장음표시 사용
291쪽
ni consulantur. Ades igitur Lector, atque animo patienti rationes illas expede quibus aduorsus re cepi isti Plato hi, Vetelibusque sententiam, com- mei: tum suum de natura siti gulari , quam no mine forinae substantiva significabimus, defenctere conantur. Causas expectas vehementes, quae Aristotelem a trito Veteribus calle abduxerunt, Et Me vehementes esse debuerunt. Miraberis autem cum nullas reperies; sed quicquid illimachinantur, aduersus ipsos veritatem Priscis cogni
quo paucis in Veterum sintentiam pratu-
sententias de rerum naturalium principiis examinare , paucis tamen in illas praeludere non erit incommodum, quo facilius ex hac suppositi ne Aristotelicis argumentis respondeamus. Eri: Vetustiores ornnes qui in sol mali principio,inente scilicet,illa in omnibus omnia operan te consentiebant uelicet prout Aristoteles referteo ira sententias in materialibus discrepare videantur; n eo tam conccn dabant, quod cunihil ex nihilo fieri costanter allererEt, negaret cuius qua generatione aliud esse quam principiorum piaeexistentium diuersam compositionem: haud secus atque videmus Typograpnum ex iisdem characteribus aliter atq aliter postis,alias atque alias oram tiones cstingere .Et quemadmodum aedificium fit ex variis pastibus materiae praeexistentibus,ex quia
busta sus dis lutis, aliud atque aliud conflari po-
292쪽
test additi, vel detractis lapidibus,lateribus,asseribus, aliis , partibus eorumq; litu variato. In eu,inqua,modu, ex certis principiis diuersimode coeu-tibus,omnes reru omnium mutationes fieri autumabant. Atque ut in iis quae nostrae sunt artis pedem figamus, Cibus in stomachum ingestus, sed
pricis diligeter tritus,calore ventriculi in suas partes resoluitur , cuius partibus inutilibus excoctis, quaecunque ad nutritionem prosunt, retentat in chilum coalescum,nihil de nouo accedente.
Rursus a venis me araicis hic chilus in iecur prolectus ibi magis elaboratu est, donec visceris illius calore magis concoctus in partes varias dis cernitur, quarum separatarum vis deprehenditur, quae prius confula latebat. Itaque aquosioribus in pituitam, terrestrioribus in melacholiam, magis verbigneus in bilem nauam facestentibus, singulisque in propria conceptacula mandatis, sanguis manet puriori ac nutritioni commodior. Hic rursus per venas in corporis partes quoquo iter sum distributas, tertia concoctione subtilliis resoluiturnita ut partibus serosis,dilutioribusque reiectis, partimque per urinas,partim persudores,partim per alia corporis excrementa pulsis, quod suae naturae conuenit , singula corporis particula fugant,reiectis minus aptis. Atque hoci cho conuersio eiusmodi, cibique mutatio in propriam partis naturam, nihil aliud est quam postiolutionem sussicietem massis sanguineae, dissimili uinq; expulsonem, similium ab unaquaque pamticula attractio, atque retentio.Nam quae uni parii, puta carni, di ilentiunt , ac propterea ab illa reiiciuntu 1,alij plerumque similes,V. g. neruo, vel o L
293쪽
ii, ab eodem in communionem proleste amicitiae vinculo retinentur. Neque partes illas tales ea coctione factas putandum illi quatenus coniunctio facit diuelium quid a partibus seiunctis: ut puluis albus cum nigro commixtu, mistum , seu medium refert colorem itaque cum prius essent
per cibum dispersae hae particula se atque ab aliis quibulcum confundebat itur impedita, facia iam resolutione per concoctionem multiplicem discretae, de liberiores redditae similes iunguntur li- milibus vimque iam nactae aliae alio facile secedunti partem illam singula quaerentes, cui se proin
pter conformitatem adiungant. Hinc monitrant quomodo Me corruptione nihil de nouo generetur: sed tantii in earundem
partium, quarum acta erat copulatio fiat resoluatio; quia singulae etiam in minutiores particulas, ex quibus compactae sint, concidantu vndeis ignis, Maer, S aqua, terra quae polita iuncta latebant, appareant, suae pri his impedita non agebant, iam ruptis impedimentis sui sensum impri
Sic ex sanguine lae , ex lacte soluto butyrum,
serum, & caseus generetur. Sic ex sanguine, par tib ulque aliis coniunctis semen fiat, animetur. attrahat, concoquat, retineat,expellat Sic generatio sic nutritio, sic accretio compleatur, rursusque decretio, atque corruptio. Et sane certum
est nihil vel generari, vel augeri, vel ullo modo sieti ex alio , nisi partium noxia sum praeuia depulsione, aliarumque debita & concinna copulatione. Caeterum quomodo fiat elemento-
294쪽
rum quae contraria videntur, tam arcta inuicem copulatio , dicemus suo loco , Et an detur ille spiritas corporeus quidem , quem Stoici per omnia permeare arbitrati sunt,quique omnium nexu se Liet. Item an haec elementa prima alia in aliorum naturas transmutentum, ut putat Aristotelici: Item dato quod talis fieret transmutatio elemento Tunas, an continuo sequeretur dari formam sub-'stantialet , ut illi perperam inferunt. De quibus omnibus quoniam longe amplior nos manet disputatio in locum proprium reseruanda , quem-madmodum & de illis Antiquorum princiniis, atque opinionibus suffciat haec pauca praelibas. se, recordantibus quae de rincipio formali secundum illos Veteres exposuimus , de mente inquam illa quae haec materialia principia quodque
prout postulat, mouens, motuque unicuique debito impellens, propter proportionem variam partium attractioni destinatarum , varias hasce rerum species certo modo ac ratione perficiat.
295쪽
J Rode n ergo Con imbricenses,&quicquid
pro iij pro hac sultinenda doctrina iudicant,eX ponant . phys c. s. q. IO. art. 2. Solet autemsub antialium formaru assertio multis ex capitibus, longo rationum ductu, a philosophis comprobari. Nos potiora tantum argumenta in meritum asseremin, quorumprimum ita habet Res naturales sunt composita, non ex materia duntaxat quia cum hominis, Lipidis, is leonis eademst communis materia,eademsoret omnium ellentia,ct de nitio . Rane' Scamni, lecti,mensae ,cathedi, una eademque erit materiai an proterea una eademque omnium essen- , ac definitio Ex iisdem characteribus,vel litteris, vel etiam vocibus plures fient orationes , tanquam ex eadem materia iam propterea eadem esto natatum orationum essentia,ac definitio 3 Nullatamon in scamno, lecto, mensa , nulla in oratione forma substantialis reperitur quae talem essentia differentiam costituat. Cur potius in rebus natur libus id genus formae requirenturi Pergunt Co-Dimbricenses Ηου qui occurrat, composita physica constare ex viateria qita sit substantia, atque etiam exsorma non tamcns clyub antiast, edaccidens,is sacile con-
296쪽
fflabitur. In primis hoc me . Materia est nIda potentia. tistoerim deni rauimm ct tame sub statia i aduersariusfatetur .ergo Oforma multo maior iuresubflatia erit. vertis naum quod Pernelius illis improperae, dubii scilicet persticua toffere conantur. Valde enim dubium est an materia sit pura potentia , quod quam belle probent, visum est suo loco. Sessesto. Ergo forma est substantia λ Negatur e lucta. scam. ni materia est substantia, ergo forma Momus materia est substantia; ergόnexsorma Attamen materia scamni aeque est nuda potentii ad ille i incienda sicut materia ex qua & homo canis possunt seri. Qito sensu maletia dicitur nuda potenti tisi tamen est nulla brma magis conuenit ipsi quam quae uis alia hoc modo terrum est nuda potentia fabro, quia non magis ad serrum pertinet, ut sit tri ingulare quam quadrangulare, vel rotundum , vel alia qua uis figura. Ad Platonem, docebit te quomodo,ut faber ferria ta Deus materia mutet addui tertio vel ipsa coposita naturalia sunt accidelia pel*bstatis saccidetia, no igitur constituit -t ire materia quasi substalia substariis, ergo costant exsorma quaesit accides alioqui aut o sit blantia ex subsa.
rus,aut mascidens ex accidente Galesceret. Hec ratio i-cut praecedentes, diluitur eodem quo Diogenes pacto Zenonis motum negatis arguta' enta esura ni mirabulauit scit. Similiter huic argumeto sicut De letibus opponimus experietia. Domus nepe est substatia, tiee tame eius forma substalia est. Quo modo ergo domus substantia 'materialiter. forma liter vero accides. Similiter: Composita naturalia materialiter sunt substatiar, formaliter aecidentia.
Costant scit .ex partibus quessimi substati*ear uiri tamen partium talis compositio, in qua ratio for-
297쪽
mae consistit , est merum accidens. En tibi ex omnibus Peripateticorum rationibus, quas firmissimas Con imbricenses elegerunt; quae tamen adeo leues tanta, ut nisi Authorum grauitas dissuasisset, potitis irridendae suissent, quam refutandae. Niluine amplius Coniimbricenses mihi qui . dem quod conuincat, vertim usin, in Mitiri dem huncia modum suadetur. ngulis rebus naturalibus aliqita propria 2 peculiares sanctiones conveniunt,ut homini ratiocinari, equo hinnire igni calefacere atque ita careris edeiusmodi sanctiones oriri nequeant a mateyia,quaret supras ostendiniae, nullam essectricem vim habet soriuntur ergo
a substantiali forma Nec satisfaciet, qui dixerit proscisci amate et instructa accidentibω. V ro enim cur 'hacpotius accidentia in hac materia quam illa con sticiantur,cur igni potius calor, quam1 reu compctat'cur aerem leuitas mengrauitas sequatus Cugitur hi ius rei catis ad materiam reserri non post, tum quia ob insitam inertiam, nudaeque potentiae erilitatem, nullum ex se accidens profundit tum
quia, climina eademque si in rebus sublunaribus, eadem iisdem accidentia promiscue inissennplane siequitur talium accidentium originem ad formam substantiale isti ad ipsorumsontem referendam esse Proinde negari non potest, unicuique rei naturalisuam inesse sormam ubstatialim; ex qua constet a qua gradus praestantia, ct persectionis incompotis p sicis Uumantur, a qua omnis rerum propagati dependeat, a qua sua cuique nota, character in deat, tu quicquid veris in naturast, pro sua facultate
moliatur,qra omnes eliciat, turtis,tu reliquorum omnium
actiones,cui accidentia tanquam instrumenta subsidis remat,qua deniq;θectabilis hilius,udi theatru ua varietate, acpulchritudine miri sic di tinguat,atq exornet. hqc Co- nimbrices es. Quid nosΘN6 probauerimus superi',
298쪽
DEFORMA res cuiusque Naturalis proprias illas actiones quibus certo in finem sitii in collimat, ac pertingit, non Natura singularis quae in ipsa sit, motu at que impetu elici, sed es se cauis illius uniuersali , Dei inquam ipsius operationes, qui veluti artifex. res ipsas tanquam instrumenta, quasque mouet, agit i prout ipsaru patitur aptitudo.Vnde per par
tiu detractione, additione,inue sone, immutatis continucialthus instrumentis,non mirum sit,siar. tist ille per ea mutet actiones, ita ut res e dem alio tempore alia, aliter agant.haec,inquam non dixerimus, horti nihil probaucri miis, quod tamen rationibus inconcussis oblum auimus.Tamen non fecerimus. Susticiunt nobis hae Con imbricen sium rationes atque argumenta quibus formam
substantialem frustra cunantur stabilir: Quippe iisdem certum est eam conuellere It aliis aduersus eos machinis non sit opus. R C. II. ua cnimbrisensium argi menta discutiuntur.
O Missis igit se quae cimque lupei ius hanc in
rem praesulimus, ac si res integra esset, horum argumentorum vis est perpendenda Co nimbricenses, ut summatim sensum corum referamus, ex propria cuiusque specie figura,virtute, functione, sitie ce tum in ea principium inserunt quod sormam substantialem licunt. Ergo p .lta ratiocie, certa cuiusque partis in animaliive planta, sermatio, figura , vis actio , atque sis; e tam, propi iamque in ea sormam euincet substanti-uam, a qua peculiaria illa quae huic parti conueniunt, adiuncta pro manent. Ex figura enim, colore , sapore quem haec herba a Natura adepta
299쪽
est, causam quandam in ea unam agnoscunt, quam
formam sub liancialem putant.Cur cum in singulis eiusdem plantae partibus, radice,caule, frondibus, it scibus , Mictu, te mines, eandem inueniant diuersitateari,non eandem ob causam in eis diu crsas socia a substanti uas excogitant' Simit ter in eo de animali, medulla figura, odore, apore, colorem , tactum, reliqhiaque omnia habet, eaque longe diuersa quam quae caro, vel neruus, vel quaelibet alia pars eiusdem animantis illae partes in illa diuersi te tanquam sibi naturali ac debita perseuerant.Cur inde non inserunt singula
in ungulis partibvs propria principia,formasque
si ibilantiales, quaru unaquaeq; certam hanc adiunctorum complexionem in parte quam asscit, producat Idem esto de effectibus, virtutibusque rei cuique peculiarib his, quas ex propria sorma substantiva autumant derivari.Nunquid eiusdem herbae virtus alia est in medulla, alia in cortice, alia inrad: ce,alia in frondibus, flori bilinac semine 'Imo ei .udem fructus corticem dc pulpam ita virtute, atque effectu videas di crepare; ut cum illa calefac lac, digerat, atque abstergat hac contra refrigere tu pellat, ac constrinpat.
Idem esto de animantis eiusdem partibus; quae virtutibus prorsus disii dent ab inuicem. Nec ta- naen hi cicunt esse propriam unicuique parti vel herbae , vel plantae , vel animalis formam a qua peculiates eas vires ac proprietates sortiatur. Cur igitur in v rtutibus, ac sui ctionibus unicuique speciei peculiaribus, formam eiusmodi substantialem venanturi vel haec figura, virtus, iunctio,
finis rei cuiusque, non arguit lingulare in illa prin-
300쪽
cipium a quo talia procedanidive Armatio, vis, actio cuique parti peculiaris certam peculiaremq; huic parti sormam substantialem euincent. Evidentius etiam seipsam destruit huius argu menti confiimatior, qua dicunt, si compositi natu ratis functiones propriae abs materia prouenirer,ctim una eademque sit in rebus sublunaribus materia, eadem iisdem omnibus accidentia promiscue inessent. Cuius consequentice valor ex hac pedet.Quia, scilicet, eade causa eosdem semper lectu producit. Que si vera est,sequitur eande formam sub stantivam easdem ubique, semper edere opera tiones , praesertim cum immutabilis ipsa cessentur. Vel afferant causam aliquam differetam, cur si materia esset mater accidentium, acii rietatu subiecti ,eadem specie materia in omnibus, eadem in omnibus accidentia produceret: eadem vero sorma specie,non eadem in singulis eiusdem speciei edat operationes. Sane causa nulla est. Ergo ex vi argumentationis ipsorum, non eadem specie forma eri quae in singulis hominibus tam diuerses exerit effectus. Eadem enim specie materia in omnibus hominibys si ageret , eadem accidentia produceret;ergovi ab eadem specie forma eadem
Sed quis ignorat, quantum figura, atque ingenio, cunctusque tum corporis, tum animi dotibus homo ab homine differt Tanta quidem est dissensio facierum, ut quotquot homines unquam suerunt, ausim asserere,eoru nequide duos facie pror. ius simili. Discrime autem acierit ingeni discrepantia sequitur. Sed haec parua sunt. Mittamus fi