장음표시 사용
121쪽
O RuideH, quod dicitur , ut relinquamus nos' G enim nosmetipsos relinquimus, quo ibimus extra nos 'mel quis est, qui vadit is deseritὶ sed aliud fumus per
peccatum lapsialivdper naturam conditi aIiud,quod fecιmus,alu riquo acti fumui: relinquamus nosmet- psos, quales peccando nos fecimus, ct maneamus nosmetips, qualet per gratiam factι fumus . Ecce etenim quisuperbui fuit, si conversus ad Christum , humilis factus effinem eri um reliquit si luxuriosus , cte. ii cat ergo Veritas, dicat: Siquis vult venire post me , abnege emetapsum, quia nisi quis afemetips deficiat, ad eum,qui super tuum eΗ, non appropinquat, c. III., Evangelicae Historiae expositio duobus
modis fieri potest . . Prior est eum integra historia, fimplici stylo,
di breviter, per praecipua tantum capita percur-xitur, cuius finem claudat si aliquod Epipho Mema, seu sententia, quae propositum , ex narrata Historia depromptum , dc in concione tractandum aperiat. Sit exemplum de decem leprosis, a Christo mundatis, poteris hoc modo simplicitet exordiri: Habemus hodie in contextu Evangeli CP. D. Lucae, processisse obviam Iesu decem viros, leprae tabe infectos , qui stantes a longe , dcc. MNarratur tota Historia i tum claudes hac sentenetia: Quid ingrati animi vitio turpius umquam , aut intolerabilius 3 hoc ceu vitiorum omnium maxime exosum Deo , maximeque ad Di inae Munisi centiae fontem exsiccandum potens insequi aggredior hodierna Concione, dcc. At quia prior hic Exposition is modus facilli-NE Ianguet, ac repit , L, illustrari poterit ah Cratore praemissa aliqua Propositione , quae Evangelii mox narrandi sensum tractandum paucis et Ex D. Gruor. Papa.mmil. 12 in Evam ιχ P. Amad. Eaioc. LI. v. gr. Jossit.
122쪽
C P. I. SE T. 2. C. I. s x. cis complecta sur. E. G. Nemo est , qui ad beneficia consequenda, trii miles , atque ossiciosas Deo preces non solvata Pauci, qui de beneficiis acceptis gratam Deo memoriam exhibeant . Verita. tis hujus experientia liquet ex Evangelii hodierni historia, quam ita narrat S. Lucas: Et in s lituit narrationem , quae exornari poterit c Io per acu.tas S. S. P. P. dententias, potioribus Evangelicae Historiae partibus in modum Parapluasis insper
Posterior Expositionis modus venustior est, atque elegantior; fitque , cum ante Evangelicae Historiae narrationem IJ ponitur Propositio , quae poti ores Ev ange I i i partes , aliquibus capitibus summarie praenotatis, complectatur. Appin go exemplKm de Matre filiorum Zebedaei,a P. Α- madaeci Baiocensi concinnὸ satis laboratum,& in sua eloquentia Christiana venustissim E expres- Importunam, stultam, superbam, Ornsuis syrim petitionem ruatris stiorum Zebedaei, christo factam,ρroponit nobis Hodiernam Evangelium . Importuna quidem fuit quantism ad tempus I stulta quan-rum ad materiam, superba quam una ad gradum , rn- Iussa quantrem ad ordinemspectabat. Importuna sane, quae,eum de oppxobrii sibi ferendis, christus loquere-rur,petitura honores tunc accessi . SIulia ProrIus peritio, qua ignorat quisposcit; nesciati,inquit Christus, qu id petatis. Superba,quae ad primos gradus aspiram, dic, inquit, ut sedeat hi duo filii mei unus ad dexteram , alius ad sinistram . Injusta tandem postre latio, quae praemium ante meritum petis. Mi petition Isdefectus omnes emen at tam tua,JuΠus iniuLZitiam, Salies ignorantiam , Humitis superbiam, prudens importunitarem . JUuI arguit, corrigitque i ustitiam, diam labores commemoriat. Potestis, inquit, bibere
123쪽
calicem , quem ego bibitulus sum Sapiens ignorantiam docet, dum ait: Nescitis quid petatis. Humilis fiuperbiam frangit, dicens: Non e it meum dare vobis Pru ieus denique importunitatem reprimit, dum petitio sua adimpletionem in aliud tempus remittit his ferbιs: Calicem quidem meum bibetis, dcc. Ex hoc imprudentis Matris exemplo discatit Parentes ea F 1ltis procurare, quae 'con υeniant, oec. Propositum hoc eli maxime nece statium, mihique hodierna Concione expendendum, bcc. ,
Vel si in poterit ante Expositionem EUangelii adhiberi Praefatiuncula per aliquod celebredietum, cloga latem me taphoram,ido ne iani ex em plum, alitvlve simile, quod in Evangelii sensum conspiret, uh de facile sit descendere ad textus.
Xordium ex visceri hus causae illud est, quod ab internis principiis,& ex natura rei tractanis dae de su mi tu r, ut cum quis aliquem laudandum sibi proponens. Exordium auspicatur a necessita te virtutis laudandae, seu de peccato agens, a vilitate creaturarum , quibus misere se homo mancipium addicit, ordiatur. Constituamus hoc The via. Singulis horis mors timenda est: a visceribus rei sic poteris exordiri Certa, & firma super omnes mortales vivit de C lo sententia; ut aliqua is do exeat, qui semel Mundum intravit, Hospitessu mus, quotquot hic vi vimus;diversorium Terrai sta, quani colimus; Coelum Patria. Numquid Hospes tI4 P. Orma aios.tib. .cap. 2.art. 3. sest. I.
124쪽
e P. I. SE T. 2.e 3. s Hospes in divorsorio affigi debet, quem Patria
repetit per naturam 8 Non datum est animae reis gnare in corpore, sed hospitari: non permanere. sed peregrinari ι ideoque illuc illi revertendum, unde profecta est; eo redeundum, quo eius re V cant exordia. Exeundum est igitur ex hoc Mundo & de Terra sub Terram, de vivis ad mortuos Commigrandum ι quo vero tempore id futurumst, incerta omnino res est . Adest mors eum minus expectatur, dc pl aeter humanς spei fundamentum, tunc prope est, cdm procul creditur. Non aetas obstat,quo minus cita mors veniat, non Vi-xes,non firma corporis habitudo , non honorum potentia,&c hinc Poeta: Et Magnoi,parvosque terit i nam fortibu/ AEquat belus, Populisque mures, Seniumque Iuventa. Idcirco in Saetis literis Furis adventui morgeomparatur; sicut enim fur, Ace. An complurimis
id exemplis compertum non habemus 3 Quot in ter opiparae mensae delicias, praecluso spi ritu, reis Pente animam egerunt Quot in medio calleis haustu , vel soporae noctis quiete, subita morte correpti sunt &c. Improvisa igitur mors adest ri
ideoque singulis horis pertimescenda, quod erit
nostrae Concionis Thema, dcc. --
JEXordium ex Abundanti vocatur, eum ex mulistis,aut laude,aut vituperatione dignis , quae singillatim augere possent orationem, unum aliquod eligitur. Vel: Cum amrmat orator tam copiosam esse sibi ad dicendum materiem , ut ne cesse habeat multa concidere, & praeterire, quolibem
125쪽
Iiberius possit aliquibus inhaerere . Proferamus exemplum . Facturo mihi verba de Angelici Doctoris laudibus, cujus annua nobis hodie recurrit Celebritas, tot adeo laudanda occurrunt, ut, quod ex multis eligam , aut unde initium sumam, penitus ignorem. Prior hinc assurgit Pietas, quam ab incunabulis altricem habuit. & magistram; illinc Puritas, quae ad extremum usque Vitae diem intemerata permansit. Et dum in his demirandis obtutum figo,vocat ad se Humilitas, vocat Sapientia, mores,gesta,& miracula vocant, quorum singula , ut praecipuo in ejus vita fulserunt exemplo, ita praecipuum me sui praeconem eXposcunt. Heu quid agam &e. Omnia laudare si velim, multitudine obruar ,& offendar; si nolim, offendo, dic. sed date veniam, o sanctissima Virtutum Agmina, satius est de una parum diceret, quam de omnibus nihil dcc. Sit igitur Panegy-Lis nostrae argumentum admiranda D. Thomae Sapientia,quam & Ecclesiae subsidium, & haeresis excidium fuisse ostendam, &c. Ex Abundanti quoque ex ordimur , cum ex multis Sacrorum D setorum expositionibus, su-Per aliqua re allatis, unam ex his dicendi faci
Et quoniam genus hoc Exordii communius est, Sc tyronibus admodum familiare, videndum est, ne crebro id fiat; semel enim non improbatur, frequenter adhibitum fastiditur.
E Xemplum, quod est sata i alicuius , vel dicti
. narratio, ob similitudinem,quam h bet cum
126쪽
c P. 1. απ. 1. 4. ST 're dicenda, benὸ parat Auditorem ad propositi
tractandi perceptionem. Ab Exemplo igitur exorditi nihil vetat; Quod si si propria huic statim
accommodetur redditio, idque optime fiat, specimen habet eruditionis, & ingenii. Mirandum profecto, seraeque posterita tis memoria dignum fuit, quod ex Apollinis olim cortina prodiit oraculum, ut scribit Atticae eloquentiae Princeps Dion. Cum enim consulerent tra Athenienses quanam ratione optimis legibus, & institutis vincirent Civitatem,responsum hoc acceperunt, beatam se ilicet fore Rem p. si liberorum auribus, quod omnium pretiosissimum est appenderent. At illi Puerorum auriculas pertundebant, auro, di gemmis onerabant , hoc rati in omnium re rum natura esse praestantissimum,& ita Phrygum, Lydorum, Arabum es eminatos pusiones, non Athenienses facere videbantur . Ego vero de optima filiorum educatione dicturus hodie, hoe suadeo, ut eorum auribus Christi legem , Saactumque Dei timorem suggeratis,&c. Huc etiam pertinent Historiae, Parabolae, Apo-phthegmata, similitudines, Fabulae, Emblemata,&e. quorum , ut dilucidatione non indigentium, exempla hic attexere Opus non est.
EX ordium ab opinione dicitur, eum orator
Auditorum opinionem,& judicium de re dicenda prospiciens , inde capit dicendi initium iita plane, ut si Auditoris opinio faveat oratoris
127쪽
In tento, eadem utatur ad cone iliandam si bl be nevolentiam Di merendum sit E. G de Pae etsi ad concordiam Auditores propensi sint, &optim ἐerga eam affecti, haud poterunt concordiae virtutem in Exordio commendantem tacite ben volentia non complecti. Si vero Auditorum opinio non faveat, quod incommodi , & difficultatis non nihil Propositum praesagiat, industrii oratoris erit, antequam ad rem aecedat,per insinuationem, dc Ante occupationem impedimenta amnia disturbare,dc opinionem minus propitiam ab eorum animis evellere. Sit se imo v. g in Dominica Palmarum de eleemosyna fatienda, super illud Evangelii: Straverunt votι menta sua rn via. sic poterit Exordi si institui. Arduum fortasse, & vix imitatione prosequendum videretur, si, quod Hebraei hodie , idem Christo obsequium vobis praestandum suaderem, ut scilicet propria vestimenta exuentes,al Christi pedes haec abiiciatis. Arduum, inquam 3 quis enim iis, quae ad sui corporis usum necessa- ,rta sunt , corpus ipsum denudari libenter ferat lce Verum enimvero , cum omnia , quae scripta sunt, ad nostram doctrinam scit pia sint, quod ab aliis factum legimus, id de nos facere, indignum videri non debet Et quid magnum est, fratres carissi vi, modica:& vilia elargiri illi, cui tam grandia,& pretiosa accepta referimus Uestes Corporis ei praebere , qui tanto amoris excessu corpus suum dedit in Ara Crucis immolandua , idem inque in Altari nobis quotidie manducandum &c. Vesti inenta igitur nostra elargienda sunt Christo; sed quomodo, audite. Mundana ista, quae pota sidemus, nil aliud sunt, ut ait D. G regor. ιὶ quam quaedam Corporis indumenta ἔ Pauperes vero, Chri-
128쪽
- Christi personam repraesentant, eodem Christo. testante: si uod uni ex minimis meis fecistis, mihi fecistis. Vestimenta igitur ad Christi pedes abiicere, aliud non est, quam eseemosynam pauperibus erogare: hoc vobis suadere nitor hodie, dcc. Utque libentius manum vestram aperiatis inopi,& palmas extendatis ad pauperes, breviter ostendam, r. Quam gloriosum sit egentes j Vare, 2 Quam utile , 3. Quam necessarium . Eodem praemunitionis genere utendum est ad contrariam opinionem removendam, si oratoc malὸ audiat, vel Auditor sit male agectus, vel aliquid aliud oeeurrerit incommodi, quod in- er dicendum pati posset Ecclesiasta.
ARTICULUS . VI.Ι Ngeniosum est Exordium , quod a Contrario
ducitur. fit autem, cam ipso dicendi initio senistentiam nostrae contrariam probandam fuscipimus; mox ea reiecta, Ac contrariis rationi hus infirmatis, nostram statuimus, dc ad Propositionem accessum facimus. Statuatur u g. haec Propositio: Servire Deo facile est, Ac periucundu iη: a contraxi a sentcintia sie inchoabis. Nescio quonam de- Viae mentis impulsu e Ferantur ocinnulli , & fortasse non pauci, ut sibi madeant, nil difficilius, nil durius esse in hac vita,quam servire Deo, dc Di vinae Legis jugum aequa cervice deportare. Neque hoc sibi iantum essingunt, aliis quoque sua de re satagunt. An non ardua, inquiunt, illa via. quo praeter itineris angustiam , dc vepres, &0i-
129쪽
nae,3c mille,per abrupta locorum, discrimina ae- .cedunt Nonne laboriosum illud obsequium. quod absque onerosae Crucia gravamine praestari non potest Quid aliud serviro Deo , quam Mundo Crucifigi quo quid acerbius a Mund an is voluptatibus abstinere , quo quid difficilius
. Honores,& d ivitias contemnere , paupertatem
diligeret m la libentius tolerare, quam facere; pro contumeliis beneficia reddere i&c. quo quid gravius Adde quod Jejuniis attenuanda caro est, vigiliis,& orationibus instandum, flagris in
membra saeviendum, & id genus plura, quaep - eius ad poenam, quim ad salutem proposita a Domino videntur. Hucusque deli rat humana cα- citas ; tantumque laboris sibi fingit in praecepto, ut minus dura videatur, Tyranno mancipata feris vitus , quam, quod Christo debetur,obsequium, dic. Sed falsa est haec opinio, & prorsus reiicienda; siquidem, ut Divinae Scripturae testantur, Ratio probat,& usus aperte demonstrat, nil facilius est in hae vita,nil dulcius,quam servire Deo . id .reviter ostendam duplici ex capite, I. Ex pr Pensione Humanae Naturae , x. Ex Adiutori Divinae Gratiae. Est & alius Exordii a Contrario usus,cum se in Iicet orator non statim ipso aditu opponie LeHuditorum serientiae, quam oppugnat ; sed principio ei obsequi videtur, ut minus molesta moxaecidat repulsa . Ita Ine i l contra inveteratas animorum inimicitias declamaturus exorsus e st. Longe aliam, imb dc oppositam caeteris conci natoribus methodum sequor , de infensis Chrinianorum inter se odiis verba hodie facturus. Solent illi omnes Eloquentiae nervos intendere,
130쪽
omnes oratoriae facultatis artes percurrere, M
modo minas, modo preces, nunc obiurgationes. nunc obtestationes geminare, ut simultates e veliniant, odia eradicent . Incassum tamen , ut experientia compertum est, Nemo enim, post audita,
hostile in mutavit animum, ulciscendi cupiditatem posuit. Cum haec igitur usitata hue usque Crationis sorina inutilis fuerit 3 eamdem sequi, atque imitari non lubet; ne irrita cum aliis jactem verba,& aerem, ut dicitur, verberem. Q ad ergo Celebriorum sequar Medicorum morem. qui, ubi desperata res est, aliquid aegroto indulgent nonnumquam , quod optatae videtur in spe cie adversati sanitati; nec infeliciter quando. que res cadit, dcc. Ulciscimini igitur, o vos , qui tantopere vindiaram ardetis, ulcisciminis Hostes e medio tollite, dce. licet per me, quod ab aliis improbatur,&c. Sed antequam ad vindictam pro ἀgrediamini, state aliquantisper, donec Optimam, in perfectam ulciscendi rationem Vos doceam . . Inde per Introductionem Propositione ni suam explicat,&asib init probandum, meliorem, di per
fectiorem ulciscendi rationem in hoc consistere, ut inimicis impendatur Dilectio Cordis, Otis verbum, de Manus beneficentia.
ARTICULUS VILA Diuncta,alia Personae, alia Rei,ut diximus Ἀ
- . parte cav. 3. Dct. I .& ex utroque Cir eum stantiarum genere uberrima, ac multiplex EXOrdiorum seges colligi potest; quot enim Circum' Rantiae,toa Iocha quibus exordiri licet. ιI λ . . . Hoc