Philosophiae naturalis adversus Aristotelem libri 12

311쪽

LIAE III.

perse mores, nobilioresque eo pluribus instruetieiunt potentiis ad varias actiones; quas tamen partiudiuersarum, tanquam organorum ministcrio exequuntur. Hae hidem rationes eminus aliquam habent speciem firmitudinis, quas tamen si excutias, corruunt. Loquatur experientia Ad multipliciti, Inquis, partium connexionem, communi vinculo

opus cst Agri vidistine picem,viscum, gluten, res diuersistima 4c sibi, alias aliis connectent vel strictiusne pars parti adhaeret, quam ferrum, &dapis glutine, vel mastiche copulat, Ad hanc vero

tam firmam coniunctionem, opus estne forma alis

qua bbstantiali quae glutini,ferro,&lapidi sit communis Mus d si quis dicat glutinis sermam huius

vinculi causam; non tamen dixerit,eam formam lapidici ferro communicari, vel in ea se insinuare. Dicunt ipsi fot mam glutinis diuersam a forma lapidis, ferri,ecce igitur res diuersas arctissima ne, cessitudine copulatas, sine communi vinculo for-m. e quam res illae diuetis participent. Cur potius opus est forma substantiali quae communis omnibus partibus corporis viventis, eas inuicem connectat Q ij laetabarella in cadauere probat remanere formam mixti, imo in diuersis partib. diuersam, nec ullam admittit de nouo aduenientem formam substantivam, quam validissimis refellit argum tis. Ergo secundum hanc virorum acutissimorum doctrinam,naturaliter unius, eiusdem l corporis partes diuersissimae, diu crsisque formis substantialibus prρ ditae firmissimo inuicem vinculo connectu tur; cum tamen nulla sit forma substatialis comunis huius ta areti vinculi calia. Quod si hae partes mortuae comuni hocce vinculo no egeat, cur vitiae eguerint.

312쪽

At,inquiunt non ex sola partium connexione, sed earundem communione qua aliae aliis, v. g. alimentum ministrant, hanc formae substantia necessitatem colligimus. Saltem paucis hoc pluribus demonstrandum,

euicimus, ex partium coriunctione formam substancialem illis communem non probari Atque ista chilio cogit aduersarios in angustum. Verum non in his vim facimus,ad hanc alimenti distributionem properantes,simul lii partium cun nexionem,quam videre est in istis quae arboribus adnata, licet nullam formam arbori Jovisco communem agnoscas,magis ab illis pendet arbor bus,

quam pars arboris ab alia clima viscu excistam aut avulsum non aliunde queat vivere ,ramia, vel Oarboris exectu ac terrae mandatus,' adices agana cinarborem crescat. Quam ob causem Mathio is negat viscum esse arborem ex ', quia vitam aliunde mutuatur. En firmissima visci cum arbo te copulatio,en communicatio alimenti tam certa ut quod

arboli non competit viscum omni tempore virescat:CG munitae sormae beneficio id factum putet 3. Veniamus ad capillos, qui nihil aliud sunt, quam

quaedam corporis excrementa . non aliter tamen.

qua quaevis pars corporis,cu illo colimcnt,atq; ab

illo capiunt nutrimentum. Non hoc videas in Vnguibus, quaecum resecentur, Vt reiectitia quaedam, nihilominus non solum ut aliae partes, nutrimenti Communicatione crescunt, sed adeo tenaciter digitorum extremis haerent,ut nulla pars ab alia maiori dolore diuellatur. Mitto alia plurimari tuae prς- ternaturam corpori adnascuntur. Hoc est philosophorum, medicorumque aes min, quo peiciti ius na

313쪽

insana praelia conserunt:dum rati unicuisse principium,unam i, forma it abstantilla, a qua partium e-Xus,in conuinicatio, incrementu, iunctiones pend arividere neque ut, cur haec qu alioquin c5- stat esse recrementa, neque habere eande corporis forma, no minus tam carcto vinculo, qua alia partes coi porijsi nectantur, nec aliter ab eo trahat increme mihi mo Jonge, bellus quippe quaereseetii statim repullulet,ac breui in longiore quam priu',

mensura producatur. Quod si ad nexu, cd munio neq, visci cu arbore, capilli cum cute, unguis cu digito, nulla comune forma admittiit; cur potius ad cerebrum cum crui ossa cum vinculis,iecur cura Venis, cor cum artet iis coniungendum ZQu didicat vi icii in arbore, tanqua terra propria radicat ii ab ea vita & nutrimetu capere, haud secusat l, abs terra herbae, atq, platae alii tur,iddq;

dicendii de capillis ad cute,& de unguibus ad digitos. Respondebo hoc si valeat,idem censendum de venis ad iecur, de arteriis ad cor, de neruis ad cerebrum comparatis, esse scilicet in illis tanquam in terra propria radicata, hacq ratione ab illis sic cum sibi conuenientem elicere mec maior est ratio de uno quam de aliis Ex quo sequi tui 'aon neces fariam forma substant tua illis partibus comunem. Adda aliud de tunicis quibus faetus in utero inuoluitur quaru quae chori si dicitur,va ah ibet te-ro,Mumbilico pueri cotinuata, de quibus Galenus lib. de dissectione uteri Vas inquit,quod in chorio essprincipiti dat sinis illius quod per uteru propagatur , ut duo lucinum dicere psis Osculis enim ita uniuntur, ut vena, a vena sngubrem,arteria ab arteria θιritism hauriat. Ide Aristoteles cap. 40 I de hso. Mimal Vmbilicus, ait,

314쪽

Hic nexus huius vasis cum utero, cum umbilico, atque per hunc communio victi tueri, secundinarum, sic timcbranarii quibus scelus inuoluitur,cutit perspicui Quaero,Eritne forma aliqua substantialis utero membranis . pucroque conria nisi Quis dicet matrem,membranas illas, kscetum csse quid unum,qui tamen non minorem inuicem habent connexionc, quam quaevis pars corvoris cum alia. Si non sunt unum, quomodo habeant formam unam DFoetus in lucem editi eadem est forma quae prius,non utique sorma matris , aut membranae,

a quibus nemo dubitat esse diuersam. Ergo prius ciat diuersa : siquidem idem erat tunc eiusso ma, quae post partum mane c. Quis igitur dicat

adnexum partium communi Oncmque formam communem esse necessarian qui matris,membra narum, foetus copulam consensiumque tam ne iccsIarium viderit, nulla tamen forma substantiva communi intercedente λQuid de trunco surculo,ubi coaluerunt, dicendum putant Z cque enim negauerint ex viro queaeque unum per se fieri,atque ex diuersis eiusdem corporis partibus. Quod si negent pari iure ex corde ac arteria δε ita de reliqui pa tibus ivnum per se fieri negabimus. Sin vero ex suci lod trunco num per se feri concedant, iam ex duobus specie differentibus , numicri fieri fatebuntur;& quidem pristinaua speciem retinentibus. Qu'd manifestum faciunt rami , si qui in fra commissuram nascantur pristinam naturam seruantes eamque diuersissimam ab illis qui supra eam fruticatur. Nunquia rami illi, x fluctus quos pars

315쪽

pars Vtraque producit, conuincunt truncum , surculum candem quam prius naturam seruare nunquid diuersam a natura surculi, trunci natu ram, ut prius demonstranes Si uni ex pluribus ramis primi, surculum cerasi inseras , nequaqua critnatura na, quae pruna simul, cerasi strat. Ab scindereliquos ramos, ut ille solus vigeat, cuiCerasus insita est manebit truncus idem qui prius, na- turam Prunt eruans, ex quo trunco& Ceras suseculo arbor una coluerit, trunco utique ramis naturam, ut ritus, specie diuersim seruantibus.

Conant igitur hic ex rebus diuersi generis,aut speciei seruata cuique suas iecie, unum quid fieri,

non minusquam ex corde, arteria num resultat: vi,n nullam ese trunco surculo communem formam, per quam hic nexus, atq; communio fiat, sensus cogit fateri 'eandem de corde cum arteria, irrisus partibus confessionem extorqueata, non ex eorum copula atque consensu formam com-numcm probari.

Quod si diuersi cncris partium coniunctio,

atque communio formae regimen vimq; non re 'limir, quanto minus ad partium quae eiusdem c-ncris habemur quales sunt partes ossis, vel nerui, vel carnis coitum, ea forma necessaria esti Et, si ad stirpis, surculi connexionem nulla eiusmodi for ima communis interuenit; cur ad rami eiusdem partes copulandas,eam intercedere necesse est 3 pi-nόreos hoc nexu magis quam partes illas constrictum iri, ut quos vertant, ignorent. Qui quidem nexus me cogit fateri, ex partium coniunctione, atque consensu non euinci formam aliquam substantivam partibus omnibus communem.

316쪽

eius unitate.Mirari,inquit sem sublimia ingenia possunt qua ratione, cuius munere, is qua virtute valeatit udus esse unus,cum in eo inueniantlirpartim te gnantia, ut contraria partim distincta genere, ut attine ita ad varia praedicamenta, partim etiam distincta bis

quam geuere, taeterni, ac mortalia, ct praesertim quia νnum nItmero est maxime num ea autem valde multa,

ct distincta iec apparet quid ea detineat ne secernantur: ut ratio admirationis est con spicua ita a prime latet, ob cura est causa per quamproxime Mundus tinus hic

ille. Quam in rem multiplices philo phoria ira pugnas apud ipsum videre est quae ad praesentem rem nihil attinent, in qua de mundi unitate agere nobis non est propositum. Sussiciat id quod in confesta est apud omnes, diuersissimarum mundi partium, tantum esse inuicem consensum atque concordiam ut huius ordinis atque unitatis retinendae causa. grauia suritim , leuia deorsum praeter ordinarium cuiusque impetum ferantur. Q ubus positis ita procedimus. vel datur aliqua causi uniuersalis siue assistons, siue informans , quae has omnes mundi partes arctissimo ne cestitudinis nexu coniungit, vel absque ulla causa uniuersali, atque communi, singulae nihilominus partes, etiamsi diuersissimae hanc inter se concordiam; amicitiam lite consse irant inuiolabilem. Si posterius: cur unius animalis, aut plantae partes

317쪽

tete partes minus poterunt sine formae substantiali, nexu cohaerere,atque consentire; quam totius uni uel si partes, siquidem sine tali connexione, firmissisimam t. men inter e concordiam seruare fateatas Loge prosecto minus est mirabile, si res cadu.ca,ad breue tempus, sine forma substantiu retinaculo, ex partibus diuersis constet qiuam mundi huius molem immensam ex partibus diuersissimis conflatam , sine formae uniuersalis conne xione perpetuam incorruptibilemque perdurare. Siti prius dicas; δ quod ex Antiquorum , a , xime vero Platonis doctrina deductium certissimis clari stimisque rationibus commonstrauimus, mentem diuinam,per omnia diffusam, singulis rebus astantem motum ad finem proprium dare , ac virtutem cuique suam S dare conseruare. Quidi quaerunt in rebus singulis singulas formas substantiales, cum una uniuersidis causa per omnia extensa singulis susticiat 3

Esto quicquid voluerint, haec uniuersalis causa, si substaintia, sit accidens. Haec causa quae uniuersi partes connectit, non potest unius plantae vel ani. malis partes coniungere mur non possit,nullam dabunt rationem. Elli causam illam uniuersalem quae partium orbis compagem iungat, ac singula moderetur demonstratum cst esse sapientissimam. Quippe est ille

cytharoedus qui quas aptauit fides suauissimo modulatu pulset quem in toto concentum seruans in partibus. Et quidem unius animantis numerosissimas partes , ac multiplices earum Vires, functionesque ab unico singularique volunt pcndere principio : cuius haut haec agentia

318쪽

in optimam harmoniam conueniant. Quanto perfectius est, atque infinitae illi sapientiae conuenientius,Vt&res omnes, earumque parte , ac Virtutes ab uno orta principio, eoque interno, atque

omnia permeante, si sunt in illo,&ab illo ac per illud subsistunt, perseuerant, ita ab illo motae,&recti operentur Sed prolixiores fuimus ostendendo tale principium in re qualibet, singulari, non posse demonstrari, cum superius demonstrauerimus non possedari,unicamque motus naturalis causam principalem in omnibus esse eamque sapientissimam. Quς pro illa natura singulari haberent argumenta expendimus, quae talia reperta sunt, ut qui aduersus tam potentes rationum mole S,quibus pro veritate certamus,tam inanes, futilesque nugas audet o prponere,non minus ridiculi videantur, quam si aranearum telis, tormenti bellici impetum velint retundere. Qii 'modo insuper ipsos suis armis of

derimus,propriisq; rationibus conuicerimus, mera mora esset repetere. Insuper meminerimus quae fuse docuimus, res diuersis speciei in unu coalescentes naturam propriam seruare, Vtin corporis anima destituti partes diuersissimae,nulla adueniente forma noua pristinum nexum retineant; criniscuti,unguis digito,viscum arbori, membrana puero&matri sine ullo substantiali vinculo communi cohaereant ut ex trunco iurculo unum resultet, utraque nihilominus parte naturam priorem priγ-prietateq; retinente,in quibus videre est res lucr- fenatiane inter se firmissime coniunctas, alias ab aliis nutritionem, accretionemque mutuari Ergo

alio vinculo , qua in sit illa sorma seu natura quam fingunt

319쪽

fingunt in re quaque ingularem. Quod quidem

vinculu,niuersale sit Dei praesentis , quem Theologi vocant naturam naturantem,operatio continua, qua principiis materialibus imprimens impetum ad quem apta sunt,dum similem materiam simili coniungit: virtute proportionis elementorum ex quibus semina compacta sunt, res omnes exur gunt atque crescunt; ut suo loco clarius demostra

re conabimur.

uua probatursormam rei continue fluere. ARTICVLVS I. vice

Andem vocamur ad id quod saepius polliciti

sumus,ut quam formam substantivam si qua tamen est a Deo creari probauimus, eam ex plurimis, innumerisque factam particulis quotidie per partes fluere demonstremus, in quarum vices succedentibus aliis ipsa continue renovetur ita ut animalis senectuti vel nihil,vel parum restet serma quam recens natu habebat. Nec est quod in eo demonstrando laboremus. Id Peripateticorum principes aduersus Aristotelis placita evincunt. Qu' probato non est quod praecedentibus rationibus utamur ad comonstrandum forma nihil aliud esse, quam certam partium harmoniam,vt Antiqui voluerunt.Si quis spiritus extremis adhuc pertinaciae naribus pendeat,hic expiret necesse est. Quamuis rationibus victa Pertinacia e tradat vivacior Hoc dico. Quae dictitri sumus ita rem manifestant, ut praecedentibus non indigeant; quemadmodi neq;

320쪽

tem restitutam omni ration tuo praesidio tueri con-

Uruum est.

uus Platonis sententia resertar. te quam ad Peripateticorum hac de re

controuersias accedamus, non erit ab rentini Platonis hac de re mentem aperire citatis ipsius verbis ex Timaeo , ubi agens de elementis,& consequenter de aliis rebus omnibus, ut videre est, omnia in continuo fluxu esse demonstrat, his verbis. Atque ita videmus , hac omnia circuitu quodam sbi invicem vires , fomentaque ge- 1lerationi vicisiim tribuere. cum nunquam eadem appareant permanere, quisuam me rubore redargutio iisque su picione poterit istorum aliquid num potiusquam linduert is firmiter appellar Nemo certe. Ouare tutissimus in his hic erit loquendi modus ro quod fisper alias alitei formatum videtur 9 larumque iuxta

ignis Usigiem ton est riique ignis hoc aliquid. sed tale dest,

igneum te aliud quicquam, velut ullam habens stabilitatem Denique neque pronominibus quidem ullis haec Ananda sunt quibus in rei cuiuslibet deust ratione cum pope illud dicimus,uti solemu3.Fugiunt enim , e expectant pereandem demonfrationem,qua hanc vocem hoc. huic huius designat vel appellationem qua de his tanquam existetibus,2sabilibus habeatur. Igitur huiusmodi omnia neque hoc nςque illud e tala potius, aut tale propter sini-litudinem aliquam appellare debemus.Et ignem talem, v Iam tale,ac de calfris qua gignuntur eodem pacis .Et post pauca,Sed pernu qzod Polavim exponam: Si quuenim cunct.ulgura exana ea amqtreazri materia cladia