장음표시 사용
131쪽
1o8 Io. S A R E s B E R. I ENs Ismoles corporum, aut subtilitas spirituum, aut singularium discreta essentia in eis attendenda est. Na & ca,quae iacent subassirmatione Scnegationem dicuntur, & vera saepissime dicuntur esse. nec tamen substantijs vel accidentibus aggregItur, aut nome uitaut creatori saut creadurς. Siquidem,ut ait Usterius venerabilis Andega uorum Episcopus in )enalia disiciplinarum ,grara sum ad inuιcem debet esse )eἀι commercium. Nam in. philosophantium foro exuberat bonitas & ve ba distrahuntur ad gratiam. Itaque detur ut lintvniuersalia,aut etiam.ut res sint, si hoc pertinacibus placet; non tamen ob hoc verum erit rerum numerum auMri vel minus per eo quod ista non sunt in numero rerum. Si quis uniuersalia seorsim receia spat, numero quidem inueniet este subiecta; soli cui singularum 'umerus
non aggregatur. sicut enIm collegijs aut corporibus non connumerantur capita,aut capitibus corpora, sic nec uniuersalia. singularibus, nec singularia numeri accessione uniuersalibus accrescunt, numerus enim duntaxat illa complectitur, qvie eiusdem rationis sunt, & quae in singulis rerum generibus natura discrevit. Ni- .hil autem uniuersale est, nisi quod in singularibus inuenitur. seorsum tamen a multis quaesitum est, sed tandem nihil inuenerunt omnς ii manibus suis. quoniam seorsum a singularibus, nihil est. nisi forte qualia sunt vera, aut similia
complexorum signincata sermonum. Necmoueat quod singularia & corporea, exempla sunt uniuersalium & incorporalium. cum omnis ratio Prenda tui ait August.) incorporea sit,& i
132쪽
M E T A L o G. L t B. II. Iossensibilis. Illud tamen qyod geritur, & actus, quo geritur, plerumque sensibilis sit. Ergo
quod mens communiter intelligit, & ad singularia multa aeque pertinet quod vox communiter significat, Sc aeque de iuultis verum est, indubitanter uniuersale est. Sed & hoc ipsum, scilicet quod intelligitur, quod significatur, benignius interpretandum est, ut nequaquam ad disputandi decurratur angustias, & artis grammaticae subtilitatem; quae ex sui natura, nisi venia licentiae impetrata, demonstrativas dictib-nes, infinitas elle non plitimi sed nec relatims,vagas esse permittit, civiles earum sigilificata; tio, aut determinatione personae, aut actus, aut activis alterius coarctetur. siqitidem resatura dictio est 'uae significat re, ut de qua praece si eε- mo,vel cogitatio. Itaque cum dicitur sapies est, de scelix, quι bona nouit, & ρὸ fidbliter ex et cet, rhiatiue dichiones . scilicet εἰ I de ea, 'etiam si pes sonam non exprimant, actus cognoscendi determinatione , a sua quodammodo infinitate a ctantur. Necessio tamen est aliquem viatim di
Nam ut nihil cectum & finitum sit , in ' quod cadat relatio,nori contingit, sine vitio aut figura. unde si equus ps dimittatur in geliere,& dicat M lpulator, equus qui hi promissus esῆ, amis Ufarger est, cu ornitis equus sit aut sanus aula Ur, arguitur nugari,sio quod non est equus, qui sit ei promissus: non dico,ian e eo quodlion existat, nam&illud quod nolim si ut partus Arethulae. in certissimana deducitud obligationem' ζ' sed
133쪽
quia species. id est res discreta, obligationem generis non attingit. Cum enim dico,quod promittitur,qubd significatur,qubdintelligitur, Msimilia, discretum aliquid promissioni, aut significationi subiectum est: si tamen propria est
ipsa relatio , fiunt tamen relationes in genere. quae,saluo intellectu Veri , nequeunt reuocari ad speciem. ut cum dicitur, mulier quae fas auis, d nauit. Lignum quod mortu, in ditae otusam δεδαν quas ureri aufert, reuehit mitis rephirin frondes sic& in iis, quae praedixi, relativas dictiones accipiendas arbitror, 't non decurrant ad speciem.
id est ad definitum aliquod, quod descernant, sed subsistant in genere. Puta quod significatur hoc nomine homo species est,quoniam & homo significatur : & homo animalium species est Quod 11gnificatur hoc nomine animae,est genus nam &animal significatur , & animal genus re rum est. est enim significatum vocis , in quod
descendit Laut quod animus rationabiliter concipit ex voce audita. Itaque qui audit hanc vocem homo nec omnes percurrit homines quoniam hoc infinitum ,& vires excedit in nec tenetur in uno; quoniam hoc impersectum & ad doctrinam par uni. Sic & qui definit animal esse substantiam animatam, εtque sensibilem non aliquid, ne imperfectum, nec bmne definit. ne laboret in infinitum. singulum enim horum non simpliciter quid signincat, aut de-
. finit, sed potius quale quid,non enim simpliciter hoc, sed potius quid tale. simileest quod Galenus in .mni medicinam διὰ scientiam sanorum aegrorum G neutrarum. δἰ on inquit omnium,
134쪽
quoniam hoc infinitum,non quorumdam, quo , niam hoc ad artem imperfectum , .sed potius
Morum qualium. Item A ristoteles, Genera,inquit& species, circa substantiam, qualitatem determinant. Non enim simpliciter id, sed quodam m odo quale quid determinant. Item in Elen- his: homo & omne commone, non hoc aliquid
sed quale qui vel ad aliquid aliquo movi et huius moia quid significat. Et post pauca: manifestum quo niam non dandum hoc aliquia esse, quod commu niter praedicatur de omnibus, sed aut quale, aut ad aliquid, aut quantum aut talium quid, significare. Profecto quod non setit aliquid, signi Catione expressa non potest explanari quid sit.
xistentium enim a natura certus est finis & singula suis ab invicem proprietatibus discretaiunt, sed eorumdem est plerumque minus finita 3 cognitio, & quodam modo conceptio Vaga. Nec istis praeiudicat, quod fere in omnium Ore
celebre est aliud, scilicet esse quod ppellativa significaui,&aliud esse quod nominant, NO minantur singulari , ssed universalia significan- tur. plane si relationem simplicem , quae fit in
genere,quis attendat,praecedentibus nihil obest, Si vero discretionem quaerit, forte non palam est, quod discernat. Regulariter proditum est, Quia Demonstratio, primam,relatio,secundam facit cognitionem. Porro cognitio,rem, quate nus nouit,sibi, quadam mentis capacitate definiens, circumscribit. ut nec prima, nec secunda possit procedere cognitio , si res Vsquequaque occurrat animo infinita. Omnis enim scientia. sue notitia craturae,finita est: solius autem, Dei
135쪽
quonia infinitus est , scientia infinita: suo tamen fine, scilicet infinito, quamlibet infinita, ce tissime di ir, 3c immensitatis suae scientia , &sapientia cuius numerus,aut finis no est, circum seribit. Sed nos modulum humanum prosequimur,q di non primam, non secundam, non te
tiam , sed nec aliquam rejinfinitae . nisi quod ignota, quatenus infinita est, sibi scientiae gloriam vendicat. Omnis itaque dictio , quae demonstrative aut relative significat,aut non satis proprie ponitur, aut certo. & sita ratione definito innititur subiecto. Alioquin suo priuabu-tur ossicio. cum ratio cognitionis certitudinis finem quaerat, aut teneat. Frequens tamen est usurpatio,& illicitorum ex causa commoditatis, plerumque multus est usus. Admittitur ita que non modo ad cauillationem eorum , quibus de quavis materia satis est Orgarrire. sed etiaad statuendam, in auditoribus bonae fidei . veri intelligentiam, quia omnis homo Hugit se. Quod si ex relativae dictionis proprietate discutias . incongrue dictum forte causaberis.&falsum. ς quidem nec omnis omnem Aligit. nec aliquis est qui diligatur ab omni , ut siue collective siue distributive accipiatur, quod dictum est,omnis, pronomen i elatiuum, si, quod subiungitur, nec uniuersiitati singulorum, nec aliqui omnium , Veraciter aptetur. Est itaque licentiosa relatio . Scquasi legis suae venia impetrata, fidem uniuers lis de singularium veritate coniuncit. Quoniam
qnina in singulis verum est, quia quisque diligat se, & distributiva ratione quadam , de uniuersis in commune affirmatur, ad amnis homo di iis,
136쪽
benignius quidem accepta relatione, M, ex angustia Grammaticae, vel uniuersitate colligat, vel aliquod singulorum, ab uniuersitate singulatim excerpat. Vnde ex sententia eorum,
qui angustiis & subtilitatibus semper insistunt,
nee bonae fidei rationem in colloquiis aut lectionibus curant, haec potius enuntiationis forma est, quam regularis formae enuntiatio. Idem quoque asserunt , quotiens pronominis fit ad nomen appellativum relatio, eo quod prono men , quod semper, demonstrativum, aut rei tiuum est,proprij nominis expleat vicem, si tamen primae Inuentionis causae recte respondeat. Nam interdum ex indulgentia satius euagatur. itaque cum dicitur, si aliquid est horno, illud est animal, non tam hypotheticae dictionis conseq uen tia est, quam, in hypotheticὸ di-
cendis, consequentiae forma. Illud enim quod dicitur, nec refertur ad hominem , ex angustia disputandi, nec Eio patet certum quid, quo referatur. Vnde & importunitates multae, ab his, qui rerum ignaros, aut benigniores ingenij homines vexant, cum ipsi inquieti obiurgatores,& perlucaci instantiae 'insistentes ,aut ex ignorantia , aut ex protervitate laborent, aut auiditate conproficiendi. Ergo sicut cognitio certi tudinem quaerit, sic demonstratiua , ω relativa, quae aut primam aut alteram faciunt cognitionem , certo & definito innituntur sibiesto, Zeillud si proprie fuerint posita, animo singulariter ostendunt. Sed esto ,utflatum aliquem generalem , appellativa significent: Non enim contectonibus delectosiqui me in his quq sivit dubi-
137쪽
r 4 Io. SARas BERI EVs Issabilia lapienti, academicum esse pridem profes-1issem. status ille quid sit: in quo sngula uni unius 2 & nihil sin ulorum est, & si aliquomodo somniare possim ; tamen quomodo sententiae Aristotelis coaptetur , qui uniuersalia non ese contendit, non perspicuum habeo. Sed& nomina , quae praemisi, incorporeum, & in sensibile, uniuersalinus conuenire, priuatiua in eis diuataxat sunt, nec proprietates alnuas, quibus natura, uniuersalium discernatur, illis attribuunt. Siquidem nihil incorporeum , aut in sensibile uniuersala est Nam quicquid inco poreum est, aut Spiritus est, aut proprietas cor θ oris , aut Spiritus. Quod si in rem uniuersa- Iem non cadit, utique non recte incarporo suscipit nomen. quod est autem incorporeum, quod non sit sebitantia creata a bre, vel ipsi concretatum. Ita si uniuersalia incorporea sunt, aut siuit lubstatiae,corpora scilicet aut Spiritus, aut con creta his, & ex causa sitae existentiae. & quodam substantiae contactu, sunt obnoxia creatori. Valeant autem, imo dispereant uniuersalia, si ei obnoxii non sunt. Omnia per ipsum facta sunt, Utique tum Abieeti furimarum, quam famiae sobiectorum. Vt sint quod a iis qualitatibus, vel a suis affectibus dicuntur. vi substantia ab eo Abstantia sit, sit quanta, sit qualis, sit ad aliquid , sit alicubi, sit aliquando, & aliquid habeat; aut faciat, aut patiatur illo auctore,per quem est omnis substantia, omnis propcletas substantiae, Momnis pars, omnis quoque compago partium, formae quisque tam lubstiales , quam aceiden
tales , habent ab ipso vi sint, & ut suos in subi
138쪽
ctis operantur effectus. quod itaque ei obnoxium non est omnino nimi est.licet enim Stoici Deo ponant materiam coaeternam, & formae dicant nullum extitisse principium , tria ponentes principia materiam, formam & Deum, non creatorem quidem, sed praedictorum conciliatorem &alis quidam professione,& affectu philosophi, sed nequaquam ad plenum veri notistiam assequentes, plura mentiantur principia. rerum omnium unum princilium est , a quo quicquid vero nomine censetur aliquid. Vt enim ait Augustinus formatam creauit Deus materiam. Siquidem , etsi alicubi dicatur ω mis , nunquam omnino ixtitit sine formis. Iquestigationi ergo ratio, non actui seruit, quoniam υλlit, , quae informis nec est, necςsse, sed necplene intelligi, potest,deductis quodammodo formarum exuuiis usque ad quandam nuditatem sui,propriuque desectum intellectus prosequitur. vires enim rationis quodammodo circa rerum principia evanescunt. Inde est, quod Boecius , in libro conita Nestorium & Eutychem, naturam definiens, ait illam esse earum rerum, quae c um sint, quoque modo intellectu capi possunt. Exponens autem vim definitionis , quoquo modo, hoc erbum , propter Deum &materiam dicit apyositum. quia in eorum scrutinio humanus delicit intellectus. Porro mat cana Deus fecit ex nihilo. ipsique materiae concreta est forma : eo quod simul aeque de nihiIo eata: ita tamen . ut sicut disicretionis formae, ita priuilegium existendi , materiae relinquatur. Quodam enim modo, per materiam existit sot-
139쪽
ros Io. SAR Es B ERI Eus Is ungit inanis est : Abstrahens. xνero fidelis;& quasi quaedam officina omnium artium. Et quidem rebus existendi unus est modus, quem scilicet natura contulit sed easdem intelligendi aut significandi non unus est modus. Licet enim esse nequeat homo, qui non sit iste , vel alius homo, intelligi tamen potcst & significari: ita quod nec intelligatur, nec figmimetur iste vel alius. Ergo ad significationem incomplexorum per abstrahentem intellectum genera concipiantur & species. quae tamen . si quis in rerum natura, dilligetilis a sensibilibus minora, quaerat, nihil aget & frustra laborabit. Nihil enim tale natura peperit. Ratio autem ea deprehendit,sustentialem stinilitudinem rerum differentium pertractans apud se, diffinitque sicut Boetius at generale conceptum suum, quod de homunum conformitate perpendit, is, ammi rationale mortale. Quod utique, nisi in singularibus,este non potest. Sunt itaque genera Sc species non quidem res a singularibus actu & naturaliter - alienae, sed quaedam naturalium & actualiumphantasiae, renitentes intellectui, de similitudine actualium, tanquam in speculo natiuae purii tatis ipsius animae, quas graeci mo G siue ἐωνο- φανα appellant , hoc est rerum imagines in mente apparentes .anima enim quasi reuerber ta acie contemplationis suae , in seipsa repperit, quod diffinit. Nam & eius exemplar in ipsa est, exemplum vero in actualibus. Iicut enim climin gramatica dicitur, nomina quae se desinunt, feminina, et neutrasensi generalis quaeda praescribitur ratio;quae quasi multoru de clinabilium exem-
140쪽
sar est , ex epia verh in omnibus illius terminationis dictionibus manifesta sunt,sic quaeda exe-plaria concipiuntur in mente quorum exemplanatura formauit &wsibus obiicit. Illa itaq. exe-plaria, cogitabilia quidem stat, di siuit quasiphantasiae. umbrae existentium, secundum Α-ristotelem: quas si quis apprehendere nititur per existentiam. quam habeant a singularibus
separatam, velut somnia elabuntur. Monstra enim sent,& soli intellectui patent. Quod autem uniuersalia dicuntur esse substatutalia singularibus, in causam cognitionis referendum est, singulariumque naturam. Hoc enim in singulis .patet, siquidem inferiora, sine superio riabus, nec elle, nec intelligi postulat. homo namque non est, riisi sit animal. sed nec intelligitur homo, quin cointelligatur animal. quoniam pomo est animal tale. Sid in Platone, homo: suoniam Plato& est dontelligitur, talis autem isse homo. Ad hoc autem ut sit honio, exigi-' ur essς animal nec conuertitur, ut animal esse non possit, aut intelligi, si non sit,aut non in 'telligatur homo. Nam in ratione hominiτ, a
re sed non in animalis ratione ess homQ. Quia ergo tal exigit talia & non exigitur a tali, tam 'ad essentiam, quam ad notitiam, ideo hoc illi substantiale dicitur esse. Idem est in indiuiduis
quae exigunt species, &genera; sed nequaquam' exiguntur ab eis. hoc enim nec substantiam habebit, cin notitiam veniet, nisi sit species aut genus. i. nisi quid sit, aut innotescat tale, vel tis Ie. Universalia tamen & res dicuntur esse.&ple