장음표시 사용
171쪽
3 . Res et ama tufiigida incalescit percalidariam partium immissionena ut in aqua per igniculorum receptionem seruente. 33. Nunquam res incalescit per partes calidas quae in illis generentur; sed quae aliunde in ipsas adseruntur; vel sine iam insunt,sed impeditae. 36. Ad inflammatione rei requiritur; ut perpaucos poros laxiores interni igniculi consertim exeant 37. In densis corporibus, quae terrea sunt maxim C, porOru crebrorum tenuitas, crebros ignes, sed modicos, interposito modico humido facile retinet qui Olutione terrenarurn partium prolecti aegre, a re continentur. 38. Motus acrem comprimit Vt plurimum. 39. Ac compressus coercet igniculos qui liberiores ii obiecta corpora inuadebant.
o. Aerematus strictis labiis comprimit internos igniculos; hinc frigidus; diductis velo labiis laxat hinc pungentibus ipsis igniculis calidus sen
I. Sagitta longa traiectione illidit in quamstu- rimos id genus igniculos per totam viam diffusos,aqiuibus ob sagittar impetum infixis ipsa incalescit. Quae nouissime ad rei medicae sum pertinentia
aduinximus non opus est repetere. Haec sunt quae memoriae consultum volentes in compendium contraximus quorum quae iam mirabiliora viderentur, ea tam clara, certaq; fecimus; ut credam Lectori candido satisfactum. Quae tamesuo loco dicetur consensu mirabili rem iam certarureddent etiam certiorem. Si quidem non pauca ex Occasione protulimus, quorum amplior probatio ad alios tractatus pertinebit.
172쪽
V, hactenus uniuersae naturae viribus primam illam Aristotclis materiam de
rerum natura sustulerimus et nec ta
men quibus eam rationibus fimdaret produxerimus non deerunt qui putent nos eius argumentorum pondera distimulas se. Quibus nunc satisfactum volentes , dicimus idcirco hunc in locum ea reiecisse; quoniam quicquid ponderis est in illis,in huius alterius principij formae nimirum substantilice suppositione consistit, ita ut si formam hanc substantialem euerterimus, falsissimumque esse unius Aristotelis com- Pentum quod rerum naturam destruat uniuersa natura suffragante conuicerimus huius ruina simul illa quam excogitauit materia prima corruerit. Porro hanc materiam qualem ipse positi hoc uno niti fundamento , non dicam ego ; sed audiam acutissimum , vereque philosoplium Zaba-xellam , qui mota quaestione itoniodo materia
173쪽
piam demonstrari pollit, excussis lite variis ali rum sententiis , dicit nullam esse aliam via/n qua ad primae laterra votitiam peruenire positivus, nisi illam,
num qua rictoteles in illo primo libro usus est, sumptum a mutatione sub antiali ; etenim hoc no mcdio fidiadi potes primam materiam dari, ct nullo sto. Et post longam in aliis rationibus diluendis operam , addit; uod ver aliqhi dicunt , posse primam materiam,
sine mutatione probari medio mathematico β, datur purus actus, ergo pura potentia , vanum est , Dialectica
nimis probabilis est ratio , qua nihil habet nec itatis&c Atque hunc in modum olfensa reliquorum
algumentorum leuitate, ita concludit. Vt igitur On
via qua diximus paucis colligamus, summa haec est priamum materiam dari, nullo alto ne lio ostendi potuit,quaim mutatione siti antisper demon rationcma 49cta. haec
Certur est autem , ni detur forma substantia, lis, non dari mutationem substantivam qualem isti volunt, sed generationem elle nihil aliud quam quod Veteres voluerunt, debitam scilicet diuerso
rum naturarum in optimum ordinem compositarum haria Oniam. Hoc ei elucetimus si formam
substantivam impossibilem, commonstrauerimus nullam scilicet ne ii mutationem substanti iram qualem Peripatetici intelligunc Atque hoc eueroso fundamento , corruit illa materia prima quaelio cinico firmamento suffiiicitur. cque tamen velim putes , nos idcirco in formae subitantiuare uersione sudaturos quo per illius destructionem, materiam illam primam uertamus. Quin iam adeo manifestis rationibus illius latcii vanitatem reuicimus inde piri hanc arabellae, a
174쪽
argumentationem inuersam nullam dati formam substantivam nullamque mutationem sit, stantialem, certo inseramus. Attende Lector, nisi datur mutatio secundum substantianu, datur materia prima. Ergo si non datur materia prima, non datur illa rerum secundum substantiam mutatio, qua Iem isti intelligunt. Sequela est necessaria. Sed non unam esse rerum materiam , imo diuersissima principia , rerum natura nobis hactenus demonstrauit Quid sequitur' Sane res non mutari secundum substantiam quomodo volunt Peripatetici mu'd si non est mutatio substantialis, ergo neque forma substantiva. Quid ergo adhuc in euersione formae talis laboremus,quam materiae illius Aristotelica ruina secum traxitὶ Norunt Peripatetici quid dicamus, argumentationis nostrae vim percipiunt. Sciunt quid per substantiae mutationem melligant. Non enim
animal v. g. vel rem aliam mutari secundum substantiam putant, cum nutritione,decretione accretione , fluenti materiae noua succedit materia Nuamuis, inquam, tunc res secundum materiam mutetur Vel materia tunc fiat commutatiora substantiam mutatam non intelligunt 'sed tantum , si forma substantiva, quam imaginantur , pereunte i materia nouam subeat
formam substantialem hanc inquam substantiae vicissitudinem volunt 'Ex qua vicissitudine so- laetabarella probat materiam illam primam qua Iem ponit Aristoteles inferri poste mos contra quid 3 Per conuersionem necessariam. Non datur tali materi prima': Ergo neque lis mutatio
substantiae 'Ergo neque forma talis substantiva.
175쪽
Antecedente certissimo, consequentia necessaria; quid adhuc in consequentis probatione laboremus-Si enim non est una rerum omnium materia,
quae prorsus iners omnisque expers actionis; sit mera potentia ZSi contra diuersistimae sunt naturae ad rerum materiam praeparatae, quarum actio mutua naturae mutationes essiciat, certum est non esse formam substantivam. Si meminit Lector eorum qitiae hiculenta fecimus, non dubitabit conclusionem addere. Ergo non datur forma substantialis. Nos longe alia via procedimus quam Aristoteles, ac postilium Zabarella. Ecce ex mutatione subinstantiar,atque forrna substantiu quam gratis supponunt,a struunt illam imaginariam materiam:nos
contra , illorum testimonio freti, ab euersione commentitiae illius materiae, ad euersionem -ctitiae illius formae procedimus. Datur, inquiunt, forma per quam fit mutatio substantialis , ergo&talis materia. Vnde necessitas huius consequentiae 3 Quia nempe nisi sit eiusmodi materia, im pollibilis est haec mutatio, atque haec forma substantialis Hic est Aristotelis , hic Zabarcssa processus. Nos vero contra Falsum est dari talem materiam. Scit Lector an hic sit dubitandi locus Ergo falsum est dari talem mutationem , talemque formam substantialem. Quid ultra laboremus Probat Aristoteles,probat Zabarella probant Peripatetici, ni sit materia, quam Aristoteles statuit, non fieri mutationem secundiim substantiam, nec dari formam substantivam An falsitatem talis materia perspicuam fecerimus , Lector iudicet.
Quid ultra laboremus 3 Ergo sane nulla est talis secundum substantiam mutatio Ergo nulla forma
176쪽
Hic ergo quiescere, causisque adiudicationem petere poteramus:Verum lenire nostro de cc dentes, causae nimirum iustitia freti, quicquid hactenus fecimus infectum volumus. Nilia igitur a suersus illam fictiliam Aristotelis materiam probauerimus. Sit Aristoteli res integra. Ecce Aristotcles nouus Antiquos,unus plurimos, discipulus magi stros impetit,ac possessione depellere conatur. Vi
deam thi tribus nix iis sirimamentis eam sententiatri veteribus receptam de pluralitate clementorum ortu ς, atqtie interitus expertium expugnare praesuinpserit, qua stante corruit Aristotelis de materia prima sententia Nam qui de arce quam obtineat,alius eum expellere conetur, vi maior pollere ipsum oportet. up iure, inquam, bona fidei postes res exturbauit, atque in eorum funditi se intrusiit Hoc unico quod ita colligit Zara bella. Summa haec est primam materiam dari inllo alio medio ostendipotuit.quam mutatio subflantis, per demon frationem besectu Norunt rartem illi, talem mutationem sine forma substantiali non fieri. Quae si
non datur, corruit talis mutatio, talisque materia.
Eroo de illa forma diligetius inquiramus. Sic enim quemadmodum prius per materiae destructionem,
formam euertimus cininc vicissim in formarcuersione, materiam destruamus. Quando irridem iuxta illorum processiim haec mutuo sescastruunt, Antequam tamen hoc grauissimum certamen ineamus; nolim Lectorem ignorare quam anxius sterim an in uersione fundamentorum Aristotelis pergerem atque illa quae lumissima restri uere
177쪽
coopim Us, doctrinae Priscorum fundamenta, ex v- niti ercti Peripatetica disciplinae per partes excus sae, atq; dirutae ruina stabilirem; an vero Lectori ex iis quae hactenus demostrauimus iam satis affecto,ato ad audieridum parato utpote auido veritatis cognosce dς satisfreturus, statim a principio omniunaturaliti mutationii causas aperire conare exto
filis o di ne in hanc rem Antiquoru principiis usq;
S rationibus inuictis, experientiae certissimae se ii quo iudicio comprobatis.Vtrimque me angustiqpremebat,ut quid eligere, non facile essetauclicare. Multori enim impacientia,longa molestaq; futuri in hac confluatione disputatione a principio remouens in extremum reiicere suadebat. Sic nempe visiis prius illis quae curiose in mentem alliciunt; deprehensisque naturae operantis vestigiis , atque
Vetertina sensis a Peripateticorum calumnia vindicatis, Lectorem postea maiori cum patientia dc attentione in Aristoteli corrum dogmatum liscussione miraturum : quae si in fronte ponerentur amni muria laborum diuturnitate frangereno antequam rerum nouitas recrearet.
Contra vero non satis utiliter, neque sint intento satis conuenienter facturus videbar; sit dogmata vetera quidem,&olim celeberrima, iam tamen no-ua; vi pote dudum antiquata, inanimis Lectorum de nouo pangere tentarem , non prius evnlsis radicitus quae nostris maxime contraria , ix illorum mentibus penitus insita sunt , ut hancinueteratam opinionem eradicare in primis arduum sit ac laboriosum. Qiij namque nOS pa uenter ferat, cum sormam substantialem negamus; donec omnibus modis eam exagitauerimus;
178쪽
omnique natura teste falsitatem eius clariorem Sole fecerimus Atque in conspectum omnium lsroduxerimus illud prinicipium. quod in re qua-ibet motuum,mutationum,operationumque eius causa est , ut tandem mirentur homines quod
tandi passi sint se veri specie deludi Hoc si faceremus , deterso prius suco , veloq, fgmentorum ut incepimus prorsus detracto , innumera quibus naturalia Peripateticorum disciplina referta est, absurda rete ista,atque summota, victi iciveritati locum darent, fugataque caligine purior lux veritatis succederet. His igitur in utramque partem agitatis , visumpst consultius in Aristotelica doctrinae Te futatic- ne fortiter cosistere, antequam Anci quorum philosophiae restitutionem moliamur. Praesertim cum multorum quae de Priscorum doctrina dicturi sumus, intelligentia magna ex parte pendeat ex iis quae hisce tractatibus aperiemus Aristotelica destrue do,Veterum fundamenta iaciemus. Nec dee.
iniquae disputationis leuent fastidium.Quamuis rosa crescat inter spina , nec plana sit via quae du-
t ad scientiam. Hue primo libro tria summatim quaeremus. Primum,An verum sit prima rerum elementa alia in aliorum naturam transmutare, qua, Vt Peripatetici putat, Experientia, maxime suam illam materiam primam,sormamque niti Volunt.Secundum: illius ipsorum assertionis falsitate confirmabimus, cum formas omnes ex nihilo fieri, ac propter creari eas oportere covincemus.Tertium.Idipsum clarius faciemus, cum eas formas a nullo , praeter
quam a Deo fieri clamonstrabimus.Atque hic libere in
179쪽
et i quida velut apparatus ad Secundu , quo quaerentus quodna sit hocce in re qualibet agens internu, quod sit eius motuit,actionumq; principium. Atque inde demostrationibus luce meridiana clarioribus euincemus non dari talem formam seu naturam in unaquaque re singularem. Tertio libro, Vanitatem rationum quibus hanc formam stabiliunt ostendentes, eorum argumen iis nostrae sententiae veritatem confirmabimus.Ta-dehi ouod ad huius forme destructionem nimium est, corollari loco, talem formam quam comminiscuntur continue suere novasque formae partes pereulibus succedere ita ut in animali vetet nihil sit aut formae,aut materiae quae iuueni inerat , Aristotelicos duces sequuti, aduersus Aristotelem, rationibus omnem pertinaciam frangentibus, extra dubium pone imis. Age igitur Lector& meo Opt. Max.duce mecum hanc viam non multum disticilem ingredere. Erunt enim frequentes arbores, quae sellis umbram ac refrigerium praebeant.
An Elementa prima alia in aliorum naturam Conuertantur. πο sundamenta pro Veterum opinione iaciuntur.
OV ndoquidem haec intentio quaedam est ad
sequentem via; non erit abs re pauca prae mittere quae utique actioni sint commu-
munia Primum ac Philosophis omnibus in Nat
180쪽
rae inuestigatione receptissimum principium trit, Ex nihilo mihi feri, in nihilum nihil reuerti. ii dquidem sque adeo verum cst ac certum, ut Aristoteles id negare palam erubuerit ipsum tamen est quod vel bium primo impetu eius deforma substantiali diruat assertionemri quod eiusmodi formas, cum ex quo fiant, non pollini assignarc, ex nihilo fieri,fatendum esse an Peripateticis non sit obscurum, quamuis suam opinionem plerique dissimulent.Vbi enim Toletus, ut alij se in partes omnes torsit,aliter effugere non valens, licit illud quidem esse mirabile quomodo sormae fiant, non tarmenritii a nauabile,id esse negandum. Alij, qtio niagis in responsione animos obstinant , comagis praebent se ridiculos. Alij demum vi argumentorii conuicti formas quotidie de nouo creari autumant Anicenna quidem ab Intelligentia quadam huic prouinciae pr.esecta Theologi vero ab ipso Deo optimo Maximo. ' profecto dicere Aristotelem puditisset Quali vero Detis rerum propagationi tam negligenter prospexerit
ut cum non sit via dc fiant, quotidie creentur. Mitto
alia plurima longe ab urdiora suo loco videnda, quae secum trahit haec formarum substantiliarum excogitatio. Qitie facile erat vitare e tertim vestigia prementibus, in quos nullum telum vibrare conantur quo se ipsos non transiuerbeient ut palam fa
Quid igitur Prisci illi depraesenti hi aestione 3
Nullam esse necessitatem , ut talis elementorum inuicem transmutatio cogitettir, qtiae sat pernouarum formarum stibstanti uarum prodiictionem. Elementa scilicet'hue inuicem conuerti putantur non