장음표시 사용
201쪽
cesse est eas fieri. Id clarissimum secimus. Sed ex Aristotele impossibile est sol mas fietu, Ergo nullae sunt formae substantiuae. Ecce quam diuersus est noster ab Aristotelis processu. Ille probauit formas substantivas ex mu
tila elementorum mutatione. Nos fallam esse illam elementorum commutationem ostendimus,
idque nunc confirmauimus ex eo quod alio ciuinsequeretur eorum formas ex nihilo neri ac creari, quod et impossibile. Haec autem absurditas longe maior apparebit, quando sub Aristotelicae philosophiae principum auspicio , argumentis Sole
clarioribus euincemus,sormam ex plui imis Darticulis componi , quae sint in fluxu continuo ita ut dum excedentibus nouae succedunt, nihil in animali vetere sit eius formae quae in fuit iuueni Qua indignum erit speculatione philosophica fateri tales formae particulas continue creari, vel ex nihilo fieri, totidemque alias in nihilum abire
Qua quaeritur a quonam forma fiat. R TH C. I. v quationis sensu explicatur. VIdimus sermas substanti uas ita nihilo seri; quid ii nunc a nullo fieri intelligamus3 Prius tamen de formarum gradibus ex Perip teticorum einentia ira ludendum. Primus
202쪽
care formas elementorum ignis,acris,aqu , terrae,
quae corpora simplicia nuncupant. Secundiis gradus est formarum mistorum, qualis it tarma vini,aceti, butyri,mellis,lapidis, plumbi,grandinis,
nivis, aliorumque itim mineralium , tum meteolorum4 similium. Superiores gradus sunt animarum, quae uiri in triplici differentia Prima est aniniae vegetantis quae illi pibus, brutis hominibus est communis, quippe quod aeque pet atri crescunt atque nutriuntur. Et haec animave tans habet tertium gradum. Secunda est anima sentiens, communis brutis deshominibus: laec quartum obtinet dignitatis gradum. Nobilissima omnium est anima rationis compos , deritra nihil nobis in praesentiarum, quandoquidem certum est dari talem animam, eamque clic immortalem. Namuis, an haec anima sit forma in lor mansio
spis is, sit ambigendi locus Verum quicquid sit,
nihil ad nostrum inititutum. Hoc tamen notaridum cum tam multiplices motus mutationesque homo patiatur; non esse horum authorem illa ira animam consortem rationis. Proinde sciendum quod aduersus communem Peripateticorum Opinionem mordicus tenent Averroistae, cum multis
aliis magni nominis philosophis , ii hominere ipsa differre has tres animas vegetantem, sentientem&rationalem , quae fuit Platonis sententia; cuius argumentis eam probat Galenus. Eamque inter alios acerrimὰ defendit Zabarella libro de iacultatibus animae libro secundo de anirna. cap.8. qua de re non est hic disputandi locus. Longuin
203쪽
Longe autem aliter Antiqui de anima reli quisque formis sentiunt, quam Petipatetici me
mineris nos de rationali non a sere . Aristoteles enim asserit animam eis causam principalem: Antiqui vero dixerunt esse instrumentalem. Dis. ferunt autem,sicut faber, instrumentum. Idcir c Aristoteles animam formamque rei cuiusuis causam principalem asserens pinnium eius actio num eam putauit esse substantiam quandam. Prisci vero qui veluti quoddam instrumentum formam cognouerunt, eam in certa rei partium compotitione , ac proportione consistere credi derunt. Hinc facile est veteribus quomodo se ma fiat, quo ex quo fiat ostendere: Ex certis partibus scilicet certa ratione coeuntibus paula tim componi donec qui eam construxit Artifex
iam aptam moueat. Π emadmodum rota partium coagmentatione componitur,quarum ita
diu aliqua deest, aut redundat,ineptaest:Abiadi ta autem constructiones, sublatisque impedimentis, aqua, vel ventus eam mouet. Eundemio
modum quandiu in structura rei partes aliquae nccessariae desiderantur', vel redundat aliquid: non habet suam formam, neque motus sibi deblatos potest a principali causa suscipere. Ordine autem optina sit haec partitam concinnitudo, ita ut quae desint successive ponantur.Hinc est quod biseni , vel alia causa partes necessariae plures aequo perierint, nequeant restitui, nisi de interero haec compositio repetatur. Deest enim instru menti ratio necessaria, reliqua possint resarciis
ri.Sed de his non est disputandi lociis. Aristoteles autem, etsi agnoscat aliquam in re
204쪽
instrumentorum rationem; veluti debitam paristium conformatione , longe aliam tamen quam Antiqui putauerunt. Neque rationem forma vel animae in ea partium collocatione constituit; v rum formam talem comminiscitur, quaein rem
ipsam construat,4 constructa utatur , quo nihil aut ineptius, aut repugnantius excogitari posse demonstrabimus. Ergo quae sit illa causa principalis rei cuiuslibet architecta motrixque libro
secundo Deo duce demonstraturi: Nunc de hac commentitia forma . quam momento fieri autumant quaerimus a quo fiat , de quo prior Arist teles audiendus.
Arinouli δε ortu aut sententus. ARistoteles libr. i. de generatione anima
lium cap. 3. ariimam igitur egetalem in si minibus, conceptibus scilicet nondum separatu haberipo-rentia flatuendum est , non actu pri quam eo modo, quo conceptin qui iam separatur, cibum trahant, ctos scio eiu assima fungantur . Principio enim haec omnia vitam flavis pluere videntur. De anima quoque sensuali pari modo dicendum est, atque etiam de intellectua-ἐi. Omnes enim prius haberi nuntia, quam actu neces est. Haec Aristoteles de seminis potentia quae saepius eodem capite repetit.Et capite primo eiusdem libri ita concluserat Semen igitur se habere animam, o elsepotentia palam est. Propius autem Oremotiu idem a se ipso potentia essepotestor geometra Δη-mmi remotius , quam pedani, quor otia quam Wilam
205쪽
iam contemplatur. Quibus 1ristoteles ostendit seia
men quod potentia habet animam , paulatim disponi, ut eam tandem actu habeati, ubi scilicet separatum fuerit,atque cibum traxerit. Si quaeras quomodo a quo haec potentia reducitur ad actum atque quid in hoc semine dispositois apto hanc animam producat
Ipsemet eodem cap. 3. Semen autem, inquit, cum excrementumst, eod que moueatur motu, quo augetur
corpus , digestione ultimi alimenti Ἀbiisterum subiit, constituit, ct mouet excrementum semina redem mo tu quo ipsum mouetur. Nam illud quoque excreme tum es , habetque omnes partes potentia, actu nullanti Sed quomodo semen maris quod etiam exaerementum est, possit in semine siminae, par tium discretionem Wanimae productionem absoluere ' Audi ergo eundem lib. t. de generat anim. cap. 22. in etiniquemadmodum mesconserat ad generationem , acceperis; nec enim mas omnis siemen emittit, o quibus emittitur maribu nuM pars faetus hoc sicut nes a fabro quicquam fece dit ad lignorum materiam , neque par vlla artis fabraiali in eo quos scitur est. Sed forma, ct stetici ab illo per motum in materia existit. Atque amima , is qua formi, scientia est , manus mouet, aut alius membrum , notu certa qualitatis , vel diuerso a quibus Ucitur diuersum, pel eodem a quibus e itur idem manus autem instrumentaque materiam mouenis
in illi enim quodammodo motio artis est ora igitursea nen emittunt , hoc modo ad generationem conferunt, haec Aristot. Vertim haec similitudo potius magnam ostemidi diuersitatem Faber enim ni praesens man p
206쪽
moueat se has instrumenta, instrumenta non movebunt materiam. Vbi verbias discellerit, semen, quod veluti suum instrumentum in vuliaua seminae proiecit, quomodo mouebitur, ut fa minae semen moueat e Faber abest nempe mas, quid mouet ipsius instrumentum, semen inquam eius3Agit ergo semen per se ab lente mare nec ut maris instrumentum agit, sed virtute propria li cet amare tibi collata Qua demum virtutes quo
motu Dixit Aristoteles Semen alitem cum excremem tu it eodemque moueatur motu quo augera corpin, dia gestione ultimi alimentiti bi terum Abiit, constituit,9 mouet excrementum semina eodem motusis ipsiιm monetur. Quo motu moveturΘFatetur Aristoteles augeri corpus motu animae. Ergo motu animae
moueri ,et ianuae excrementum,animς motu mo
ueaturi etiamne ubi extra vasa maris fuerit, motu illius animae moueatur Estne in hoc excremento maris anima quae ipsum moueat Qualia ignorantiae inuolucres Ergo hoc exciementum non ab anima motum, sed se ipso vique propria agit; undecunque vim illam acceperit. Excrementum ver producat in de tu animam Non ferat Scotus cum suis Reclamet Au roes cum sectatoribus , Repugnent fortissimi Peripateticori duces, excrementum posse formam tam nobilem producere. Sed est, quod ipsi non aduertunt onge mirabilius, ut huic excremento Aristoteles tribuat animalis formationem cui vix lassiciat an celi scientia, vi libro secundo docebimus. Vocat fabrum. hic spiritus est , de quo Distinguuntur animalium parteues'iritu sita non aut genitricu, aut suo, ut quid ι Naturae interpretes νoluere. Hoc enim in genere auium
207쪽
tum piscium se infectorum palam is qra partim si
iuncta a parente nascuntur, ouo,in quo nascuntur explanantur Partim non 'irant omnino, ramen aut ovo, ait vermiculo nascuntur: alia quanquam 'irant iniuriero capiunt explanationem, tamen non priusspirare incipiunt quam pulmo persciatur Articulanturis hic omnes priora partes antequam animal stim Palam autem et talem spiritum animalis conditorem non
alium esse posse quam eum seminis masculini spirituita a uo foetum productum saepius dixit. de quo etia lib. c. u. Principiam genitale a mareprosectam mouens potentia tale quale e t illud de quo penit, animal esscit. Nec ali iam poterat animalis Archia tectum Aristoteles assignare, cum foetum prius quam discretus esset membrisque distinctus actu negaroe animatum. Eundem spiritum idemque genitale
principium lib. 2. cap. q. vocat naturam , t igitur incremento iam addito mens aduenafacit haec sic in ortu ipsa natura ex materia bucerissima carnem caeterorum senseriorum corpus conscit, in excrementis ossa,veruos, pilos, rngues , ungulas , reliqua generis eiusdem constituit. 'Porr haec Natura, seu hoc genitale principium a mare profectum , quonam abit scelus absoluta conformatione ibi animam operi continuando sustectam reliquit, quorsum euadit Etenim ut audiuimus ab ipso Vsbus semen emittitur maribus nulla pars 1 tu hoc est: sicut nec a sabro quicquam fecedit ad lignorum materiam. Quo igiturabit opere peracto Liber Docet libro a cap. 3. Hoc genitura semen disyluitit , versit inque in stiritum evanescit , cum naturam habeat humidam ct qaosam Ouamobrem an semper id soras exeat, quarendum
208쪽
non est, neque an pars Iastforma constituta quomodo nec de succo a quo lac cogitur,quari tale conuenit. Nam is quoque mutat, justapars constituta magnitudinis est. Egregium scilicet fabrum tam admirabilis templi Architectum. Et quidem tam imbecillum, caducumque , ut absoluto opere fuisseat, in spiritum facessens, prius tamen operi tanto suffecta anima quam produxit Perinde quasi non sit, de Natura quae animal formauit, formatumq; nutritione amplificat, Verum quid dicat Aristote les; Constitui,inquit, forma substantivam. A quo sat,non video iii amaris semine circa se: ne feminae, veluti fabro circa serrum vim sua exercete;
donec opere peracto animam indWcat Inducta autem anima video illud semen maris illic inutile futurum Abierit igitur. Profectb abierit,per me licet,Si permittat Peri patetici Qui ubi Aristoteli hac parte subscripse- Iint, vel inter se conuenerint,subscribam ego.
ARTI C. III. Diuersa Peripateticorum sententiaeproposita, ac refutam ADeo varii sunt hac in re Peripatetici, ut illorum opiniones definire non su facile, Alis dicvnx accidentia per se formas substantiales Producerem Experientia fulti lita ferrum ignitum flammae producendistupisque comburendis,cer-n ut idoneum quae accensio cum formae ferri non competat, aiunt id calori accidenti nimirum adscribendum. ii contra,vt Scotus,Durandus, chamu ,Ian-dunus,&plures alis,cum suis sectatorib sola sub
209쪽
stantia substanti Oroducendae sussieientem arbitrantum, ita ut subitati producens sit eiusde generis cu forma producenda. Veru qui fiat visor
maris, vel mas ipsum producatietu aut formam eius. Quandoquidem discesiit mas,&mori potuit antequam c6nceptus fieret Dantequam haec latus sorma produceretur Idcirco Auerroes ait, semen esse animatum Cuius sententiam eius sectator caliger tuetur exercit. s. in Card Io. H. Grais it , inquit igitur arbor cum producit semen, Non autem generatur arbor cum pullulat e semine. sed tucgeneratum cum erat imperinsectum perficitur Sic canis nonagriit cum nascitur cateialus, sed cum semen gignit. Sed obiicies. Ergo canis animarumplenus est. Non sequitur.ynam enim habet anim mqua plurium susscit generationi. Sic in ramis olea in quibus multa sunt talea, mi tantum assima est a qua mutita. Quod autem non tunc at generatio, marit festum est. Quia multi in ipso coitu obiere antesiminis ullam penitus in tero dispositionem, aut assectionem. Illud in plantis luculentius videmus Emortua enim am dato satum
amygdalum a gdalus si Insurgit tamen quastaein geniti animas pars anima gessiitoris. Cur non Diuiditu enim ad materia diuisionem materialis anima, totaque es
in sui parte quod in planti mari essum est. Et paucis
interiectis. ignit autem animam anima ut promotione, eadem sane ratione pia in accretionibuι tridui βωse in alimenti materiam nouam. Et habemus prae oculis exemplum , quemadmodum a lampadis summa fammam excipimus, illa ibilo secim integra remanente Ea quos in vortices errorum , fluxus ex illis principiis praeclara inuoluit ingenia hanc sententiam quibus rationibus exagitet Fernelius,uidere
210쪽
est libro primo de abditis rei tam causis; nete cet sit in se ridicula , vix ulla est quae minori ia- ωira se expediat: Ac propterea immerito e communi Peripateticorum schola exsibilatur. Si quiadem haae procedit ex fallis suppositionibus quae ex Aristotelis doctrina surgunt scilicet quod sit aliqua una in arbore forma quae in ramos sese diffundat Quodque anima in incremento, sui pio motione noua subeat materiam quod quam sit a ratione alienum , non nostrae , sed Peripateticorum sententiae suo tempore declara' bunt. 's Exemplum etiam de lumine lampadis ineptum est. Non enim lumen a lampade in alio corpore productum pars est luminis quod erat in lampade ; quemadmodum animam catuli partem asterii animae parentis. ii autem sequitur monstruosius , nam quod ex illa sequitur, omnes scilicet canes qui ab uno pr ierunt,unum esse cum illo canem 'Nam si catu in ipse est in semine, quod est in suo genitore, cum formatus remantat idem prorsus qui erat,erit semper pars animae parentis, nec nouum erit animal , in quia iam diuisus est qui prius e rat cum patre coniunctas , non enim de nouo fit, sed tantum a patre separatur qui iam erat. Atque Unanes canum qui a primo prodierunt animae insto primo actu fuisse censebuntur. Anima catuli eadem est quae erat in semine. In semine erat e dem numero cum anima parentis nec de nouo Producta, ut ipse ait Tantum enim diuiditur ad materia diuisionem materialis anima Diuiditur illa quae iam erat, non ergo noua generatur .Extendit