장음표시 사용
341쪽
aquae partes eandem naturam participant. Ergo innumeras illas animae particula quae vastum animalis corpus diuerta informant fateatur omnes concepto animali in fuisset, ac decem millia partium animae imgulis materiae particulis incubuisse,vel sane ad nouae materiae adiunctionem, nouas animae partes aduenisse concedat, quod tam acriter impugnauit.
Est quoque quod hic Aristoteli eau tu velit, ani mam illam a cordis structura opus incepisse assirmanti. Quid enim in cordis pusilli formatione tot animae partium myriades agebant' Pluresne tunc
animae partes erant necessariae corculo particulatim construendo, quam cordi , magno ubi anima creuit, continue renouando, ac reformando requiruntur Sane pauciores initio sufficiebant. Reliquae ver quae per uniuersam animalis molem distributae sunt , ut nulla tam exigua pota concipi animalis particula,quae partem animae non habeat , ubi tunc erant An etiam in
cordes paucissimis laborantibus , quid infinita prope reliqua multitudo agebat ictabantur
scilicet Parum commode utique in loco tam angusto. Verum in his nugis ultra modum nugati sumus: cum prius argumentis omnem fertinaciam superantibus, ac demonstrationibus Sole clarioribus extra dubium fecissemus in vivente quouis, cum singulis materii; partibus partes Armae seu asenim g accedere,ac recedere.Licet prius validissima complurium inter Peripateticos Principum argumenta eandem veritatem conuincerent, quae
qua bene soluant Aduersarii, auditum est. Aduer-
342쪽
sus quam veritatem,opinor, non sine rubore, Zabarellam , quae se ipsit, cogitasse. Vnde quasi ve iritati violata debitas poenas luens praeclaram locis dicti onsessionem edidit , quae necessaria tot a 3 surditatum consecutione, propriam de e tensione formae sententiam pessundedit. Scilicet
priori loco , ex selsissimis Aristotelis principiis procedens non potuit nisi falsissima elicere; posteriori vero experientiae certissimae consentiens, non potuit sibi manifesta reticere.
OD Zabaressa argumenta resutantur.
OV mobrem non mirum, si suis telis aduersum veritatem vibratis seipsum consedit. haec sunt quae cap. 31 libri de accretione, nutritione dicit, Primum quidems de noua particula carnis noua assiima particula educeretur amima esset pri-mὸ actus corporu homogenei,quare no est essentialis condiatio anima quam Aristotcles in eius definitione accepit, arit nam esse actum corporis heterogenei; sed etiam desinitari corpore arima educeretur aesima quidem tota cumerium ammetae sentia diuidua Mnst, necesse est,tibicunque esse dicitur, ibi sit integra. En primum eius argumentum.quod si quid habet roboris in ipsum, a
que Peripateticos habet qui cum asserant totam animae essentiam singulas corporis particulas in- rmare , asIerunt consequenter eam esse actum corporis homogenei: Nihil autem contra Antia quos, qui negant animam esse talem actum ,sed diuersarum partium senserunt harmoniam:ac proinde negarunt indiuiduam.
343쪽
Praeterea, inquit sequeretur nullum esse in iuuenate praecipuum membrum sed omnes corporis partes esse a-que prmpum mκidein praecipua pars non alia ratione iudicatur. quam exprimo anima ortu in illa is ex praecipuaeimsede a qua ad ali u partes anima dissenduli ; quocir ca si bique anima oritur , ubique est membrum praeci puum: usa igitur erit Aristotelis sententia deprimatu coradis , quias omnis aliaram partium a corde pendentia tollitur: ab eodem enim res pendet secundum consiTuari a quopendetfecundu esse&c. Haec Aristotelis de cordis primatu sententia falsa est totumq; argumentu
falsum, false, inniti docent serpentis diuisi partes, in quibus nulla est particula quae non possit vivere seiuncta a tio libet membro praecipuo. Suo quidem loco, si dabitur ex instituto agere de
anima, Aristotelis rationes expendemus, quamque leues sint, videbimus. qui nunc in pates cienda Aristotelicae sententiae salsitate nauamus;
tunc omnem animae rationem rimabimur undenam internus ille rerum animatarum motus unde
actio illavi reactio ,unde attractio, concoctio, re tentio,& expulsio, unde nutritio, denique, accretioque,atque decretio:& quod maxime quaeritur,
unde ortus earum atque interitus. Quae quantum
humano datur ingenii, speramus nos adeo plana ficturos, ut consensus ipse omnium inter se rationum,ex principiis per se notis, atque ab experientiaipsa petitarum, lectoris facile consensum impetret Tunc videre erit, sitne unum an plura membra, ex quibus haec anima quam Veteres harmoniam putarunt, dependeat: de rationali
non agimus in quomodo , ut hic concentus
344쪽
perseueret, requirantur spiritus qui a cerebro per neruos diffunditur,vi calor qui a corde per arterias erumpit,&alimentum quod aiecore per venas distribuitur. Sicut enim ab his principiis fluxit omnis partiutotius corporis substantia. atque perdita restauraturnita ad agendum, ab iisdem excitatur adeo ut illis cessantibus principiis,pereat partium substantia,& quae remanet,iners stat , Atque hinc patet, quomodo haec anima hqc inquam harmonia quq Per totum corpus inuenitur, potissimum pendeata cerebri,cordis, iecorisque influxu, sine quo statim partium ille concentus contunderetur , dum calor, deficiente humido , expirarer vel celsante cordis adiumento fatisceret,atque a frigore extingueretur. Hinc clarum est, cur pars vel membrum exectum a corpore non propite vivat, licet animam propriam habeat,propriam inquam harmoniaim quoniam a totius harmonia deficiens, insu-xus illos a cerebro .corde,5 iecore non habet qui sunt instar venti e follibus in organorum tubos sese insinuantis eorumque concentum excitantis. Illius quidem partis harmonia durat ad tempus, verum sine pracipuorum membrorum adiumento inutilis,& impotens. Quae quidem iniciesenti, extremis digitis attigiis sufficiat,non quibus Aristotelis sententiam premamus, sed ab ellς argumentis satisfaciamusci tuae, an quid ponderis ita beant Lectoris esto iudicium. Nostra enim haec expositi refutat de tertium eius argumentur L uapropter, in quit, sequeretur etiam oporte e quodli et membrum ab animali siparatis uiuere aliquandiis ramsi membrum non habet aminam, coria influentem, diu
345쪽
ipso primi in exortam, nulla potes esse ratio, cur separatum
membruma toto non debeat aliquandiu animam retinere,
qtium substantialis interitus non fiat neprauia alteratione, qra non potest esse subita sed in tempore t necessario:
im nonsolam mιmbrum sed etiam quilibet carnuparticula deberet ob eandem rationem, aliquandiu vivere: hoo
tamen omnium consensu falsum est; ct experientia ac sensui repugnat. Haec ille, quaevi principiorum Aristotelis, Peripa tuticos premunt, non Antiquos, ex quorum doctrina visum est,cur membrum exectu proprie non vivat, licet propriam habeat animam. In quibusdam tamen & experientia, & sensus do cet partes excisas aliquandiu viuere hoc in talea
excerpta, hoc in partibus serpentis diuisi, hoc in a. liis pletisq; sensus docet, hoc ipsum fatetur ipsemet fieri posse,i membrum exectum paruo aliquo tempore
Cur semper novi uar pars execta dedimus rationem Caeterum quod membrum quod uis amputatum non ita coalescat, ut calcar galli,causam te docebit ramus quernus qui terrae infixus radicem non mittit. ut salignus Minus ne quam hic ille vivit Minime vero. Cur alter facilius radicatur'quia facili iis alitur . Ita ealcar galli decurtato vertici insitu facilius alitur quam aliud membru,ac proinde facilius cohaeret. Id clarius demonstrat ramus aliquis grandior qui trunco insitus no vivet,ut surculus exiguus: qtu sic esplusne vitae est in surculo qua in ramo unde excisus est 3 Quasi ver b.Viuit tamen ille tacite quia exiguo contenetus alimento, moritur, hic quia multo indiget, quod non facile fugit. Eandem ob ratione, licet particula aliqua membri excisa posset reuinciri , minime ipsum membrum,
346쪽
quod tamen plus vitae participat, quam illa particula. Hoc videas in exemplo allato. Non enimi crus galli abscissum in eius vertice figet radices,
i id praeterea labarella Sequeretur etiam, non
unam et animam in vivente , sed plurimas , ins Ola enim aggenerata carnis particula inesset animi, ac proinde non num assiimatum , sed plura quotidie in no animanti nasci animata. Haec ille contra seipsum, qui fatetur tot esse animas partiales quot sunt viventis partes , idcirco huic argumento quod ipsius sententiam petit audiamus eum respondentem cap. 6. libri de partitione animae. Omin, inquit, consequens oratio negationis est quia, ut aliquod vocetur anima non satis est shabeat aesima essentiam integram in emim indiuidua est, ibi est,ibi non pons nisi
integri tota esse sed etiatu oportet , ut habeat totam suam materiam ct corpus integrum in quo recipiatur quum enim animas praedita pluribus facultatibus , per quas apta est plures edere operaitiones, requirit necessario corpus varia obtinens instrumenta, qua omnibus facultati bus correstondeant cide licet in ocula infit anima essentita tirtegra oculia tamen non potest dici assiimal, quia non habet ibi omniasbi necessaria instrumenta, neque integram suam materiam , cui adiuncta sit amimal constituemquare oculus non est Himal, sed pars amimalis. Eccum Zabarellam sibi contradicentem respondentemque quomodo vi aliquod dicatur animal non suseficiat, habeat animae integram essentiam Labilis scilicet fuit memoriae. Verum id non Patroni imprudentiae , sed causae iniustitiae imputandum
est: quae optima quaeque confundit iudicia. Omisit
347쪽
Omisit Zabarella illud argumentum quod in
difficultatis controuersiaeque propositione attulerat,ab animalium reminiscentia petitu viderat nempe vir oculatus hoc argumentum seipsum interimere , ideo inter sua non illud collocauit. Paucis expediam Aliquorum seruant memoriam animalia in plures annos At multorum perdunt me moi iam. Si eadem durat anima,cur non eorum conseruat memoriam 'Quid respondent: Quia nimirum pereunt species earum rerum. Si pereunt 'excedente scilicet materia cui inhaerebant. Ergo a contrario, quod nonnullorum diutius manet cmoria, causa potest esse quod materia cui inhaerebant ex parte perstiterit , unde ex parte durent hae species, ac per eas rerum illarum me
moria. Certius aliquid responderemus, si constaret de eiusmodi specierum natura; quae,opinor Gonge alia est quam ipsi putent:&fortasse species illae sunt
corporeae; clproinde, sicut crassiores corporis partes,adiectione similis materiae, reparantur : fortasse haec causa est, cur eorum quae nobis memoria exciderunt, si semel ea audiamus , aut legamus,facile reminiscamur im firmius ea tenea
mus, quam si non prius lapsa essent. Quippe quae supersunt specierum partes,similibus aduenientibus occurrunt illisque coniunguntur. Et fortasse haec causa est, cur cum aliquid audimus, vel videmus quod dudum obliti eramus; recordamur tandem nos prius illud vidisse vel audiuisse non utique sine aliqua vetere rei illius specie quam anima speculetur ac veluti cum recens adueniente comparet quam tamen veterea ei
348쪽
imaginem animatu quam vidisset,iai recens veluti delitescentem excitasset. Ignoscatur mihi si de his abditissimis, non nisi incerta proferam. Me enim ad id cogunt illi qui quod Fernelius ait, rationibus incertissimis ea quae sunt certissima conantur euertere Certissima sanὸ sunt quibus eui. dentissime fluxum animae vegetantis probauimus. ad quod improbandum hi nihil nisi incertiusima protulerunt. Adde uod de sola vegetante egimus de sentiente quid sit Deus dabit,suo tempore quaesitus.
R TI C. II X. Praecedentium conclusio. Non tamen irrideam, doleam potius sortem virorum doctissimorum, atque subtilitate sua de philosophia optime meritorum, quos haec Aristotelis doctrina saepius necessariis contradictionum plexibus illaqueat, ut sese explicare non possint. videant igitur,quam facile sit se eiusmodi
vinculis expedire , argumentorumque suorum nexus resoluere:si quae pro veris supponunt, Aristotelis principia, ad rationis calculum velint exigere: neque conclusiones quas alibi suae rationes claris1 mae verissimas deinon strant;hoc loco reputent absurdissimas hac sola ratione ducti,quia scilicet Aristotelis euertunt principia. Neque enim aliam in eis Zabarella reperit absurditatem preter
hanc quam suae rationes euidetissima probarunt certissimam esse veritatem.Quod sequeretur,animam vegetantem non esse substantiam aliquam unam,iaeque actu unum substantialem,neque rem
aliquam unam,sed debitum partium diuersarum
349쪽
concentum,atque harmoniam qualem Veteres a
gnouerunt de qua sententia Aristoteles lib. i. de Anima cap. .Est autem ct alia quadam opinio deamima tradita probabilis quidem compluribus, nulla eorum m. serior qua de ipsa dicuntur: reprobata ramen his ratio nibus quae in commgnibussermonibussunt: Animam enim harmoniam quandam inquiunt esse Harmoniam nam-qre temperationem e se, compositionemque contrariorum dicunt.Et corpus ex contrariis compositum esse. Si eorum iam aliquis rediuiuus ius suum repetiturus , atque aduersus Aristotelem sententiam suam vindicaturus , victricem illam rationum inuictarum phalangem produxisset factoque illo
Aristotelico figmento forma inquam substantia-li,animum vegetantem rursus rem non unam, sed
plurimas esse conuicis eci. idque rationibus Zaba rellae quae duce experientia ab Aristotele deficie tes,venerint in subsidium veritati, confirmasset: aduersus hunc Victorem intrepidum, qua ston te Zabarella cum hac formidolosa argumentorum manu procederet Talem inquam fingamus que-piam ex priscis illis philosophis Zabarethe, vel si
mauultis Aristoteli ipsi respondentem mae argu
mentis illorum sententiam suam confirmabiti, atque Aristotelis fundamenta vi necessariae conse quentiae evertet. Ecce igitur ut ex illis rem conficiet.Si verum est cum noua carnis particula, nouam animae partem produci, falsum est animam esse actum unum, atque substantiam Vnam , qualem vult Aristoteles, dum vocat eam actiun comporis organici,atque heterogenei sed verum est prius,ergo posterius Minor ita firmiter probata est,ut nihil firmius Maior est ipsius Zabarellae.
350쪽
Forma argumenti optima. Constat nouas formae, atque animae particulas cum materiae particulis accedere, recedere. Quo dato asserit Zabarella animam non fore actum unum substantivum corporis organici. Et hoc ipsum est quod Veteres docuerunt. Quid contra Zabarella' At hoc ,inquit, absurdum est, animam non esse actu corporis organici,atque heterogenei. Cura Zabarella,id absurdum putas quod ratione quas neque tu , ne
que ullus alius soluerit, verissimum demonstram 8 Qtria scilicet,id repugnat Aristoteli. Absurda igi. tu veritas, si Aristoteli contradicit , non absurda dogmata Aristotelis, si contradicunt veritati Ecce Prisci illi,ut probent animam vegetantem non es
se actum unum lubstantiuum,neque rem unam aliquam , utuntur hoc medior, quia anima sequitur materiam accedentem & recedentem, ergo non
est aliqua una substantia quae continuo fluxu subiacet. Quid Zabarella,&ali j Cum videant sequel
necessitatenhnegant antecedens,ex quo sequitur. Illi non argutiis,non sophisteriis, non obscuris argumentis, sed demonstrationibus euidentissimis, a sole clarioribus,quibus experientia,in uniuersa
rerum natura testis citatur, antecedens illud probantita dilucide, ut Zabarella no dissimulet se argumenta illa soluere non posse, licet a prςcipua sunt,non viderit. Nihilominus antecedens illud non vult si cedere,inauultque absurdissima quae qu)ξ atque insanissima admittere. Quare Quia,inquit hoc admisso sequeretur quod inserunt Veteres illi,animam vegetantem non esse substantiam aliquam,aut actum substantivum, neque rem ali