Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

231쪽

m proportione respondent,si thoracis aliatinio,calori cordis masnitudini respodeat. Sin ni inor latitis do quam pro caloris vehe- mctia sit, minor quidem respiratio erit, sed celerior ac frequentior Cum igitur hora cis latitudb,cordiscalari respondet, tantum suo dilatatu thorax aeris accipit, quantus sufficit ad caesoris vehementiam mitigandam: quare necessaria non est celeritas si equentia respirationis. Quod si angustior thorax sit, incordis calor vehementior, respiratio minor erit quam refiigerando cordi sufficiat et quocirca celeritate sequentia compensabiIul. Contraia latior thoransit quam pro caloris vehementia, respiratio quidem maior erit, sed non celeris tasse quens, vi ex. Eme dictiSconstare potest

D His autem maxime omniu pectin ec

Omnivi temperamentorum calidum&aridum maxime humore tori et ac retia

siccat, fuliginosaque in vasis excIEmenta gignit, ex quibus pilos nasci ante docui mus Corrigitur quod in medio thorace collocatum eth, si calidum aridumque siticum ipsum thoracem tum maxime pectus:

& hypochondria pilosa reddit.

232쪽

Ad actiones uero prompti fiunt,an mosi,celeres,dranniciss moribus prierediti Etenim conciriti animi sunt, ac irem placabiles. ECalor,ut prius ostedimus,facile animosam vim ciet mouetq; ad id prompte agen dum quod bonu esse ratio duxerit. Siccus quidem vehementius ac constantius:quare ad res agendas no solum promptum ac celerem .sed constantem fortemque animum reddit. Quod si plurimum utraque qualitas excesserit,non solum concitata praecipitisuque irae sunt, sed Macerbae ac implacabilis,

hoc temperamento praediti, tyrannorumq;more saeuiunt, ac crudelitatem exercent.(Sunt autem tyrannici more crudeles,vio lenti,tetri,saeui ac nefarii.)Accensus enim in sicco,cal acriuSpungit,ac Vehemetiusvrget: talisque diu perseuerat quoniam non facile restinguitur: ut ex ante dictis perspiacuum est.

De corporis autem liniuersi temptaramento,praeterea et de thoracis latitudine, ad eorum quae ante declaram sunt

proportionem disserere oportet.

Si cor calidii ariduinq; sit, tale reliquiarn

233쪽

corpus erit,nisi iecoris frigus humor re G pugnet. Et thorax latus erat, nisi cerebrum oblistat: quemadmodum ex ante dictis facile intelligi potest.

Si uer humiditas una cu calore uiniscat vimus hirsuti sunt quam hi de quia

bus ante meminimi Emon minu uero ad

res agendas prompti Nec uero stroci sunt Minose tantsim ad iram proni.

Quoniam humidum minus quam aridissitorretur ac uritur, parciore gignendae fui , in materiam suggerit. Quare minus hirsuti sunt qui calido humidoque corde sunt, quam qui calido siccora si quidem exsuli ginoso recremento, ut saepe diximus,pili ge

rantur. Non minuStamen ad actiones proni sunt,imo certe magis quando quod humidum est, taciliusquam quod siccum, a cenditur. Facilius quoque restinguituriquare pertinaci irae non sunt, nec larvi, animiqὴ ferocis.

Pulsus autem nisiles sunt nagni, cin

teres,ac crebri.

Pulsus ideo molle diciatur,quonia arteria metu molle S sentititur, utpote quae hue naidae sint. Exhumo te enim mollities nascitur, queadmodu ex siccitate duritia. Molia

234쪽

rgo et Arum II NI Iesigitur arteriae sunt, subdcor,ex quo ipsae mata sunt,est humidum, itaque magis dila Aetantur ac contrahunturiunde pulsus malo re efficiunt,nam caloris vehementia id e L flagitat, Qua ratione celeres ac frequentes unet,sed minusquam sic calidum & sic cum esset. In ioc enim minore surit,sed frequentiores ac celeriores, ut prius ostendi muS. Magnitudinem enim frequentia Wceleritas compensat, quemadmodum frequentiam xceleritatem magnitudo,cum cor humidum xcalidum est.

Et restiratio, siquidem thorax iure corde proportiorum habeat,eande quae

pulsebus ines Edomum seruabit. Qubdis minor is fit lito celeriora 'equen

tior, rium ante commemoratae estimestio erit ratio thorax mor extiterit.

Si uero temperamenti inediocritate multim de lectu pro retinis ad humi dicitem: praeter ea quae supra retulia

mus norbo exllimortali corruptione ac putredine procreabit.

Notum ex ante lictis est, respirationem Apulsum inter se proportionem habere, si Cthorax tam latus suerit, quanta est caloris veh

235쪽

venementia Tantum enim thoracis dilata ratione aeris inspiratur quantia ad cordis ret geratione est necessarium. Quod si angustior thorax sit quam caloris vehemetia eo celerior ac frequentior erit, quo thorax minor,& cordis calor vehementior est. Cum

enim respirationis magnitudine refrigeran docordiscatori satisfieri non potest,celeri laso frequentia increscit,quae quod ex magnitudine deest,supplet. Quod si utriusque

qualitatis,maxime aute humiditatiS, exces- Ditis magnus sit,morbis ex humotum putre dine, opportuna haec temperatura erit, cuiusmodi febres putres sunt,cum liuerpolatae,iae maxime continuae,sanguis enim abudantia vapori vias praecludit, quare difflari natiuus calor n5 potest Proinde in ahenia mutatur. Calidii enim prompte aliena calore admittit,humidum vero natiuum non facile serauat: unde putredo nascitur,mex putredine febris,ut in commentariis nostris in libros Galeni ad Glauconem ablande docunnus. Calidum autern diccum cordia omin Ummaxime igneicit, transitque in febrem : sed propter siccitatem putredini minus obnoxium est quam humidum igitur calida Ehumida intemperies putridis febribus nutaxime obnoxia est: calida tantum diariis, quae etiani leui occasione in acutas cte

236쪽

-32 CLAUDII GALE NIcticas transeunt.

Et expiratio in liratione in oris' celerior est, in pulsibusque celeris conis

tractio. .

Expiratione thorax,& arteriae submissione cotractioneq:(quas diastole systolari graeci vocat fumidii emittiat haliturqui citin calidis&humidis copiosus sit, magna

celere tu expiratione it contractione esse oportet:quocirca thorace marterias multu'co trahi oportet. Magna dixi expirationem no solum ad mediocre relata, sed id inaspiratione. Magis enim urget fuliginis abu datia,cuius gratia expiratio recotractio fit, quam caloris vehementia. In calida aute sicca cordis temperie recrementa pauciora quidem sunt, sed magis usta ac fuliginosa quam in calida Chumida, ut ante docui mus:quare expiratio: contractio quam in hac minor erit,nisi calor lacrimonia fuli ginis expulsionem acceleret

Haemidioris uero et frigidioris cordis temperamenti pulsu molles sunt.

Non solum molles sunt pulsus, sed reparui tardi ac rari. Molles enim eos esticitarierit humiditas ac mollities,ut ante diximuS. Parui autem,tardi ac rari sunt,quoniam exiguus

237쪽

A' P cxv A. 233guus cordis totiusq; corporis calor multum refrigerari non postulat. Hac ratione respicratio quoque parua,tarda ac rara erit.

Quatenus aute ad mores attinue frifilentes imidi segness sunt.

ponit,de quibus ante abunde disputatu est. Cum igitur Leto Asao praefidenti animo sint, reo Aicto, viribus dissidentes erut:8Osalico aute animosi ac fortes diis Abi timidi Vignaui. Cotraria enim fortitudini ignauia est. 15 - bi vero seduli Mimpigri sunt oxineo autetardio pigri. ueniadmodum igitur audaces,animosio impigri calido sunt corde, ita diffidentes, timidi inpigri frigido Calor

A enim facile ac vehementer facultatem ciet: frigus nec facile nec vehementer, sed quod calor excitat ,retundit.

Pectore glabro. In frigido&humido corde sine pilis est

perius:hoc enim temperamenti sanguine non torret,nec fuliginem gignit, quare nec pilum:vtante monstratum est.

Et quemadmodum prompte non Poscuntur' nec pertinaci sunt irae.

B Propensi aditano sunt qui frigiduliumL

238쪽

ex AvDIL CALENT duinq; cor habent. Si quado tamen eos ira isti contingat, non diu iram retinent, nec Vehemeter concitantur, sed placidius mouentur,statinari mitigantur Frigus enim tarde accenditur:humor accestam calorem leniorem ac placabiliore reddit, nec diu retinet.

Quare qui humidu frigidumq cor habent, hi neq; ad iram proni sunt, nec Ia forte ira

scuntur,hanc diu retinent: nec vehemEnter concitantur, nec exacerbantur:sed, quemadmodum diximus,placide motaretur.

Quae ver ad thorace et uniuersiis. Ccorpus timent, ea non aliter explicare

sportet,quam suae priui exposita sunt.

Thoracis latitudo,ut ante diximus, cordis calori proportione respondet, nisi cer brum obsistat. quemadmodu reliqui corporis calor,nisi iecur repugnet. Fieri enim potest ut cor calidusit, cerebru vero exigUu, paruum, ac crasta duraeq; subsutiae, partiq; dilatanti facultati obteperans. Similiter cspinae medulla parua hexigua esse potest, quod in accidit, thorax angustior erit, qua vi cordi calorem refrigerare possit Cotra fieri potest ut cerebrum magnu sit, spina D medulla multa, cor vero frigidia quare thorax satior erit quam cordis teperie requi rat. Ad eundem modum iecur calidum,

239쪽

AR cxv A. 23seor frigidum:aut contra iecur frigidum, cor calidum esse cocingit runde corporis calor cordis calori non respondet. Nam tum corpus aut calidius aut frigidius quam pro

cordis calore erit. Contraria enim iecoris temperies cotrario cordi teperamentos Iuctatur, ut ante abunde monstratum est.

Quod si cerebru non ob filiat,thoracis latitudo cordis calori, Urespiratio pullui pro . portione respondebit quemadmodia si ita

Ecoris temperies, cordis temperamentos spondeata eliquum corpus cordis caloriae .

spondebit.

Frigidita aute arariJm cor pulsu duros et paruos efficit:r iratio ii ueros quide thoracis eriguitas cli cordis frigore proportionem habeat)puli bus renodetesimis latior sit, rara ac tardίDuri pulsus fiunt, ut ante saepe iam dixi, mus,ob arteriarum siccitatemet parui autem tum obduritiam quaelibere diliendi accotrahi arterias non patitur:tum propter cal Pris exiguitate,quae nec fuliginosa recrementa parit, nec multum refrigerari desiderate quare neque alteriae distentione eget, quae aera plurimum attrahat meq; contractione,

quae fuliginosi halitus copiam emittat. Eadem

240쪽

dem ratione neque pulsus celeritate, neque frequentiam requirit. Respiratio vero, si quidem thoracis angustia cordis frigori respondeat, eum pulsibus proportionem habebit. Rarior vero ac tardior erit,si angustior thorax sit. Huius enim latitudo tantia aeris haurire potest,tantuq fuliginosa materiae emittere, quatum ad refrigerandum cordis

calorem satis iit: quare neq; celeritate neq; Gfrequentia eget. ob med ot aveorvo P, non ut Leonicentis,moderatam respirationem,sed habentem cum pulsibus proportionem vera timus. Perspicuum enim est, respiratione in

hoc temperamento non eis moderata ,sed paruam quemadmodum in calido magna: utranque proportionem cum pulsibus habere, si latitudo thoracis, cordis temperiei respondeat. Itaque eandem cum pulsibus rationem habet respiratio, si thoracis paruitas cordis frigiditati respondeat. Sin latior ipse

sit, raram hanc atque tardam efficiet. Nam eius magnitudo tantum aeris haurit, an Miumque tuliginis emittat,ut frequentia inceleritate non egeat.

Hi omnim minime iracundi sunt: eoacti lamen aliqua occasione irasci,

iram retinenti