장음표시 사용
81쪽
De Aristotelis Philosophia. Lib. XII. g;
A contrarietas est aliqua differentia ideo agit de contrarietate,& ostendit contrariet, ictu es, o maximam disserentiam usque ad tex. et q. Post tractationem de contrarijs agit de mediis quae sunt in eodem genere cum contrarijs inter quae sunt media . Tex. et r. usque ad r3. Denique ostendit aliqua contraria qualia sunt cormpribile, de incorruptibile disserte inter se genete, quia differunt secundum potetiam, S priuationem potentiae,& non possunt eidem conuenire etiam per Accidens,& ex hoc tandem concludit impossibiles esse idcas Platonis, quae sint eiusdem speciei cum rebus quarii sui Ides. Quia res inferiores sunt corruptibiles. Idce uero incorruptibiles. In undecimo libro,& duodecimo quoniam Materia non solum agit de Ente in uniuersum, quod est obieetum illius, sed etiam de primo Ente, nimirum de substant ijs separatis, repetit multa q dicta sunt in praecedentibus Libris,& in Physica,quae ad hoen faciunt, usque ad summain secundam & tex. 29.duodecimi libri, ita ut in summa priama undecimi libri repetat dubitationes quasdam, de quibus in tertio libro locutus fuerat. In secunda repetat aliqua quae dicta sunt in quarto. In tertia alia, de quibus dixit in sexto. In quarta agat de motu infinito, diuisionibus Motus,& quibusdam desinitionibus. In prima summa duodecimi agat de substantia sensibili. in cap. ergo primo summae prime Libri undecimi quaerit,quomodo haec scientia est circa principia,& circa substantias,& circa qus principia,& quas substantias . Et ansit una, vel multiplex, & multas proponit quaestiones de his, di agitur in utranque
In cap. secundo mouet quasdam alias dubitationes de ijs quae considerantur a Metaphysica, nimirum an possit dari aliquid in rerum natura subsistens, praeter singula- C ria An detur substantia aliqua praeter sensibilem . An principia corruptibilium, &incorruptibilium sint eadem ' An Ens,& Vnum possint dici principia, eh an Vnum .& Numerus,& an maritudines,& an iubstantiae separatae,quas ponebat Plato. Denique an omnia principia sinit unum numero,vel specie. In summa sccunda,& tertia, repetit, quae dixerat in quarto, & in primo capite sum ins seclidae,ostendit, hanc scietiam agere de Ente,quatenus est Ens,& de passionibus illius. In secundo cap.ostendit ab ea conliderari communia principia Demonstrationis. In tertio capite probat hoc principium. De quolibet est uetum asserere,vel negare,& impugnat opinionem Horacliti. I n cap. quarto consulat Py lagoiani, qui dicebat intellectum, & sensum esse mensuras ueritatis. Et aliqua etiam dicit contra Heraclitum, & Anaxagoram. In summa D tertia comparat Metaphysicam cum alijs scient ijs in principijs, Definitionibus,& demonstrationibus.Et colligit de Ente per Accidens non esse scientiam, sicut laec de Ente rationis, & obiter explicat quid sit fortuna circa qus,&id,quod est a sortuna habere caussas infinitas, Si dari bonam,& malam sortunam. Et fortunam non esse primam
caussam, In summa quatia Ullendi t,quid sit Motus,& quomodo fiat,& in quo sit.
Capite primo agit de infinito.
Capite seci indo diuidit mutationem,& motum in suas species. In capite tertio de quibus in quinto Physicorum dictum est. Deniq; in capite ultimo desinit quae circunstant Motum, nimirum, simul seorsum tangere, Iniet medium Cotraria secundum locum,consequenter con tinuum,& punctum non esse idem quod
E 'In libro duodecimo sum a prima agit de substantia sensibili, ut ex ea deitcniat in eognitionione immobilis. Et prinio probat ad illic libi uin pertinere agere de substatia, Quia agitur de Emet Substantia aute est primum Ens ,&est simpliciter Ens usq; ad textum quartu. Deinde teYtu quinto diuidit substatiam in sensibilem,& immobilem;& sensibi in diuidit in perpetitam,& corruptibilem. Tex sexto probat th substantia sensibili mi illibili dati in ieri,in. Tex. septimo quattuor ponit genera Mutatioris, nimii si in substantia, litantitate, litilitate,& ubi. Et unaqumite illa nam est inter contra
rhi in subiecta Materii. a metiam probat dari tex.8. Tem nono ostendit. Quomodo Antiqui illam ognouesim TinsideriHb ma aeriam diuersi modi esse iii di- . uersis, nimirum in inserioribus,&caelo. Textu undecimo Generationem non fierio qualibet
82쪽
ex qualibet PotentIa, sed ex determinata, deinde agit deforma , de qua primo docet Asermam esse principi uin,& non generari, Tex. duodecimo,Et Omne quod generatur generari a simili, Textu decimo tertio. Deinde comparat formam ad compositum, &postquam diuidit substantiam in Materiam, Formam, & Copositum,in Tex.decimo quarto ostendit in quibusdam serniam non esse prstet substantiam compositam tex. decimoquinto comparat serinam cum causa inouente, in hoc, quod mouens potest praecedere effectum, forma uerhnon praecedit,quauis serte possit subsequi, tex. I 6.&17. EX quo concluditur, non esse necessarium ponere Ideas propter Generationem, ex. I 8.& ry. Tertio quaerit; An sint eadem principia omnium Praedicamentorum,&ostendit aliquo modo esse eadem, aliquo modo non esse usque ad tex. 27. Denique,
tex. 28.& 29. breuiter Epi Iogat,quae dicta sunt. In summa secunda, de tem a determinat de substantia immobili secundum propriam sententiam,deinde secundum OPi- Boiones aliorum in alijs libris, si sunt Aristotelis. Primo ergo ostendit dari substa tiam hanc immobilem,& probat duabus raticinibus,t cx. 29. deinde hanc lubstantia inesse semper mouc ni cm,& ideo carentem potentia,& naateria,tex.3o. 33.& 3I & Obiter, tex. 3 I.& 3 2.ostendit, qui modo Adius sit prior, vel posterior potentia,& teX.ῖ Motum caeli, semper esse. Secundo agit de perfectionibus huius subflautis,quod mini eat tanquam finis,& Intelligibile,& tanquam id, quod est optimum appetibile, t .R6. de 37. & ideo mouet, ut Amatum, quod est immobile,& necessarium, tex. 38. Et in hac substantia est maxima delectatio in Intellectione sui ipsus,& in Amore. extu 39. & ideo in Deo vita persectissima reperitur, Deinde, tex. o.& I. eXcludit crs OrEcorum qui dicebant principatum posse esse nobilius principio. Et ostendit hanc substantiam esse in diuisibilP, de impossibilem. Tertio agit de unitate, S: pluralitate sub- ς
stantiarum separatarum, ux. r.& .ostendit quamuis una sit pruna substantia, dari tamen tot substantias immobiles quot sunt caeli, qui mouentur motu perpetuo a Quod a Mathematicis accipiendum est, textu q. s. qas.&:47. tandem concludi L Munierum harum subila uiati invextu 8. Et remouci quaedam impedimenta,quae pol sebi obesse dictis, tex. 8. de & hoc confirmat Auctoritate Antiquorum, Lex. Q. quarto mouet quattuor dubitationcs de Intellectu substantiaria separat arvin. Prima
habetur, tex. 3 i. An substantia Diuina sit sua Intellectio. An uero sit in potentia ad Intellectionem, secunda est an intelligat se ipsam. an vero aliquid aliud, dc an pertineat ad perfectride Intellectus Diuini, ut intelligat aliquod bonum,& respondet intelligere nobili stimum obiectum, & ideo non tae in potentia ad intelligendum, sed semper intelligere seipsam, tertia est,quid sit nobilius in Deo intelligi ne, an intelli. D gere, & respondet utrumque esse aequὸ nobile, quia est idem omnino in illa subita tia. Quarta est, An Intellectus Diumus intelligat componendo, & respondet nega-tHE. Quinto ostendit omnia ordinari ad primum Motorem, sicut ad bonum,& finem in ultima summa: Et primo quaerit, An bonum totius, si bonum ordinis .iAn verosit aliquid separatum per se subsistens,& respondet esse bonum utroque modo, sicut in exercitu, est enim bonum ordinis existens in ipse V niueiso. Et eii primum principium iuuis separatum, sicut Dux, tex. sa. & 13. secundo ostendit omnes qui aliter senserunt de principijs errasse, usque ad tex.s s. & laudem concludit Quia entia non
debent male disponi,ideo unum tantum esse principium, de prunum motorem. Ita decimo tertio libro,& decimoquarto disputat contra Mathematica separata, Ac Ideas Plasqnis. Et Primo ostendit entia Mathematica, necesse magis substantias, Ei quam eorpora, nec priora sensibilibus,nisi stila ratione, neque unquam posse esse se Parat enditur modus, quo abstrahant a Bono, & Ente. Secundo agit contra Idcas,&aiffert iundamenta, propter qus ponuntur Ides,ostendens illa nulla esse. Tertio agit contra eos, qui ponςbant numiros esse substantias separatas. In decimoquarto libro. itcrum disputat contra eos qui Mathematica,uel numeros epyium principia ponebant, Et prosat sit bstantiast 'a mobiles non possc habere plura principia,ac multas a ori quosum dest incipi s Opiniope, confutat, ostendes caulas Propter quas errauerint,& quoi nu Ium numeris reperiatur.
83쪽
De Aristotelis Philosophia. Lib. XII. is A
Cautio in Metaph rea aedis . Cap. XXV III.
INterea in his Metaphysicae stud ijs cauenda sunt quaedam, quae cordatin ipse in.
primis Aristoteles monuit. Quidam enim, inquit, Propter imperitiam ita co- 4Mαι-. . nantur disserere de primis principijs,ac si opus esset ipsa probare, quemadmodu,' 'eadem ne res possit simul esse,& non esse. Haec autem ait est ignorantia, quoniam est nescire quorum nam Oporteat quaerpre demonstrationem, & quorum non, neque
enim fieri potest, ut omnium fiat demonstratio,certε nullum est principium, de quo magis id sit dicendum quam hoc ipsum de quo hic loquimur. Hic Aristoteles. Qui idem mihi obijceret, si prQbare vellem totum esse maius sua parte, siue id repraesen-B tati in Diuinis Ideis, siue quoniam Deus aliter sacere nequeat, seu denique, quod ita meo videatur intellectui,quiςum sit intellectus Diuini participatio decipi no possit. Haee enim in Philosophica tractatione ignotiora sunt primo illo principio,omne totum,&c. Adde,quod si quis negauerit Ideas,quod quidem aliqui licet malε faciunt,
non erit unde probetur id,quod probare institueram.
Atqui quoniam Theologi Scholastici est non solu uti scripturis Diuinis licet hoc
precipuum sit ipsius verum etiam naturalibus rationibus , ut vel contrarios errores refellat, vel sensim ad superiora hominum mentes disponat, expediet rationes illiusi primo petere ex Aristotele, quae sunt solidiores, praesertim cum Metaphysicum agimus. Reliquas autem,qui nitantur salsa Philosophia,& aliquibus etiam Aris oteli . eae Philosophiae principiis ablegare, atque adeo consulare debebimus, ne laquam cria C men aliquod committere videamur, si dum verae Philosophiae semitam terimus, nimiam nominis Aristotelis rationem habere velimus. Illud vero traditum a viris Doctis consilium sequi expedit, ut in Metaphysica, siue docendo, siue studendo,qus stimnes de Deo ac de Intelligentijs,quae omnino aut magnopere pendent ex veritatibus. Diuina fide traditis praetereantur. Proemium vero ut septimi,& duodecimi libri textus magna ex parte diligenter explicetur. In ceteris libris seligantur ex unoquoque quidem praecipui Textus,tanquam iundamenta quaestionum,quae ad Metaphysicum
Summopere verδ conandum cum in reliquis,tu prscipuE in ijs,que ad Metaphysica discenda pertinere diximus,ut Aristotelicii textum quicunq; prslegerit,bene interpretetur,quicunq; audit pNlectorem,bene assequatur in hoc ni ilo minus opers qua D in quς si ionibus collocetur. Hoc enim pro persuaso habendum est, mutilam valde, ac mancam suturam Philosophiam eorum, quibus id studii in precio non sit.
Quoties vero incidunt in textus aliquos admodum celebres, & iactarisspE solitos in disputationibus eos accurate perpendant,illumibus aliquot interpretationibus in . ter se collat is, v t quae quibus an teserenda sit,ex antecedentibus, Se consequentibus intelligi possit, vel ex vi Graeci sermoni vel ex aliorum locorum Obseruatione, vel ex insignior uin Interpretum auctoritate,vel denique ex momentis rationum. Tum deismum veniatur ad dubitatiunculas quasdam non nimium exquirendas quidem, sed si cuius momenti sint non omittendas. Magnus etiam quaestionum delectus habeatur.& ea quidem,quae non ex ipsa Aristotelis disputatione nascuntur, sed ex occasione cuiusdam Axiomatis,quod is obiter inter disputandum ysurpar,si alijs in libris propriulocum habent,eo reijciantur, sin minus continuo post textum ipsum, in quo se obtu-E Ierint, explicentur . Quaestiones vero,quq per se ad materiam de qua disputat Aristoteles, pertinet,
tractentur ante explicatos textus omnes ad propositam rei summa pertinetes, siquidem plures hi textus non sint quam ut una, aut altera lectione possint exponi. Sin autem excurrant longius,ut qui sunt de principiis,de motu, in his nec fusiores tractatus habeantur, nec totus Aristotelis contextus quRstionibus anteponatur, sed cum illis ita coniungatur,ut post aliquam textuum seriem, quaestiones aliquae qui ex illis extant interserantur.
Bibl. Selectae Sectio Secunda.
84쪽
GReci, Latini, Arabes, Metaphysicen Aristotelis sunt interpretati. Subsecu.
ti sunt recentiores aliqui, es natiores,quod simul insignes Philosophi, atq; Theologi suerunt, De quibus aliquid dicere expediet, ubi secundum Abphadet seriem eos infla recensebimus, Qui sunt Albertus Magnus cum in Commentariis in Metaphysicen, tum in opusculis de Imeelligent ijs, ac de Processu Vniuersitatis. Alexander Aphrodistus . Quem quidem Graee8 manu scriptum vidimus Pataui, apud V. C. Io. Vincentium Pinellum: Qui tamen Aphrodisaeus a Genesio Se- a pulueda uersis est in Latinum, atque editus. Sed quem Sepulueda integrum non fuit assecutus, quippe cuius codici Graeco defuit Argumentum ipsius Aphrodisaei in primum Metaphysices librum Aristotelis, quod ita habet in Graeco.
α ξηαοῦ - ροῦ ςδν ἐςιν πλῆθος τοιουτων δ φορώ. ἐκ τουτου δείκν υτα , ὀυ τιμώτερα ἐς γ-- πραεε- . hoe est Quoniam cognitio persectio est animi, generatim quidem eius, Prar simplicito cognoscit, magis autem ratione praeditae, atque hac etiam magis eius, cuius finis cothtemplatio, omnis autem uniuscuiusque persectio uniuscuiusque est bonum i in bono vero uniuscuiusque si tum cum esse, tum conseruari, propterea uniuerse hoc posuit,oεs homines natura scire desiderare, hoc est, ipsius nature ductu amare eognitionem, vim qua ipsorum posita sit perfectio. Huius rei evidentissimum ponit signum, eam, quae tum sensibus intercedit, amicitiam. Gaudemus enim sentibus quandoquidem ipsorum beneficio sensibilium rerum cognitionem accipimus. Quin etiam, ut hoetion sit, ipsos propter se sensus amamus, S maximEsensum videndi. Vt enim nihil agamus essiciamusve, ipsum videre penρ dixerim omnibus anteponimus . Hsc igitur videndi facultas praetor ceteros sensus efficit, ut non modo alter alterum, sed tiam, ut Diuina ae Caelestia eorpora coenoscamus. Etenim, ut ait Plato, hoc sensu Philosophiae adepti sumus gelius. Defixis enim in caelum oculis, de eontempla tes ordinem atque ineffabilem plenitudinem, in cognitionem uenimus Conditoris. Neque vero sensus ullus est, per quem nos aequE ac per hunc res ipsae aiscian t. Qua .ro etiam ait hunc multas ostendere rerum sensibilium diisetentias. Multae enim colorum sunt differentiae inter extrema album & nigrum , ut suscus, flavus, fulvus,
ruber, pallidus. Inter calidum vero & frigidum, aut siccum S: humidum, nulla est huiusmodi
85쪽
' De Aristotelis philosophia.'Lib. XII. 8
A huiusnodi differentiarum multitudo. Hinc planum fit , actioni anteponendam esse
Ceterum, & eiusdem Aphrodisaei siti Scholia , siue Paraphrasin Grece manuscriptam in teritumdecimum, & quartu indecimum librum Metaphysices Aristot Iis, quae nondum, quod sciam, prodi jt in lucem, quamuis earum exempla tum ad P trum Fonsecam nostrum, tum ad Frederi cum Pendasium publicum Philosophiae in Gymnasio Bononiensi Prosessiorem: cui probata sunt, quique in exemplari quaedam emendauerit, qui extant apud me. Alexander Halensis. Quem tamen non Halensem, sed Alexandrum ab Alexam dria fuisse cum alij, tum Aquarius ostendunt. Antonius Andreae. B Antonius Mirandulanus contra varios nostri aetatis Philosophos. Antonius Scainus in Textum Metaphysicet.
Augustinus Niphus. Aquarius, idest Matthias Aquarius. Auctor incertus libello de caussis cum Commentarijs A idij, & explanationibus Iauelli. Bartholomaeus Spina pro S. Thoma contra Ant. Andreae. Bonaventura ubi agit de R eductione Artium ad Theologiam. Quin & aliquid eon C seret huc libellus ille aureus, quem inscripsit Itinerarium mentis ad Deum,sed ita,ut Prosessor Metaphysicae contineat se intra ipsus cancellos. Chrysostomi lauelli Quaestiones. Dominicus de Flandria Dominicanus. Franciscus Soareet,cui a pluribus palma desertur, cuius Index primus in sua Commentaria Compendium est uberioris Interpretationis suae, uti de variarum quaestionum,quae etiam pertinent ad primam P. Partem D. Thomae. Quam ob rem is Indrepraelegendus. Franciscus Vicomercatus.
Gaspatis Contarent Compendium primae Philosophit.
Ioannes Ludovicus Viues Metaphysicen ipsemet confecit non indignam lectu; sed in qua desiderent docti aliquid solidius: praeterquam quod attingit quaedam,que se sata non omnino admitterent Theologi. Marci Antoni, Flaminij Paraphrasis in duodecim libros Metaphysices. Matthias Aquarius Dominicanus. Paulus Soncinas. Petrus Fonseca, cuius versio Metaph sices E Graeco in Latinum adeo appositE est saeta, ut quasi sine Interprete queat intelligi,id quod Franciscus quoque Marea testatur. Sed& duobus Tomis Quaestiones omnes con plexus est suis Commentarijs que E ad Metaphysicen reseruntur. Syrianus, qui Venetijs anno I I 38. prodsit Themistius. S. Thomas. Cuius item prima Pars Summae huc spectat, praesertim ad duodecimum librum Metaphysices. Vi mercatus, hoc est Franciscus Vi mercatus.
Bibl. Selectae Sectio Secunda. H a
86쪽
N Alexander Piceol homineus qui meliorem in eas paraphrasim edidit primo
quidein anno is 47. Romae, deinde recusam Venet ijs vide autem, quos adnotauimus alios, ubi de Mathematicis Auctoribus scripsimus. era Phina aliquot Doctorum virorum quaesiverioribus Ebrissem commoda. Cap. XXXI.
Augustini Niphi Commentaria in libro de substantia orbis,de Beatitudineat, imς,& super opus destructionum Averrois Gai par Contarenus de Elementis. Iulij Caesaris Scaligeri nobiles exercitationes. Matii iij Picini Commentaria in Platonem. Petrus Aponensis Conciliator. Sebastianus Foxius in Timaeum; de quo aliquid admonuimus in secunda Tria tione, ubi de Platonicis. Eiusdem consensio Philosophis Platonis, & Aristotelis... Simplicis Partii opera PTheoph rastus . t
Timars tabuis,& Theoremata. In Poeticam Aristotelis. Cap. XXXII. Vincentius Madius. In Rethoricen. Cap. XXXIII. ἔ
Franciscus Robortellus. Petrus Victorius. I. r: .
,ἐν Columnae Romani Caraenalis. Ammaduersis, Ur censura errorum, γοι Ethnici Philosephissus ipsis 1 reuerant . Axissetetis errores praecipui. p. XXXIIII
T 'Voniam uno inconuenienti dato, multa sequuntur, ex uno malo sundamento I protulit Philosophus multos errores. i. Credidit enim, nihil esse in una dispositione, in qua primo non se rar, nisi permotum praecedentem: existimauit enim, quod non esset nouitas, nisi ibi esset mutatio proprie sumpta, quia ergo omnis mutatio proprie accepta, est, terminus motus, non cst dare nouitat m, sine motu praecedente. Ex hoc enim sundamenio concludebat motum nunquam iiicepisse,quia si motus incoepit, motus suit nouus, sed nihil est nouum, nis per motum praecedentem , ergo ante primum motum fuit aliquis motus, quod est inconueniens. . a. Praetcrea erravit,quia posuit tempus nunquam incepisse, quia semper motum Esequitur tempus. Si ergo motus non incepit, nec tempus incepit. Videbat tamen quod ratio de tempore haberet specialem dissicultatem . Nam qui inllans senipet est finis preteriti,& initium suturi,non est dare primum istans; propterea quod ante omne instans suit tempus, & antea quocunque tempus signatum, instans fuit, non ergo tempus incspit, sed est aeternum. l3. Deinde propter ea,qus dicta sunt, coactus suit ponere mobile esse aeternum, &Mundum esse aeternum. quia cli non sit dare tempus sine motu, nec motu sine mobili, sed motus, & tempus sint aeterna, mobile erit aeternum, & ita Mundus nunquam incepit, quae omnia patent ex 8. Physicorum.
87쪽
De erroribus Aristotelis. Lib. XII. 8 9
4. Item coactiis suit ponere caelum esse ingenitum,& incorruptibile de nunquam suisse factumssed sem per fuisse. Nam cum inter ceteros motus solus circularis sit con ' 'tinuus, ut patet ex 8. Physicorum, si quis motus est a termis circularis erit aeremus,& m. ρ. s. quia circularis motus est proprius caelo,ut probat in primo caeli,& mundi. Concludit 7
igitur Caelum esse ingenitum,&nunquam fuisse factiam. Habuit tamen specialem ra cmi. tionem,quare caelum non in pit,quia quidquid habet vit tutem, ut semper sit in futuro, habuit virtutem ut semperesset in pnterito, & quia caelum non desinit, nec iace. pit esse. s. Item, quia secundum ipsum quidquid fit, fit ex materia pr iacente, Voluit, quod ra n iis a.
non posset esse alius mundus. Unde Deus non posset alium Mundum facere, quia r . esiste constat est tota sua materiar hic etiam error elicitur, ex primo caeli,& mundi. 6. Prsterea posuit generation m istoriim in seriorum nunquam cessasse, fle nun- 4.e ριν . γquam incepisse. Nam omnem generatione praecedit corruptio,& sequitur corruptio,'& omnem corruptionem praecedit generatio, &sequitur generatio, propter quod quamlibetgenerationem prscessit corruptio, & quamlibet corruptionem generatio, ., nec est possibile desinere:quia quamlibet generationem sequitur corruptio, dcquam.
libet corruptionem generatio. 'Si ergo generatio ves eorruptio deficeret, post ultimam generationem esset generatio Se post vitii nam corruptionem esset corruptio, quod est impossibile,non igitur est possibile generationem, Je corruptionem cessare. Quod autem generationem prscindat de sequi tur corruptio,probat per viam motus: nam non est aliquid generatum, nisi quia aliud corruptum,de generationem pr cedit corruptio, etiam sequitur,quia omne generabile est corruptibile, de otii ne corruptibile de necessitate corrumpetur, sic dc corruptionem prςcedit generatio quia nihil corrumpitur, nisi quod prius generae tum, de seqititur generatio, quia corruptio uni s. est generatio altei ius. Hic autem Crror quod generatio, d corruptio nee incipiant,nec desinant,haberi potest ex primo de generatione, de ex secundo expressius. . 4. 7. Item quia in multis inferioribus teneratio est per Solem, eoactius fuit ponere , quod Sol nunquam cessabit generare plantas de an in alia, ut patet ex Primo deue,
8. Item, quia non est nouitas sine motu praecedenti feci dum propositum senda. men tum errauit, volens a Deo non posse procedere immediat E aliquod nolium, ut paretex secundo de generatione,ubi air, quod idem manens idem, sempor facit idem.
-s' Item coactus suit negare resurrectionem mortuorum. Vnde pro inconuenienti habet, ut patet ex primo de anima quod mortui urgant. Nam in 8 Metaph vult, νιν ωὐώων. quod mortuum non tedit vivum, nisi per multa media, At si redit, non redit idem nu. mero, quia quorum substantia deperie non redeunt eadem nutriero, ut dicitur in fine mo. secunda de generatione. Nec valeret si aliqui vellent eum excusare,quia loquitur per o , a
viam natu , cum crediderit,nihil notii posse immediatd a Deo procedere, sed omne
nouum contingere per uiam motus,& operationem natura .ro. Item credidit nihil nomina posseeontinger nisi per viam motus Se operatim se nem naturq; credidit etiam,vi apparet ex primo Physicorum, quando disputat contra Anaxagoram, quod intellestiis uolens separare passiones, Si accidentia a subiectis esset intellectus quaerens impossibilia: propter quod uidetur sequi, quod Deus non. posset facere accidens sine subiecto. it. Item, quia per viam.motus i quam est generatio unius,nisi sit corruptio alierius,&nunqua introducitur una forma nisi eκpellatur alia,ca eade sit materia omnia , habentiu eam, sequitur ex hoe quod sint plures sortias sis, stantiales in uno eopos. to I inmo qui bene prosequitur ista iliam videt esse pone lani in copos to una sorma substat talem tantii, ista uidetur uia Philosophi 7. Metaplic.de unitate desinitionis.1.2 : Item posuit,quod ubi est modo flagnum & mare, sectit aliquando siccum,& E contra, quia tepus non defuit ed est sternum, ut patet ex ptimo Meteororum,unde necesse etia habet dicere, quod no posset dare priirm holem nec prima pluuiam, Sce. 3, Item,quiancinerat intelligentia potens nitivere, nili cum actu mouerct, quia
.. Bibl. Selectae Setito Secundae H 3 in optima
88쪽
, in optima dispost lone ponuntur intelligentis, si moueant lixit tot esse Angelos ivel Atot esse intelligetulas,quot lanx orbes, ut patet ex 2. Metaph.cui contradicit Scriptuo... r. ra Diuina di iam. Mi a milhum mmurabam etior decies centena , i
t. . ' Dein, quia sic per uiam naturs voluit incedere, cum simul duo corpora non possiit esse in eodem loco, credidi ut pateti ex q. Phys. quod adeo esset per se,*wd dimensiones reii stant di inensionibus secundum quod huiusmodi,quod est impossibile, quod dimenso i es remaneant cum dimensiOmbus,& non resistam, propter quod se quitur, quod Deus non posset sacere, quod duo corpora essent in eodem loco. Axi telis erranum rogus. SVnt ergo omnes errores eius in summa quindecim, vicilicet quod motus non itice pitisuod tempus est aeternum, quod Mundus non incepit, quod Caelum non Best 'eium, quod Deus non posset alipium Mundum facere, quod generatio, α corruptio no incspe uni nec desinent, quod Solsemper causabitur generationem , di corruptionem in istis inserioribus, quod non possit nouum produci immediatE a Deo, quod non hi p9ssibilis resurrectio mortuorum, quod Deus non posset accidens facere sine subiecto, quod partes non sunt unum, quod non sit dare primum homine, α primam pluviam, quod Iut sint Angeli quot sunt orbes,videlicet s 3.vel 47.quod
duo corpora nullo modo posSunt esse in C dem loco. . t Excustio pro Aridorese.
Voluerunt autem quidam excusare Philosophum de aeternitate Mundi i sed hoc stare non poteti,cum ipse ad osen dcndum heritates Physicas fundet se super dricto princi pio, im mo vix unquam secit aliquem librumin Physi- Cca, ubi non posueri; aliquid ad hoc pertinens,&c. ii
Vrsus ultra praedictos errores aliqui voluerunt ei imponere quod Delium hiletanoscit extra se .. I a quod ei non sunt nota ista inseriora. Sumuntau tem rationem diisti in ia. Metaph. in illo cap. sint nua parram. Sed quod
non intelligant Philosophum, patet,& quod illa no sit intentio sua, patet per ea quaed cimtur ini tertio de bona sortyna, ubi aix, quod Deo per se diuram est praeterarum, o uiua tim: Imponuntur quoque ei & alij errores, de quibu3 non sit nobis curae, quia contingunt ex salsu intellectu: omnes autem errorex ipsiu*, siquis subtiliter in in gauerit, ex hoc sequuntur, quod nihil nouum in esse progrςditur per motum praec dentem,cum ergo sit salsum, quia Deus est agens primum, non ut instrumentum poc... terit res prmilacere absque motu praecedente, agella enim prinuma non agit in inutiu,. naen tum,quia dc ratione instrumenti est,quod mota at motum, aede necessitate in a. omne sua motum praesupponit, Factio ego,vel productio praeagentis potest esse a Riue tali motu . Ideo creatio non inmotus,quia motus praesupponit mobile. Crea tio nihil pr supponit, nec est mutatio proprie, quia omnis mutatio est terminus mo x f Maii iter ponitur,est simpliciter deflexus rerum a principio. Quidquid go contra hic ptionena Mundi. contra ea, quae tenet fides, per uiam motus arguithr, totum est Sophisticum,&c. l. i. an Averrois eris es praeripui. Cap. XXXV L.
cia, & magis erronee locutus est contra nostram finem, i non potest subes se salsitas in tibi , i l illii , Nam uituperauit omnem legem, ut patet in a. Metaph. & etiam in duodeci- mouituperat legem Christianorum, siue legem nostram Catholicam,&Ierem Satri i nam,quia ponunt creation in re um,& aliquid posse fieri ex nihilo,sed etiam ui-DD, topcrat, quod propter contraziam consuetudinem legum,aliqui ne iit principia peti nota, negantes ex nihilo nihil fieri,inultusque est in lacessendis Christianis. Πν.M-ὐό. z, Errauudli cns,quod DRllum immateriale transmutat materiale, nisi mediante
89쪽
De erroribus Avicennae. Lib. XII. Or
eorpore intransmutabili; propter quod Angelus Domini non posset unum lapidem hic inserius imouere, quod eciam aliquo modo poteti sequi ex dictis Philosophi, ipse
tamen hoc non adeo exprcsse negauit,&c. 3- Errauit dicens,quod potentia in productione alicuius non potest esse solum in mente,uituperans eum qui hoc asseruit,est enim hoc contra ueritatem,& contra saucios, quia in aliquib. factis, tota ratio facta est potentia sacientis. q. Errauit dicens, a nullo agente posse progredi immediatὸ diuersa, de contraria, n . quare de uituperat Ch ristianos, Sarraccnos, Iudaeos,qui hoc asserebant. tu . -e. s. Errauit dicens, quod omnes substantiae intellς ales sunt etcrns,de actio pura, . Τ) non habentes admixtam potentiam,cui siuentis ipsemet ueritate coactus contradi- r .cit in tertio de Anima, dicens nullam formam esse liberatam a potentia simpliciter, nisi prima se a. Nam omnes aliae sotinae diuersificantur in essentia de quidditate,ut -- ipsemet subdit. 6. Errauit dicens Deum non sollicitari,nec habere curam, siue prouidentiam indi i . Diduorum hie inserius existentium, quia hoc inquit non est fas , nec conueniens DL 'Minae bonitati. Om. 37 με . Errauit negans in Deo Trinitatem esse, ac nesciens quid diceret. g-. 8. Errauit, dicens Deum non cognoscere particularia quia sunt infinita in .c. mss. s. Negauit omnia,qus hic insetius aguntur reduci ad Diuinam Prouidentiam raddens aliqua prouenire ex necessitate materiae absque ordine talis Prouidentiae, quod i , est contra sanctus: nihil enim agitur, quod penitus ordinem sugiat, quia omne quod in Ahic aspicimus illud Diuina Prouidentia eis cit,aut perm i it i t de .lo. Errauit, ponens unum intellectum hau meto in Omnibus. μ. Metu II. At quoniam ex hoc sequebatur,animam intellectivam non esse formam eoru
Pori dixi t in eodem tertio, quod aequitio te dicebantur actus de intellectu, & de alijs formis, propter quod cogebatur dicere, quod homo non reponitur in specie humaua
per animam intellectivam, sed sensitiva in . l . . . . .
Ia n Item ex hoc fundamento posui liquod ex intellectu& corpore non constitue- 3---hatur aliquid tertium,quod non fiebat magisvmura ex talianima, & corpore, quam ex motorecsti S csto,&c.
AVicenna autem similiter ponens unam sermam in composito, vult quod sermageneris non specificetiu per aliquod extrinsecum; per quod innuitur, quod sor abis mio ma speciei non sit aliqua essentia praeter esistiani se egmeris
a. i Errauit mens aetrinitatem motus, dicens: quod est motum non fieri post- ,- quam non fuit nisi per aliquod quod erat, Sc id quod erat non incepit,nisi per motum contigentem illum alium motum: sic assentiens fundamento Philosophi, quia nihil . est in noua dispositione, uis per motum praecedentem vult motus non incipere, quia
Tunc ante primum motum ciset motus,&c. I. 3. Erravit volens in Omni factione noua praelapponi materiam; propterea in eod.
capite dicit, quod non potest esse, ut fiat,quod non scit,nisi praecedat illud quod est materiae meptibile:quare holuit,quod post nihil,aliquid de nouo inciperet cile,quia ut inquit, in nullo potest esse, ut sit hora ccssandi,& hora inchoandi, nec aliqua diuersitas horarum .
Uoluit,quod a Deo invariabili nihil mutabile immediatὸ progredi posset. Itaque ibidem ait,quia si a Deo immediat E procedit aliquid uariabile per naturam, uariata est in eo natura, si per intentionem uariata est intentio,si per uolutatem,uariata est uoluntavim quod peius est,appellat hqreticos omnes dicentes, Deum praecedere . Crcativum prioritate demonstrationis,quia sic dicentes ut ait) negant in Deo libertatem arbitri j quia si Deus non statim produxit creaturam, non habebat plurimam libertatem sus actionis, sed expectabat tempora,& horas,ut agerer,&e, qy. Errauit ponens eternitatem temporis; non.n .potest motus essecternus, nisi te-pus fuerit aeternum,ait enim eodem capite,quod motus caelest is non habet intellectit
ex parte durationis, sed ex parte principi, agentis, quia huiusmodi motus creatur
90쪽
xtas Meta ph. suae de ordinatione
iis positi regenerati ix elementauia .
bus. Notationibus. Lib. ι . Meti
ab anima ut ipse ait; se quia ex anima L eorpote stanimal, voluit quod caeIum esset M
animal obediens Deo. Omnes autem isti errores sumpserim torigines ex eo, quod non intellexit, quomodo Deus agit secundum ordinem sapientiae suaei potuit enim Deus sacere Mundum priusquam fecerit, sed quoniam non secit, non fuit causa, quod aliquid expectaret in futurum,a quo dependeret actio sua; sed quia sic ordinauerat secundum sapientiam suam,nec oportet motum praecedere ad hoc, quod aliquid nouupraecedat a Deo ut ollensum est cum describerentur errores Philosophi, &c. 6. Errauit de exitu rerum a primo principio. Nam solii in posuit producta a primo processisse nisi unum numero,& intelligentia prima: Quare ait quod nullum corporum, vel formarum,quae sunt Persectiones corporum, cii tantum propinquum ipsius primi, di c. 7. Ex hoe processit in errorem, vi diceret animas caelestes produci ab intelligen- Πtijs.sime ab Angelis,& unam intelligentiam produci ab alia &c 8. Corpora supercaelestia dixit esse producta ab an inrabus improductis, mediantibus Himis earum,ex cuius positione sequitur,quod intelligentiae sint creatrices animarum cslestium,& animae celestes creatrices corporum, & intelligentiam superi rem esse creatricem inferioris intelligentiae .st. Animas nostras posuit esse productas ab ultima intelligentia, aqua dependet gubernatio animarum nostrarum, de per consequens beatitudo nostra. 1 o. Item falso opinatus est circa animationem c li: posuit enim caelum animat si, cuius animam non solum dicit mororem appropriatum. sicut Philosophus, & Cona mentator uili sunt dicere, sed quod fieret unum ex anima caeli,&caelo, sicut exanima nostra,& corpore nostro; quod cst contra bonos Philosophos alentes citos esse inani amatos de insensibiles; quare & communiter docerit contrarium tr. Errauit circa dationem Ermarum, posuit enim omnes formas esse a datote sormariam, ut ab intelligentia infima rerum, quod est contra Augummam,qui vult Angelos nullas formas inducere, nili per adhibitionem seminum;immo etiam anime. ostreuoluit obedire materiam, quantum ad susceptionem formae,ut patet per ea , quae ait in textu de naturalibus: credens fascinationem necessariam esse,& quod anima non , tuin operatur in corpore proprio, sed etiam in alieno. i' - -
ra. Erravit volens intelletaim intelligentiarum intelliaete non posse aliquid mali,contradicente se, rura, quo in Angos suis reperat Hauituram. 13. Errauit contra Diuinam cognitionem, volens Deum non posse cognoscete singularia in propria forma, ut patet eae 8. Metaphys.c. vlt. Dr Errauit circa Diuiua attributa, volens, quod scientia Dei, te aI persectiones eius non dicant in ipso aliquid postiue, sed solum dicta sint per remotionem, quod est contra via sanctorum, secundum quos huiusmodi perfectiones verius sunt in Deo, quam in nobis. quod Deus verE est, aut quod melius est esse, quam non esse,&c. is. Errauit circa numerum intelligentiatum, ponens Angelos esse tot, quot sunt orbes quare concordat cum dictis Philosophi dicentis, Angeli sunt quasi innum. 7.
quia tot credidit esse orbes . -
16. Errauit circa prophetiam in eo, quod noluit prophetiam esse altiorem no prophetijs;& quod Propheta audit Verbum Diuinum,& quod videt, aut saltem videre potest Angelos tranfiguratos coram se in forma,qua videri possunt. Sed male dixit, quia visita est velle prophetiam esse naturalem , & voluit quod secunduin ordinem, Equem habet anima nostra ad animas super testes,& ad intelligentiam ultimam, de
mittatur ad nos prophetia, deci ri . Errauit circa orationes & Elemosinas,& litanias, volens talia hominibus prodesse, quatenus Deo sit curs de reb. in quo rectὸ dixit, sed malε sensi t; quia voluit taliaconi prehendi sub ordine:uatvrs,quod est falsum; quia cum talia nos ordinent ad beatitudinem supernaturalem, reducuntur in ordinem gratiae . . li8. Errauit circa beatitudinem nost tam , volens eam dependere ex operibus no stris tantum,& expositione sua sequitur, quod beatitudo nostra consistat in contemplando ultimam intelligentiam. MD