장음표시 사용
511쪽
aerem S aquam, discrimen quod agrium sit rarior, non tam facile ignem cocrceat; aqua utpote densior longe citiuS.
quomodo reuera elementa mi alia aliis con-s traria.
EAbatella cap. i. libri de reactione ira nefa
tur Reactionem in corporibus naturalibussatis Min se te posuit Aristotel tum in .ph sic contex. 8. 46. dum dixit omne mouens Physice in mouendo moueri,isim in primo de ortu interitu 13. dicens omnia quae conueniunt in materia, agere 2 pati imιicem; sed in nrodid clarando tanta ridetur inesse disscultas, ut piarim sententiam Aristotelis tueri non valentes, ad partassensus e sysque ab Aristot alienissimos illam trahere,o extorqllere o- adiis it ob id licet nihilus huc de re di stulationes aliorum habeamin praesertim vero librum doctuinium Petri Pomponath, cuius quidem viri iudicium ego semper plurimise-ci,adhuc tamen non idetur ublata esse hac de re omnudis scultas, i A me mouit, i de ea breuiter aliqua scriberem, o illa qua philosophando excogitare potui, ad commurrim studiosorum utilitatem in medium proferrem Dein do paucis interiectis dicit reactionem esse retributam qua dammatationem, qua id quod patitur, renititur aduersus agens, ct illud commutat, dum ab isio mutatur, adeo ve agens pati, o patiens agere modo aliquo dicatar dc ea rescrip ctsi breuitati studens Lectorem patietatem volunt. Qu.eta me omnk de lana caprina, der quae non it, limi instituta. Quaerunt nem re anagriis, verbi gratia, cum aquam in ignem mutat, ab eadem aqua patiatur atque remittatur As
512쪽
falsum est aquam in ignis naturam facessere ut fuse
probauimus mcc quisquam est eorum tam oculatus qui aquam in ignem mutatam conspexerit. M
litis,ni fallor siriti serimus causam eius de quo constat Quare scilicet, vis illa quae cibos in ventriculo in chylum in iecore concoquit dum illa vincit, debilitetur paulatim , ut tandem fata scat. Qui ci illud est quod cibum vicit 3 Itane quod vicit sua victoria debilitatum est 3 ut ipsi contingat quod Pyrrho Epirotarum regi, qui post secundam
dea omanis, magna tamen suorum clade victoria, si inquit, te itio vicerimus, perlimus An inquam, hunc in modum, quod vincit cibum, vincendo infirmettu Quid est quod vincit quid est quod vincitur Id ergo ex intimis natune visceribus est cruen-olum. Quanquam id obscurum non erit ei qui praecedentia intellexerit. Calor est in ventriculo qui cibos contritos concoquiti, haud aliter quam in phiala illa colli oblongi, quam hymici matractum vocant, calarbalnei herbas, radices, &alia eorumque succos Onficit. Ad hunc ventriculi calorem continendum, ne expiret, necesse est ut ventriculi tunicae sint densissimae. At ignis qui inclusus cibum conficit actione sua paulatim eas labefactatri faciliusque euaditioris dilatatis. Hinc illa virtutis debilitatio. Sed quid est illa virtus 3 vis scilicet illius ignei tali loco conclusi. Quid igitur Quod cibum conficit, nunquid vincendo infirmatur Nequaquam. Igneum cnim est quod dum cibum concoquit, agit simul in septum quod se moratur Molitur egressium e ventriculo quem dirutis muris citius allequitur. Ergo, victo cibo igneum illud augescit,
513쪽
quo suus fert appetitus. Vis ergo quae cibum conuecoquit non minuitur , ed ventriculum actis cunis cui ita deserit. Ac est alia virtus quam calor ille elementaris. Quales Quia inquit Fcinctius, in febricitanti bus magnus est ille calor nec tamen si concoctio. uid rii calor elementaris coquit, ergo e hemens calor melius mino non concoquet, cibum dissipabit ut videre est in operationibus chymicis , sed de hoc sequem intentione. Quippe ad debitam concoctionem certus requi litur gra' dus caloris Flustra itaq; tales illi potentias imaginantur nulla necessitate, aut ratione fretas; sed quae
contra rationem,rerumque naturam, operando in suum exitium mant.
Eodem modo de caeteris potentiis , deque alii-mantis senio est philosophandum quippe qua cremscit,d corroboratur via,eadem decretait, senescit, ac fatiscit. Etenim ut libro de natura innuimus, calid si est insae reis particulis certa lege ab humido conclusum. Et quide a principio ex gulam, i propterea egeati cri materni calore a quo fouetur, iues
capit. Dum autem moliente v tibi dicebamus, hoc calido exitum, per humidum, quod propterea cU- natur distbluere: illo vero contra a timidum in subsidium attrahente, moles crescit; crescitvi calidi vis, nain usque ac minus in dies humidum pia uale mi
nulque sibi adiungit quam solebat calido nempe
magis ac magis resistentestimat lunaq; acliecti tum exitubante. Vonc calidii humidos artius eruptionem facit, Derquam animal fit frigidiu, Sed quψ-nia haec calidi rupta humidi arce,iuga, filias latam,
514쪽
sensim etiam animal refrigesciti uptenim parte sid genus calidi abeunt, tot sunt veluti lapides qui cadunt muro. Relinquunt autem locum queli mor vel flatus adueniens occupet ed qui non habeat proportionem debitam cum reliquo Quippe lex illa violata est secundum quam ex congrua cali di humidique pugna,ialii fiebat attractiori expuIsio. Nec facile est, quamcunq; medelam adhibe1s, eam reparare. Sed humidum a partibus illis sulphureis relictum asciscit sibi simile humidum quo incocto remanente senectus madet. De est nimirum stilphur illud quod talem faciat concoctionem. Plura de his praeclara suo loco, i Deus dab .
R TI C. III. suo Tolet argumentum formam substantialem inserens refellitur.
Non abs re erit argumentum Toleti expendere quod lib. i. de generat. cap. I. q. 2 pu tat se formam essentialem euincere quod data opera hunc indocum reiecimus. Aliquid,inquit, de nouo generatur, nec actupraecedunt omnia, ut volebant Antiqui. Ila conclusio experientiis certis conuincitur, quibae max me remititit Pusicus. Duo mihi videntur convincere , liquid de nouo produci militero corrumpi Alterum est regressus discillimio eorum qila corrumpuntur, praesiertim τοῦuentium. .g. moratur equus si nulla hinc bub tantis recessit corrupta, sic totam quod erat, manet, sed latens,
prosecto incredibile es quomodo hoc ita sit, o nulla causa Limnarura quapo fit equum in satum pristinam resilacre praesertium cum minus sit proportionata materia,
515쪽
gurii ta se cum dispositione maiori, cum intur nullast naturalis causa qua ipsi facere. Dum est, quod
non ibi latet, quod ante erat, est igitur corruptio alimius entitatis, O consequenter cum primum fuit eratproductio. Haec est Tolet demonstratio qua nihil aliud video qtam tenebras. Examinemus hanc consequentiam, Non ibi latet, quod ante erat, euel igitur corruptio aluuius entitatis. Perinde quasi quis dicat non est in eo vase aqua quae inerat ergo aqua est corrupta. Vinum non amplius est in cupa Lergo vinum et corruptum:non amplius pecunie sunt in crumena Pergo corruptae. Nunquid prorsus si1-milis est haec consequentia. Aliquid desit esse in corpore illo quod inerat ergo illud aliquid est corruptam. Quid Antiqui fatebantur plurima in equi luentis corpore fuisse qua mortuo non in sint; ea tamen metito negabant esse corrupta; sed expirasse, atque in auras abiisse Atque ita consoquentia nulla a
Sed totum illud argumentum melius in ipsos quadrabit quibus quaeram. Res illa quam
mortuo equo aiunt corruptam , quo senescentes decrepit an adhuc supererat ρ Affirmant formam enim illam substantivam aiunt totam in puncto temporis discedere seu potius corrumpi. Et quidem suis erat instructa potentiis si, rum dicunt. Quidni igitur ea forma reparauit equum , atque in pristinum statum restituit Prasertim , cum sis ipse ait minuis proportion ta materis , ex qua prisia factus est , quam modo. enim adhuc Canidata , ct cum dilostione maiori. Itane ' Cur ergo eadem forma eam materiarnm iuuentutis robur non restituit Quid ad haec
516쪽
Toletus 3 non videat se iis lem a lucis impli
eatum quos si ustia in Antiquos tetendit 3 Dicaliae non esse cadem instruia Ciata milibus eadem forma in equo iuuene d sene utatur3Ello peccent instrumenta in equo sene quarvalebant in iuuetae. Quaero cur haec forma non reficiat illa instrumenta , quae a principio ali id construere. Si quidem , t ait, 'inus proportionata sit viateria ex qua prim sacta sunt quavi- do. Quid respondeat Cui in quam haec Arestitecta quie illa instrumenta composuit de produxit , si habet in senectute materiam magis proportionatam quam principio, nota ea instiumenta reficit, per quae iuuentutem equo restituat 3 Non habebat instrumenta quibus haec construeret, Me materia minus proportionata ea composuit, Quidni ex melior hac aptiorique materia eadem edintegrat Ventricii ham, hepar , cor, organa reliqua dilatauit , ac corroborauit. Quibus instrumentis Calore nempe Calorem veris ipsum nauralem plurimum auxit, quibus instrumenti. Quae hunc calorem in tantum multiplicauit quidni pergit oucre 3 quidni amissum restauiat, Vt qin per Cuna r-gana ampliauit , atque firmauit , eadem per cum repare , renovet rara cibum, cur Doristomacho restituendo idoneum , qui fuit consti uendo Deest calor imo saepius abundat. At non naturalis. Vnde calor iste naturalis Nonne hunc aiunt a forma pro manare 3 vel 1 a forma non procedit, a quonam ξ si procedit, uidni forma eundem emittit in seni, ut per eum cibum concoqinu, quo instrumenta a Dc-
517쪽
factata restauret λFcce ut rationum Toleti, non modo ineptiam ostendimus, ad id quod intendebat; sed iisdem euicimus prorsus contrarium , scilicet non esse formam substantialem', quae quidem nequeate liti senis vires redintegrare quas illi dedit. Praeseitim cum habeat materiam magis proportio natam ct maiori cum dis' tione. Si nen verum est quod Toletus autumat. Quod quidem esse falsissimum ea probant quae articulo praecedenti declarauimus. Verum explanatius est faciendum. ARTIC IV.
Cur in senectute substantia amissa non
Rgo mutatio illa potentiae eius diminutio
extra dubium ponit proportionem illam& ac triam in qua formae despotentiarum rario consistit, quotidie mutari, ac demum paulatim corrumpi, donec tandem ad motus animales,
naturalesque prorsus sit inutilis de inepta , ita ut calidi parte maxima soluta , quod super' est , ab humido frigido suffocetur , qui rei dicitur interitus. Et quamuis quaerenti quid cauta sit , cur quae in iuuentute sit substantiae perdita reparati , eadem nequeat in senectute fieri, sussciat respondere diuersam esse partium proportionem , ut diximus praestabit tamen inquirere, in quonam ita sit haec propor-
518쪽
tiosais diuersitat . memores eorum quae pri iis di Ha sunt, quando causam rimabamur, cur calor ventriculi ridem puta de reliquis minuatur. Ventriculi igit tu , iecorisque, ac cordis senio diu solutorurn dum per poros laxiores calidum expirat, sanguis nutritioni dicatus non fatis est elaboratus peccatque haec materia ex qua quod substantia deperiit , deberet restitui. . Non tamen haec causa sola lassicit Quandoquidem cernimus ex sanguine frigidiore , ac dilutiore incrementum capere iuuenes, licet minume laudabile. Quod ergo senes nequeant ex tali sanguine causa ilia danda est Pororum videlicet in iuuenibus coarctatio, in senibus vero nimia laxatio. Hinc enim fit, ut licὸ in iunioribus aliquid substantiae eriluxerit, atque hac ratione canoris pals abierit: quod superest , dum bene compactum est, Vt nequeat expirare, nec siis cari ab humido aduentitio propter pororum angustias certamen legitimum cum humido redintegret, ex quo fit accretio , ut diximus in senioribus vero quod
superest caloris viis patens bus vel facile avolet, vel etiam ab adiectitio humido astatim ingruente facile su cetur vel sane ipsius actio suppri matur citavi nutritio non fat. In sene namque, postquam virilis calor humidum depascens vias Lecit at las calido quod superat multis etiam consumptis partibus quae ipsum coercebant,peccat illa symmetria quae ad Lacrementum necessaria est inter calidum tumidum. Eigo per illas rimas , ni adueniens humidum cohibeat, facile exo litur calidum sit humidum suppe- eat, dum largius m eas i ras inciat. Facile ab
519쪽
L Ba Raeo calidum extinguitur, vel nimium reprimitur. At in iuuene ex symmetria partium quisupersunt, debitaque contrariarum colluctatione, ruina Δ- Cilc reparantur. i,
NDine est veluti quidam palati stomachique
is uritus procedens ex stimulatione , veltius titillatione calidi erumpere volentis,4 contraria humidi repercusione. Hanc tuem obluignam molesta est haec passiori cuius proinde sedatio iucunda est: sagis tamen si ignis ille qui pungit , soluatur, quam si reprimatur ' triobat voluptas illa quam in priuitu ex frictione , per solutionem ignicilloriam eiusmodi, reQ-pimus . maiorem utique , tuan si alicuius refigerantis applicatione hi igniculi reprimantur. Id ipsum testatur osuptas illa, quam excisi spiti tuum profusione actus venereus parit. Simile quid contingit in esse culta pruritus ille quem spiritus egredi volentes faciunt , potius sedatur auum spirituum cruPllone , quam Corundem repressione. Hoc faciunt cibi illi quo rum complexu, haud secus ac mas minae stomachus valde delectatur. Nempe haec dele clatio maxime prouenit ex consensu qui est in te spuitus ciborum, lentriculi coire cupientes , ad quem quidem complexum mutuum, m uitiis illi interni sedem qua comprimuntur re
520쪽
linquerent , non utique tanta esset voluptas. Ergo quemadmodum post seminis emissi copiam mas abhorret congressum foeminae , sic post multam horum spirituum prostilionenti ventriculus fastidit tales cibos a quibus debilitatus est. Non enim suppetunt spiritus illi seu igniculi qui talem appetentiam cibi, propter imi itudinem , excitabant. Eadem palati est ratio. Aliorum vero ciborum qui non tantum capiunt stomachum , diutius stim sustinet: quoniam per eos, spiritus eius non soluuntur, sed reprimuntiar. Dum tamen hi spiritus incolae aduenas illos ad se recipiunt , tandem additione Potentiores erumpunt, tuncque patitur stomachus ciborum eiusmodi fastidium. Uiac forte quispiam ut intempestiue dicta reprehendet, quem rogatum volumus, Ut apud se reputans quem in finem ea congesti mus,permittat nobis Ariis exemplis id declarare,quod nostri est
instituti: unde nimirum fiat,ut facultas naturalis agendo debilitetur. Omnis inquam Natura praedicat tale acti onem esse calidi cum humido pugnatis,exitu nul , molientis,ac propterea exitu suo sub
lectit in ipsitim demolientis. Ita vires quae agit scilicet hi spiritus calidi)non debilitetur hac actione , sed subiectum in quo erant hi spuittas cuius idcirco talis virtus Mactio dicebatur, quia in eo exerebatur,&ab eo prodibat. Quippe continebat eos igni culps, seu spiritus, seu naturas illas spiritales,ri ignea quae talem edebant actionem , sed ut sese
in libertatem vindicarent no vi agens illarum vir- tu Sminueretiar, aut interiret, Ut perperam volunt