Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

221쪽

Galenus sed ex latitudine quam efficit materiae probae ac sequacis magnitudo, taloris hanc extendentis ac dilatantis exuperantia. Contra angustum trictum materiar improbitas ac paucitas,calorisque cordis penuria,hoc est natiua frigiditas Materia au-Ptem ex qua costar generantur, spinae medulla est: quae ortum a cerebro maximeq; parate eius posteriore habet. Igitur si cerebri materia pauca sit hvitiosa, spinae medulla,

ut quae ab ipsa nascatur,nec multa nec proba esse potest Sin multa ac bona est,nom cessario quidem,sed ut plurimum medulla proba ac multa erit. Fere enim haec cerebro proportione respondetriculus bonitatem ac magnitudinem ostendunt capitis magnitudo figura,vt prius docuimus. Non nece sario, d ut plurimum spinae medullam clicerebro proportione habere ante diximus. G Fieri enim potest ut optime constituto cerebro partes quae ab ipso oriuntur, vitiosae sint,vi oculus,nasus, Ureliquae. Quoniam vero thorax costis compactus est ac constructus, hae si quidem longae sint satum: si breues, angustum strictumque thoracem efficiunt. Quoniam autem a vertebris

nascuntur, tantae ipsae sunt, quantae verte

brae Et tantae vertebrae, quanta ipsa spinae medulla, quam cum cerebro proportionem

222쪽

eti ex AvDII MA LENI habere modo dicebamus. Quum rursus costarum materiam, cordis calor extendit ac dilatat magis mintisve pro sua magnitudi ne . si vehemens validusque is sit, multaque Hac proba materia ex qua costae generantur,thorax necessario latus erit: sin exiguus ac imbecillus,materiaq; pauca ac cotumax,

angustus repressus thorax erit. Si vero pauca materia iit,eaq; optima,calor vero a

gnus ac validus, latitudinem quidem ampla habebit sed minorem quam si eius matersae copia esset. Quod si calor cordis exiguus sit materia multa accotumax, latus thorax non erit sed magista en quam si ea pauca ac male sequax:modo v bique ad materiae proportionem esiet,li est ubi minus materia est,ibi minus calo hvbi plus materiae,plus caltaris: disterque,ut dixi, calor debilior quam possit materiam probe ex intendere ac dilatare Igitur thorax pro vertebrarum longitudine attis erit, vertebrae vero longa pro spinae medulla, incaloris magnitudine. Itaque capitis paruitas,&thora cis latitudo,exuperantis caloris cordis est argumentum, ut qui modica materiam in longas costas extederit ac dilatauerit. Exiguuenim caput magnum cerebrum continercinon potest:nec ex paruo cerebro multa medulla gigni Capitis vero magnitudo, . tho

223쪽

thoracis angustia,copiam quidem materiae significat,sed caloris frigiditatem hanc diastendere ac dilatare nequeuntem. Quod si

B thoraci caput proportione respondeat, hoc est si caput magnum sit,& thorax latus: aut caput paruum, rethorax angustus,aut tritaque mediocreetcordis calor certo deprehen dino potestudeo aliis notis is vestigandus est:quas ex pulsibus respiratione,aliisque id genus sumendas esse ante docuimus.

In 'igidiore cordis temperie pulsus

sunt mediocribus minores ron tamen necessario tardiores alit rariores.

Cor,ut modo dicebamus,eo magis refrigerari cupit,quo ipsum calidius est shmia Chus,quo frigidius. Refrigeratur autem respiratione,&arteriarum pulsu. Igitur si calia diu sit magnum, celerem ac frequentem tum pulsum tum respirationem effiagitat, quibus aer multus attrahitur,& multus fuliginosus halitus expellitur, his enim modiS, vi ante docuimuS. plurimum cor refrigera tur. Si vero frigidius sit multa refrigeratione non eget:quare nec respiratione nec pulsu magno celeri ac frequentlaquanquam a men non necessario pulsus raritas ac tarditas cordis frigiditate comitatur. Nam si aria

teri ut aliquado fit,minores sint, xspatia;

224쪽

-2 CLAUDII MALAMI

quod has capit,ita angustum,ut quantu res Defflagitat,dilatari non possint,pulsu minoia res efficient quam possint refrigerando cordi sufficere: quare celeritate, frequentia compensanda pulsus paruitas erit. Quod si mediocris sit paruitas pulsus, quae corsatis refrigerare possit,celeritate frequentia opus non erit ream ob rem tardiores rariores pulsus erunt . Quid pulsus minor, tardior urarior sit, in commetariis nostris in libros Galeni ad Glauconem docuimus.

R iratio uerb, quidem thorax

rinion nor sit,quanto cordis frigM uehemetius,pulsibu proportione reston debitam maior quam pro cordilfrigo Eris uehementia,non solum minorum crtardior et rarior erit.

Si tanta,inquit,sit thoracis angustia, quatum cordis est frigus,respiratio pulsu pro portione respondebit. Quoniam enim in corde frigidiore pulsus necessario minor

est sed non necessario tardior ac rarior,ut ante declaratum est:& respiratio in eodeni temperamento necessario minor erit, sed non tamen necessario tardior rarior . Navi arteriae paruar in angusto spatio contentae, tantum pulsum eaecere non possunt,

225쪽

AR A CA attF quantus refrigerando cordi sufficiat:itanee respirationem quantam necessitas requirit, paruus pulmo in angusto thorace efficit. Proinde a dita celeritas ac frequentia est, quae quod ad id munus implendum deest, suppIeat. Ac si pulmo maior sit, Cthorax ampilior quam pro cordis frigoris veheme tia: spirationem non solum minorem, sedd tardiorem rariorem mediocri efficiet Minor eni ab amplo latoque thorace facta respiratio,maior esse potest quam quae ab angusto moderata fit. Relata enim ad suum thoracem, minor est: ac angustum vero, maior Magnus enim thorax inspiratuvno quam angustus plus aurit aeris, hexpi-Gratu plus fuliginis expellit:proinde cor mgis refrigerat: are neque celeritatem ne que frequentiam requirit. Itaque thorax maior quam pro cordis frigiditatis vehementalia natura minorem tardiorem ac rariorern respirationem habet.

Tales natura thnidi sun dydenter

torpentes, e cunctatores.

226쪽

prrabunde disputatu est, reo diu raute Ari Hitoteles vocat qui irasci nesciat hinc stoera ei et,quam lentitudine a latinis vocari modo dicebamus,et ber id est iracundiae opposita est:quead modula' ri Iam, pereo set ueti, hoc est timor audaciae. Timorem autem appellant metu mali appropinquatis:audacia V m animu ad periculia paratii citra iudicium, eto A Ga Se ire proximae esse vide atur, sed hoc inter sedis erut quod esse Atre metus

sit impendentis mali, appropinquantis, aeto A ut re vero diffidelia quaeda rei siue assequendae siue fugiedae,quata desperatio, quae c5fidentia contraria ell,δkbire metUS quida est consequentis laboris, segnitie desidia appellat,huic contrariu est stox voto muruq Amaestis: d est impigritas ad labores subeun dos, ut ante diximus, A dirae hoc loco no pro cerebri affectu de quo supra disputatum est, sumit Galenus,sed pro tardo ac torpete, cui iudicio meo io eorum opponi potest, id est qui concitato ac feroci animo est, kini et me cunctationem significat, rem si is , quod praeter alia significata tardare ac cim Aari significat,hinc O 'avi id est cunctator,a praeterito iturum Mui in detracto cremento formatur Perspicuum igitur est hoc locono legendu esse tu Auetis, ut est in exempla

227쪽

A PAR v A. 223 ni verba libro secllido de teperamentis confirmat. De ea de enim re ad hunc modii scri

x cycίcte, id est, Ad eundem quoque modum animo medius omnino est audacia intimoris,cunctationis oraecipitationis. Haec igi tur sunt frigidi cordis ligna,quorum causa supra sunt exporitae.

Et glabriam pectM habent.

Vt pilosum no soli1 pectus, sed sto tu hoc race cordis calor reddit:ita glabrii,stigiis, ille enim sanguine torret ac urit, fuligine ex qua pilus nascitur,procreat: haec aute pituitosum humorem pilo generando ineptam.

De exiguitate autem ita disperere, ut ante dicitium est,oportet.

Thoracis latitudinem cerebri impedire potest. Nam si id paruum Cimbecillia ad modum sit,&spinae medulla exigua imbecilla. thorax latus esse non potest, etiam ii frigidum cor non sit, o materiae penuria D quam spinae medulla suggerit.

Quemadmodum et de corporis uniuersi calore.

Naqueadmodu calida cordis inteperies totu corpus calidii reddit, nisi iecorisfrigus cal

228쪽

aetvi et AvDI GALANI caloricordis obsistat, ita frigida frigidum. nisi eiusdem visceris calor impediat. Quod quemadmodum sat,prius demonstratu est.

Siccius autem cor duriores pulsus

Excorde sicco siccae nascuntur arteriae: ex siccitate duritia, que pulsum duru reddit.

Et iram non praecipitem quidemsed Estr inscimplacabilem.

Quemadmodum ferrum utpote siccumsidurum,tarde accenditur Maccensum no prompte extinguitur,diuque calorem retianet:ita cor siccum non prompte excadescit:& ubi excanduit,non facile mitigatur: Uare vehementius ac diutius concitaturetunde animus fetus ac implacabilis redditur.

Vniuersem a corpii ut plurimum eri lita iiii iecur obstiterit.

Cordis siccitas cum toto corpore per armierias communicatur rutante diximuS: quare ipsum exiccat,niii iecoris humiditas impediat.

Humidioria cordis signa, pulsus

molles. Pulsus molles reddunt arteria humidarac molles Quemadm odum enim ex siccitate duritiabita ex humiditate mollities nasci

tur o

229쪽

Mores ad iram procliues, sed qua 'cile pacari posit.

Mores affectiones animi sunt nobiscum genitae quae nos ad agendii proniores redia dunt. a 'ab 'S(quonia corporis teperametis sequuntuc, ut Aunde Galenus docet in eo opere cui tituli est, Animi mores corporis teperatura sequo cordis teperamenti signa sumatur. Igitur qui humiducor naturalia obet, ingenio sunt ad ira procliuius ed que faci te mitigeturet quoniam facilius immutatur humidum quam siccum: ut aqua quam fer rum,hinc fit ut pueri& mulieres promptius excandescant &facilius compescantur.

Vniuersutiis corpus humidiaes, nisii

iecur repugnet.

H ' Cordis humiditas eade ratione humiducorpus efficit qua siccusiccitas, calidum catalor, sifrigidum frigus miti ecur obstiterit. quod qua ratione fiat, ante diximus. Haec quidem de simplicium cordis temperatur

In coiugatis uer primis cordus quaestirilibuis intemperatur ad hunc o, p

230쪽

don habent Callii et pec cordis puli fus durisiuit, magni, eleverius

suelites.

Explicatis simpliciunae cordis teperamentatorum signis,ad compo Irior si notas transit: atq; in primis calidi: sicci,quod pulsus dii rities magnitudo,celeritas ac frequentias: quuntur Durus autem pu sus fit ob arteriae Aduritiam: duritia ob siccitate, quam ab ari do corde arteriae nanciscuntur. Magno V rc celeres ac frequentes efficit caloris vehen lentia,Ob necessiitatem, Ut nuper diximus, fuseq; in commentariis nostiis in libros Ga leni ad Glauconena docuimus. Porro auteceleriores ac frequentiores reddit calor siccus quam humidus, etiam si aequali distanatia uterque a mediocritate recedat. Siccusentim acrior est ac vehementior, nec multum febrili dissimilis: humidus vero blaniadio dimitiori; est,& mediocri propinquior I

Et resti rati et magliae cellares, ac frequentes: multoq; magis celeritas ac

'equentis maior fifthorax ad cordio proportionem auctM non fit.

Eaderatione magnae celeres ac crebra respirationes stin tu a pulsirs,Etribus omni