장음표시 사용
321쪽
NEque verbeas tantum Architecti, raedicimus partes, quas supra attigi. ordinationem, Dispositionem, Euryth miain, Symmetriam, Decorem, Distii-
butionem, verum etiam quin i iique ad eam rectε constituendam iuuant, siue
sit fabrica,quam usiis manus exequitur; quo fabri, e maehinae speetant; siue materia. quam qui nouit, Architectus quodammodo est, sicut Aristoteles dixit 1 seu denique Ratiocinatio, quae proportiones Ps eudit atque Gnomonica, quaecum versetur in Geometri principij atque mensuris, quibus Archi emis areas mente complectitur, Bac per lineas, ac figuras inclitur. thim agit de rationibus, umbrarum per sylinti horolo. giorum: quam ob causani Astronomicae notitie parteii , requirit ii P . . an Lia Ac quidem , licet de his omnibus thesin, i quorum nomina, libro tie receusebi mus, praestat tamen ipsus architectis ae meth dum ea ratione ob oculos ponere, qiua ijdem,qiu, diximus delinearem , lum& melioribus Auctoribus,& veterum a disicijs va tia ipsi rict struxeris, Vatijs in quos aedificia'. Id quod eo libentius facimus, quisis cui omnem operam ad ea struelida adhibuelint, in quibus religio, & bonae arates exercentur, potetunt hinc reliqui. iii tetigi Osim Vitam agunt non minimum haurire commodi ad ma ve constri telida; vel instauranda domiclia, & templa. lin Architecti ira ignissiost dii plex. Altera quae ponitur in praeceptis, operiimque ra tione: Altera quae ad ipsimul, , Γ fictoriam acti ein & fabricam pertinet, quarum Cutraqxia, pra di tus esse debet Architectus: ambae enim asse iidem finem spectant: n p. mirum ut firma utilia, venii sta sint aedificia i. Siquid emi u eorum desiis, infirma, mut ii ad uenusta erunt . IL,ith firmitatis habetur ratio, si iacta solidὸ suerint iandamenta omnisque selecta materni seditio parata fuerit: utilitatis autem, ii locorum, memebro inque apta curet ut diu positioii sinus aris denique, s membra suas habuerint symmetrias, proportim is vere spolisus. Itaqite ad hunc finem omnia praeparanda '' ' sunt, qui duplex Potae si iustitui , loci,atque indieri c. ti A .mul imus ii qi Dimia a P ni riti Ou i UI
eus elligendus saltiber pinii , in quo quanto purior fuerit aer, anto meliore in iole, atrairimi, tobore somnies destini Ad filubtriti Veso locum perspicienda sunt quattuor: Sitiis, Caelum, Aer, Aquar. Ex 1,ais est Diubet rim is, si excelsu non φ'-- nubilosiis: Nee pruri, ses. Ex Caelo, si regiones norrestuose, nec frigide, at temper . Ex aeredi palustris vicinia declinetur: unde & nebitis, de stat is pestilens inco porti diffunditur. Ek aquis, si moenia, vel muri fuerint tri paludibus seeundum mare, specteri ritu ad My Mitis sitem, aut inter hunc, de orierite me ipsa autem palude s ev- celsiore s it litti, naratio. Ex maris enim tempestatum redundantia, vel cum in 'rare patet exitus,fit ut palustrium genera venenat 'rum in fossis non nascantur, vel ubi fueriti ruest insueta suffulmi salse dine necenti ir. At, que sunt a que stagnantes, iaputrescunti pestilerites'ite vapores enititunt. Sin autem secundum mare ad meridi P. aut occident ira vcrgant, eae utique salubres haud sierint, quoniam state e lum me- Eridi alii iiii s de extir obalese in nabridie ardet. Quodque spectat ad occidentem, id so- leeκ Γων bpescit . itieridie calet, vespere seruet. Quamobrem mutatione caloris, ω restiteri Hon Alta prim ita in iis locis sunt, vitiantiit. Alberitis ait regionem desigῆMitti est es ita stantur fiti l .re' non autem ex latere uno cadentes quod indicium s t ventorum continenter eas agitantium copiois, mains, uberes fructibus, pulchrs, gustui grais, ibi nascantur homines pulchri, multi,gracilcs,bons indolis,lchumani ..Et Prisci quidem, num pccorum iocinora liuida, insectave essent, obseria bant, Vt in sc rationem aqus, ac terrs, siue ciborum agnoscerciat. Quamobrem ferti lima , ῆommodumque omne perspicienduin, incoli sque consulendum est,ne quo na-
322쪽
A turali morbo locus insectus sit, vel bestiarum venenatarum copia, herbarum, vel alia quavis ex causa. Hippocrates sand libro de Aere,aquis, locis,ait. Quae ad Oricntem solem sunt si tar, eas par e si esse salubriores his, quae ad Septentrionem, & h is qui adealidos ventos sitae sint, etiamsi stadium Solis intersit. Primum enim moderatior
est caliditas, ac frigiditas,ac qui ibi sequuntur i Sed de aquis planius modo.
Et copia,& qualitas aquarum perspiciendae sunt,quae ad alendum, & purgandum
snt optimi . Utriusque rei indicia sunt, si fuerint accolae corporibus validis, colore vivido, cruribus solidis, nec vitiatis, oculos haud habentes lippos. Praeterea si sons 'B nouus suerit effossus, atque inde in vas Corinthium, siue alterius generis, vel item aes neum aqua fuerit illata,quae sparsa maculam non inti sierit,ea crit optima; qualis etiaquae in aheno defracta hoc est coacta fueritr ac postquam requieuerit,exempta, nil arenae, aut limi in fundo aheni reliquerit. Addo. Si legumina celeriter coxerit, te-tieraque,& mollia Ciro reddiderit, panem bonum, albumque effecerit, si in sonte limpida,clara, perlucida, non mu scosa fuerit,nec iuncum procrearisinoe fons aliquo coeno fit inquinatus, nec saporem, odorem, coloremque ullum habuerit. Plura vero aqua. rum genera recenset Leo Albertus,earumque naturam explicat, multa item ante illuVitruviu, . Consentiunt autem omnes, nullam esse salubriorem, quam quae ex i m-hribus colligitur,quippe quae aiuntὶ gignatur eκ omnibus fontibus leuissimis, subti- Iibusque tenuitatibus a deinde pet aeris exeitationem perfusa tempestatibus , liquin C seelido defluit in terram. At ubique immota iii salubris esti restagnans autem pessi. ilia 'illa est,quae hirudines alit, ubi vero anguilis innatant haud adeo est noxia. Duo item aquarum Πnera Hippocrates, bitetum e pluuiis, alterum ex fontibus comprobat. Sed Laurentius lotaberius Paradoxarum Qui stionum medicinalium, cum plurium Auctorum scientias hac de re attulisset,quinque esse ait aquarum gene ea. Primo, laudatissimo loco pluuiali uini Secundo Mntiumr Tertjo fhiuiatilium,silaues, tiarae, molles, bonae: Quarto puteorum quae lunt insalubres r Ultimo stagitamitum qui pessit . i i
Antequam solum deligatur extruendo miscio, id in ptimis dispiciendum est, num
D complanatis eius; quod lit motu Osius: vero pletio eius, in quo aut valles, aut prict Pitia cernerentur,esset sumptuosor . Ceterum, Solum cum diuersum diuersis in imcis se habeat, nil de eo certum tradi potest. Sed hoc obseruandum,ut quam solidissi mis in locii si ibst luctiones fiant, quibus si natura praestabit,facile dignosci poterit. Sin mimis ad artem confugiendum est, ut quam treberrimis palis, ac fistucationibus indactis muniatur. Palladius, Albertus Barbatus conueniunt, excavationibus crebris - tum esse pertentθndum; id quod non magis ad aquam eximendam, quam ad firmi. itatem ἐκ periendam' valet. Priusquani autem bolum attentetur, ea erunt eius natu. hae in die ia si herbae sierint, iis humi dis in locis enalcuntur, lutosum enim id erit. Sin ea res insccis regionibus adoleverint, ibi ecie fabricandum.' Sin autem saxa, soliditatis crit signiti M. Contra, aturientes aqtiae, e rimisque terrae cx grauium rerum c E G,siue in , tu, tablicam non admittient. Si item vata aquatum plena, vel membranaei tympanorum tam ν stratae, hique grai r aliqua re decidente n6etepidauerint,aut ni tum ediue int,ne ii uero aqua diffunda ire fi initatis erit signum. Hsc ubi extrinsecus innotuerin si iam ciebris excavati6nibiis loli natura interius pertentanda erit. Ac quidem natura multis quasi curibus, aut cottis silum eontexit , uel crassiore sabulo, et minuta quadam arena,interim Glatea, litandoque cieta, ut argilla, nonnunquam o,vo com o, atque ite in permitatione quadam reruin diuiditur, ita ut non eadem soli qualitas sit in superficie,sed alia lub cute,alia in ima parte cernatur. Ab omni gitur arenolo, glareoli , molli, palustri, atq; congestatio Solocauedii est. Solidius porto suetit Solum,quod ferro magis obsistet,cumq; madefactum sueri t, n3
Bibl. Sesectae Sectio Secunda. Bb dissol.
323쪽
ctis , de religiosis domistius eximen
dissoluetur Haec de Solo. Sed qua ratione excavandum, & quomodo congesti tib H palustribusq. in locis substruendum sit, paullo post crit dicendum, ubido sui aviqu
iis iaciendis breuit et agemus . t
Quae ad Areas collocandas ob variam. diuersorum generum qualitatem praecepta traduntur, ea Palladius, di reliqui scripsere, a quibus peti possunt. At quae de aedibus lactis, do inibusque. vel collegit' religiosor una dicenda erunt, non ita omnes cogitarunt. Primum itaque erit area cligenda frequeiatiori nobilitati, ut animarum saluti facilius consulatur: certe opportuni Ure civi Mis lyco: nimirum si fieri possio procul a strepitu,& vel improbo conuentia: Eae ad Orientesia vcrs .latas plateas habeant,ut non solum frequentie digni tale, scd& religione animum ciant. Si clivus in ciuitate fuerit vacuus quem quidem liceat deligere is deliga M. in Si minus; eiusmodi sit salicio,vi tribus gradibus in Templum ascendatur. Vbi aqua inuenitur, is quidem erit aptior; at tot gradibus, quot sepulchris siubstruendis sue topus: ne sorte corpora in aquam demersa lint orcm inhalent. Ceterum It hic dispiciendum est,ne inuod superioris capitis initio diXimus lumptus superet centum, quandaeque arcae maior, quam de a fiat impenta . . Aspectus Templi uersus maxumam, virequentissimam Ouitatis Partem cito, prscipue versus ad orientem; rviqqua vero membra secundum climatis rationem , codem spectent , vo4ς lumen epoc viant Qus sub Septentrione aedificia construentur, ea ηςccsse est , ut si 't testudinata, maxime conclusa,acvςrsus calidiorem caeli pl)Dius 'quersa. At, quae Solis impetus, regioque meridiana torrent,ea Septentrio Ii,ves Aquiloni pateant. bic prαr - Ctione alvarum regionum, ubi loci natura isditur, ea arce corii iida ςs . Quaeri cris spatia praecesserint areas, Magnam utilitatem affer iit, picti inique ς0Inm ablint, si cisternae,ac separatam subterraneae cloacs ad Muniuea alio deriuad costiui poli I.
Nesivcro huc plura cumulem, quam institius astu: ratio post ut ad, de M at esse , quando denda si videndus est Vitruvivis lib. a. 9. P lladuis lib. t. cap. Sed sic Leo Albertus lib. 2.c. I T. agit quomodo materies condenda sit, quedam uehi ratio adhibenda, ut unitieris sque areskat. Praecauendum enim, ne initio per rore, sed post meridiem trahatur,qum etiam ne rore madida,nec contra nimium arida leuiganda cst Ame trienum 1 non V eis aiunx. Viginis coni He i it periti,Mamnam regio materiam fer4si, quae singulis apta si .. autem A Vuxuuio cominend - Dtur .i Vide lib. a. p ri . . t λ . odos. β Diri ur i
324쪽
Arenae tria genera sunt fossi lilium, fluviaticu in, maritimum. De his Vitruvius lib. 2 .c. . Barbarus in eundem, Palladius lib. I .cap. . Albertus lib. a c. I 2. Fossititia artana optima, sed quae ex arenarijs recenter sumpta, atque effossat alioquin inualida. Maritima tectoriis optima. At de arenarum communibus indici; s, deque Puteolano puluere, cum ali3, tum Vitruvius lib. a. c. s.
Rilio fruendi, Gruendanae aedi scis Ante o nnia typo, site fabricae graphidi danda opera est. Ea vero vel ad ichnographiam, id est, vestigium fabricae pertinet,quod plantam Itali uocant, vel ad orthographiam,idest frontis,& laterum erectionem; vel ad sciographiam, idest interitae partis sectionem,& forinam quod nostri pro filum dicunt qua murorum crassitudinem de-n scribunt. Tum area secundum ichnographiam suis lineis, & dimentionibus desineat aes dienda est usque ad solidum. vel in solido complananda. Id vero,ac reliqua quomindo efficienda situ Uiuinitus, Palladius,& Barbarus sat commonstrarunt. Quomodo excatiandum solum. Q iomodo struetiira solidanda. Quaesiit soliditatis signa. Qua ratione sit, structiones iactandae. Quaenam ain plificandae substructiones. Super ruinas non esse luperstruendum. Fundamentorum in modum alia pyramidis, alia gradationis iacienda. De substriictione autem in aquis palustribus, & eongestitiis locis Vitruvius legendus est lib. 3.cap. 3. S: lib. s.cap. I r. Barbarus ibidem in eundem, Hieronymus Cata neus de re militari, Palladibus lib r.e. 8. Leo Albertus lib. .cap. 3. & reliqui. C Cetera vero omnia, quae ad uniuersam aedificiorum struetiaram spectant, cum eorG-dem rationem tradiderim Vitruvius, Palladius, S: Leo Baptista Albertus, superuacaneum fuerit huc ad ij cere.Nam neque haec addidi s Iem,nisi ad areas deligendas,naat riamque parandam. hinc aliquid lucis hausturos existimassem eos, qui cum Religiosorum familius praesunt, necesse est, ut ea praenoscant,ne facile ii quolibet decipiatur.
PRAEMONITIO EX:PLINIO IIS QUI TERRAM
contemplamur, & studiis Geographiae se dedunt.
Aec tot portiones inquit Plinius terrae,immdverb, ut plures tradidere, Mundi punctus neque enim est aliud terra in uniuerso haec est materia
gloriae nostrae, haec sedes, hic honores gerimus, hic exercemus imperia, hic opes cupimus, hic tumultuatur humanum genus, hic instauramus bella etiam citi ilia, mutilisque caedibus laxiorc in facimus terram. Et ut publicos gentium furorcs transeam, haec in qua conterminos pellimus, surtoque vicini cespitem nostro solo affodimus, ut qui larissim h rura metatus fuerit, ultraque finc, excgerit accolas, quota terrarum parte gaudeat vel cum ad mensi iram auaritiae suae propagauerit , quam tandem portionem eius desumstus obtineat
Astronomiam , tractatio sequitur Cosmographiae, qua cum describat Mun
dum ξ quati utar clementis, ac Caelo constantem,circulos inprimi, contem
platur, e quibus super caelestis sphsra componi intelligituri deinde ex ipso. --'i' 'rum ilistinctione de non strat terrarum illis subiectarum litus, tu locorum commensurationcnt, atque rationem climatum dierumque, ac noctium diuersitates, quattuor Mund cardines, Poli eleuationes, Parallelos, Meridianos circulos, & reliqua iuxta Mathematicas ostensiones. E quibus omnibus plurima se occasio dat amanti
Dcum, atque erudito Cosmographo Diuitas gloris manifestands, atque animos ad suppi caelestia, atque ideo pulchriora euehendi; quemadmodum ex Patribus qui-Bibl. Selec Sectio Secunda. Bb a dem, Dissilia
325쪽
Phaleg alteto,qui Cha naan inscimpius est.
habitauerit. Professot Ceographia ndena in
xtaphiam deberet poli steneralem Mudi diuisione.
dem qui scripserunt in Hexaemeron, Basilio potissimum, S alijs; sed de e recentiori Abus liquet, Augustino S teucho in eius Cosmopoeia, di Benedicto Peterio Commen.
tatio suo in Genesi tu primo. Cosmographiae autem Geographia subditur,quae rationem orbis terrarum describendi atque sub oculos ponodis praebet. Id quod Claudius Ptolemaeus Princepi inter Geographos, sic praestitit; ut cius ductum sccuti reliqui pene omnes Tabulas Regi gionum, vel eas deria,vel similcs posteritati mandauerint. At quoniam neque is, nee Strabo,hcc Marinus, qucrn Ptolemsus; nec Eratosthenes, quem Strabo reprehendit, nec Homerus, cui primas idem Strabo in Geographia tradenda detulit; primi scriptores Gecieraphiae iuerunt; l ed Moyses: qiicin ad modii secundo Iibro ostendimus . ideo vera qitidem origo Geographiae agnoscenda est; deinde ante omnia genera tior alia diuisio sacienda, quam quae per Lonarum partitionem facta est a Geographis: mox Agentium ipsarum in varias Mundi partes migratio, & slatio, unde&ipse prouinciae
nomen solutae sunt: praeterea utilitas, necessitas GCographiae monstranda, ut deniq; inde propius ad Ptolemaeum, ac reliquos Auctorcs, atque ad methodum, liue introdu
Ac prima perplacet, quod benedictus Arias Montanus cx Diuina Scriptura L cum cistendit esse duabus naturis constantem: Alterum immensulti, infinitum, ab omni corporali societat aut Occupatione distinctuat, sui ipsus compotem, seque ipso pleniim,&cetcraormim nulla occupatione sibi co minentem,atque uirtute,efficacitateque perideanteindaoc est, Dominuin DE UM: qui propterea inter alia plurima nomina MAKON vocatur HebraicE: id est, Locus. Alterum autem qui est Mundus de cuius creatione, mox figura,deinde de duplici causa citis condendi, ac tri cbus illius partibus eam inque diuitione, siue desesiptione Sorigine cum setipsisset certiorem praesert lucc m, quam siue Ethnici, quos diximus: siue alij, qui licet Chri stiani essent mentes tamen non sustuleriint ad id,quod erat praecipue spe ctandum. Ac lii idem Moyses, cum pranio egissct de Paradiso Terrcsici, deinde de fluminibus, qui citin irrigabant, preterea de hominibus Rrimis, qm Terram incoluere,quorum timi na, atque striem posteriora secula, rerumque vicissitudines, ac mutationes vel pe turbarunt, vel corru petunt, suismet ac proprijs adscripsit locis: cuius descriptionem Piophetae omnes, ac reliqui sacri Scriptorcs, qui post illum uixem,sunt secuti, eamq; Saram conseruariant,& integram 3 adeo ut quamuis apii regionum, vel incolarum nomina post multa secula immutata iniicia crint, eadem tamen illa antiqitissima ustir D
pauerint,quod quid c in nisi ab ipsis obseritatum sui siet,esset plane nihil, quod de gen
tium origine ex alijs scriptoribus cognoscere poscimis.
At quomodo in varias Mundi partes post Turris Babelis excitationem primi illi populi migrauerint, ex eodem Aria, S ex Genebrardi Chronographia licet cogiam cete . Qum N Iosephus antea, haec parti in indicarat, cum inquit, suisse multo priusquam primi illi populi dispergcrentur, a Caimo locum aedificatum Nais nomine: deis inde ubi familia suisset auctus,extructam ab eodem Henoch, siue Henochiam Ciui talem, in qua primi Regni, seu potius latrocinij sedem constituerit: quo pios impij ad Di limium , sque sunt in sellati. Dcinde, ait, vidcri Nais corruptam pro Nod. Nam Nod inhabitasse dicitur post fratricidium. Erat autem regio ad Orientalem plagam Mesopotamiae, in qua Dominus Paradisum plantaverat ab initio uel ab Oriente) gab euetuit sic nominata, quoniam Nod designat fugam,uel exilium: quod in ea Ter ra a Patre, Ac piis profugus habitauerit, qui ad Occidentalem plagam eiusdem Edon in Syrte partibus morabatur. Post Paraditi igitur Terrestris explicationem consultius essct Geographiae Pr sessori hinc incipero, quam ab incertis sedibus aut fictis quibusdam indigenis,quemadmodum Ethnici nonnulli secerunt. Deinde licet serme per decem, ac septoria secula potuere usque ad Dilimium condi plures alis Ciuitates , nihil tamen certi de iis dici pote ii, nisi quini seddata facies Terre ex tanto Mundi naufragio, cuncta habens vel euersa ,'vel omnibus incolis destituta, alias subinde station os , o Ciuitates
326쪽
A Ciuitates populis, qui erant in lumbis filiorum Noe, parauit.
Beneditius primum Sein inquit Genebrardias ὰ quo ortus Abraham credentium Gis.c...H. Pater. Deinde Iaphet, a quo dilatata est gentium plenitudo,& ingressa in Taberna 6, .cula Sem, idest Ecclesiam. Postremo Chanaan filius Cham in selicitati seruitutis subiectus. Undae Chananaei,qui in undecim gentes creuerant a postcris Abialis, Lot, di aliquot aliolum deleti sunt funditus. Cham autem,quia destitutus est paterna benedictione,non paruam plagam posteritati suae attulit, ut& ipsa indignationem Dei in suum parentem testaretur. Nam filij Mi Eraim secundo geniti, ve Aeguptis nigri,&desormes nati sunt. G2. tuli praeter nigrorem se putidi, ut cogantur talem perpetuo habere in ore . Filij Phut tertiogeniti, ut Mauri, nigra, simi, labeones, aliove modo prodigiosὰ
Filij Chus primogeniti nigerrimi, &e. Nam certissimum est originem nigredinis non a regione proprie sui hactenus est existimatum ob Solis ardores, sed a stirpe, te sanguine Chus prouena re. Quoniam sub aequatore, de locis utrique tropico vicinis inter istos nigerrimos sparsi reperiuntur albi, vel cineri iij, qui ill hic in sua albedine perseuerant,ut qui trianarint E sanguine Abrahae, Salomonis, Iud.eoruin, N: aliorum inquili moram. Secundo: Quia nec in Indiae littoribus sub eodem climate, immo v ιθ parallata nisi ex traducta aliunde stirpe eo colore tinguntur. Sed nec in Atta ticae,inqita homines sunt oleastrino, Indove aut ut plurimum cineratio colore, pr. Wr paucos iri uno solo loco,ob eamque rem vicinis inuisos,eum alioquin ueri Aethio pes sibi de lua liimma placeant nigredine .HTertio. Quia usque ad trigesimum quin tum gradum latitudinis in Africa ultra aequatorena sunt aterrimi, cum apud nos HL spania, Sardinia,Syri Arabia,Babylon, Chaldea Persis Susiana,Gedrosa intra 3 p. gidus latitudinis cis aequatorem nullatenus Aethiopes ferre videantur, ut aliqui crent' quemadmodum Genebrardus reserta fidem habenda esse traditioni Hebraicae,. quaecx albo parente Cham sicut & Iaphet, de Sem albi erano natum affirmat Chus aut saltein eius posteros atro colare in steteris paterni argumentum praeter calamittatem seminitis. Nam Arabiae gentex, qtiae e Chus destenderant,ab Ismaele, Esau , t Madian,S. coctis Abrahae filus, e Cethura a Moab, de A in mon Loth filijs partimeκtinctae, pamin sub iugum masta sunt. Aficae autem populi perpetus Europaeorum, de Asianorumlseruituti obnoxino qui proindEReges sese habueriint extraneos, olim Iudaeos, Porsas, Ptolemaeos, Graecos, Riamanos, Saracenos, hodie Turcas Ismaeliat D taxi. Sed&Ahyssinorum Pruto Ioatines luam originem refert ad Salomonem, elusi
que nobilitas tota ad Abraham . . , t ... vis D i I
Haec igitur ubi Geographiae professo generatim expossierit, in Syriam, de Palfflu: nam ac Phoenicem, S terminos totius letae Promastionis suaserim ut descendat. f.Hane vero descriptioncm pridiet hos. qnt m sc ndo libro huius Bibliothecae indicauimus, Pctrus Garsias Ga aza Episcopias Cauriens v sexto libro suarum Euange-:licarum Institutionum taeniter, de appost Stractati. Qua peracta, si cogitet Eresutu. rum,ut itinera Pauli Apostoli, uel aliorum Apostolorum, siue Rcgna quorum in Scriptura, ac pinsertim in D.mtclic Piophetae libio fit mentio, ostendat: id sane eo rectiusset, quod Diti ina Historia silvetiis mae cum qua tamen coniungi potest Humana, qu madmodum Augusti misi de Ciuitatua ei fecit. Sanῖ vero id optandum est ma-
quod breuissima fiscuit est,ac si iiii distra sciendum bst,pνaestat, ut qui Christia, milumnassi Deli nil ericrudia si imiis, id quod gra ius est Deo, quodque ad salutem nostram attinet,addiscamus, percepturi reliqua, si vita supersierit. . . I HI I, aDiue ado νecessitas Geoathia.
uti late coniunctuς. verissimum enim est,quod N Graeci antiquitus, de nostr hyc seculo de ea dixerunt. Nempe, nullum esse uel disciplinae, vel artis genus, quod Geographis cognitione haud iuuetur, atque excolatur , qui
spe quam Philus phi omnes naturis rerum indagandis noeilariam experiantur, cum Infinita prope rerum . multitudo , atque uarietas tum in ipsis Torris ,1 Iumulia Bibl. Selectae Sectio Secunda. Bb 3 etiam
327쪽
etiam in terra contineatur. Quin etiam moralis Philomphiar non tam Interpreteiri, Aquam ad inanistram intelligi mi; ex quatiatui possit, quid cuique genti pro locorum raticine conueniat, id quod ex di uersis hominum ingeniis perspici potuit. Sta & Me dici, ac Nautae Mercatot δε milites ea in ligent; praesertim autem qui studijs sacratum ii teratu sese dedidere, in quibus nullum uerbum ociosum est,nullum non scitu dignissimum . Ex ea sane quod praeclarὰ Arias monuio facile coniici potest,
quaenam olim nati ,euius in amici tia, secietateqire permanserit: contra vero quaena,& cuinam insensa fuerit, & inimica: quos intur populos cadem rura eadem foedera, eademque vivendi ratio communis suerit: hinc etiam si inultat uni,iniuriarum,beli rumque causae, minore certe labore, maiore vero h d n Itoque certius,quam ex quouis aliti scriptore cognosci postulat. Quaedam enim gente quodam veluti haereditario odio, atque discordijs inter se laborarunt: aliae veto perpetuo quodam societatis Biure sempet fuere coniunctae . Atque haec quidem siue odia, & inimicitia seu foed ra, ac sotietates verisimile est ex graui aliquacaula origin m duxisse: qui postea temporis progreisu, non paucis .de cauilis interula& iplas gentes, ac populos conseruataiunt, quorum ipsi initia dinumerare sinu potucrunt. Que tamen necessario ex ijs principajs,atque eausis,cx sacrorum librorum lcctione obseruatis,manasse fatendum
est. Logimus enim Charansos, Acgyptios . Aethiopas , Libitis, & Afros raro inter se bellum gessisse: lis pque suas copias uel adaggrediendos, vel hostes a finibus atacendos coniunxisse. N que etiam nox praeterit Ailymis hisce gentibus hostes sui sese inaenhssimo i a quo Ha teos tinn Assyrijs.tum iis, quas commemorauimus,nationibus: perpΠuo vel inius Minui salae Gluspectos suis te. An non haec omnia Chat', atque Sem,qui primi aliarurn gentium fugiuat Auctorcs diuersum indicant ingentu, es quod quidem in eorum alζum iamiliis pollea ad pcdlertis dctiuatum est . Illam vero Scylliarum Aegyptio tum uoterem de statiquitare contention na quibusdainst caussis ei nanasse creddnditio ost, Pr terquam ex Illa inimicitia, quae ia Tabernaculo Ni inest orta post impium illud flagitiam Citam, qui quasi corporis partes Patris frire ere deburi eas per i 'num scdus prodadit. Porro quod Grsci,atque Latini ala .ph et pio in Patrem filioeqouas ducunt, illud est, in caulsa, qua ita Obr ii &i in rerum omnium natura&gnosces Miso Philosophi istudiis exeiacladis,atque id quod misimum eston eloqueptiqexcelluerim aultoque prsclarior ipsorum,quam aliamna genitium eonditio in hoc genere stetit.ZIlli enim pater ψ utporeipientissimo filio pulchritudinem, Elegant ta atque decus in benedictione promisit. In nostris ijs, quos in Propherax edidimus commenta ijs mantiquatum histbriarum cum libri, sacriscol Diatione ostendebamus. Aegyptios, Chanan os, Sc Aetlopas inter ceteras Omnes nacione saam inde a priscis illic seculis ad nostram usq; aetat instruitutiapud alias gentes maximδ suisse obnoxios. Id quod sine dubio cac, illa Battis sententia manat: Maledictus Chalia am seri iusseritorinti crat Datribus suis. Infinita prope alia sunt,quς ad mores, titus, religionesquo gentium, adpadicariam, ac prularatum rerum administra, tioncni , ad belli pacisque cationes, ad commerciorum nutan, ad omnelii denique vite conlueritii nem, moros , atque adeoAd ipsarn.vestiriici, omni rationem reserunt, quo rvtn ognitio, si ex lacria petatur Gebgraphias Mon est dubiuiu, quin illa perst-ctam quandan tqtie absoliatam harum Dannium rem ni scientiam sit exhibitura , ex eaque non parum accedor lucis ad cinxim omnium huelligentiam, que tum in sacris, tum ita arulanis teram ut libris: aru absque ean6ii pauca alioquin dissicillima,& Lobscuris sinatis aio diligentissimum Lectorem retardabunt. Hic Benedictus Arias.
Auctores antiqui, qui de Ge graphia scripserunt. -
Laudius Ptolemaeus princ ipeira inter Ethnicos Geographos, eo potissimum nomine obtinet locuIu,quod per mathematicas rationes rationem describendi
328쪽
A Mundi rectiorem inuenit. Eam autem ex Graeco I plina Myrisi v quod sciam secit Iacobus Angelus anno i ορ. mandato Nicolai de Cusa Cardinal ι ii qu in NAlexandro Quinto Pontifici Maximo dicauit. Deinde gltura editio Romi secuta est aliquanto castigatior anno i yo. cum tabulis in ere pro c. aetate elegantilli me exci lis, quibus Auctor, nisi sorte is sit, qui Registrum ' Ptolemaei libi ses addi dit,in quo sub nomine Edessa se Genu in aliquotici ait esse pςregrinatum. Tertia coitio fuit ex uertione Bilibaldi Pircheymeri, sed recognita a Micliaele Villanciliano ad Graeca,& antiqua exemplaria,qui editio Lugduni prodiit in Gallia anno is 3 s. qui quidem in numeris Φpe a duabus praecedentibus differt, ac proinde fidelius est cxcu. D. Successit an vo i I o. Colonis editio ex versi ne Ioannis Novio magi, quς plus v. tia mendosa suit,atque a reliquis omnibus laaud parum in numeris distat, ut aliud illet B habuisse videatur exemplar Graecum,quam que supra memorati habuerint. Quintasuit Iosephi Molet ij, qui versionem Bilibaldi rursus cum multis codicibus Gricis contulit diligenter. Post tema fuit Gerardi Mercatoris,qui opus Ptolemael, hoc est, ipsius Geographiam alia ratione, seu regula desumpst: quam regulam ex primo capite te, eundi libri Ptolem si desumpsit , quamve idein Ptole insus ad ipsam veritatem ueluti directricem sibi prςscripsit,cum a lini liris ad dextra, a superioribus ad inseriora, hoe est ab Occiduis ad Borealia, Borealibus, ad Australia se ordine progressurum dicit; qui ordo duabus de causis ab amanuensibus turbari po teli nominum transposit ione, di numerorum mutatione, quamobrem Mercator quinquς illis versionibus, suo edi tionibus si se usum te datur,ut eam Ptolemsi regulam, quoad laeuit, inuiolatam seruaret,&quandiu a pssscripto ordine non recedςret plurium c0nsensum aut si uerus lo-- corum situs, vel natura innot rat.id quod proximξ ill huc accedereissequeretur. Sin contra ordinem numeri tenderent,& unius alicuius longitudo, allemus amem l tuu do iunctae ab ordine haud dissentirent, conamuere illos non dubitaret. Quoties ρute siue in longitudipediue in l*t udine a pr*Nnt ab Oxdine omnes,sic ut nulla pio ueritate conciliatio fieri posset,errorem uel ex cognito uero .situ, uel ex numerorum sal
Cetera,qus ad insgniorum urbium longistina0s dies,e rvmq. a meridiano Alexandrino distantiam per cincta ir; in quibus purauit Villanouanus Ptolen sumetr*sse, uel ad quaecunque alia ad xxa N ph icarum Tabolarum illa in institutio C nei uel intelligentiam spect tanto in Alm tor praestitiss. uisus est quod quident M tum prcsatione in eas uberet, sumaqqu m. d. Geograpbim Mniuersam n i hodica est introducti',tum reliqviis putationi , tuas singulis tabuli prast it, studios cuilibet Geographiae liquctit. lii At My toc easdem Tabulo ex*re exprestas,& Coloniae Agrippins typis Gudostidi Κem pensis anno is adiltδ pdditiis est triplex Index init res Oibis partes,t 1 quam in tres classes distinctus iuxta trimembrem continentis, & tabularum diuisanein, quo indice qIlicquid in iis descript utra est,facili obtutu incurrit in Oculos. li Quae cum ita sint,caueddum est tamen ab aliis Gerardi Mercatoris operibu , praesertim ab eo,qui inscriptus cst Atlas, qui quidem sta et lis retibus: Item ρb eius Chro. nographia Esleidano,& aliis haeret reis collecta, S: dam uata a Sama Sede Apostoli, T ca,&siqua alia ipsiuis sunt huiusmodi. n mi Porro ad Ptolemm Geographiam intelligendam non desuerant, qui methodo , siue introductiones alias strapieran ti,annes cinerus, Petru Appianus, Gemma Pluisitus, Amirucias Con stantinopolitatuis, Iole plius Moletius, licet hic italice scripserit,uti mox dicemu=- ηἰEt Ioannes quidem Vernerus, etsi in primum librum Geographiae Ptolemti scripsi perutilis Mincia est ad uniuersum illud opus intelligendunt. Acuero cum tracti disset in quo differat G glaphia a Chorographia, quae iteio supponenda sint Gemgraphiam prostenti, reliquis capitibu tuetur Ptolemaeum aduet sus Matinum, ae te centiori b. Historicis ostendit esse inlistendis ob uarias , qui accidςiiit in Tel a muta
329쪽
tiones: denique autem agit quanam ratione orbis in Sphtra, te alia eiusmodi sint Adesciibenda Quin Se idem Appianus edidit librum,quem inscripsit Geographicam Introdii -- ι333. Ehionem indoctissimas Verneri adnotationes continentcna vi prsseri titulus) plena intellectium,& iudicium omnis operationis,quae per sinus,& chordas in Geographia confici potest adiuncto radio astronomico cum quadrante nouo Melchoroscopi j lo eo longe utilissimo . Huic accedit translatio noua primi libri Geographiae Claudii Ptolemai.Translationi adiuncta sunt argumenta, & paraphrases singuloru capitum thbellus quoque de quattuor Terrarum orbis in plano figurationibus Auctore Vernem . Locus etiam pulcherrimus desumptus ex fine septimi libri eiusdem Geographi Claudi j Ptolemaei de plana Terrarum orbis descriptione, amolim a ueteribus instituta Geographis, una cum opusculo Ainiri ii Constantinopolitanide ijs, quae Geogra Bphiae debent adesse. l. illaticam uero Introductionem ad Geographiam sitiet ut Auctor voeat) Discursit in lucem edidit Iolephus Molet iis,qui cum alatea eundem omisisset, auctiorem denis anno i 373.& emendatiorem Italice nobis seriptum reli liiit At & Hieronymus Ruscelliis Claudii Ptolemaei Geographiam non solii E Graeca
in Italicam linguam conuolit, uerum etiam notationibus non negligendis, nominia bu'. loco tum recentioribus' antiquis a Ioanne Malumbra collectis, illi istra iit Nilbus addidit expost trones, 3c introductiones uniuersales laum uersam Ptolemaei Geo
graphiam cum 7 7.nisuli, ex fre expressis orbis Terrarii in tam antiqui, quam noui Icumque charta nautica, Ze alijs eiusmodi ad Cosmographiam spectantibus. Hic au tem labor anno i 17. .Veneriis ex ossicina Iordani Zileth plenior in ii con prodi jr a GCeteium de Ptolemaei tabulis, quae adhuc dici possimi ea cum alij, tum praeeipua Vincentius durgilius Florentinus in libro Italico de Origine Florentiae accurate servpto,ac deinceps Marcus Vel serus V.C. in ptimo libro retum Augustanarum pleraqua
Nisi tamen me mulea saliunt, valde apertium est,ut molemaeus ri Mathomatici isti plinis palmam auferas; Strabonem in histolicis, Deceographiae praecipua hi
longe praecurrere . Da et i lAcinon ita multo post in eadem pagina. inua, i i l
Quin igitur quod res est, Ptoletnaei peccatum agnosci innshbete uolens lubens iteor, nihil se quoqtie dePtolemaeo rata, magnifice &spiei id E dQuin,qil in em v cxcellens inonnim & seler ndustria, ovinia exu het, Perspectum tamen habeo, multa Phoc ramum ingenium latuisso, multa industriam fit nugisse. Nque miraburi r quὴ conditionem reriim quas emticiandas fiumphi, Umi et morbis, tu in iinsuersam tum priuatas descriptiones, potuerit ob oculos. Si ipse redii vilis' detiir censuram ultro agniturum,atque in confideratam corium leuitatem, si γε sunt qiii ali et fieri potuisse persea sunt habent, risuri uia existimo. Quod liceat illius errores manifestos colligere,ab ijs qui Get inanica,Gallica, Hispanica, Britanica scripsere, ob seruato λ Quoti hominem Alexandrinum in Italiae descriptione, qua una propter Imperii Sedem nuhil illustrius, suggillant Exempli loeo non praetereo,apud Graecos Aoibaliam, apud Latinos Ilvani insulam Italiae ad iccet e legerat,duas credidit, quae reuera una eadem est, Binomia Plinio teste,& uti credidi in tabulas tetuli ..Neque distimulo eundem in Strabone errorem,nisi codex corruptus,quem interpres eo loco alias suspectum ha . Ebet: nain & nrahi uix fit credibilis, in homine qui se Corsicam Sardiniam, Aethaliam suis oculis uidisse libi tessatum reliquerit. Sed quidquid huius si quidquid etiam Ptolemaeus in reliquis plouincijs vel rectε vel perperam descripserit, horum quae inalpibus& trans alpes sunt, imperitissimum fuisse palam est. Nec quidquam tam inmpte eius fautor, quin fateri necesse habeat. Liquido affirmare ausim, nullum esse abalpibus ad Danubium flumen, nullum populum,nullam urbem, in cuius descriptione multis passuum millibus non aberrarit, siue metiendi rationem quae ab Occidente in ..., -- O iv tem Geographis longitudo, siue alteram qu. v a Meridie ad Septentrionem la- νου .r,-t. titudo est, respicimus, latitudinis errorem Auen tinus agnoscit,ex eo pendere arbitra
330쪽
tus quod maxima alpiu in pars, ad nos praesertim vergens, nc lecta, extima uuae ad Italiam perimet.tantum obsecima sit. Hinc euenii vimio erasis adum app anterciderit . Certum habeo multo largius peccatum esse, & test schoro-g aplucae alii, rum tabulae diligentissime consecta in manibus sunt. Sed dciniis; sane hic unus gradus aliquot centena stadia conficit. Quis ergo tam iniquus, Omnes fi
Ai 'd' Rm I 0 λ bit o decidendas adhuc contendet 3 Cum praesertim
etiam lacum, quem Strabo inter Rstos & Vindelicos constituit, ignoraucrit, nam
quam perspectum habere potuerit, quem lacus i luctibus, Virgilii verbis utar)& ste
uertus eXPlica reiit, neutiqua praetereundum existimauere: Nec alium credo Nicolaus Damascenus voluit historiarum libro centesmo octavo, uti Athenaeus retulit. Cinan mitra in Vm iacum esse dia porr&Ium. Sic prosecto est, Ptolemaeus uti
bς μὴ 'ς Ni , praeter L cum, nullius Raetici suminis nomen in
Praeter Ptolemaeum autem Alexandrinum habemus ex antiquis, qui Terre, Occamque situm, regionum q. dispositionem, ac reliqua ad Muodi, uel Geographiae connixionem spectantia scripsere. Hi autem precipui fuerunt sequente, . y y M
Abissedea Ismael lingua Arabica. Abraham Oaelius, ut Theat tu Othi, Terratum ediuit,editioni a
teiu hurus , quae facta est anno is splures addus sunt Tabule.
. quae in prima non erant, praeteris
Insula, cuius in Analis deseri.
otione mentionem secerat, uti et de Romano armamentatio, uius meminerat in descriptione Hos Iandiae, tractationem praefixit,ubcrescue nominum Ceo iaphicorum indices addidit, in quo iuptiore per alphabeti ordinem pri
mo Latina vccis uni aqua nonas
na posuit,in polletiore autem recentia nomina inuerso ordine antiquioribus pisposuit. Alexa det Citolinus in I ypocosmia.
Antonini Augusti si vetus est tituIus in itinerarium . S. Antoninus Archiepiscopus plo rentinus in opere historico. isti
Antonius Pinetus, Gallica linei a descripsi, di iconibus exhibuit quam plurimas ut ci ius liabet)iam Europae, qu ιm Astea, Asiae,& noui Oibis Regionum , Ut.bium , Oppidorum q. Tabulas . . Antonius vertinens s.
Attitoteles , siue potius alius Aia. r. cuius extat libet de Mundo ad A exandrum Mago um.. Benedactus Boidonius, totius Orbis Insulas edidit.
Diodotus Sieulus libris quinqueptioribus Bibliothecae. Dionysius Alexanutinus, &eius Commentator Eullathius. Dominici Maria Negri veneti Geo. graphra lib. D.
Franciscus Monachi epistola ad Aechiepiscopum Panormitantam Gaudentius Metula lib. s. memorabilium .
Georgius B in Agrippinens spost
Theatrum Orb)s Terratum ab Abrahamo Ottelio editum, alterum edidit insciiptum Ciuitates Orbis Terrarum i qua quidem perdiligetet delineatae addita earum orie ne, vel administratione duobus libris continentur, quo rum vitique uberes pia fixit de si sociationis humanae Origine, vel adminis ratione, de Archite-etuis rudimentis,de Cppidorum Auctoribus,ta Aicium .de aure saeculo, de Reano; ae de Politia, cuius sundamentum me mos latu:t Religionem. At quonaam in ea Vibium Topogia phia liberiore ut au) sema ne ex patiari non licuit, sed pio capacitate loci in altera pieturaium facie vacui,urbium, oppidorumq. constringenda fuit desciiptio, hincq. factum est . ut qua par erat dignitate de ita disserere nequiverit, propterea ad calcem vitiusque libri Appendices addidit, quibus quid quid certi ex historia iunionumεtis,aut aliunde deliberare potuit, id protulit detisdem ciuitatibus. Georgius itythai metus. Gerardus Mercator in Tabulas, &Geograpniatu Ptolemmi, deinde item in Tabulas suas e taphicas , qu bii, distincti nem ordinum, S Rationem, qua Gem a. nia, Gallia, Belgium, Hungaria,N qusnam aliae prouincis Pene hoc ipso siculo administraban. tur, adtexuit ex iis , quos existimauu diligentius eandem ratio nem tradauisse. Id vero lesecisse seripsit, ut quonam modo sese inuicem possent illusstate Geo-praphia . de Politica, patesceret. verum enimuero si altior pietatis insinuatio accelserit , summa inde Chiis iana pectora utilita. te. n capient:praeterquam quod,s, antequam eorundem Reanoisi perlegant ut historii, innotuerit, quibus ex partibus illotum administratio consset,ia in Ceogia phicas Tabulas hinc; in historias autem ill hic ea ita inspici poterit , ut memoria,tanquam dispositis imastinibus, & locis se te perpe
tua nati certe minus vacillet,aut nutet: Qui velo negocia Relp.
procurant, hausia inconsul a notitia tent potum, personarum,locorum,sciant quo qusque t iacta dasnt ordine: Religio autem Catholica id quod cuilibet debet
esse antiqui minu) propugnetur, cum Regina religione constituta fuerint, atque filmata. Nos ita que ubi de Histor a Humana egimus, Auctoresqiudem indicaui
mus aliquos, e quibus ea adiuini stationis ratio perspici possit: sed & alicubi Tabulas ipsas adiecimus, quas sine labe putauimus esse hule negocio profuturas.
Potio ii, descriptaonibus, quas hactenus E Geta tui, Mercatote a cepimus aete expressas Regionii,
Hispanicae tabulae desunt ; quibus date Operam nune una cum
filio Romualdo vito ista tum facultatum petito, retulit mihi uir Gemiani tum rerum Riem iis-mus Minutius Minutius Pontificius Secretanus,pollea Archiep. Iadertinus. Gualterus Ludovicus in speculo Oibis. Hieronymus Giraua. Ioannes Bohemus . & Alexandet Sardus ommu eius gentium, P pulmumq. mores, Se rit M.
Ioannes Cameis in Solinum .loannes Honteius.
Ioannes Mandeuilius, & eius cmmes Odericus a foro Iulia. is dolus Hispalensis.