장음표시 사용
371쪽
cis Cur ad laorum attractionem extima clementa coeant in syncrasiam.Attamen & ex clementorum situ atque ordinatione pendet haec ratio Maxime vero ex astrorum motibus, in quib omnibus videre est illam lite,sed cum amicitia conitinctam. Quae quoniam a principio sic fuerunt disposita iure merito ex amicitia&lite mundum deduxit Empedocles Latque liuioliti de amicitiae omnes omnium rerum vicistitudines attribuit.Sed quia pituimum ad
naturae cognitionem attinet,nolle deturne vacuum in natiu a, halac quaestionem aggrecitamur.
uit Aristote oculentia exponitur. OVoniam Veterum de vacuo sententiae rerum rarefactio, atque condensatio potissimum fauet de ea mentem Aristotelis iuvabit intelligere. cuius hac de re Veterum algumentis satisfacere. Volentis L .phys Cy tex. 8 . sensum ibidem refecta oleius his verbis Suam sententiam de rarefactione exponit, qua breuiter prinis in hoc consitit, quὸd raritas densita sunt duae contrari qualitates educta de potentia materia sicut aliae. Cum autem aliquid condensatur, ἀπ rares proprie non est quia expellatur aliquid, a gi u-grediatur aliquid, vel quod partes comungantur inter se xc separetitur ratione pacli , sed qtua ducitur de potentia
372쪽
materia talis qualitas, raritas, aut densitas, ita ut subieetum mutetur,sicut cum si calidum,alislidam Antiqui enim nullam partem rei in rarefactiorne vel densatione mutari dicebant, sed solum magis appropinquari, aut revi oueri interse Aristoteles vero non sc sed cum rarest,
aut condensatur aliquid, totum mutatur,o partes muta tione accidental recipiendo qualitatem eductam de potentia materia,quod apparet,quia in raro quesibet pars est rara, quod rarum solum esset perpartiumseparationem inter se, partes piis,manerent dei quo falsum est, ut apparet in his quae rarabunt, ct maxime in elementis. Haec igitur Aristotelis sentetia ex Toleto: quos miror adeo Lynccos fuisse , ut de minutillimis elementorum particulis iudicare potuerint, quantae molis essent, viderintque raritatem parum,ac densitatem. Eodem vero textu exponens Aristotelem addit.
Est notandum quod ex magno seri paruum est densari ex paruo magnam est rarefert: Et quidem quaestione qua mouet, quid sit condensatio, & rarefactio pluribus
exemplis ostendit,acrem, aquam rariore,& densiorem fieri , rarioremque pluS loci, densiorem minus Occupare.No quod in condensatione quicqua xhaletur, vel in rarefactione quicqua ingrediatur. Qu domnes admittiit de rarefactione proprie di-eta: Cum enim corporis valde porosi, pumicis,
cauitates acre replentur, impropriam Vocant rarefactionem.
ARTI C. II. κ' supposita rarefactione 2 condensatione qualem ponit Aristoteles,probatur dar Pacuum. Is elucidandae rei gi alia praemiis si ex tali rarefactionisin condensationis suppositione
373쪽
ita rarerieri,ac condensiri; ut nihil ad ueniat,vel recedat; vel si talis sit rarefacis a sane detur vacuit intella tes Pono quod clarum est. Cum res con
densatur, partes eius extensas, maioremque capedinem implentes ad centri in unum sese cotrahere;viqua: erant extreim aliut cum qua prius occupent,&ita reliquae consequentes. Omnes enim adcen ut accedunt propiusqtiameiat. Suppono ex Ari' stotelis doctrina partes extremasio est in coderis latione propinquiores proxime sequentibιν quam prius. Alioquin, ut volumus, fuerit prius vacuuinter ipsas Qu9modo enim quς se cotingebat,possint propius in uice adire Ergo secundum ipsos,no sunt primae propinquiores secundis,nec ccundae tertiis, nec te itiae quartis quam pilas: sic puta de reliquis.Ne tatem sit ei giuersatio intellige nos loqui de omnibus partii, quantumcunq; minimis,inter quas, proxime sequentes,si nihil fuit vacuum,noposlunt propinquitis inuicem coire Attende. Ergo
facta condensatione, quatum extremae illa palle a spatio suo precedenti recedentes ad centiu sese admouerirnt, tantu proximae ab illo quod tenebat;&ita reliquaru unaquaeq; tanis distabit ab eo locoque prius Occupabat,&ad centru appropinquabit. Iaponamus extremasi ei illius rare parte, duo b. digitis recedere. Per conseques quae duo b.digitis aberat, cum aeque ac p1imae a suo loco remoueatur incentro erunt. Quae vero interius erant, Celmumque
attingebant, quonam se codent penitius Ita generaliter ponam argtimentum Omitis pars interior in codefatione aeque attingit proxima atq; priu4 eigo
374쪽
monstrabimus. Rei etenim rarae partes minimequet centro proximae erant se contingebant ut volunt.)Ergo non propinquius accesserunt, neque moueri potuerunt. Item minimae aliae quae has minimassequebantur,eas contingebant Ergo moueri nequiuerunt his primis immotis quae moueri nequibat. Tertiae quoq; minimae secuda proximas contingebant, ergo illis immotis moueri nequiuerunt, neq; propius ad cirum propius accedere. Quod de omnibus partibus ita pona. Sinulla sit pars vel actu vel
potentia quae ad proxime pr cedente possit magis
accedere,sequitur nulla posse cetro propius admoueri: Sed veru est prius,ergo' posterius Minor est
ex illocii doctrina. Si enim pars ulla proximς posset
propius accedere sequeretur,esse Vacuti inter illas, ut claru est. Conexi necessitudo patet,cu enim prς- cedete nequeat se magis ad centru promouere, necesse est illis immotis,neq, moueri sequetes. t nullae praecedetes possut,ut liquet. Nec est quod respo-deatur. Quod enim dicut quida partes hasceno esse Cotiguas, sed continuas, hoc arguit illoru inopiam. Quippe omne continuit,simul est contiguit, sed ia5cotra Vel sane si cotinui partes non inuice contii
gunt.datur vacuuinter illas, quod Volumus. Dicere
aute quod quς se contingui partes possint magis inuice accedere,est natura reru euertere, ψ manifeste repugnat asserere. Partes quide spogis pressit fi ut inuice propinquiores, sed abeute aere qui medius erat.hic aute sermo est de codefatione parti que nihil abscedete,magis ad inuice,quam prius accediat. Ridi-
375쪽
LIBER. 32FRidiculum quoq; est exemplum cerae, cuius pressae partes pro ius admouentur lapidi prementi; cli
tamen cera iam lapidem tangeret. Cera enim non tangebat saxum secundum omnes suas partes, idcirco qttiae cerae partes lapidi non adhaerebant, possunt magis appropinquare ructis de contingenti bus lapidem. R TH C. III. uo Toleti euasis inutilis ostenditur. NON dudito quin Toletus vir acutus&haec
alia viderit impedimenta, quae ut tolle retico confugit,ut diceret Vliantum, inquit, ego xistimo amo itissecundum Aristotelem, notast mutatio secundum raritatem,pe densitatem,qui aliquid quantiι- tis deperdatur, vel acquiratur de nouo loquor autem de propria condensationeo rarefactione. Secundi ni tamen Auerroem,qui tenet,materiam semper habere coniunctam quantitatem sibi , t nunquam de nouo acquiratur, vel deperdatur, nec tota nec ulla quantitatis pars dicet, in condensatione, vel rarefactione non deperditur quicquam quantriatis, aut acquiritur, sed aliter aliter se habet. Haec Toletus si illa quaestione de rarefactione, dc condensatione. Miror Scaligerum non hoc animaduertisse viruoculatissimum; ut argumentum solueret, quod liquit in solutum. Ita scilicet in Cardanum. CXercit. q.
Luculentior fuisset subtilitas i nos docuisies, quemadmoduseri qui rarum id quod erat densium squidem non datur
vacaam. Ergo interimm minimum naturale ignispκri, minima continua. circunsantia nullam medium compus intercedit. uonam igitur modo queunt et propim,aut loginquitum interuallo, Ut tuape corporum penetratione
376쪽
remouere non valuit. Facile autem erat, si Toleti sententia placuisset, dicere, minimum illud
naturale, licet solum non possit minus fie i, cum aliis tamen coniunctam possimari nuta quantitate, diminu LAtq; hunc in modii, dum omnia eiusmodi minima naturaliam in i uiritar, tem densari, cum Vero augentur,aucta quantitate, rem rarefieri Verum hoc, ni fallor, commentum risisset Scaliger: consectaria quae ex hac quantitatis diminutione deduculariir. Multi enim eis iam vene iunt licentiae, ut dicant Deum posse uniuersum mundum seruatis omnibus partibus, atque eorum ordine
sub grani milli quatilitatem reducere. Et hoc, memini, praeceptor nos occviat esse probabile. Licentiosa profecto haec philosophia , parumque philosophica haec licentia, Nec serenda Genio Scaligeri. Sequitur autem facile ex hac positione. Nempe si res, seruatis omnibus partibus, omnique partium substantia integra possit naturaliter minor fieri, minuta nimirum quantitate. Cur Deus non possit ficere minorem Θ cur non otiam minorem,& minorem λ vel ubi ipsius potentia termina. bitur)Si eatenus rem potuit, seruata omni substantia, minuere, cur non possit ulterius 3 Eadem via sequetur , minima parte aeris uniuersum mundum
per Dei poten iam repleri posse. Si enim ad duplun ituraliter augetur sine vacuo interposito, cur per Dei potentiam non possit ad quadruplum jurno ad decuplum Θ cur hoc decuplum non ad centui qui ita in infinitum Vel ubi Dei virtus terminabitur 3ωquia, si Aristoteli credenduna est, densitas craritas sunt tantum qualitates: hinc aeris particulae ad
377쪽
UI R. 32 ad totius mundi repletionem rarefactae, Deus ne ulla contractione, potetit densitatem addere, ut sit lapide dentior,ac durior. Vtile profecto esset diuitibus, mercato libus posse suas fortunas a parito voLimine complicare, quas vitato periculo rursus explicarent. Sed haec parum philosophica mittamus. Quae quoniam illis aratione aliena non videntur, conemur eos sententiae suae vinculo ad eam ab uiditatem trahere quam videant.
ARTI C. V. suo diminutio quantitatis, remanente tota substantia ad imp bile deducitur. Euior fuit illa velitatio, praeludiumque pugnae
grauioris qua uincamus, quantum res deperdit quantitatis, tantum necessario perdere partium suae subitantiar: aduei sus Toletum , qui, ad tuendum Aristotelem, dici quantitatem raritate augeri, densitate vero minui. Neque enim aliter roterat euadere quin cogeretur fateri,si rarefactio fieret sine nouae substantiae interiectione, necessario dari vacuum. Hoc ut euaderet commentus est qualitatis rarefactione accretionem, decretaonem vero densitate. Retegenda falsitas. Pono quod est clarissimu res eiu dem quatitatis tot partes cotinere potentia; hoc est una in tot partes diuidi posse,in quot Maltera Nec est quod dissi
crimen ponamus interres densis haras si,ut vult Toletus, raritas filist additione qualitatis.Res. n. secundu quantitate sunt diuiduae. Ergo crescente quantitate,dum rare fit aliquid, crescit&ratio diui
duitatis,ut possit magis diuidi Certum quippe estX ε
378쪽
quo plus res quaevis habet quantitatis eo magis posse diuidi atque eo plures partes virtute continere, in quas si diuidua. Iam ponamus aerem densatum adiit dimidium: totus a P non maiorem habebit quantitatem quam prius eius semisiass. Siquidem, ut vult Toletus , tantum deperdit
quantitatis,quantum raritatis. Sic arg maenior, is quale in quantitate non piri-
res habet partes in quas possit diuidi,quam aliud
aequale: sed ac condensitus aequalis est in quantitate dimidio sui rarefacti. Ergo ac tollas condensatus non plures habet partes in quas diuidi possit, quam rati dimidium habimat. Eigo prius plures ad dii plum continebat partes in quas ditii-deretur. Eigo habet tantum dimiditim partium in quas prius erat dividuus. Ergo habet solum dimidium substantiae quam habebat. Qu9d nos monstrare intendebamus. Ad sequelae probationem; notandum, siue res in infinitum possit diuidi, ut vult Aristoteles , si uelo, ut vult Plato, non tam e diuidi in partes quae prius in ea non fuerint, quantum ad suam substantiam. Non quidem rar aetii diutis, at sanὰ erant amasecundum suam substantiam. Neque enim pars
generatur,cum diuitione separatur, sed quae reuera erat coniuncta sciungitur.Neque quisquam sὶ mementis aliter senserit. Resim tu non est diui-dtia in partes quarum non habeat substantiam,
seu quos stibilantialiter non habeat, licet non diuisas. Possem hoc addere etsi non sint diuisse , esse tamen re distinctas, ut quod una est, id ipsitiri non sit alia Nam quod in maioribus videmus, id ipsum& de paruis censendum est. At in hac carne
379쪽
V.C. certum est hanc partem non esse illam; vel non
esse id quod illa est. Ita inter illas minimas particulas,in quas res quaepiam partiri potest, certum cst unam non esse aliam, quamquam coniuncties im. Iuvabit meminisse quae de formae partitione libro praecedenti diximus. Nunc scire fifficiat rem nequire diuidi in partes quas secundum substantiam non habeat aetii, si non diuisas. Ex quo sequuntur haec correlativa. Quo plus habet res substantiae , eo in plures partes esse diuiduam, consequenter, Qu9 magis diuidua est, eo pitis habi re si bstantite.Et quo minus est diuidua, eo minus habere substantiae. Iam adre .Ex taedictis aer duplo rarior, in partes duplo plures diuidi potest seipso defore. Hoc
enim ex Tolet sententia intulimus. Ergo duplo plus habet abstanti aerarior quam densatus. Sed noc consectarium est absurdissimum. Ergo Lilla domina ex qua sequitur. At partes illis potentiales sunt infinitae. Ergo noplures, nares habet quam alia Forte fuerint qui
hac in fuga silutem ponant. Ad quos quicquid sit
de antecedete quod suo tempore examinabimus, Dicimus conssequentis falsitatem iis quae proba- Iaimus esse conuictam,quae repetere esset molestu. Addunus hanc demonstrationem. Sint unius rei duae partes aequalesci una tot in partes est diuidua in quot altera. Quis neget rem totam duplo plures habere, qua utriusq; partes potentiales continet, .vel'ti in omnes illas partes est diuidua ZInsanum sane esset dicere manum non magis esse diuidua
quana digitu. Hoc autem omnes fatentur ratione
quantitatis fieri ut res una magis diuidua sit quam
380쪽
alia. Qu9que maiorem habet quantitatem, eo magis esse diuiduam. Ergo si,ut vult Toletus, aer di
plo rarior duplo plus habet quantitatis duplo plures habebit partes potentia,& in quas possit diuidi quam densior. Qu9d est absurdissimum. Alioquin duplo plus haberet substantiae rarior quam densior. Qusdesse falsissimum fatentur. Quae praecipitia ut deesinent, necessarium est agnoscere, vel acuum inter acris rarioris partes vel fine noui alicuius corporis ingressiim , quod spatium illud distantiamque inter acris partes Occupet.
ZAbarella, ut subtilis est, quam Aristoteles
putat in accretione omnium materiί partium fieri, extensionem impossibilem pronunciat. Haec enim sunt eius verba lib.de accret. c. l . Dereliqua etiam conditione altercatio magna est, quomodo q
libet eius quod augetur pars sat maiores quum enim idqVod augetur,corporeum si proinde in infinitas partes di-Niduum, is alimentum itidem corpus sit non videtur seri posse,ut omnibus prorsus corporis agendi partibiu sat accessι magnitudinis ex alimento adueniente, quin forpiua corpore penetretur quod philosophi omnes imp ibile penit messe existimarunt ideo Ari toteles ut hoc absurdum vitaret dixit conditionem hanc de forma, non de materia intelligendam esse, ita ut quando dicitur, quamlibet par- rem rei crescentis maiorem feri, id verum sit secundumssirmam tantaminody,non secundis materiam quod Aristotelis