장음표시 사용
301쪽
ilie procerus ,hic gracilis,ille carnosus, hic infir-nnis, ille robustus , hic rectus, mene conformatus, ille vel claudus, vel gibbosus, varus,vel male pedatus, vel alios patiens corporis defectus, Mimpedimenta: Mittamus, inquam las, Malias disserentias siue in colores, siue in corporis, membrorumque conformatione multiplices, quibus
non ovem a capra,nec avem a pisce magis quam
quosdam homines a quibusdam aliis videmus re
Si spectes eorum ingeni diuersitatem, quodnaanimal inclinatione naturae ali magis diuersum repei te mus, quam quosdam homines quibusdam aliis comparatos Hunc videas docilem, facileque omnia documenta capientem illum vero prorsus obtuso ingenio, ut in eo docendo nil aliud quam oleam 3 operam perdas. Si diuersa studia mente adeas, ad quae diuersi suapte natura seruntur Palis literis vltro se dedunt , quidem alii alia lite-iarum genera, prout sua fert natura, prosequun- tu 3 poesim, oratoriam, philosophiam iurisprudentiam, medicam , mathematicast, aliasque artes , ac scientias liberales, quarum ad hanc vel illam quispiam a Natura propemodum , effictus cum it ad reliquas vel omnes, vel plures prorsus est ineptiri: prout vel memoria,vel intelle istus, vel imaginatio magis , minusve in illo valet, aut deficit Alij vel literarum exercitia abhorrentes, ad alia opera quodam Naturae impetu rapiuntur qualia sunt plurimarum artium quas diuersas homines diuersi profitentur. Complures contra videas omnem laborem detrectates, otio,atq; incuria torpere, quos eneces,si
302쪽
loco moueas. Alios ventri deditos, isti enuos coin- potores,ganeones,vappas urcones,in Opinis omnia bona obligurietes alios contra, parcos, sobrios, tenaces,& rei familiari addictos quibus ex ore de-tem citius, quam obolum ex crumena e X cutias.
His nihil liberalius, nihil splendidius, nihil magnificentius: illis contra nihil sordidius, nihil auarius, nihil denique abiectius. Sunt qui voluptatibus di Diluunt venereis, sunt qui vino perpetuo madet , sunt quos alta tenet assiduos, sunt quos venatio sola
delectat; sunt qui nihil aliud quam bella pugnas'; respirant quibus ali sunt prorsus contrarij, vel
miliogenes qui omnem mulierum congrestum reformidant, vel abstemisqui nequidem vini serant odorem, verim belles ignaui, timidi, quos vel tym pani,vel tubae sonitus examinet. Atque ita impres Ita sunt 3 Naturalia affectiones ut vel ex solo vultu facile sit deprehenderet unc, ut corpore prauum etiam animo prauio te,&qui ad omniasseclera procliuis, tanquam latos strum immane nil nil ad hominum perniciemgiatus este videatur:illum vero corpore, ac vultu praeserentem saam habet a natura optimam indolen
ita ad omne genus ossici j, pietatis a tutar, bonitate propensum , ut non alius rei magis, quam com munitatis, bonique publici amore stimuletur. Videant ut ne lupus,& ouis,miluas,&columba, natura magis oppositi quam homines isti corpore, ingenio, natur que motibus admodum contrariis inuicem opponuntur At*a Deo pertinaciter inhaeret illis hara Natura,vt flaustra studiu in contra risi adhibeas,ni naturam ipsam euellas; quin meri 'tb dixerit Horatius Naturam sarca expellariiset,i que
303쪽
Hate infinita diuersitas, non a materia venit, ut aiunt Con imbricens est, quia si materia eadem specie in omnibus eadem accidentia produxisset Eringo a forma, ergo propter eandem rationem , nona forma eadem specie .sed quotquot sunt homines tot sunt in eis formae specie differentes, quae tarddifferentes promunt effectus.Nam qui latio pro ..bat ex eadem materia non posse manare nisi eadem accidentia .Ipsam et ratio idem de forma eo .demiue pronunciat. Sed ad ipsorum argumentum redeamuS.Iis inquiunt rebus naturalibus aliquapropria, peculiares sanctiones consteriirant , pthomim ratiocinari, equa
hinnire c. Ex propriis cuiusque speciei functionibus I proprium cuique specie principium substantiale, formam scilicet asserunt. Ergo ex propriis cuique homini astectionibus propriam viai cuique sormam substantivam eadem ratione in feremus. Quippe nullus est hominum quicum vitato alio facie conueniat nedum aliis prope innumeris quae sere in singulis hominibus diuersa reperias. Quod si dicant hanc diuersitatem esse penes accidentia,respondebimus similiter, discrimen inter bouemin equum esse tantum in accidentali partium, ex quibus constant compositione, ut ,- pius dictum est. Adde quod Conimbricenses negant hanc accidentium differentia a materia procedere.Ergo forma, quae proinde in diuersis hominibus diuersa sit.Nullum enim tertium admiserunt,cui tale affectionu differentia adscriberemus. Sed obserua quae sunt aetatis cuiusque naturalia, non solum figura vi constitutio corporis verum
animi facultates,& studia Non alio infantia alio
304쪽
pueritia,alio iuuentus, alio virilis aetas, alio sene.ctus oblectaturi non sunt aetatis cuiusque sui fructusὶ non propriae actiones in quas illa ordinatui Habcine aetas quaeque formam substantivam peculiarem, a qua peculiaris illa figura , peculi alesiaque procedant actiones Cur igitur ex certa ligura,certisque virtutibus, atque functionibus cuique specie propriis, certam unicuique speciei colligunt inelle formam substantialem ZAnimaduertant igitur quam pulchre argumen
tentur qui suis rationibus astruunt sententia Eit pedoclis, Democriti, Leucippi, AnaXagorae , eo
rumque omnium qui res omnes ex partium certarum debita compositione nasci dicerent, ut supia indicauimus Atque hinc fieri, ut eiusdem rei di ueris partes ditiersam vim nacta essent, quod aliis aliae constarent elementis; vel aliter inter se mixtis,& temperatis.Similiter eiusdem spetcie res,ob compositionem variam essent inter se dissimiles; atque inde fieret, ut idem homo, propter tuationem elementorum,eorundemque compositionis varietatem, qua veluti continuo fluxu toto vitae curriculo mutatur, variis etiam feratur affectibus ,ut quantum senex statura, figura, corporisque conformatione,atque elementorum discrepantia differt sese pueror, tantum etiam moribus, ani. inique motibus diisentiat. Vnde inquam illi elementorum variorum multiplicem complexionem rimati sun OEx Dctuum nimirum mutatione, ac diuersitate causae quoque mutationem ac diuersitatem intulerunt. Et qua via Peripatetici diuersa in bove, equo principia quaesiuerunt, per disterentes scilicet eorum figuras, ac iunctiones, ea dem
305쪽
in Veteres illi, in diuersis hominibus , imo in eodem homine iuuenei sene principia discrepantia inuenerant,quod admodum diuerse,in eodem homine puero&sene sint omnia,ac quaelibet m speculiaria sibi cuncta habeat.Ergo peculiaria principia. Novi responsuros ea actionu faculi tumq; differentiam non modo in diuersis hominibus, sed in eodem homine, ex instrumentorum mutatione procedere, quibus variatis, eadem sorma substantiu varias edat functiones Esto Verudicimus formam talem nondum ab ipsis probata, quod expectamus:tantumque suis rationibus probalse quod volebamus, este rerum singulatu plurima diuersissimaque principia, quae continueta riantia in codem homine, continuam ipsius muta tionemessicerent. At ea principia sunt organica, non causae principales. Sint.Veteres hoc ipsum voluerunt: nec de hoc quaeritur. De causa vero principali cum sit quaestio nondum probatum est eam in unaquaque re esse singularem, quam Platonem vetustioresque sequuti commonstrauimus esse v. niuersalem,qitae diuersis rebus veluti variis instrumentis,ad differentes operationes utatur. Ad cuius veritatis confirmationem, fruamur
hac ipsorum ratione, qua errorem fulcire voluerunt Non probarunt dari forma singularem, sed si
daretur,eade variatis instrumentis, variaret actiones Dari causam illa uniuersale quae rebus omnibus insit ipsi met demostrant.Quidni igitur variatis subiectis veluti instrumetis, diuersas edat operationesZDetur Arma rei substativa, res bruta erit, imo sensus omnis expers,quamque Aristoteles v-no principali membro confudit. Talis tamen
306쪽
tur iiii ita metis tam diuersimodas exercet fit victi Ones.Causa vero illa Viriuersalis quam ori mi olentem, omni sciamque', ac natio loco ire sun scrip tana, sed omnia peruadentem fatentur, rebus orn-nibus, cunistisque eataim partibus intili , non possit per instrumenti id praestare, quod forma ignara, vi loque membro circi inclusa faceret, si daret iuὶ Sed late clarius fecimus superi u non dari alias causas principales actionii naturalium quam hanc uniuersalem. Aduersus illas inuictas rationes quid possent, expectauimus. Probarunt,tibia nam lor-'mam substant tuam, sed plurima, concinii ε variantia rei cuique ineis principia. Dicunt etiae instrumentalia,ut auitat. satemur At aliud in rc quaque
l irincipium dari minime probarunt. Qui dii libid.
equentiri ducibus praecipuis Aritto telis asserto ii bus, euincamus, atqtie extra dubium ponamus,
nullam dari formam singularem rei cuius uis icontinue per partes non fluat, ita ut nihil pei e sit in animali vetere formae illius quae infuerit Quid si ipsi Peripateticae disciplinae principes aduertius
ipsum Aristotelem lac meridiana clarius id te mostretὶsorma quς per partes iacta, per partes sensim o utetur, ac fluat, fueritne ali id qua Supremqillius causae singula mouetis ac regetis, instrumetu' Quod tamen de anima rationali minime dictum, cautum volumus,aqua proinde,brutos illos motus, de quibus egimus, procedere negamus;i stique non tantum Platonis, sed Principum inter Peripateticos auspicio, qui plures in hon in animas ratio Iubus euidentissimis cum P onstrarii
307쪽
Caeterum S hoc aduersus Con imbricenses iuvabit aduertcre Cum hanc in singulis compositis
in strii mentorum mutationem, in blis accidentib. putent consistere negentq; materiam, quam aiunt in omnibus eandem, diuersbium accidentium causam esse posse , necessarid id discriminis forma tribuendum: cum illi tertium non relinquant, ni haec affectionum differentia accepta reserattu. Quod si
non ab eadem matelix cur ab eadem forma poterit tanta liuersitas oriri Atten dant ergo. Diuersitas o perationum forme, a diuersitate organorum, diuerinsa veryorgana ab accidentibus diuersis: diuersata-dem accidentia unde Si non a diuersa forma unde λnegant enim a materia Praeclaras sane Peripateticorum rationes, vel potius nugas, quibus diutius lusimus in lectoris patientiam. Quam dubiis incerti que certistima tollere conantur Nihil amplius
An ex eo quod numquodquegenerasib milesorma substantialis argilatur. ARistotelis aduersus Empedoclem argumen
tum lib. a. degener tex. 39. resert Tole tus ibidem his verbis, Argumentatur latris contra Empedoclem qui indoctrina siua non poterat reddere rationem generationis Naturabis, i. qua naturae cursus non arte,aueca sit. Namgeneratio talis,aut semper ita est,aut plerumque, ut ex homine nascitur homo , ex vite ritis exstumento ventum arcti descit. At apud Empedoclem illa hunu ratio redditur non enim aliud degeneratione dicit, nec altam causam ponit,quam elementora mixtionem, coniunctio vem,acperhaoc,non est ratio sic gen rationis, ni pons
308쪽
D E M tu sorvur, cum natura est, Mille producere, velfmper,pus equenter. Haec Aristotelis aduersus Empedoclera-xio Quaesii vera est, ut si ita ilis a simili productio sit sotinae substantialis argumentum. Ergo pari ratione, quod rusus ruitim, fuscus fuscugenocet, arguet imam substantille infusco dissimilem formae rufi Q ij ppe non minus quam bos bovem, equus ς quum solet Aser nigru, dc Pigineus Pigineum,&Gigas Gigantem generare.An formςh.etam differetium effectuum authores sunt inter se dissimiles 3 Negat Aristoteles Vt tamen validis eius ratio, debent dissimiles effectiis adisti milib. causis prodire. biccnim quia discrepat ouis a capra, diuersitate se via efficientis colligit. Alioquin si sum ciat forma quae iniue similis sit illi quς in capra; quid opus es set singulas is singulis agnoscere; hi sussiceret mesilla causaque uniuersalis quam omnia permeatem omnium causam efferuicem Plato veteres' agnouerunt. Ergo ex diuersis effectibus diuersas causas agentes Aristoteles intulit. Ergo in Afro, Anglodiuersas dissimiles' sormas agnoscat, sua eum cogit ratio. Cum autem neget attribuendum formae
1ubstantiu Gquod Aser ab Anglo, lignaeus aGigante tantum differat; neque quod canis a lupo,vinailuus a columba tantum discrepet, formae liubstatiali serendum. Sed quemadmodum,quod Aserias grum, pater similes bigignit filiu causa est penes
materia similem: Ita quod ovis ouc, capra capraedaneae materiae similitudine procedit: Cui conformiter dii agit causi illaVniuersalis,effectus sequuntur,matCI elemctorumq;proportioni respode te Cur enim potius nece staria est forma substantialia qua cane generet quam cum ranas, mureS, Ver
309쪽
conatumque promouens Non opus forma mutis quae murem; nec ranaequa ranam crZet; vel materiadi onat quippe elementorum proportio a Sole caeteriique astris adiuta eo tendit. Cur potius in caprae formatione sit opus formae substantialis adiu- tolio Qx a capra fere semper capram,&ouiso uegignit Quid tum Scilicet magis fixa est in illis elementorum proportio,ut non multum immuteturi unde semen simile, vel fere simile temperetur. In terra Vero, aqua palude, cum proportio facile varietur, fit, ut pro caesi diuersi influentia, varios e-dmi Cecus. Propter quas causas multas fruges in alias speciei ditiersae videmus degenera e.
Quid quod non magis otiis ad productionemo uis apta est quam Tellus alia res alias certasque suapte natura profert viisle illud Virg. sic sigetes, istic veniuntμicius uae, Arboreisortiualibi, atque iniussa pirescunt
Nirirer terra frre omnes omnia possunt, Fluzaimbassaciles, crassi paladibus alni Nascuntur teriles saxosis montibus orni Iittor myrtetis latis ima denique apertos Bacchus amat collas, Aquilonem. rigora toti An forma terrae producit has plantas 3 An hominis forma producit pediculos qui solent in ipse,atque ex ipso nascivi vesci An forma tiaxini gignit cari' tharidas forma lanae tineam forma cadaueris ver mesci noli enim magis haedus caprae , agnus Ovia, quam lisc illorum certissima sunt soboles En qua validis argumentis Empcdoclem petit Aristotclas.
310쪽
An aliis rationibus forma substantialis posita n lirari. IGitur firmioribus argumentis, si quae sunt, hanc
formam substantivam astruere conandum est. Videtur sic posse demon trari. Quia partes ipsae neque operari, neque nutriri, neque constare possisent, ni esset aliquod commune vinculum quo inuicem connecterentur;visque aliqua comui iis omnibus; cuius cura, moriaque fiat, ut partes alia aliis praebeant alimentum, aliae aliis in totius perfectionem inserviant. Itaque quamuis admitteremus, ouod aliqui dicunt, formas particulares esse cuique parti proprias,ut formam ossis, nerui, venae, cid genus aliae nihilominus, ut ipsi volunt, necesse esset fateri formam aliam partibus omnibus communenu, quae unica, & toti corpori uniuersalis,partibus omnibus praesit;& a qua earundem pendeant actiones Tantum abest igitur,ut in partibus eassurae diuersitas,facultatum discrimen, actionii differentia unicam in subiecto formam substantialem impediat,quin,dum ordine certo in pulcherrimam symmctriam suauissimumq; concentum, haec licet diuersia,consentiunt, videre est quasi Cytharoedum quas adaptauit in testudine sua fides varias mirifice pulsantem, hanc formam substantivam quid tuersissimas partes,potetias, functiones in gratissimam harmoniam concordet Magnum si quidem discri-
men est inter formas elementares, quae t Carum
simplex materia requirit, simplicem h bent virtutem,&sorma corporum compotiiorum quae quo perfe-