in generata nobis esse principia Iuris; ac licci quoniam in Deum recta non ferebatur, non labi non potuit, dum Rempu. suam institueret,ab ipsa legis recitissima norma destinentem magni tamen momenti esse possunt ad socordes mentes excitadas, qus homo Ethnicus libris sitis inspersit,quod aliqua in Aegypto lucem hauserat ut alibi diximus e diuini codicis editione Giaca,de qua scribit Clemes Alexandrinus: Qualia illa sunt. Fitaem esse ρruandam, immo irier hodem sempiternam dei auctoritatem constare
debere. Os nam colendam. Imuduram omnisus diras deusandam.'Ex illas urtatem ex hac instic talem exsere. Ius rum cuique trisuendum,m ut et nicuique erat sono. Ne--nem laedendum, ne honem quidem. Im ficus faxit, Deus ipse vindex erit. Item rue Ea Iaguratus ubiectorum curamgemo, G 'sticae et utitatis Diarem rationem habeto. ι prauatum em tumensum in fluMur munexu a Imis ratione subsecae anteposiverit πια mali, damnas edo es foculatus renas Duo. j-Republua Magris rarum amnem, damnas edo CT amfraus poenas Lito. Praetcrea vero addidit. Nemina vel commodι euam sui causa e e mlunam infrenaeam . Ne quid filiaciter, malim e dolo sat. Deum esse unum, atque eundem, immutabilem, omnium bonorum aucto-νem, et eracem,cup ditat bus humanis nulti modo ob mum, optimam, 'mem imtim. Et ea quae hinc deducuntur. leges autem ad Relisionem spectantc s liae crant. De δε-gione prima eito cura m RFub. es de ea cerus legi s cauetor. Ne ea restrio a murator, greaei bolum commenus, Det naturam fersertu. csesqua irae rat, iure terminatur Iaevmunes, quae Deum mutabilem, Anais aucurcm, mendacem, praefigiati rem faciunt, Harus naturam perueracle ccn Ior . Ex quo, o bono Iudex leges m ratis . Denique
Aristoteles quoque,dum in Ciuitate statuenda sedasset, agnoscit originem Ictum
ex ipsa natura, hoc est, CX DCD, qui omnem pro seo captu naturam mouet, ac reeit; nasciquem nem inquit amatum trudentia, ct virtute, qudasfl careat, dicioque oarae volux aduersus ustuam, maxime impius euader, se agrests. At ignorans ille, quae
virtutes necessaris ossent legibus Ciuitatis Dei sanciendis, hominique ipsi uera iustitia excolendo, accertis is beatitudini comparandae, in multos & ipse errores prolapsus est. Quare,qui ex unius Aristotelis, aut similium Politicis libris rectu Rei p. statum est armandum putarunt, mirum haud st, si diuino urgonto iudicara,euerterunt Imperia quemadmodum ipsae sita mole Respublicae omnes in Graecia ruerunt', e quibus Plutosophus ille sitis rationibus, vel exempla, vel praesidia petiuit. Quin Cicero tertio de olscijs libro multa de Philosophis notat, qui quum reliquorum duces & Magistra, atque iccirco tamquam sons, & scaturigo Iuris haberentur rideo pugnantium legum occasionc praebuere, quod de origine uirtutum, unde ius, aequitasque esset derivanda non ea de omnes sensissent. Panaetici enim inquit ab aliis cis Ioniisse, ab hoc alios: Hecatonem autem eius auditorem, sextum de ossiciis librum quaevio iubiis refersisse, in quibus terminandis, Antipatri, de Diogenis Stoicorum
sentcntias afferreisspe contrarias. Quid uero Ephectici Philosophi disputauerint aduersus
107쪽
De Iurisprudentia. LibIXIII. I in
aduersus reliquorun Plii losephorum dogmat inoralia, Sextus Pyrrhonius postre, mo suo libro copios di sunt it i Virtutes san E putauit Aristoteles, omnes medias esse
inter dua extrema vitia: Stoici, mediocritate hac reiecta, misericordiam, de huius modi alia, quibus animias Biuntur, non numerarunt inter virtutes. Sic parro gentes reliquar Naaurae ductum haud recta sectatae, in deuia quaeque flexerunt. Ac quum apud aliquos censercatur elle praeclarassiniae virtute ς, qtis alii vitia esse putabant; quaeve aliqui 't noxia vitassent, in ceteri excepissent uti saluberrima, coacti sunt aduersalites inuicem leges edicere. lit sanὰ uirtutes quoque ipsas hominibus quidam,
voluerunt ad nasci, alii, studio &industria compatari; alij dari dui initiis; Qua in re ne sibi quidem ipsum constitisse Platonem , Iustinus Philosophus & Martyr
as erM,Qunt . 'bi lintri4 4' . Linuri A cli, v I Hinc ergo multiplex illa olficiorum & legum variatio mirifice populos torsit.Solouis enim lcgς, A laeniciues poterant filios interficere. Persae alteram tulerunt, qua qui desumis Regibus chari fuissent, lilinque integros dies post eorum mortem , facinus omne patrarent: nimirum ut re ipsa populi addiscerent,quantam secum vehant perniciem, rapinae, caedes, A. hi tua generis alia; ideoque fideliores euaderentcusto. des Regum, a quibus legesserita litur. Lege Britannica, viris pluribus una erat uxor; contra Lebat apud Parthos. Inter Persas matres, sorores, filiae, patribus, sex tribus, Uijs nubebant. Lex apud Gaetulos mulieribus virorum, viris mulierum prae scribebat ossicia. Rullius a Dracone Atheniensi leges fuisse conscriptas sanguine, dictum est a Stilone, qui plopterea illas mitigauit. Ante Caesares adulteria in Urbe halici putriebantur. post Lox lulia teterrimam illam licentiam,& libidinem et si cuit. Lacedaemonibus in laudem, iebatur, si pueri furarentur; Fled tacus Tertius suspeoduun furibus edixit, Lacedaei nonuin postea leges, quod essent prorsus militares, ac bellicae, Philosoplai tute improbarunt i Variorum in Urbe ordinum pro v rijs tempestatibusi dum quisque ageret ut atactu dominandi, contrarias fixorunt leges, aut refixerunt, Patricii contra plebem, plebs aduersus Patricios, L. Sylla con
Inde etiam factiun est, ut vel voluersa illa vetus, & squalens sylva legum, ut cum Tertulliano laquar noui, Principalium Rescriptorum, Eductorum securibus truncata sit ; ut vanissimas quoque Pappias leges post tantat auctoritatis senechitem, ab Seuero Principe scribat exclusas a Vel ipsorum veterum Plincipum Rescripta resticis lint, quorum aut impiorum, aut impetitorum voluntates nefas esse haberi pro te. D gibus, recte Opilius Macrinus Imperator dixit et Vel denique leges ipsae, inclinato I inperio, diua Longobardis opprellae tandem sic captu sustulere, ut tamen ab cuiusidam generis. Politicis, addo ustria ab Haeteticis hoc saeculo, dolose tum ad quaestum, tum ad Christinitatu Religionem euertendam detortae fiat. Mirabatur itaque Atti .cus Ciceronim primo de legibus. tam longε Iuris principia repetentem i quippe qui quod postea Quuiobis iratur adiimat nec ad Lycurgi leges, nee.ad Solonis, neque ad Charondae, neque ad Zaleuci, nec ad XII. Tabulas, nee ad Plebiscita, sed in Deum eadem luris principia res rat, qui humanae menti uniuersae rationem, ac proinde ege natu taleorindiderit.Quam ob rem idein Cicero Legem antea dixerat,esse
E r Accerte tridus iis libris. de legibus, praesertim primo , multa supra hominem linqui videtur: nisi quod Platonem secutus, &Pythagoram, lacii. cernitur, inde multa petita, unde varia quoque dogmata supra humanum captum, hoc est e diuinis libris ad illos Griuasse monstrauimus, quum de Philosophia loqueremur. Et tamen is ipse Cicero, quum multa disseruiuet de homine , quem appellat animal
prout dum, sagax, mustiplex , acutum , memor, plenum rationιs se consilν , praeclara ne dixissD conditione generatum a inpremo Deo, cum quo ei prima traIunis societas, a d Esset autem, mur quos.communio legis sis, mure dem communionem iuras EF a s oportere qmbri autem 4 c inter eras communio est, G cla I iii eiu em esse mora f. l. .. Bibl. Selectae Sectio Secunda. R dne
Sextus Py thonius. Atilioteles quid de vitis tutibus se se iit.
se Platone seripseris . I eges aliquae tum bonae Solqni rit
sarum, Britannotu Parthorum a Getulorum . Atheniensu
principia re- fetebat . Lex quid' ais
caput primi libri Biblam th. seleetae A ultoris, de Nominis dis
108쪽
Romulus post mortem Deus est a Romanis M. bitus sed v 4
1ex naturalis non suffcit ad beath vi
AEus: Si mero ali Eum Imperdis, o potesatibus parent, mulio etiam mos parent D hure caehur dest purei, mentique Drumae, crit potenra Deo , et nde etiam et murem bis Mundus, et a seras communιs Deoxum atque hominum exsimandas: Haec, in quam, omnia, & multo plura dignassima lectu quum Cicero attigillet, agente tax men Deo , coactus est tertio de Oniciis libro, sic scribere: Mi veri Linis, νmana qua rusum fidam , is expressam e giem nultam tenem ι etmbra es imaginibus in muxi in se rosis ut in Ira vexemur . fruntur enim ex optimis Naturae principui ct πιι maris exemplis e nam quanti versa illa, Vti ne propter te, fidem ve tuam captus ἐfraudatusve lina et quam illa aurea i Vti inter bonos bene aster oportet, sine istam datione. .1' i t iam de Romulo, de Numa, & horum legibus, quid sentiendum sit, nos Di ctus Augustinus edocuit. Manaum inquir) Eomutam, cam se irae sessuram' compa, I ruis G, in t cos, quod se vulo nummum est, retulere Soman , quia usque adeo stre desierat, nee pavea nise adulando, non erranaeo factam ea temporabat caesa timo ut O tero magms Eomuis lauitas tribuat, quod non rudibus es indoctis tempo=das', quando fureia Minuo fit bantur, Iediam expostus es erudit i , me It hos honores , quamur nondam Uerbuexat, ac Zolutauerat Philose horum fibulis O acuta loquatiras. Sed iam
Sed alios scio ita scriptum hoc saeculo reliquisse. Ius omne , aut a natura ent, aut ata Jhradine, aut a legibus .mωὶ natura imm per ηs e ron tu e ct A bas, ad optimametriae tondi Itonem senserate satis e P cauet miremus, sinaturam ducem seque semor. Haec illi. At neque ad beatε vivendum naturalis ipse lex; neque ad vitae conditionem optimam perueniet quispiam, cui desiit Tua. veritas, via, quae est Christus Dominusi Iustitiae enim originalis praesidio praeter legem naturalem egebant patres nostri, qua Damissa, nisi Christum, . qm factus es nobis pax σ ιν ia, induamus, nulla vera beatitas comparari potest. Vera autem iustitia cinquit Sanctus Augustinus mu snsmea Re Misa, cuius roditor, rectorque Christus es : s cr i m Remabo ram placet dicere quoniam eam rem populi esse , negare non possumus . In ea re aut orizare ela. vera iustita, de qua duitur e Gloriosa de te dicta sunt , Ciuitas Dei. Qui vero nostro tempore ab Catholica fide secedentes, sontem naturalis, atque Euangelicae legis adhuc magis foedarunt, eiusmodi suerunt: quales in plerisque re
bus Carolus Molinaeus, & reliqui. Ne quid nunc dicam de Nicolao Macchiauello , de Nua, de Ioanne Bodino: illorum enim Politici, & huius libri de Reeublica, do Methodo historiae seribendae, ac de Daemonomania, quid sapiant, iam alibi osten- E
dimus. Interior de origine iuris expositu, ae de legum relant DIumarum. Cap. IL
Estat modo , ut in adyta sanctiora Diuinae Prouidentiae ingressi , Iutis totius originem adhuc , quam isti certiorem introspiciamus ue memores
109쪽
De Iiuisprudentia. Lib. XIII. III
A eorum quae seripsit Philo i Pristi illi inquit ante leges singillatim proditas,
non Frapto iure in , parι febratate ac faciluare Uxerunt, ut nuruo quis dicere positi, leges scriptas nuriatiud esse,quam Virarum Paream commentarios, in quibus eorum Acta, facta enarrantur: a m .lti scholas naitas sequentaturam, natos praeceptoribus et si erant, sed a H s instituit doctique, ordinem naturae sunt securi. cime lex eis procu Pubro antiqv ma omnιum, quam tus s. um ,fraque rari esse, tota vitam Fam Hira ei subdiaerunt. Haec Philo.
At quod in aliarum origine disciplinarum diximus, esse inspiciendum in Diuinam Scripturam,in qua non tam latent, quam patent earum initia,& progressus, id praecipuE in sylva sacrarum legum aperienda laciendum est, ne non solum deflectamus ab aequitatis orbita, verum etiam ne pro adstititia & umbratili, lucem illam primariam B perdamus, que sic animos sistit in veritatis basi,ut deinceps in quocumque illius usu regat & perficiat. Porro,an tequam id aggrediamur, sciendum est, quinque Diuinarum legum fuisse genera, quas Deus hominibus tulit: Naturalem,quae cunctis indita fuit cum ipsa natura, quae quidem lex cum naturali humanae mentis lumine, &ipso rationis iudicio nota sit omnibus,omnes item obligat. Supernaturalem fidei, spei, charitatis, quae cum supernaturali Dei gratia infusa sit omnibus, omnes omni tempore simpliciter non tamen naturali modo Obstringit: Mosaicam,qua Hebraeorum gens una tendibatur, quod quidem attinebat ad caeremonialia, & iudicialia eius praeceptar Diuinam etiam illam, quae ex Dei institutione, Euangelio promulgato, cunctos obstrinxit: euiusmodi Baptismi lex sulti Privatam denique,qua Deus Adamo & Euae inter C dixit esum ligni scientiae boni & mali: Quam legem extitisse matricem & sontem aliarum omnia quς postea per Mosen latae sui Hebraeis,Tertullianus his verbis aissitamat: Deus inprincipio Mundi i Ada ct Eua legem dedit, xe de frue u alboris plamatae in medio Paradis ederem: quod sconira fecissent, morte morerentur: quae lex ras k cerat, si esset custodita.
In hac enim Iege Adae data , omnia pracepra con ira reco inimus, quae postea pulta ture. νum data per Mosen ,rdes, Diliges Dominum Deum tuum de toto corde tuo, &ex tota anima tua,&c. Et, Diliges proximum tuum tanquam te: o, Non occides. Non moechaberis i Non furaberis, Non fraudaueris: Falsum testimonium non dices: Honora patrem tuum & matrem tuam, &, Alienum non concupisces Priamor imos raram lex data est Adae ct E in Paradis, quasematrix omnium praeceptorum Dra. Dor nique si Dominum Deum Α-d lexissent, contra praeceptum rius non fecissent: se proximum Aligerent, id es, semeti os, persuasioni serpentis non eredidissem, arque ita insemetipses, homicidium non commisissem, excidendo de immortaluate, facundo eontra Dra traceptum et a furto quoque ab ossem,ctri fiuctu arbaris clam non degustassent, nec a eo pectu Domini Dei nostri sub arboreae Desere genI ,em. Nee fusem asseueranti diabolo parincipes e ceremur, credendo eiquo miles Deo essent fumo. AIque ua nec Deum ossemaeissent τι Patrem, Pr eos de limo terrae quasi ex muro matrisfigurauerat. Si alienum non concupisserent, de fructa liberto non gustissim . Visur hac generati,se primor tuo Dra I ge, quam in arboris fucta ob mari Deus sa erat, omnia praecepta legis posterioris speriat, ire indita fuisse cognoscimus qua suis temporasus e ιυ gremi uerum. Em em es em
postea docere lenem qui antepraemiserat praeceptaem: quomam ese i ui es erutare ristea, qui E anteiugas formare institureai. a uiden---- si is ave: aest nam, qui in tulit si is per eis, qui carpit ' His Tertullianus. Sed & Patres alii pergunt ostendere id quod maximὸ ad liniuersam legum tractationem facit cur praeter leges, priorem naturalem, & alteram fidei, spei, charitatis supernaturalem,quibus Adamus & Elia cum primum creati sunt, tenebantur, hae etiam priuata, quam Positivam vocant, obstricti fuerint. Nimirum ad absolutissimum Dei in homines impetium, de quo, cum o bonorum a raram non egeat scri pium si t: Con udi super eos legislatorem, v runt gentes, quoniam homines seni. Nee 'se non errante sinquit Rugustinusὶ nec ipsensu conser ante, Bibl. Selectae Sectio Secunda. Κ a nos
Vitae patrum testibus scriptis principium dede
Inspicienda esse in diuinam scriptu
gitur de origine legum. Quinque pynera diuina. tum legum
stitia Deus primos pa thies oblitia
110쪽
nos permanere et nee ipse non regente, recte vivere possemus. Donde M. Bbertatem a
caesi str hi νιν nostra resandam: Neque enim hau obem lusea vesnecessa lassis legum imposi
gur et ii homini villis mam. μ Dea grati mam. Itaque ea de re, quae per se mala non es c
ri praeceptum est traditum, ut illustrior esset obedientiae virtus,& quantum malum lota per se ipsa sit inobedientia, liquidissimE deinceps nosceretur. Quod quidem arguineutum varijs rationibus Augustinus, de Gregorius comprobant. Atqui per legem n Lex ratura turalem non omnino liquet, Iacum esse Dominum hominum,quippe quorum aliquia so0ndeum possint opinari, legem naturalem esse quamdam rationalis naturae proprietatem,quae Mute Domi conditionem humanae naturae consequatur, sicuti vitacitique animalium speciei prinprius est instinctu atque propensio. Quin quod multi, qua legissent , tur iste a ciunt , ipso nempe iudicii priuati dinctu,non tanquam a Deoiulla, & uetita cumque peream legem non praeci piantur, aut pro lubeantur,nisi quae secundum xarlunem humanam pet i e bona vel mala videntur, Dei imperium non adeo cernitur absolutum , quod nempe recta dumtaxat ratione nititur. Sic ministros, aut latores legum haud recte dixeris Dominos, cum ea tantum , quae legibus consentanea uint, possint pratacipere . . IDeus igitur, ut aurea catena rerum omnium est,omnia trahens,ligans,tenensi in
Deo istinete nium amor,desiderium,bonum, finis: sic Mundum ipse totum intexuit, atque conte-ςR ὀuu δ' xuit ijs legibus, ut ipsis etiam corporei oculis aspectabilis esset firma illa compago naturalium rerum,nihil ut separatu in inuicem,nihil non aptum esset, ac ne Xum cum aliis. Nihil enim est,quod non agat,& patiatur, quod non tribuat. recipiat: unde& eadem res penitus, tanquam causa,antecedit, & tanquaena offectus. N qintii rodque
si non semper tempore, certe semper natura origine, rati e Gnitate ni J S. se, antCreata om- quam, Deus,caelos, clementa, animantes,s a agros,plantas, diuini amoris 1 Xcit: - '- i' RVM ta coimertit ad eoinune illud bonia,quod omnes expetunt. Itaq, ii Vnum simul con .shi Mu. ''' spirat,perinde ferὸ utar verbis Episcopi eruditi de perspicacis ac unius corporis me H bra quae uno spiritii vivificantu custodiuntiar, animantur, ut sint unum ammat, autem, tanquam fides unius coharae,quae graues,acutae, mediae, dum una artis poritia pulsautur, unum o Gmnibus conficiunt melos, siue demum, illast viiiii; Reipublicae cules, qui non tam tormidine legum, quam amore ipsus virtutis .aiit ilicio religios sine persiam, & nullis umquam negotus auocari possunt, ut aliquid intermitta'tή quod ad Oricium spectet: in quo colendo omnem vitae honestatem , S in negligendo oui nem tu pitudinem stam eisse intelligunt. Eequu anquit prefecto referat, mapte