장음표시 사용
751쪽
qiue idcirco hunc in locum contulimus ut Aristotelis errore conuicto Leius praecipuam causam scitemus illam quam de misto tenuit sententiam deque partium eius interitu. Cum enim capere non posset quomodo modicum Salis in tam vasto quarum fluviatilium pondere naturam propriam seruaret, ea commentus est quibus nullus suorum colorem potest dare quin qua parte Aristotelem sustinere volunt, illum obterant Antiquisque aduersus ipsum armaministrent; confirmantes eorum sententiam quam Aristoteli destruere maxime ani
Cturus de maris motu vel bis Scaligeri exer-kucebat ad opinionem bona exissimationustentium,quam audacia. Nam quod ubique clamare fleo, nos nihil sit-ν maxime conuenit huic dissustioni qua max tractat motum. Animi tamen gratia exerceamus nos id
a me culpa sani , quemadmodum se fine ambiti
me. Nuga multa , multa temerita , multa super li-rienes , multa ineptia , inter quas ct nostra madumere expetimus scire aristo moueatur. Nam certis,
752쪽
bus. Igitur a certo motore. Interno an externo Solus
grauitatis motus internum habet motorem formam iste
autem ci m fit ex contrariis compositus moitibus, ipsique in se diuersius,atque etiam cessanssi est ab interno principio, iam mareanimal est. Sola namque anima,quanquamne ea quidem omnis,multiplex motor est undisi animal non es, extriUecus ei motus accidit hic An vero hic omnis ita dico omnis , id segnior, opor, procursus recursus' Haec Scaliger. Deinde varietatem illius motus secundum diuersa loca prauatus, ita pergit, cuibus ex obseruationibus colligi potest, Oceani ecur m duodecinia semper hora terminari. suocirca omnes illa causa sunt inuestiganda. Prima reciprocationis r fecunda
varietatis tertia celeritatis quarta cessationis: quintapri- sationis sexta contrarietatis. Est enim recurso, cum retro
legit decursumstatilum. Varietas,quia non hisdem horis docusio nitur. Celeritas propterea quod segnior in qu busdam locis Cessatio,ibi neutram si Privatiis, quoniam certis, uti diximuι locis currit, nec recumt. Contrarietas, velut in novilunio, plenilunio incrementum.
Us ita constitutis icendum est Mare Lunasequi motum diurnum dests deris ipsius corpus, qua vehitur quotidi
pra reuolutitane. Haec sunt quae ex tanto viro visum estp supponere, eiusque de motu maris sententiam, quae est communior proponere, viritiam a vero aberret, ostendamus.
753쪽
ε; ME TE OROLOGICORUM ARTI C. II. Qiu caligeri sententia resutatur.
Uxor huius sententiae liquebit in examine
rationum Scaligeri responsionumque, quiluaestiones quasdam soluere conatur. Prima quaestio erat, cur fiat , ut tot hom, nempe si ducatura Luna mare Ita respondet. Caeli dimidium cum semper extet in duos id quadrantes diuidi necesse est; propter coeli punctum medium 4ito ab utroque nitoris puncto distat aqttaliter triηqite. Nulla enim alia diu
linea ad illiinionum punctum perduci possunt inter se quales. Quare nec sari diuiditur ibi in duas partis hemisthmum Atque haec est catis rare ad ipsum,
ab ipso scilicet verticali sunt mutationes. Caetera namque omnes linea ad quodvis panctum a nitore ducta imaquales inter siesunt. Si enim aqua sequitur, sequetur que adsummum summam autem --νημα momautem a finitore, ct in ipsi desinit quia hoc tanto caelo
regitur terra tanta pars, quantam termina quaquauer-
Iuminisus. At totum semisadium duodecim cum sit horarum Ad eius ritu iam Oceam motus temporis illius diantidium explebit ob incrementum, ad summum illud punctam, alterum dimidium exhauriet , ad declinationem. Haec ille . . Huiusce commenti leuitatem nequeo latis demirari, ut aquae maris a finitore adiunctum verticale Lunam sequantur. Enimuero punctium illud quod hemisphaerium aequaliter diuidit , cumsespectu nostri dicatur; ubique est aequalitem Nec
ulla pars caeli est cui non aeque punctiim illud b- nitoris diuisivum attribuatur. Quin ubi mare vici'
754쪽
pit decurrere, quod decursus eius initium Scaliger vocat finitorem respectu ipsius maris incipietuis
moueri est medium coeli,5 quocunque, motu suo
pergit ubique aequaliter medium coeli dici potest. ita tibi desinit currere non magis sit coeli summitas, quam ubi incepit: Ac proinde vanast Scali geri ratio,mare scilicet ibi cessare, quia ad stilum itatem pei uenit. Vbique euim est coeli summitas,&punctum illud verticale. Sed si mare sequituri tinam suos amores, Ut ait, cur ibi cessat ipsius amor cur non pergi Vlte riti P An quia littora cursum eius siliunt 3 Si haec sit Causa, non quia ad punctum verticale peruenit. Sed si littora ipsius fraenant impettim, cur non saltem ibi consistit 3 curve retrocedendo fugit suos
amores Quoniam, inqlli repercumina a littore se iecipit in locum naturalem nempe pro filia diorem. . At contraritim videtur, mare nempe humilius est iuxta littus quam circa medium. Quod nautae exmperiuntur se a littoribus recedentes ascendere ut propterea dicantur ire in altum Mare igitur ab amorum suorum prosecutione recurrens , dum se in medium contrahit, non descendit, sed ascendit. Vnde hoc. Vel sine si mare quod prius
erat altum in medio, si recurrens descendit ad me dium iam factum humilius debuit caliger caum se afferre unde haec procedat maris demissio. Pi ius enim in medio erat altius. Sed cur retrogrestum tam cito rectar it , Ut in Euripo ubi septies in die dicitur refluere Verum est mane sequatur Lunam piaesentem Vsque
ad meridiem: a meridie vero usq; ad noctem sese in suum locum reducat.Sub noctem Luna quimanst
755쪽
M ETEOR LUGI CORVM praesens erat erit prorsus opposita atque remotissima,ita ut mare si desiderio illius duceretur, debereticursu in Orientem verso illi obuiam ire. Cur haud secus atq; matutinis horis voluitur in Occidentem ZSequiturne ibi Lunam suos amores ZQuin potius eos fugere videtur, cum ab illis recedit. Ita vi potius naturalis esset maris Africani aestus in Orientem sese voventis , cuius rei causam Scaliger tribuit littoris depressioni , atque angustias. Similiter, inquam quodlibet mare deberet Lunae
venienti occurrere, ut recursu eam comitaretur,
diutiusque ea fiueretur. Quid quod Luna quotidie tardius oritur,aestus maris expectatne ipsius ortum Ergo quotidie tardius fiet hic motus.
Quam vero rationem urget aduersiis Cardanum, qui aquas , Sole duci putabat, ipsi pariter officit Scaligero,Si, inquit caliger, Sole agerentur, non Luna hodinquam feret aestuum intermisso. Non
enim patitur a Luna Sol, At in Luna quadris cessat cursus.
Contra quaero ego si a Luna fiat hic aestus, cur ces set Lunae quadris. Tun cne impotentior una quam novilunio At noviluniis crementa fieri ad Indi fluui littus, author est ipsemet. Cur non crescente Luna crescitvi illud LQuam causam attulerit eius quod ipse refert In Calicuti mari crementa eri pleniluniis,contra ad Indifluminis littas noui. Iuniis Haec ergo sententia, quae mare ab Luna ferri,ac referri docet,&s communior, nullam speciem vetitatis habere mihi visa est.
756쪽
rorum cap. 2O. Loquendo vero de altero motu
Maris , qai astus ducitur, Ore xus, hic prosem cum se inflatio,ac elatio quadam qua,o contractio, ex alio proximo principio, quam ex halitu , o stiritu quodam prodire non potest, qisia cum aqua , O et iuncta Terra sit
tommixtus hinc qui hunc astum accurate servarunt, per
ceperκnta sundo, ct in ma qua parte initiumsumere, ac inde per allias extendi, atque elevari eiusmodi stiritus, cum maxime producantur a Sole, maxime etiam cum eo connexionem habent,&θmpathiam, propterea putandum est,praesertim a Solis radiis excitari, regulam meruct drinem recipere a Iuna, qui, cum humoreaque sunt iuncti Pade vi ad hunc motum producendum cons iret motus diurnus primi Mobilis, o con stiret Sol suu radiis eo motu reuolutus, conspiret Iuna sua proprietate connexa cum humore, con stirent spiritu esso per aerem commixti cum aqua,ct iuncti cum terra Propterea non quia illi halitus a Luna excallesant, pel refrigerentur, ita excitantur, sed quia sua conditione cum eo sunt iuncti, θmpathiamque habent, ct quia moto neruo mouentur, iuncta cum eo, ct exiguosacta permutatione in principio, si maxima in pendentibus ex eo,ctide iure optimo, elatio excitatio eorum stirituum sequitur, O aralitatur. pro facultate, motum fluorumprincipiorum, Opraesertim Luna. υ igitur astus Maris elatio, contractio aquarum
eius,proxime pendens ex commotione stirituum permix rorum cum aqua, sequentium,ctai lautium pro sa--ltate M'tam diurnum receptum in Ilina , tanquam
757쪽
principium eorum,ob consten onem quam habent cum eo, initium issicipiens a parte in m aqἰM, Pt pro viribus in
motu cum Vniuerso conformetur. Uaecli colo minatas partim rationi consentanea,
parti s repugnantia. Quod enim siluis fluxus r fluxusque nragis regimen Luna tribuat, id rationes praedicta falsi e uincunt, ut clarius ex dicendis elucescet. .
ARTICVLVS V.Cxrmarest elatius in medio quam iuxta littus' Auis aestus maris explicatio praemittit alius
causis notitiam , Cur scilicet mare circa medium magis, quam iuxta littus ex ollatur. Cuius ratio facilis erit, si quae verissima Picolominaeus mox docuit de halitibus, ac spiritibia calidis, quibus mare grauidatui nemoria recolamus. Addamus quae in corpore animali docet Experientia, si igore scilicet hyberno, partes calidiores iuro se recipere ac sese quali in centru cogere, ut propter ea hyeme animanta melius concoqu.an qua aestate. Id autem in aliis obsieruare facile est , ex quoviter motus fulguris,& tonitrui, complutiuin aere inflammationum caula petenda est, ut suo loco explicabitur. Quantu vero prce sentilat Restioni satis est, consideremus flumina undique aqtram frigidam in mare ad ueliere, quae aqua circa littus
potissimum sese dat ladat. Hinc spiritus illi atq; halitus, putes iti calidae sese subducentes haud secus atque hyemali rigore calidae antinalis partesimum petunt, undique iri taedium mare se contrahant ubi propter congregationem vim nache
758쪽
maiorem rarefactione sui mare inflent. quod tameibi cos sistat, nec facile ad littus sese diffundat, ob amicitiam partium quae ut magis niantur appetunt figuram globosam Vnde fit, ut in scypho, vel alio vasi aqua superemineat, antequam est uat. Haec, inquam, luculenta est elationis maris inmedio ratio, quaque vix quisquam excogitauerit meliorem.
Vera causa motus maris explicatio.
HAEc intellecta ianuam reserant ad eruenda
quam quaerimus veritatem. Facilc namque iam fuerit cuiuis, quomodo matella illa calida in medium mare continue fluens,viribus auehtis,in calescat, haud secus atque in animali accenditur febrilis materia.
Quam ver,falsum sit illud Scaligeri fundametum, non posse mare habere principium sui motus internum, ni sit animai,docent cum alia quamplurima, tum in primis uuae in cupa sponte feruentes, vinumque in dolio bulliens, ex cuius motu concepta feruore,ad notitiam causis motus marini traducimur Mare enim quodam horum halituum, spirituumque feruore intumescens extendit sese,&in Occidentem,Orientemque,ac pariter in omnes partes sese diffundit. Atque hinc est, ut parte hac Occiduum cursum tenente,illa ortivum petat Facta autem illo motu dissblutione talium spirituum ex parte, mare a littoribus repercussum se contrahit.
759쪽
cue ME TE OROLOGICOR, MARTI C. ' VII.
Cur flatis temporibus motus ille satyEX consideratione febrium intermittentiarn,
facile est fixi huius teporis quo maris motus recurrit cauam rimari. Quemadmodu enim post accessionem febris exhalato, atque exspirato calore,atque adeo igne,qui corpus durante sebi i depopulabatur,in sequentem, vel alterum, vel tertium diem certum,tamen accessio differtur, dum nouuardoris fomitem denuo concocta materia suppeditet,ita persequentem aestum evaporata magriae arte materiae quae hunc motum citabat, reliqua iupprimitur a frigore dominates, donec post aequa lena teporis circuitu,haec materia continui plotic tibus in aequale pondus aucta, similes exerit vires prioribus imitemque motum ci ci. Et sicut copia, qualitasque materiae efficit, ut tandiu duret febris accessio,ita pro ratione materiae illitis calidae, pii que natura,certi dies ipsius evaporationi destinantur, quibus hic aestus continuat.
ARTI C. VIII. Vnde sat heae motu reciprocatioZC Cterum in illa matis agstatione conting tiri euenire quae huius caloris vim retundat. Vinum est,quod plurimae har partium calidarii 'sipentur, unde reliquae fiant debilio: cs: alterum vit, quod hae partes, quae coactae dii sese explicate ddquaru pondus quo itiouersitim pepulerant, ia disspcris vicissim vincuntur a frigido a quo alterIrata: - quae condensatae sese in priorem loci Cotraluint.
760쪽
Qua enim partes ignea sui congregatione accenduntur vis namque congregata maior dissipata eaedem languescunt victi a frigidis Tertium est littorum repercussio qua fir, ut aquae repulsae facilius eas exhalationes, spiritusque reprimant,atque facta compressione sese in locum te
Simile quiddam Rienit in arteria pulsu reci uproco , cuius diastole fit a partibus calidis ignei aque ex corde sese quoquoversum diffundentitabus, frigidasque pellere conantibus Systole vero fit frigidarum virtute quae calidas illas debilitatatas vicissim repellunt sui contractione. Porro calida infirmantur ea diductione tuna quia plures earum abscedunt per transpirationem tum quia
reliquidis gregatae facilitis a frigidis reprimuntur
tum quia ab extremitatibus repelluntur. Demum quemadmodum materia quam cor
continue recipit, nouas calori repulso suggerit vire s, ut identidem pulsum illum repetat ni enim
aliunde accipit, corpore ipso tanquam pabulo v-titur ille ignis fere uirilem in modum materia illa calida in mari per recursum a frigidis partis
bus in unum congregata, addita quoque vi spiria tuum quos ex Sole,caeterisque astris, Aere,Terra, atque undique Natura suppeditat, praecedentem motum repetit, ac sese dilatans rursus, ut prius a quas maris in extrema quoquoversam agit. Magna,iateor,est disparitas, o quod ire anima linexus,proportioque frigoris, d calidi per totam vitam hunc pulsum, ac repulsum continuet. In mari vero propterna agnam inaequalitatem haec