장음표시 사용
181쪽
iudicate. Hoc Sehema vim habet maximam ad fidem faciendam dc excitandos Affectus. CoΗc Ess Io, Graecis PARO MOLOGIA, est Exornatio. qua aliquid, etiam iniquum, vel pati, vel conce/ere videmur; ut id, quod maxime causam juvat, impetremus. D. Cyprianus de Habit. Virg. .Locupletem te esse dieis, ct diυitem , se utendam ρώ-ra s iis,quae ρο idere te Peus voluit utere ,sed ad resfalutarer uteressed ad bonas artes: utere ac alta, qua Deus praeipit,qua vominus ostendit. Divitem re esse sentiant Pauperesuocupletemsentiant indigentes. Taiarnmonia tua Deo foenera, christum ciba, ore. SusTENTATIO , quae a nonnullis INOPINATu M , Graece vero HYPOMONE dicitur, est figura, qua diu
suspenituntur Auditorum animi, atque aliquid deinde inexpectatum subiungitur; ut si de Muliere illa, in adulterio deprehensa , dc ad Christum perducta, diceres: Expectare, nunc mihi ν demini, quid de ea factum sit, quamve Christus in ream capitalis sceleris ediderit sententiam. State paululum, di videbitis novum , Ecdignum Deo Iudicium. Accusatione percepta,& criminis veritate Adulterae silentio firmata, non lapidibus obrui, ut Mosaica lex erat, imperavit 3 at neque coram accusatoribus impunem dimittendam de . crevit; Sed nihil dicens,inclinavit se deorsum, &digito scribebat in Terra, dee 8c post multa sub .des: Hemo re condemnavit, nec ego te eondemnabo, sec.
Pulchrum sustentationis Genus est, cum magnum aliquod polliciti, tenuissimum quoddam
Proferemus. Hac ratione verbis utor,& exemplo
disertissimi Granat ensis in Pharisaeorum levitatem amplificare possumus,qui discipulos Domini aecusandos putabant, quod illotis manibus man.
182쪽
C P. I. SECT. 3. RT2.6NeT. 2. I ducarent. Prius enim Scribarum,& Pharisaeoru dignitas exponetur, atque eorum Praecipue, qui ab Hierosolymis veniebant; mox eorumdem ad Christum accessus; tum demum eorum accusa. tio . aeuare inquiunt, Piscipula tui transgrediuntur traditiones femorum Magnum prorsus,& execran dum crimen, cum scriptum sit sI Ne transgre diam termano1 antiquos, suoό posuerunt Patres tulis Sed videamus,quale sit hoc crimen , qualis i statransgressio . Non, inquiunt, lavant manus suas, cum panem manducant. Quid hac accusatione magis ridiculum hoec ne erat illud crimen, quoatanti Doctores communi consilio exprobrare volebant Aptissima ad docendum haec Figura, &atten. tionem conciliandam; insuper ad laudem , & vituperium,ad exaggerationem, dc diminutionem
praeterea ad delectationem. CORREcTIo , quam inter Figuras verborum supra numeravimus, est etiam Sententiarum,cum
scilicet tollimus Sententiam aliquam ,& eam alia, quae magis idoneοῦ videtur , emendamus, de corrigimus. Exempli loco fit: Humilitas tam late depressa in Terram vel potius, tam fuit erecta imCoelum, ut primas praeripuerit omnibus, secum. das vix reliquerit ulli. ANTITHEsIs etiam ad Figuras sententiarum, pertinet. De hac plenὸ dictum, ubi de Figuris Ue horum per Similitudinem egimus. PRAETERMIssIO , sed P RaeTERITro, Graece AP PHAsIs, est Figura, qua profitemur , dicimusquanos ultro omittere,aut nolIe dicere 1d,quod tunc maxime dicimus D. Cyprian. in Epist. ad Corn. Taceo defraudibur Ecclesia facta is coniurationes,
183쪽
adulteria , O v-ia delictorumgenem reteres . et num aliud, . a. Tribus de eau sis dux tib Hermogenem, utimur hae Figu ra, μει qui a res sunt parvas υel quia notαι vel via ingrata malestae,mn tamen plene prater imus, uia sunt Orators utiles . - Adhibetur hoc Schema lum-m laudatione, sum in reprehensione de ad probandum , vel re fellen/um non mediocriter conducit.
Secunda Classis Figurarum, Quae ad dele mmdum su ni appositae.
d. PosTROPHE fit, eum, Sermonem ad aliam personam, vel quasi personam, aVertimus, et uam instituta orario requirat. Christus apud Matth. r in Varisi, O 'in ι tibi , Bethsaida ινισα β in Drain Sidone fastin essent virtutesquas
x. Deseriptionem vocat est Figura , qua sic ad
184쪽
νῆvum res verbis exprimitur, ut cerni coram v deatur. D. Chrysost. si Crudelis Avari speciem oti oculos ponit hoc modo : Fingite isdere tetrumg-emdam homine m,qua ab Multi ignem emitrat, evi ex utroque humero dxacone3 pro manabus pendeanta intus os , caverna ιυῖαν, munitudine sit, in quo pro centibos aeuti enses flent , ex irrigua venenosu/Ρ- riturant; venter omni foνnace sit ardentror, cuncta, qua immrtiuntur,consumens, ct c.
Non inelegantius D. Greg. Theologus admi orandam septem Machabaeorun Matris consta etiam per Hypotypo sim, adiuncta Sermocinati ne , depingit sαὶ Sic enim ait: .At veν. egregiasis ter gaudio ucae morore assicae tur ι atque in 'aevorum asse OtuMm meditustio posita erat: Nam ut si-Iιorum fortιtudine, eertamanumquespectaculo misistaeo delectabat-sic rursus,cum in certnm pugna eve rum , incredibilemque tormentorum magnitudιnem scum reputaret, rimore commovebatur . .Ac proinda
H a. non μι atque avicula, putiorsuos arrimenta gue,a- iam quapiam infriatrice bestia, carcumvo G t,Bradeias,obsecrabat,eertantes adiuva t: nihil denrise -- dacebat, ae faciebat, quo istis ad victaeriam paratrores Uructioresque redderet. Cruorrso Ras rapiebat ragmenta membrorum excapiebat, rei cena as ador nichunc colligebat altam porrigebat,alium. rabat, omnibus acclamabat : Euge Fstii mei , euge Menui malιtes,euge tu eorporabias fer m. incorpore seu ν υπιι, canaeque senecturis meae, atque crvarat ir, quin
Pet Hypotyp sim describi ua non solum ea,
185쪽
quae facta sunt, vel fiunt, verum de quae futura
sint, vel accidere poterint 3 Atque ejusmodi rerum futuraium descriptiones proponi possune in has, vel similes formas, E. G. Haec, quae nora Vidistis oculis, animis cernere potestis,&e. Videte mihi videor venientem in nubibus Christum cum potestate magna iudicaturum , &c. Fingite vobis,&c. Quid futurum putatis, cum ad extv
m m vitae agonem Peccator devenerit Z 8cc.
Valet haec Figura non solum ad delectandum, sed admovendum quoque. SERMOCINA Tlo dupliciter definitui. a CO nificio his verbis r Sermocinatio est , cum alicui
Personae sermo attribuitur, de is exponitur cum ratione dignitatis, hoc est, ait Fabius , explicans postrema verba, Saea locutam xerimus, quae retiarasse eam,non sit absuνdum. A quibusdam aliis definitur hoc modo: Sermocinatio est ficta Persona-xum collocutio . Ex hac duplici definitione conIigitur, quod bifariam fit sermocinatio; Uel enim
unius dumtaxat, secum disputantis,& cogitantis, quid agere debeat, Sermonem recitat orator,
dicitur a quibusdam Dr hocis Mus; Uel duos, aut plures mutuo inter se loquentes indueit, & πο- catur DIALosus Utriusque Sermocinationis exempla frequenter occurrunt legenti. ETHOPOEIA , quam eum Dialogismo nonnulli confundunt,est alienorum affectuum, qua Ilumcumque, dictorumque imitatio. Vel: Est expressio morum,& affectuum alicuius Personae superstitis, quam suos sensus prodentem repraesen tat Orator. Talis est illa in Cantico Moysis, Pharaonem loqui in Macentis si Persequaν , is com
prehendam, dividam Oolia, r-lebitur anima mea . Evaginabo gladium meum,intersiciet eos manus mea.
186쪽
P. I. SECT. 3. T. 2. TvN . a. I l sIn construenda AEthopoeia, tria haec tempora
Percurremus: Praesens, Praeteritum.& Futurum.
In Praesenti calamitates , & infortunia minu. ti m examinantur. in Praeterito cum anteactis calamitatibus, vel aelicitatibus praesentes erumnae comparantur; ut ex illarum memoria vehementius accenda lux affectus.
In Futuro vel de remedio consultatur, veI Hesperatio fingitur. I Doto pax A a quibusdam dicitur , qua momtuos inducimus loquentes. E. G. Patrem defunctum ingratam Filii oblivionem exprobrantem Epulonem Fratres commonentem 3 D. Paulum vaniloquos Evangelii Praedicatores corripien.
. PRoso Poroe IA, ex Cicerone, est ficta Personae Inductio; seu Personae sietio , & conformatio, ut a Iii. Fit autem, cum Vel rebus inanimis, aut mutia animantibus sermonem accommodamus; ut siquis inducat lapides Sanctuarii clamantes, Risismam gloriabundam, corvum Paulo cibum deserentem, eumdemque alloquentem , dcc. Uel iis, , quae Corporis expertia sunt, Corpus & verba tri inbuimus; ut si inducamus Deum. vcl Angelum, Vel Daemonem verba facientem . Secundum hoc genus Prosopopoeiae ad Idolopoeiam nonnulli re
ferunt. Habacuc. I I . I 2 Lapis de pariete elamabit,
O lignum, qMod inter functuras aedificiorum eL , -- spondebit: Vae,qui aedificat civitatem in sanguine, O praeparat Urbes in quitate,cte. Baruch 3. 34 3 s. Stella dederunt lumen in custodiis Iura,ct latatae sun nvocatastini,ct dixerunt:ad mur D. Cyprianus Diabolum inducit Christo exprobrantem eorum
187쪽
hominum insaniam , qui in damnandos sumptu omnia profundunt; Pauperibus nihil impertiunt, sic autem ait: Ponat unusquisque ante oculos suos Diabolum oum serυis suis,tdest eum Populo ρerditionis, ct mortis,1n medio prosilire Plebem Christi, praesen- , ct judicante ipso, comparationis examine provocare, dicentem: Era pro istis, quos mecum vides , nec ala par accepi, nec frigella suae inm, nec Crucem portavr , nec sanguinem fudi, nee familiam meam pueras Passonas ae Crucis redemi. sed nee Regnum caeleste illis promitto,cte. Et hopoeia, idolopoeia,N Prosopopoeia, praete Edelectationem,ualent plurimum ad augendum, de commiserationem, aliosque a Tectus excitandos'. COMPARATro etsi a nonnullis ἡ Sehematum numero excludatri r , quod censeatur verius esse Probationis pars, quam Figura Sententiae in On deis sunt tamen, Rui inter Figuras eam reponant; videtur enim magis ad illustrandum, & ornandum instituta , quam ad probandum. De hac fuse diis
Usum hic tantum attingimus: valet ad suaves motus excitandos;ad exornationem,& ad perspicuam dicendi methodum.
Quae ad permovendos Animos sunt idoneae.
NTERROGATIO tunc Figura est, quoties Brin distendi, sed instandi causa assumitur. Mirificis oratorem iuvari vires enim , de aculeos addit orationis venustatem, de varietatem inducit, atque ad probandum vim habet maximam, videnridum tamen ne immodice adhibeatur.
188쪽
. P. I. SECT 3 R .PUNI T. R. a s s . Varios per hanc Figuram animi motus exprimimus .
Aliquando per ipsam instamus , atque urgemus, ut: Quousque Dei Patientia abuteris, ingratissime Peccator Quamdiu ad Christi voces ob surdesees quid dissimulas quid tergiversaris rquo fugis'&C.
Quandoque rerrendo monemus. sic D. Ambro cad Virginem devotam si in Suid tibi cum mortatibus' quid rn illιs desideras,ae νequiris' Castimonram. am non habent' Suid Fidem, quam non ιnvenrunt Doemnam, quam non sequiantur Jejuntium quod oderunt bstinentiam, quam ρκdream' u mititatem squam opprimunt Sobνietatem quam negligunt' Synceram mentem,qκam non habent Verecuniam,quam a se pro iteruntὰ Oc. Nonnumquam indignamur .Hier t. s Numquid super his non viserribo, dieit Dominus, ct in Gen
Mepe et tam conquerimur . Habacuc I. 1 vueque' o, Domine, e lamabo , ct non exaudies 3 voesserabor ad te, vim patiens,ct non falυabis pInterdum optamus Iob a 4 Luis mihi tribuat, ut scribantur sermones mea 32uis mih ι det , us e-rentur in libro, Oc. Non raro dubitamus Hier 6 io. Cui loquar Est quem contestabor,ut audiat' Et ne longius per aliorum Aspectuum exempla, quorum nusquam non magna copia est , vager, per Interrogationem quoque a Trmarmis vel negamus ut est illud Apostolis lan fum liber Nausum. omius P Nonne Christum Jesum Dominum nostrum vidi 2 Et Psal. 26. Domanus 3 fluminatis mea, alus mea quem stimebo
SUBJECTlo a quibusdam dicitur, cum Inis
189쪽
terrogationi Responhonem subiicimus D. Paul. ad Rom. 724. Infelιx ego homo , quis me liberabit a corpore mortis huiss3Gratia Dea per Iesum Christum Dominum nostrum . Ali vero Subiectionem vocant eam i 'rotexeos , se ii occupationis partem, qua contrariam rationem solvimus Aliis tandem Subiectio dicitur, in qua multa, sive per Interrogationem, sive absque ea, bre Uiter adducuntur, de unicuique eorum sua subditur responsio. Sic Petrus Cellensis sit fortem hominem, & in adversis constantem Victoremque, pulchre adm dum describit: Ecce eaminus; sed non timet aurum. Eece Maremed supernatarfulium. Ecce Maluus; Ριι non eonfringitur Aramas . Ecce Ventus i fed citrans Sion non commoυetur. Ecee Praelium, sed Iules tenet gladium.
Ex CLAMATI O definitur orationis elatio, MContentio, ad augendum reperta, quae interiectio in ne quidam express , vel intellecta, motum vehementiorem essicit, reique magnitudinem exprimit. Gai 3. O insensati Galata, quis vos fascinaure non obedire Veritati' Absque expressa interiectione D. Paul. χὶ Infelix ego homo;quis me liberabit de Corpore mortis huius
Variis Assectibus inseruici Ind gnationi, AdmI- rationi, Correctioni,&c. aliquando etiam ironiae. Hac tamen Figura non utimur, nisi post rem aliquam insignem suasam, vel saltem lassicienter expositanti licet in rebus atrocibus, ut inquit Cicero, vim Exc lamatio maiorem habeat; si rei declarationem antecedat. Ex quo liquet quod , etsi in Amplificationibus,& Epilogis aptissimum sibi locum vindicet hoc Schema 3 in re tamen lugu bri, Sc inexpectata , ab Exclamatione quandoque exorditi absonum non est.
190쪽
AeeLAM ATIO, Graecis EPIPHON EMA,est, eum res narratae, aut probatae subiicitur, veluti coronis . quaedam gravior sententia , seu Pronunciatum, ex superioribus expressum. Sic sulpicius Severus rost commemoratam D. Martini moriemi ora iationem, tandem acclamat: O virκm ineffabilem.
nee labore victum, nee morte vincenaeum
At non semper Epiphonema fit cum agna Ieatione, ut in Exemplo allato; qinandoque enim si ne Admiratione est, ut illud in fine Psalmi Lareati omnes,qui considunt im eo. 'Interdum Epiphonema causam e thidreacti.
ut Ioaen. ra. Multi etiam ex Prine' bus crediderune; Ddpropter Phari os non eo tebanrur , ne de fina goga eiicerentur: Mox ubstiti Drrexerunt magis gmnam hominum,quam gloriam mei.
QVandoque summam continerret. Meil Ie typostquam flocuit, qσodvis animar ex te aliqua delectationem capere, subieere. visitsua quemque volvtas. Huc spectatallud Davidis , ca) oui mirabilium operum Dei narrationem et audie hoc Epiphonemate: Domine Dominus noster, quari,dmirabile est nomen tuum in universa Terra . Denique fit Epiphonema, ut priora confirmet, v. G si post multa de Susannae constantia, lascia vorum, ac petulantium Senum insidia, eludemtis, adiicias: Maluit innocens mori, quani rea ν
gum Animus pendet, ae nescit, quid δ duobus aant pluribus dicendum,ain agrasse et D. Cypri de Christi Confessore ceperino, eo remque a Parentibus Marrrimus orto . Non inuemo , ita quit, in beariorem maris Heam,utrum, Utis da pino instare rae etarri,an Func de origine gloriosa E e D. --. . Greg.