장음표시 사용
531쪽
L Ba Raeo calidum extinguitur, vel nimium reprimitur. At in iuuene ex symmetria p. artium quisupersunt, debitaque contrariarum colluctatione , ruina facile reparantur.' i 'ra
fame est veluti quidam palati stomachiquei ruritus procedens ex stimulatione , veltius titillatione calidi erumpere volentis,4 contraria ut nidi repercussione. Hanc autem obluignam molesta est haec passiori cuius proinde sedatio iucunda est: sagis tamen si ignis ille qui pungit , soluatur, quam si reprimatur ut pi obat voluptas illa quam in priuitu ex frictione , per solutionem igniculoriam eiusmodi, recipimus maiorem utique , quam si alicuius refrigerantis applicatione hi igniculi reprimantur. Id ipsum testatur voluptas illa, quam excisi spiti tuum profusione actus venereus parit. Simile quid contingit in esse, cuiri pruritus ille quem spiritus egredi volentes faciunt , potius sedatur talium spirituum eruptione , quam Corundem repressione. Hoc faciunt cibi illi quo rum complexu, haud secus ac mas faeminae stomachus valde delectatur. Nempe haec delectatio maxime prouenit ex consensu qui est inter spiritus ciborum, ventriculi coire cupientes , ad quem quidem complexum mutuum, mspiritus illi interni sedem da comprimuntur re
532쪽
linquerent , non utique tanta esset voluptas. Ergo quemadmodum post seminis emissi copiam mas abhorret congressiim foeminae , sic post multam horum spirituum prostitione ii ventriculus fastidit tales cibos a quibus debilitatus est. Non enim suppetunt spiritus illi seu igniculi qui talem appetentiam cibi, propter sinu itudinem , excitabant. Eadem palati est ratio. Ahorum vero ciborum qui non tantum capiunt stomachum , dititius stim sustinet: quoniam per eos, spiritus eius non soluuntur, sed reprimuntur. Dum tamen hi pisitus incolae aduenas illos ad se recipiunt, tandem additione Potentiores erumpunt, tuncque patitur stomachus ciborum eiusmodi fastidium. Haec forte quispiam ut intempestiue licta reprehendet, quem rogatum volumus, Ut apud se reputans quem in finem ea congessimus,permittat nobis Ariis exemplis id declarare, quod nostri est instituti unde nimirum sat,ut facultas naturalis agendo debilitetur. Omnis inquam Natura praedicat tale actionem esse calidi cum humido pugn5tis,exitumq; molientis,ac propterea exitu suo sub ieetum ipsum demolientis. Ita vires quae agit sicilicet hi spiritus calidi non debilitetur hac actione , sed stibiectum in quo erant hi spi litus cuius idcirco talis virtus Machio dicebatur, quia in eo exerebatur,&ab eo prodibat. Quippe continebat eos igniculos, set spiritus, seu naturas illas spiritales,& ignea quae talem edebant actionem ; sed ut sese
in libertatem vindicarent no vi agens illarum Vir tu Sminueretur, aut interiret, ut perperam Volunt
Peripatetici qui potentias naturales sua victo
533쪽
LIBER. J9xia consci putant , ac perire. . Victoria illa est spiritus' i non perit, sed regionem suam petit: damnum vero cst ipsius subiecti quod dum spiritus ille relinqtiit, infirmatur haud secus atque mas emisso semine. Nec in hac doctrina quicquam dicimus quod notat in communi omnium sensu partem quamlibet, potentiamque spirituri emistione vafirmari iudicantium. Hanc porro spirituum solutionem fieri similium congressu nihil est in natura quod non declamet. Contraria
vero contrariorum diminutione vel interitu infirmari ratio prohibet latura ac propterea illam Peripateticorum de reciproca contrariorum actione , 5 passione do minam e philosophia e
liminat. Caeteium quam multis modis contrarium agat in alitid dictum est vel enim ii d exarra se eiicit , ut alienum vel inclusum conatur sese expedire: Vc contrario exitum tentanti contrarium ambiens renititur , ne artium suarum
diuisionem patiatur. Musd nota procedere ex
concentu particillatam naturarumque , ex qui
bus compactum est istud humidum spiritus illos calidos in e continens. Nec enim putandum est simplicem aliquana naturam esse id humidum de quo tam multis egimus Sed quid haec repeti muri quasi vel Lectorum memoriae, vel eorum quae diximus persipicuitati disti lamus potius quiedocuimus, pius ipsa repetantur. iudiceturq; an haec cum illis concordent. Si enim prima rerum piateria in diuersissimis naturis posita est i Si nulla fit rerum mixtio , sed carum tantum partium
coniuncti, si nulla est forma substantiu pa
534쪽
ia quod ex aegre cogit, ac congregat, laturitia eiusdem ora generis quam qua diuersi. Ita Aristoteles. Qu si verum est, miror cur cuiuis calori non
Competat, Vt cognata in qua sunt eiusdem generis congreget Sane cum definitio contineatre Naturam. Natura caloris erit ut res eiusdem naturae cogat. Ergo intentissimo calori id conueniet, ut res homogeneas componat ' Quid dico conuenie: imo quo calor fuerit intentio eis magis ad eum spectabit, ut partes cognatas copulet. Consecutio clara est. Si natura caloris est congregare homogenea, Ergo virtus caloris in eo consistit. Ergo ubi maior erit calor, maior quoque ea virtus,visque maior partes eiusdem generis congregandi. At consequens cst falsum, ut maior calor magis partes eiusdem generis con Urestet. Nili forte intentus stomachi vc iecoris calor
melius homogenea Gingregat. Nisi ignis calidissimus res eiusdem generis melius cogit.
Profecto quid agat vehementior calor in iecore, nos docet expetientia in artificialibus. nim-veiosi ignis distulationis aequo fuerit maior, partes crassiores cum subtilioribus confuse simul accendent; neque segregabit aliena, neque similia copulabit. Ergo si vis congregandi cognata non modo non competit magis inicia soli calori, sed
nequidem tantum conuenit, quantum remissiori:
male assignauit Aristoteles caloris naturam, dum dixit,calidum esse quod cognata congrepat Mala inquam quamuit naturam calidi in eo quod omni
calori non congruat,Etenim quamuis a calido talis partium homogenearum congregatio fieret, notamen ab omni, sed a tali calido, atque tali gradu
535쪽
caloris vltra quem ac citra,debita partium eiusdem naturae conuocatio non esset.
Itaque quomodo fiat talis partium coactio videamus. Ex pr dictis superius facile est intelligere,quomodo calor, idest, actio ignis suis aculeis res findat ac diuidat. Hoc non solum de igneex terno obiectas res impetente, sed de interno concoctionem operante dictum puta. Facit Maluul ignis ille , dum enim qiloquo uersum sese mouet, ac iactat, res illas simul moue atque agitata Quod igitur in vanni , vel cribri concussione contingit, ut gluma in alitina locum, granum purum in alium, granum deniq; gluma inuolutum in aliuni locuna; numquodque seorsum se recipiat; id similiter accidit partibus ita diuisis,atque motis a calore. Dum sing ita prout vel leuiora sunt, vel graui. ra,in aliam, atque aliam
Fit utique haec partium cognatarum congre gati, motu duplici, ignis scilicet qui eas partes diuisit de partium ipsarum Partium quidem; Quia partes illae habent intus ignem . acrem,
aritIo moueantur. Ignis diiudentis,quoniam quoquoversus se distundens uuae partium Velocita-.tem. Dum autem eas aequali ei ciuitat , quemadmodum vannus granum 4lumani fit ut tra: que prout leuior est,aut grauior, ali atque alio sertingat. Caeterum paris crastiores, cum ab hoc igne,ium ab aliis partibus ex cristae in locum opportuniorem constriint. Quoniam di de concoctionis praeci Pitatione per chementiorem calore facta, verba fecimus,ut auido Lectori satisfacia-
536쪽
mus,paucis indicandum est,unde sat Vetant Medici statilia a cibo exercitia vehementiora , quibus cibus indigestus in partes corporis per motum, in truditur. Qu9d vero facit motus eiusmodi, idepraestat motus ignis interni Ualidioris Vtritisq; ratio magis aperienda Cococtione partes diuiduntur. motu diuisa huc δ illlic feruntur. Motus vehementior partes maiores mouet: non ergo expectat,ut minutius sint concisis, sed crassiores adhuc motus abripit valentior Quin easdem confundit; vividere est in maloii vanni vel cribri agitatione. In quibus tamen omnibus loci concludentis ratio attenditur. Quemadmodum enim in cribri ora granum, ac lumam discussam retineat, abibit, ac dispergetur: ita locus angustus in causa est,cur partes hinc ab interno calore concus, , inde a termino ambiente reiectae , tandem ea iactatione similes coeant cum similibus: iis alioquin nactae fugae spacium vel euaderent, vel abiiceren
Sed tempus est, ut quod pertinet ad hanc qiuaestionem concludamus. Licet partium similium congregatio requirat calorem , id est ignis actionem res ipsas suis aculeis minutim pat-tientem eam tamen fieri cum a motu mediocri ignis res ipsas vehentis , atque agitantis , tum ab ipsarum partium natura, quarum aliae alio feruntur, ut in vanni agitatione videre est. Itaque caloris natura, deit, vis ignis, a que eius actio est, non similia congregare , sed punctione sua res diuidere , atque incidere , ut dictum est quod vero eas secum erat, atque gitet, id it cum oblocu angustum,tum propter hum
537쪽
pulare. Congregantur quidem similia eo, quod di-Σimus pacto. Sed aliud est ea congcegari,aliud copulari, ac vinciri. Vinculum namque eorum est humidum frigidii cum sicco stigido temperatura, licet in eo humido frigido debeat calidii includi,ut diximus, calidum inquam quo sensu docuimus id ad symphoniam illain elle necessarium. Et certe hoc rerum vinculum maxime ab humido feri vel hinc clarum est, quod si vehementia caloris omne
humidum absumpserit , quod superest , minimis
Coalescat.Vt iterum pateat quam imprude ter dixerit Aristoteles calore similia cogi, atq; congregari .Partes enim carniri ossi nerui, membranae, aliaeque quas similares putat At istoteles, prorsus hac qua plumbum, qua cetera metalla , ratione coalescunt,atque copulanturi humidi scilicet Rigridi prorsus benefici, quod tamen siccum terrestre temperat. Nec in illis congregatis aliud agit ignis,quam humidum aqueum redundans exhaurit, per quod fiebat, ut partes fluitarent laxiores. Quod ubi absumptu est reliquum a frido de satur, ut de metallo durescente dictum est. Calor id est iagnis actio res minutim concidit,motus suus particulas desert quasq; proprium ita locum. Calor rura sus humidum laxius exhaurit stigiis ver reliquum densat, quod humidum connectit. Quam-tiis, ut dimina est, huic humido calidum suum signe cessarium.
538쪽
66 DE ACTIONE ARTI Q III uu'modo sensiustigidum sequatur rei condensa
tionem plures egregia quastiones
O 'vaedam euoluenda sunt scitu digna, quo ram cognitio dubi solutionem reddet fa-
ciliorem. Primum est quod movet Aristoti te lectionea. problem. I 3. Cur tempore matutino,
frigus acriis est,cum tamen Sol propius ad , cui ita re spondet, An quod plus temporis absentia Solis extιltat Ditaque terra magis restigerata est. An quod die in sante, ros, ct pruina caderesolent quaestigi sunt: anta etiam ideo caduntxum propiὴ tum cadunt, quod locus vehementius restigeraim est propterSolis diuturniorem absentiam. An die instante potius fatus incitantur noctitrni qmgelidi admodum spirant. An nobis frigus acrius idcirco esse videat:ιr,quod cibi concocti iam unt. Hae sunt Aristotelis rationes,inter quas secundae e tertia vanitatem coarguit ros qui paulo post Solis occasum a Lfatim cadit.Non igitur a rore matutino stigiis augetur.Vltimae falsitatem conuincit gelu quod plexumque horis antelucanis incipit quo vineae Malia teneriora uruntur. Non ergo nobis frigus tunc videtur acrius,sed reuera ei l.Neque prima quicquaroboris habet. Quod scilicet propter longiore So lis absent am,terra sit magi S refrigerata .Quemad modii enim quo magis ab igne recedimus, eo nos loco uigido magis algere par est .ita quo magis Sol nobis recedit, scilicet media nocte,eo maiorem esse frigiditate videbatur necessarium. Et sicut ab
agne rece Gente magis ac magis urgemus Ita rem Uertcntibus quo magis accedimus eo magis fiigus
minui, idetur consentaneum .lia minus iat,cur id
539쪽
non fiat , dicendum est. Eodem modo reuertentis ad nos Solis accessii videbatur frigus remit teduuia Hora enipa dimidia ante ortum Sol aque propinquus est nobis, atque dimidia hora post occasum. Atqti post occasum agit etiam in nos,caloremque fouet propter propinquitatem.Cuius rei argumetum certissimum praebet plaga illa quae sub polo per semestre integrii Solis aspectu caret:ubi tu hilominus ob Solis viciniam V1 circa illius plagae orizontem non procul voluitar, igus logei. muis est,
qtiam liSol esset remotior. Sol igitur qui tunc multo longinquior est ab illi quam distet a nobismedia hora postquam occidit,eum adhuc locum sua
vicinia fouet. Ergo potiori ratione post occasum agitis nos .lantoque minus a Iobis recedit tanto maiorem eius vim experimur. Cum igitur matutino tempore nobis aeque vicinus sit ac vespertino Kq laliter agat, nec este est. Qui fit ergo,ut Sole in nos magis, ac magis agente, non modo frigus non minuatur,sed crescat
Eadem est causa cur post Solstitium brumale, cum ad nos ab australi plaga reuertitur, rigores crescant, hyemsque magis ac magis saeuiat. Qui
unum tenebit,alterum non ignorabit. Antiqiiiciam frigus&caloiem agnosceret quOruda corpusculo tu aistiones facile causa rei propo
sitae inueniebant. Solis radij, ut probabimus libro de Cato, ut igniculi qui per aere quoquo uersum disti is expellunt corpuscfila mi id atque humida
qui b. aer resertus eis. Posteriorib. ergo S lis radiis succed ut haec Porpuscula, quod ex at era parte pel latur ab anterioribus. Enimuero radi quos ante sed istudit,pellutea couiuscula frigida nuς viciniora
540쪽
sunt ac ver,pulsa trudunt alia,donec venitur ad illa quae posterioribus Solis radiis succedunt. Iam aduerte animum quid eueniat horis antelucanistaea corpuscula frigida quoquoversam dispersa, non modo aerem,sed & corpora solida subierunt. S leti opius accedente veniunt noua continuὰ quae ad ij solares pellunta, quibuscum non facile
alia cedant , fit eorum congregatio , maiorque condensatio, donec a solis radiis vicinioribus tamdem vincantur,atque expellantur.
Eadem plane ratione Sol ab Australibus ad nos gressum reflectens, stigidiora corpora quae
ipsius recedentis spacium occuparunt, ad nos remittit: non cedentibus autem aliis quae iam apud nos coluerunt, tanta fit aeris condensatio,ut continuo rigore horreamus; donec pol aIterum aut tertium mensem victores radi solares has frigidas naturas paulatim accessi suo discutiunt. Hoc inquam cum sit clari silicium, nobis quoque soluit aliam quaestionem quam facit Aristote les Sectione et s. problem. 18 uuam ob causam aere sudo , aper:'aestigas si acriu quam nubilo, quumstelia snt calida, ct tum Et turius probleira. 2I. Cur caluin nubilum tepidiussit, quam apertum M placidum an quia crio ereno, vapor re ringi melius potes indicium quod ventostent ros pruina consistimi Cismigitars renum est ordis atur quo humor eruiturintque essertura Itaque aer frigidior est qua de causa humor a calore demi sesus irrorat at cum, bitum est,arcetur,ct constat quo circane ros,nec pratira contrahi potes,clina nubilam est ergo ca- Io ad terram remanens acit, tepor amplior esse psit. Haec Aristoteles: quae qaam vana Vm arguunt potes qui tepore nubilo aliaeta ccntinue ascendunt