장음표시 사용
381쪽
ristotelis dicium magnas interpretum controversas excita-xit, c. Deinde, post longas interpositas disputationes tandem cap. roata concludit Partes igitur maiores extendunturo raresuntsed necesse est duripartes
minimas ita non raresant Ieque extendantur, omnes
eηim extendi neque postibile,neq; imaginabile est esset enim omnes evanescere, 9 nihilari, continuum esse actu diuisum in partes in nitas qita ne imaginari quidem possumu3. Et post pauca Idque ostendimus tum ratione additionis
notu materia ad ruateriam veterem umetiam ratione e
tensionis, quaa neque omnibus partibi additi st, neque addit oue facta omnes extenduntur.haec ille. Negat recte Zabarella partes omnes per accre tionem extendi posse dque dicit non esse imaginabile Vertim longe magis excedit imaginationem millima sacris, vel alicuius alius corporis par te per rarefactionem posse dilatari. Etenim impossibilitas quain Zabatella comperit in dilatatione minimarum partium per incrementum, fundatur in communi opinione Peripateticorum dicentium iam Aristotele, rem quamlibet in infinitum diuidi polle atque propterea , nullam dari pa tem minimam salioquin darentur actu infinitae parteS. Nos alia via procedimus. Ponimus enim infinitas dari posse, quae aliter quoque possint dilatari de quamuis hoc sit absurdissimum , hoc tamen supponimus. Hoc dato, si tamen minimae sint ill e particulae, ita ut in minores nequeant diuidi , implicat contradictionem , eas per rarefactionem posse dilatari. Hoc paucis expediam. Minimam raritate extensam dicis 3 Ergo iam plures habet partes Extensio namque dicit
382쪽
partium pluralitatem, Messe diuiduum. Sed rarefacta nullas habet partes quas prius non haberet: partes nempe illae substantiae sunt&corpora. Ad
ueneruntne de nouo Minime sane. Neque hoc
dixerint. Ergo erant prius.' Neque simul erant, alioquin se penetrassent: quod est impossibile. Ergo plures habebat partes,eratque ditu dua illa pars
qua tu minima indiuiduamque vocabas. Nimiruconstabat ex pluribus partibus, si extendi poterat. Atque hac ratione clarum est partem clitae possit raritate extendi non esse minima neq; indiuid . At inquis, non dantur partes minimae rei culti spia: nedum possunt minimae extendi. Accipio quod
volebam. Si enim minima nequeunt extendi. Ergo dantur certae partes,&in certa mole in quibus illa extensio terminatur Ita ut hae quidem rarefactione extendantur; his vero minores nequeant
amplitis extendi, hoc inquam necessariunia Vel sine minimae dilatantur , quod demonstrauimus impossibile. Esto igitur hoc certissimum. Ex quo sic procedo Partes illae minimae inter
eas quae in rarefactione extenduntur cum Onstent ex minoribus, nec aliud sint quam minores illae simul iundita, non poterunt diduci, minori bus illis non dilatatis , nil vel aliae partes addantur de novo; vel vacuum ter illas partes minores intercedat Minores non extendi comprobatum est. Ergo vacum est necessarium, aut sane aliqua alia substantia intercedit oua ingrediente fiat ut pa: tes,Vel aeris,uel ignis,uel aquae, vel cuiusuis rei aliae ab aliis diducantur. Haec paucis. Datur parti' culae quae no extendutiar rarefactione: ex his particulis diis fiunt maiores, quas proinde minoribus
383쪽
non dilatatis impossibile est crescere, nisi noua accedat substantia,vel detur vacuum.
subito aerem, reliqua corpora. ΗAbemus igitur illud luculentissime demonstratum,atque euictum,ni concedamus vacuum inter partes a quo natura abhorret , admittendam esse substantiam aliquam corpoream, tenuissimam quidem,quin aeris,V.g.rarefactionC,
in partes aeris sese insinuans alias ab aliis diducat, Vt plus loci occupent, tali substati spatium quod relinquunt,adimplente, quod alioquin vacuum remaneret. Si qua sit illa substantia nosse laboras.En tibi Stoici clare manifestariit. Quum spiritum omnibus elementis rebusque commune s pientissime cognouerunt. Qui quidem spiritus in rebus omnibus,idem stet quod ventus a sollibus in organa immisitis unde sonum edant. Sic ab illo spiritu ne ut res cilictas moueri prout ipsaru fert aptitudo.Si enim materiam ignis subeat, illos ii qqua minutissimos aculeos eos motu qua citissimo diducit mouetq prout petit eoru naturae coditio. Hunc in modum si aeris, si aquae, si terra materia
384쪽
ineat, cuiq; mensuram dat congruam partes quoad requirunt alias remouens ab aliis atque mouet unumquodq; prout ordinatum est. Itaque idem ille spiritus cum ignis materia igne, cu actis aetae ficit, de ita dereliquis. Estq; in iebus omnibus, vel sicut omnium formes vel potius sicut instrumentuproXiinu, iniuersale, quo me illa sapientissima
utitur ad rerum omianim debitam motione. Adeo
tausim, cum bona venia, dicet e de hoc spirit iprophetam locutum his verbis os uertente te faciem tuam turbabuntur,auseres spiritum coriim ct doctent, Grin puluerein suum reuertemur. Excedat enim ille spuitus, quid erit igni si contrahet et cytis sol mamq; terrae, vel pulueris subibit: nihilque virtutis in eo supererit, nisi illa instrumentalis aptitudo, qua natium motum, finemque ordinatus est, cluam iit
aut acriS, aut aquae aut terrae materia. De quibus
ide, pro modulostio,quod de igne, censendum cst. Hinc clarum est, quomodo elementa sint in mixto, insunt scilicet lacundia.m propriam cuiq; materiam,proriamque eius aptitudinem. Qine quod ibi non agat,no mirum, si ab hoc spiritu non cieatur.Non mouet autem illam nisi quantum moueti apta est. Quantum tamen ipsa se moueret tunc , si vim illam motricem ex se haberet. Quemadmodum enim tunc ignis impeditus seipsum non impelleret, ita materiam ignis consti icham, impeditamque mouere cessat hic spiritus: nisi quantum materia illa relaxatur Eundem in modum de aliis iudicetur. Solutam vero materiam ursiis sabini ac particulas, prout quaeque natura fert, alias ab aliis reducens,debitam illis reddit speciem Haud secus atq; aer utrem,aut solle copressum ingrediens eo
385쪽
complemento dat illi formam,ac figuram , quam ipsius structura postulat.
Caeterum hunc spiritum rerum omnium motorem Platoni notum ni ille, no erit obscurum ei qui in Timaeo legerit, quomodo omnia elemeia di cernuntur ab inuicem motu cotinuo; veluti cribro res agitatae aliae alid secedunt. Non utique motus ille iit sime motore. Et quamuis adsit mens illa diuinavi causa principalis; utitur tame anima mundi quae
nihil aliud est quam hic spiritus uniuersi. Quippe mens illa est sapientissima quae immittit illum spiritum unicuique ut decet; eoq; ipsum mouet, quomodo de quo sua natura petit. Hoc denotauit irgilius, inquiensis. Aeneid. Principio calamo terram,&c.
Spiritus intur alit Ioiam1 infusa per artus, Mens agitat molem, magno se corpore miscet. Ponit hunc spiritum mundi Altorem , mentem Vero motricem , quippe quae hunc spiritum instanda Vnde&alibi hanc mentem Deum Vocat,
A. Georg. - Deum namque ire per omnes
Terra tractus maris, Calami profundum.
Deum vocat respiciens ad illam clem quae est eos principalis, moderatrixq, motus eiusmodi.
Verisimile est Platone hunc spiritu intellexisse, cudicit in principio Deu fecisse igne: terra, pro coquod Moses dixit, Inprincipio creauit Deus Hum terram. Ita ut idem Plato per ignem, quod Moses per casu signin carit Naturanere hanc spirituale,
qua ob suasum a celeritate age diq; vita te no potuerut melliis qua vel ignis vel caeli nomine denota-Te.nomine Terr Ignis, Aeris, Aquae,Terrae deniq;
386쪽
materiam, ac diuersissimas illas atomos ex quibus omnia sunt intelligentes. Quandoquidem laute omnia multiplicia natur, instrumenta hoc spuitu abeunte in molem Veluti terream comprimuntur, suntque iners, cinutile pondus. Eunderi insensum Parmenides, referente Aristotelα statuit ignem terram ex quibus mens illa cuncta componeret. Spiritum scilicetin diuersissime elen e
uus Peripateticorum argumenta ponuntur quibus hanc Stoicorum impetunt sententiam.
J Icolomineus lib de mundo, cap. o. quae rens per quid mundus sit unus, refert hanc Stoicorum sententiam.Stoici, inqtiis, maginati sunt stiritum quendam communem per omnia effusum , quo cuncta ligari, in unumque redigi virmarunt, hunc nonnulli aiunt esse quintam essentiam cunctis insertam, ex omnibushper sublimationes natam elici,ex nonnullis magis,ex altis minin aduersius quem communem stiritum disputat Alexander in captae mixtione,is iure prosecto cum enim asserunt1'iritum illum esse corpu3,meabit corpus nuper aliud,quod feri nequit Insuperia est plex, relmixtumsionsimplei, quia non datur infra caelum aliud corpus si lex praeter quatuor elementa , ct longe minus poterit esse corpus mixtum, quia mixta mouenturpe ele mentu praedominas, sunt seriora n ciuibus,strare non poterit ligamentum smpliciun Insuper res esaraue, vel leue, fgrazo, prater vaturam erit in igne, La ν
387쪽
s leue prater naturam in loco deorsum At nilprater n. turam aeternum. Demum cor in omne aliquo sensa percipitarum nullosed eos mittamus. Haec praeclara argumenta examinemus.
Primit m nil minus quam intelligunt Stoicorum sententiana.Neque hic spiritus est illa quinta essentia quae ex rebus elicitur. Dixinatis quid sit. Ad primum argumentum falsum est hunc spiritum per corpora meare, ita ut duo corpora sint simul; sed inter corporum particulas sese sua subtilitate incredibili insinuat; Estque illarum nexus
ad inuicem. Tantum autem abest ut propterea detur corporum penetratio , ut isti inserunt. Quin contra: ni detur hic spiritus, quotiescunque aliquid condensatum, latendtaui, fuisse vacuum inter partes vel prosectb, quae se contingebant. faten dum iam sese penetrare. Quod demonstrationibus adeo ne cellariis euicimus , ut de ea veritate
non possit ambigi Ad secundum. Respondeo esse corpus simplex .Quid contra Nonsimplex inquiunt. Quare 's uia non utar infractium aliud corpus simplex prater quatuor elementa. Quis dixitDvel unde sciunti hoc scilicet tanquam certum praesupponunt. Aeidiosum est quod controuertitur,4 quod eget probatione. Quid Nullum corpus simplex insta Caelum praeter quatuor elementa Contra ipsa elementa et si purissima darentur, non tamen sunt corpora simplicia. Ignis non est corpus sim elex. Sedit docuimus,c sistat ex sua materia id est ex iis aculeis subtilissimis. ex hoc spiritu qui hos aculeos mouet de ab inuicem disgregat, inter eos sese insinuans.Ita dereliquis elementis docuimus.' Ad tertium. Respondeoaeque es graue, ne quo
388쪽
esse leues, sed indifferenter se habere ad quem uis
motu iri pro materiae vero natura qui sese immiscet motum suum vel Ersum deorsum vel alior. sum determinat. Neque enim mouetur ut corpus
simplex, sed quatenus est pars corporis compositi
Ad quartum verti quid respondeamus Corpus omne aliquo senti percipitur.hoc verbquo Omnibus inquam. At non discernitur. Quid mirumὶ Aqua illum vinum non discernitur,cum tamen natiuam seruet. Mistio impedit. At in alia materia aliter apparet, taliter sensum assicit. Quid mi ari mὶEt homo aliis indutus vestibus alius videtur. Sed misce vinum cum aqua, nil quid aliud videbitur quam cum sale, vel oleo, vel melle coniun- Non differet colore odore sapore Sic inquam pro diuersitate materiae cui c6iungit se, variat speciem hic spiritus Sensumque aliter atque aliter ascit pro diuersitate instrumentorum quae mouet. Quemadmodum aliam sensionem nobis inferret qui membris nudis caudam vulpinam induceret, quam qui serreos immitae rei aculeos. Sed quae sunt haec argumenta ξ Peripateticorum nimirum. Ecce nos euidentissima demonstratione certum fecimus in reru rarefactione necessario alterutrum admitendum vel nouae substantiae ingressum quae rei partes diductas subeat vel sane acutim fatendum. Vtrum malines Non vacuum Ergo velint, nolint huius substantiae ingre L. sum agnoscant,necesse est. Non eiusmodi sciuolis argumentis quae incerim rasint, quam id quod
quaerata .r Rationibus certamus omnem pertinaciam star sentibus. Cur Ve-
389쪽
L1BER a Cui vero non sectamur Democritum Malios qui vacuum ali eruerunti Profecto non iurauimus in verba Democriti nec satis constat qui fuerit eius alio iumque de tali vacuo sensus. Quandoquidem si vera refert Aristoteles, induxerunt vacuum quod esset corporeum,habens nimii in dimensiones corporeas, quod propterea ingredi a que egredi corpora voluerum itaque vel eo turri sententiam non intellexit Alistoteles, vel sane dissimulauit atq; initatium sensum detorsit. Ne . que enim, per tale vacuu corporis dimetisionibus praeditum , accedens quoque , ac recedens , aliud quam huc spiritum Stoicoru intellixisse videatur. Verum, non hi hisin sillimus:ii uellexerint illi per vacuum, spatium inter elementorum particulas corpore carens: In eo lecte princesserunt: Et enim, si detur corporum rare sectio sine alterius corporis ingi essu, necessario datu vacuum,ut demonstrauimus. At Aristoteles admisit talem ra-xefactionem qua res dilataretur nil de nouo accedente. Ergo debuit admittere vacuum Turpius que quam Veteres errauit. Si enim ecia uerum illi erior illorum sui Aristoteli coirmunis. In quo errauerunt Quia ut Aristoteles is norauexunt illum piricum qui corpora in rate iactione iubii et tu ab iisdem in condensatioue recederet
hanc inquam ignorantiam cum Aristotes epat Lici-Parunt , At, negato noui corporis tigressi vide Lunt necessario dari vacuunη, Aristotelis vero Genius huius sequela necessitatem videre non variluit Negauit enim ille vacuum, quamuis id assere
ret,e quo vacuum necessario sequebatur At,in
quis,Natura abhorret a vacuo fateor ini figit
390쪽
3 o DE NATURA Ergo fatendum est, dari talem spirituri qui inter
ignis,uel aeris,uel qCar vel cuiusuis corporis par ticulas rarefactione diductas ab inuicem, locum occupet relictum. Ecce qua via ad huius spiritus notitiam perusnimus; non sane mouente nos Stoicorum alio-riimve philosophorum authoritam, Sed ratione inuicta urgente ac cogente , ni vellemus vacuum concederet, quod ne faceremus, eadem ratio Na- tui aque dillitasu.Subito magna lux nobis refulsit, ut videremus, quid it illud vinculum quo mundus hic ex tam diuersis rebus constans, unus tamen sit. Siquidem hic spiritus per omnia diffusus rei cuiusque pars est melior, ac nobilior,&secundum quam omnia sunt vi m.
An per animam mundi Plato intellexerit hanc stiritum. PL to in Timaeo animam mundi ex certa paristiam proportione constituit quomodo ergo per animam illam, intellexit hunc uniuersalem spiritum, quem diximus ipsum innuere voluisse, per illum ignem de quo an principio inquit, creauit Deu ignem terram Respondeo igitur. Cum Plato hunc spiritum ignem vocavit, considerasse ipsius naturam, quatenus prae summa tenuitate apta esset, qua, prima illa causa ad uniuersam mundi co- Pagem mouendam uteretur , At in eo ratio formalis animae non consistit, sed in diuersissima, certis-
sima tame motuum proportione, quam in mundi Partibus obseruare debet. Propterea hanc animae