장음표시 사용
61쪽
Praeludens in absurda, quae Aristotelis sequuntur sententiam , i i R TI C. I.
- Formam se causam ira corruptioni ET ERVM, ut, quam haec Aristoteli materia omnibus naturae mutationibus viam praeludat, paucis Lector percipiat,iuuat de hoc nonihil praemittere. Omnem agendi virtutem Aristoteles uni rei sormae attribuens omnem motus, actionisque vim denegat materiae. Ex quo sequitur hoc primum grauisiimumque incommo-chim quod formam sui ipsus in perniciem interitumque tendere fatudum studum noxiis illis qualitatibus quae subiectum suam labefactant,ac tandem demoliuntur , de suo vim agendi ministrat. Quod clarum est in oleo,pice,cera, saeuo maxim Esulphure.aqua ardente,&nitro is, quod isti volui, facilitas illa,atque propensio ad concipiendam in-sammationem a forma rei procedit. A quo igitur Prosecto talis potetia adeo naturalis est eiusmodiret,utio pereat nisi destructione rei cui ut cognata est ita comoritur.Itaq; frustra hic pr tendas materiae dispositione, nisi et huius rei necessarid natu
62쪽
rae atque formae annexa est , ab eaque tanquam a propria scaturigine,fluit. Ergo, si uni serma substantiali omnem rei vim adscribas,hanc promptitudinem ad ignem concipiendum his rebus naturalem ab ipsarum forma procedere fatearis. quae proinde forma ad subiecti,cui inest, adeoque sui ipsius destructionem, hanc de se vim emittat. Est enim vis eiusmodi appetitus quidam, qua res ad inflammationem propendet.Cuius ille appetituspformae, inquis. Ergo quod volebam,serma tali apis
petita sertur in sui corruptionem cui uniuersa teriam natura reclamatnin qua nihil ideas quod pro sui conseruatione non laboret. Si catulus fame Prelsus in aquam deturbetur, aduersus fluctuum vim ad extremum spiritum decertat Guttula: quae se in orbem cogunt, ut aduersus aerem se leanturAgnis in unum se recipit contra vim stru
oris certaturus. Quae igitur isthqc philosophia,quq res ipsas in proprium exitium proprio appetiatu ferri doce GNaturoinquis,ordinationi se subiucit. Quid 3 magisne ad flammam nitrum est a natura destinatum quam animal ad mortem ZMinus. ne animal refugit mortem , ad quam tamen natum est Quodnam in bonum tendat Arma nitri
quii sui procurat interitu Est aliud malu qudd, cu corruptionis principium adscribat materi*cotta fatendu sit,causa corruptionis, rei forma proricedere,qtiae vitae affecta taedio sibi costiscit morte. Sed quis appetitus materiae Appetitus motus
est propello.moueturne materiaiNegant,quam
prorsus inerte,omni' actionis,ac motus experte die ut Quomodo igitur appetat vel quid appetat In aliis autem rebus hanc corruptionis causam
63쪽
1o DE MATERIA ET MIXTO, Imputant quibusdam qualitatibus quas res ipsa
liunde contraxerit; quas tamen qualitates negant per se agere: volunt cilicet eas esse virtutes seu instrumenta rei illius a qua processerunt; nimirum, Vt ignis,u.g. qui calorem in uaeinbrii induxit qu uis extinctus, per illum iEilominus calorem, ut per instrumentum agere censeatur Vel quid ibi est agensi Calor rat caloris non est actio sed subiecti. Siquidem ex Arillo tele, aes tori essian iuppo
sitorum. Non igitur agit calor, sed suo iectum per calorem. Quodnam it illud subiectum quod agit per illum calorem qui me brum labefactat agni nequi produxitὶ Dicis extim hum illum ignem,no amplius elle. gomodo huius caloris subiectum 3 Agatne ignis intinctus per hunc calorem Nid licet pater mortuus agat per liliii, quia filium genuit , quomodo igne extinctu volunt agere per calorem que produxit. Vel quidna eli illud quod per Calore agite neque enim calor et id quod agitaedquo aliquid agit. Quid in quam illud est,cuius calor virtus est 4 potentia per qua agit Ergo aliqua causa principalis assignata est atque aliquod suppositu quod per limic calore tanqua per propriam
virtute tales edat funictiones. Quae causa principalis Forma ne partis illius quarta depascitZan forma totius Zan forma humoris quem calor ille corrumpit Neque enim aliud agens haec doctrina inuenerit,cui hanc actione accepta ferat, quum Omne vim agendi subtraxerit materiae. Ergo quod di- Cebamus,sorma est vel totius,vel partis vel humoris, quae per hunc calorem ut propriam virtutem,nrembrum depascit, humorem corrump: hacque
actione insana, veluti fures sui ipsius fino accelerat.
64쪽
Sed nuri quid est pecus morbida, quae pecudem inficit Nitia via ad At proculdubio causa ipsa quae in vicinas tu edit Fundit,eade est quς ovem illa corrumpit. Qua causa An forma vel ovis, vel lium ris 'est ne pri :acipiti, ac fomes illius pestiferae qualitatis; qua subiecto proprio corrupto ipsam et intere it8- hac veluti rabie in propriuruat exitium Ves fine subiectuus, ipsum se corrumpit, quodH-tentur An forte melius,Veteres hoc malum partiabus materiae pugnantibus adscripserinUSed pauca de plurimis delibali suiliciat alio properanti. Quibus nota, nihil nos agere de forma,de qua
ordine tractabimus, sed tantum de materia quaerere an activa sit,ut voluerunt Veteres, an ex diauersissimis partibus principiisque constet, quae dum in composito a debita symmetria recedunt, hanc seditionem, bellumque intestinum cieant in totius extidium. An alue per se agat haec materia, vel ab alio mota,& quomodo quaeretur suo loco.
a dis sitio materia quakm somnia Aristoteles
impugnatur. Norunt Peripatetici materia diuersitatem adsormas diuersas necellaria. Sed tale materia vocant secundam non primam, atque ideo non a se hanc differentia habere,sed a dispositione praecedenti. Bene habet. Mitto nunc herbas calidissimas quae in montiu recessibus frigidissimis, , t quos vix solis radi penetrant, nascuntur; cui lues illic sere adlumma flatem regnent.Mitto argen
tu viuu quod maximu resolues pagyrita profite t
65쪽
tur,mitto vitriolum, sulphur,omnia mineralia, nec non metallorum πnus uniuersum,quccum maximum in se calorem contineant, in eiusmodi locis
frigidioribus oriuntur. De quibus possem dubitare quid in illis locis hunc calorem illi materiqim prellerit. De nitro quaeram, quod tanta promptitudine, atque vi flammam concipit. Vnde hissus materia talem nacta est dispositionem non a coctione. Nam nisi valde moderato calore coquatur nitrum ignitione perdita degenerabit in salem communem.Neque alia materia quς magis coquitur, hanc aptitudinem acquiti t. locqvnde ea terra sublata est3Terra ex qua sal nitrum conficitur,
eruitur ex antris& locis eiusmodi obscui is,ad quς sol minime pertingit. quid illam ibi ad tam subitam incensionem fecit idoneam frigus quod per hyemes plurimas eam terram congelauit, v nequidem ferrum admittereta, non potuit eam potentiam, aptitudinemq eor rumperet Quam multa de
omnium salium natura dicere possim quisi in aqua
dissoluas, quam serues in annum, vale diligenter clauso aqua uaporata, eadem inuenias. Quod p. sum, nitro competit, cuius materiam dissolutam aquae frigus hiimiditas'. nequeat ea potetia exue re, quam illi adimat calor paulo vehementior. Vnde inquam h e materia talem sortita est potetiam
Id ipsum miracullam cernas in herbis plurimis admodum calidis,quas rivi aquarum frigidissimarum producunt. Quid disposuit materiam ad hanc formam4 frigus aquae hunc calorem indidit quem in herba mansa experiris frigus serte calorem continuit,ne dissiparetur. Quem calorem λ suitne calor cum aquifrigoreiQuam multa talia quaere da
66쪽
da veniunt Adeps sta calore, inquit Aristoteles, quia calidus; fit, frigore, inquit Galenus. Quid philosophi 3 quid mediciὶ non plura dicam.facient lectori delicias. Ibi ibiq; i re, quantas nugas agat Aristoteles mirabitur Papauer valde stigidum est , inquiunt medici, quia tantum soporem inducit. Recte. Contraci est valde calidum inquit
Quercetanus, quia eius succus inflammatur. Recte quoque. Sed quomodo haec fiant nesciuit Aristoteles Adeps est valde calidus, quippe qui Hrtile inflammetur vehementer rat. Idem est valde frigidus, quem propterea nequeat stomachus vincere. Quomodo id fiatὶ non norint qui
Aristotelis haeserint principiis. Complurium eiusmodi vera causa cognita manifestum reddet quam nugatoria sit illa materia dispositio qualem Axistoteles imaginatur licet non sine dis
positione res fiant. Sed ad hanc dispositionem reuertamur. A quo haec materiae dispositio'ab agente nimirum. At agens idem nempe Caelum eandem in hanc terrae partem,eodem modo influens, diuersa illinc educit rerum germina; nullo immita aliunde semine. Facile quidem erit Veteribus diuersam elementorum proportionem,ue diuersia materiet genera quae illic delit scunt, huius diuersitatis caua sana assignare. Quid vero Aristoteles Idem Carlu:D;idem Sol,eade astra,e depluuie,iide venti hac terra partem assiciunt Attamen valde diuersmode huius materiae partes dispositae sunt, ex quibus formaria diuersae eruutur. Vnde a diuersa dispositio ad scilicet a Caelo quod ut causa uniuersalis,
67쪽
omnimodam hanc habet potentiam. At hoc non soluit disticultatem. Quaerimus enim cur eadem actione, eodemque influxu potius hanc materi parte ad hac forma pr parauerit quam illa. Forte, inquiui,sunt per aere dispersa variarer u semini,quq invarias terrς partes decidentia ibi germinat.
No referte semina in aere ponant, an in terra,an
in aqua: Imbin omnibus eis satedum est. Atque inde causam peti, cur herbae qua in aquis naucuntur,cum aliae trigidae sint,ali x ea lidae,ac prope et ea diuersum prorsus postulent alimentum com inodum quaeque ciuum in actu inveniant quemadmodum .semen. Illic siquidem sunt reruni semina , atque occultus earum cibus hinc est quod philosophorum ali aquam resum minium , principium , alij terram , alij aerem putaucrint, quod nimirum in illis recum emina laterent. Nec magis nouum est, diuersissima illa rerum semina et si minutissima in aqlia conseruari, qualRnitru in terrae superficiei ei seuerare quod quantumuis dissoluas in aquam nil nisi purius et radat. Neqtie tamen haec ita dicimus, quasi velimus nobis udem haberi, donec eademonsuationi luis sole clarioribus uicerimus : Quod mox sumus prςstituri, cum aduersus Aristotel cim mistioncm illam quam magno rei med e damno in tertim
naturam inuexit, salsissim tim sus commentulia totius naturei testimonio demonstrabimus
Quam quidem perniciosissima sente tipna, si Thrasonem agere tuo eat, ausim iactite me nocte iisti .mo flatu oris euersurum. Illo inquam stata qui ore presso frigidus,didueto calidus exit. Cuius causam
si reddant, male audiam , nisi prius hoc eiurato
68쪽
LIBER I. 23 Aristotelis dogmate: ita ut, quod censuerunt Vcteres, partes frigidas iunctas calidis, atque adeo elementa in compotito suam naturam seruare cognouerint. Quam cognitionem ausim dic ei clauum certissimam ad naturalem sciendi .s P. Hinc racile sit noli quomodo quae natura
calida sunt,frigidam , de frigida calidam complexionem sortiantur Dut a pituita incalascat, il
lis refrigescat. Siquidem phlegma parti una frigi
diorum, per concoctionem, expiabione, calidius, bilis caliuiorum , subtiliorumque exhalatione, fit si igidior.Hinc quam male Aristoteles rebus suauia crimoniam ex adustione venire putauerit. I linc corruptionis ac putredanish imorum, hinc caloris febrisque ex puta edine nascentis hinc illius periodici recursus , hinc morborum aliorcina cati am facilius erit cognoscere, rationem - e medendi inuenire et ut medicis cantam laxionis, quae cum a frigore, tiam a calore fit, quaerentibus, non amplius nece il lit hiturum, ad illam colli quationein edit' ressionenaqueόdlugere. Vbi namque videriint, ut quae calor liquefaceret, exprimeret tigui calor, ceram adipem, desinam,
metallta etiam, ut milia colliquefacit; quae frigus non exprimit; sed magis densit firmatque Quid illud in cerebro quod sol liquet, frigus exprimat
Virum id ex multis notatu quo pensites, Lector, quanti sit horum principiorum ignorantia, cum
ex eoru notitia pendeat certa causarum cognitio.
Ergo ades. hoc certam e tuis oculis dignum intuer quo certum est, Aristotelem , magna Rei Philosophicae, ac medicae tranquillitate celsurum Veteribus. Erunt quae te oblectent, erunt quae
69쪽
iuaent etaint quae alibi frustra sorte requiras Iequae legisse non te poeniteat. Intereari quae te moueant Aristotelis argumenta, expecta dum corum solutione videas nihil ab illo probatum , quod nostrae veterum ine sententiiveritatem non condi r-met.Hoc repeto ut scias nos hic de materia agere, non deforma, de qua postea Materiamque talem nos cum Veteribus asserere,quae constet ex partibus niersissimis. Ita ut in parte ossis, vel carnis quam minimam ruriAsit particularum dium si generis coniuncti, quae in illa compositione pro priam naturam retineant. De hoc instat, ut dispu
vo NI A Misisti ratio,maxime m lationibus naturalibus obstat, eam ut promisimus euersuri,primu quo-tuplex sit mistum ex Peripateticis discemus,ut quid sit id de quo queritur nosse possimus; inter quo ex nrgat Aristotelis buccinator Scaliger Exercit.ior.
70쪽
ρο onis .Piimus est eoru , qua ibi coiere,rursus diς solui is sit elle postiat, cuiusmodi est quς&vi
paratur. n. ederivasis apud Pliniu,ut accepit a Platone, apud nos pannis Quam tumuliercular,
tum sui ei tu ipsi medici vinum lotum appellant:
qaod ita comparant, vi sine noxa, quemadmodun
nugantur, praebeant febrientibus. Alter modus est, veluti ii iis corporibus naturalibus, quae mista imperfecta nominantur. Q aprum gradus sunt, Alter debilior,ut nubis, pluuiar, venti, grandinis,
tiones istae ex pluribus elementis, quae haud magna cum re diliblui possunt.Cohqrent tamen a ctiusquam prima illa,legem istionis Alter gradus est firmiori nexu compositusci velut in glebis lapidibus horum enim partes a partibus haud tenaci e separantur Mista tamen vocant potius, quam alia nobiliore appellatione , quoniam illisentia inchoata. Tertia mistio reliquoiu est, quς
nonnulli arbitratu suo,composita, priuatim nominarunt. Qualia sunt corpora qu vegetantur sentiunt. Tot mittar modis unio fit. Nunc videamus, an una eademque ratipne viaio haec in omnibus dicatur. Dicitur sane. Quando unum corpus et , cuius partium omnium extrema unum sunt inis
Caeterum quia omne quod est,mum est,non solum propter continuationem, & priuationem p rae contiguitatis, sed propter actum quoque .cuius vi sit,ut partesvnia fiantriconleplandia proptem ea est an haec tria genera unionis, sint sub eiusdemachus ratione Actu voco forma,per qua fit,ut partes quet natura sua atque aptitudine coire poterat,