장음표시 사용
161쪽
aeque laeseris ea lapidem impetens, ac si lapide manum verberes. Qu9d ergo ac commotus in in aduersum actus antam vim habeat, argumentum est certissimum maioris tuus firmitudinis, ac duritiei. Quod utique fit per partium adiectionem, dum acri elistendo sese condenset. Tunc enim vis unita maior. Quam vim maiorem in modum videre est in vehementi ventorum satu quo firmisisma non deturbantur modo sed etiam radicatus evelluntur. Quod qui sine mapna aeris compres sione factum putet, non miniis fuerit ridiculus, quam si xi telae araneae magno impetu immissae arborem euelli posse dicat. Verum de his plura quam putabamus. Nec ta-rnen poenitet rem dissicillimam, qtramuis pluribus verbis, ita facile da, claramque reddidisse; ut nemini futurum sit dubium , aerem motu comprimi; nec obscurum, compressione frigefieri: dum, quod
diximus gniculi,qui laxati pungebant, compressi ab actione desistunt.
162쪽
pertinentibus. R VI C. I. uirheumatis causa inquiritur. T i iam longe prolixiores fuimus, quam rei qua de agimus , probatio requirebat; tamen cuius restaurationem nunc primum molimur. Veterum de multiplicibus principiis materialibus sententiam , viribus calumniarum prostratam , anticipationum pedibus conculcatam, ac diuturno, tot culorum contemptu, at que obliuione sepultam, tantae molis erat, om-rium Philosophorum numerosissimo exercitu repugnante , ex Antiquorum ruderibus eruere; atque in suum splendorem restituere o solus aduersus tantas copias certaturus auxiliares copias ex omnibus naturae operibus accersere sim coactus. Hae prosect nostram, veteriimque causam ita sustinebunt, imb euincent, ut victa perui-eacia manus datura sit. Sed quoniam ea philosophia maxime commendatur, quae sui humano plurimum conferta, visum est hic pauca addere, quibus videat lector, velut ex ungue leonem agnoscens, quantum ad rei medicae usum conferat haec disciplina. Potissimum ver id quod fere in huius concertationis exordio caepimus de fluxionis causa absoluendum.
Qia rebamus enim qui fieri posset,ut quod vo-
163쪽
lunt, materia fluxionis quae a calido liquefieret, astigido exprimeretur. Id autem gratis dictviri ostendebamus.Quandoquidem nihil potest oste di in natura tale quod, in calore colliquetur,&idem a frigore exprimatur Cera, sebur adepa, metalla iis cum gluten, & id genus omnia fusilia, cum calore liquescant, frigore condensantur non exprimuntur. Falsum igitur est id quod calore lique fiat exprimi frigore falsiimque est , id
uod ergo ex luisti incipiis nequeunt inue iuro, id clarum perspicuumque faciet praedictorum antiquitatis principiorum obseruatio. Dicimus igitur,et si plures in ac differentes fluxionis
caula remotiores; unam tamen eandemque in
omnibus causam else proximam scilicet expres.sionem; quod quam iit verum nobis propositum est ostendere. Exprimit frigus,ex ptimi calor, exprimit sanguinis copia exprimit bilis; exprimit cerebri moles.Neq. de stigore,opinor,erit disputandu Decalore vero potissimi solis,maior erit dubitandi causa. us modo in qua sol calore suo fluxionis exprimat materiam inia scilicet restigerat cerebrum. Si stigeficiat,clarum est, quomo
do exprimat Cerebrum nempe frigore contractius angustiora reddit illa humorum receptac la unde necesse est eos defluere. Eandem ob rationem citin cerebrum succo 'beriore resertum est, vel sanguinis copia venae ipsias turgent, aluei humorum receptores angustiores e Dcti eos depellunt necessu lo
Sed ad calore reuertamur. Quomodo Sol calore
suo cerebrustiges acies Eo de nepe quo ignis vio-
164쪽
lentia, salis nitri dii coquitur, calorem, ignemq.
extrahit udem quo e manu ambusta ignem iu nis extraneus elicit. Eodem quo peragentis calorem , rei cuiusque partibus subtilioribus , calidioribusque solutis, atque abstractis, quod restat frigidius manet. Prolectat inquam calor solaris partes cerebri igneas, magisque spiὲ itales Hinc Irigida quae relinquuntur potariatiores effectae, quod superest calidi conden latri , vel in intimas
cerebri mansiones cogunt. Longe enim minorem cerebrum habet capedinem. Atque haec est. causa, cur sanguis ab extimis partibus in intimas Ieceptus , atque collectas cogatur per nares e L fuere; quandoque aliunde. Quod si sanguis; . longe magis serum, vel pituita Pituita ergo ita compressa defluitabundanter vel si ibis statur ab ambiente sanguine calefasti sepe contrahit salsuginem vel propter mistione a putrefacta calefit. Ergo influxionis curatione quae prima inten-.tion Tollenda nimirum causa, quam qui non Orint nequaquam sustulerint. Quae causa Nempe
illa conceptaculorum coarctatio. Ergo cerebruini debitam constitutionem reducendum. Ucvaporum quos recipit, vel humorum in quos hii pores resoluuntur sit capax. Quomodo vero haec cerebri restitutio facien- a 'Vide quae causa contractionis vasorum. Anserebri refrigeratio An sanguinis abundantia pia id itae oculos contrahenti si An bilis copia, quemadmodum in intestinis; humorum profluuium citantis. An denique succo pleniore turgens cerebrum, quod veluti in pinguioribus adeps venas
165쪽
nis horis somnus fere necessarius nos inuadat, praesertim caelo calidiori Protectis quidem ab extrario calore partibus calidioribus , rigidiores ad tempus en suum organa grauantes hanc inducunt neccultatem. Hinc quoque causa petenda est, cur Celso si bene memini teste , qui disticulter dormiunt, post coitum interdum in somnum soluantur. Nimirum per cita Dinodi spirituum emi isone rumido figido praeualenti, caloremque reliquum sapienti. Consensum enim cerebri cum testibus spirituumque
communicationem probat celebit e re vene
rea debilitatio, ut inde sequatur oculorum hebetudo. Quin propter his consensum Mea quae consequuntur , Hippocrates , coitum speciem quandam epilcus non dubitauit appellare. ARTI C. II. De cassis cur papauer sol unum inducat o alis ejusmodi.
IAm liquet, cur papauer quod valde calidum
succi ipsius inflammatio testatur, si adeo sopor sertim Quippe praeditum est parti s valde calidis quae magnam faciunt spirituum attractionem, partibus quoque valde frigidis: quae partibus cerebri spiritalibus, subtilibusque dissipatis, inita societate cum simili celebri frigido residuum caloris ficile consopiunt. Idque iuxta ea quae probauimus, quo quidque intus plus calidi continet, eo plus frigidi requirere quod huius calidi internis vinculti. Quod si arte vehementioribus illis tum calidi, tum frigidi partibus ipsum
repurgaris, ex papauere summu efiime conlacies,
166쪽
nc prorsus innoxium. ProPter eandem humidifiigidi chim calido cornpolitionem, sulfuris ac carbon una fumus caput grauat somnumque inseri &multa similia Hinc est quod narcoticum sit papauer, torpore mouea fiscat parti inflanx atae calidum scilicet illius partis calido papaueris potenter attrahentes frigidiiinque partis,ad residuum caloris comprime dum, herbae frigido fortiter adiuuante. Eadem est ratio psyllisquod cum ad refrigerium adhibeatur me sue testatur ex partibus valde contrariis esse compositum, ut cuius medulla sit calida siccsique in extremo recessu,acris admodum, S corrosionis ulcerationisque vim nacta praepotentem: dei inter Venena numeretur. Quae omnia de p*llissemine intellecta
volumus. Hinc est quod si narcotica diutius membro cuipiam incubuerint ex tanta calidi disii patione sequatur partis veluti caries, quam gangrena comitetur. Non a tncm corpora, corporum Vepartes 'ime frigore extinguutur, tam subitam corruptionem admittunt, non si prae stigore in glaciem concreuerint. Remanent nempe in illis natura calidae, quamuis a frigore externo potentiori strangulatae. Verum M sussiciant, quae cum praecedentibus coniuncta Lectorem, ad similium contemplationem quasi manu ducant. Haec scio non noua videbuntur pluribus medicis, qui Galeni Hippocratisque principia sequuntur, quorum doctrina multiplices naturas etiam in minimo seminis grano agnoscit. Talia viderunt qui in eiusmodi Medicorum libros inciderunt veruin principiis Aristotelis adeo aliena, ut destruant illam eius misitionem; propter qaam non lirum
167쪽
est si multi medici in his quae sunt clarissima caecutiun , qui cum Galeni Hippocratisque velint haberi discipuli, ignorant haec prima illorum doctrinae primipia; qui pro fundamento hanc, in
parte quavis, Iaaturarum diuersitatem constituit. Ex quarum actione mutua omnes corporis humani motus ac mutationes pendeant. Quod quidem principium ad Naturae arcana clauem merit nuncupauimus ut dicta hactenusimn p sterum dicenda comprobabunt. ARTI C. V. Quo praecipua capita huius doctrina infimi-
Nd iam temptus decurso satis amplo spacio, hic liber metam contingat , si tamen prius quasdam propositiones pii mi, ac secundi libri,
memoriae gratia, reduxerimus in synopsim. I. Materia rerum ex minutissimis particulis diuersiae naturae comparata est; quae quidem natur siue sint quatuor elementa ignis, r,aqua,terra i siue quid aliud prius ex quo haec elementa componantui, speciei diuersit simae sunt Cari rum, naturas illas quae ad ignem conficiendum sunt magis idoneae nos ignem vocamus , ita do
h. Haec principia post primam creationem ortus, interitiisque sunt expertia. 3. In mixto propriam naturam seruant aguntque aliter quam ex vi alicuius formisque sit con posito vel mixto singularis. . Mixtum eiusmodi non diditur ad mentem Aristotelis, cum sit tantum partium diuersi gen ris,secundum harmoniam compositio.
168쪽
s. Res diuerti generis posse continuari, serua ta propria natura, docent vini, aquae, multomimque aliorum commistio soli tu facilis. 6. Melius hoc videtur in naturalibus compositionibus,in quibus est debita,cum propo tione, partium collocatio. . Hae primae particulae adeo minutae sunt, ut nisi plui imae in unam molem coeant, sensum non afficiant. 8. Ex his primis secundae, de ex secundis te tiae , ex tertiis quartae , quintae se tae compo
9. Hinc per tantam compositionis varietatem, res possum in infinitum variari. io Hinc, licet primae sint immutabiles' hian-ttura ad essentiam, secundae, uertiae, reliquae facile possunt aliae in aliarum naturam transire, paucioribus, aut pluribus mutatis, prout magis vel minus aliae ab aliis recedunt. II. Corpora qua ex his fiunt alia sunt solida,
firmes alia liqui dari fluxa alia media, qualia
sunt futilia, alia meteora quae sursum efferun- tu ii. In liquidis plurimum aquae, in fi mi plurimum terrae , in fusilibus plus terrae quam aquae, in meteoris plus ignis inesse necesse est. Is In horum corpolum partibus rursus haec diuersitas inuenitur dum aliae magis tenean aliae magis aqueae, acre Vel terreae sunt,ut propterea aliae ascena ant, aliae fluant, aliae undantur ac liaque fiant,aliae firmae in t ac stabiles. i . Elementave ignis, ut aqua, non praesentia sed actione sua sentiuntur.3 .Hinc
169쪽
is. Hinc sensus non de ignis vel aquae praesentia, sed de illorum actione testatur. i 6 Q.uppe ignis punctione d diuisiones, quae fit per aculeo rutra ipsius immissionem sentitur. 17. Hinc ignis compressas non sentitur, quia non agit,non agit, quia impeditur. 18. Grauis ignis, quoties constrictus sursum auolare non potest. 9. Leuis aqua, quoties ab igne gremium suum subeunte, ipsamque extendςnte, sursum
1o. Extinctio ignis nihil aliud est quam partium plius conseruatarum ab aqua vel aere facta Co inpete dio, ac conde, satio. 11. Melius agit ignis, partibus magis nutis ad debitam mensuram, non tamen compreLar Magis congruum est rationi, ut haec contrarietas atque pugna sit in diuersis misti partibus, quam in eadem, 23. Magis congruum est rationi, ut in eodem composito pars diuersi diuertam impediat, quam ut eadem res sibimet obsit , ac aduer
et . Magis congruit rationi,ut in eodem composito substantia lubstantiae aduersetur, quam ut accidens aduentitium impugnet substantiam cui inhaeret, cuiusque beneficio existit,atque agit. as Ignis in composito non maneret, nisi a partibus frigidis coerceretur.
16. Quo plus ignis est in aliqua parte , bpitis requirit natura frigidae qua vinciatur. 27. Vt cla o nimius loci atque agentis, qua-
170쪽
Iis est calor ignis aut solis calorem, ei dissipat:
ita frigus calore temperatum calorem eiusmodi
18. Hinc quae sunt adusta, licet gustui calida sentiantur, longe minus calidarum partium' bent quam reliqua. rs. Qine tacui, atque gustu rigida sentiun- tur, partim partium frigidarum dissipatibiae, se luto igne intinis incalescui, partim igne aliunde adducto, nil quam ibidem genito,cum ignis non generetur,s ignis pro primo elemento sumatu 3 o. Solutio illa duplex, violenta ter consensum.
31 Violenta duplex per intritionem rei,&per solis aut ignis ictionem. 3 . Solutio per consensum fit, eum humido solo extimo intimum rei patientis humidiim alia trahente, ignis solutus agit, qui prius ab illo humido stigido retinebatur: ut in calcis inflamma tione Vel cum humido externo internum alliciente extrarius quoque calor innatum,ac genui-aium rei caloren prolectat:vt in aqua calida r rum substantias attrahente. Vel quado rei agentis singula elementa ob proportionem , singula patientis elementa attrahunt ut in olei, adipis similiumque feruentium fit attractione quae valia 33. Hunridum coposti non facile externu se quitur,nis prius partiti nexus a calido dissoluatur, ut in calce & similibusci nisi etia intimum illud rei humidum valde modicum sit. Hinc fit,ut aquae a ' dentis humidum no attrahatur ab lua, sed eam, in secietatem trahat. q.Res